BU1TENLANDSCH OVERZICHT
DE GROOTE REDE VAN MACDONALD.
DE OVEREENKOMST MET AMERIKA TEGEN NIEMAND
GERICHT.
DE ONGEREGELDHEDEN IN PALESTINA.
LANGS DE STRAAT
HAARLEM'S DAGBLAD WOENSDAG 4 SEPTEMBER 1929
DERDE BLAD
„Kellogg's Pact moet niet alleen op
papier staan."
Maar Japan is toch niet gerust.
De Klaagmuur.
(Dienst van de United Telegraph)
(Bijzondere correspondentie).
T BELANGRIJKSTE NIEUWS.
De Engelsche premier MacDonald. heeft.
Dinsdagmiddag in de Volkenbondsvergadering
zijn aangekondigde groote rede gehouden.
Zijn uiteenzettingen werden herhaaldelijk
door levendigen bijval zeer langdurig en
krachtig.
MacDonald 'begon met er zijn vreugde over
uit te spreken, dat ook Duitschland lid van
den Volkenbond was geworden. Hij gaf een
overzicht van de Europeesche vredespolitiek
van 1924 tot dit jaar en noemde de onder
handelingen van Locarno en Den Haag een
mijlpaal van deze ontwikkeling. Een bijzonder
teeken van deze ontwikkeling was volgens
hem het feit, dat thans met de ontruiming
van het Rijnland wordt begonnen. Het suc
ces der Haagsche conferentie, waaraan hij
nooit getwijfeld had, zal ook het werk van
den Volkenbond gunstig beïnvloeden.
MacDonald sprak vervolgens over het ont-
wapeningsvraagstuk en legde er den nadruk
op, dat het Kellogg-pact niet alleen op pa
pier moest staan. Daarom wilde Engeland
door de vermindering der vlootbewapening
een voorbeeld geven. Door een overeen
komst met Amerika wil het den besten waar
borg op het gebied der vloot-ontwapening
scheppen. Deze overeenkomst met Amerika
is tegen niemand gericht.
MacDonald wilde bewijzen, dat het Kel-
loggpact nog verder kon worden uitgebreid.
Hij begon deze politiek met de onderteeks-
ning door Engeland van de facultatieve
clausule van het internationale arbitrage
verdrag. Deze mededeeling werd met buiten
gewoon grooten bijval ontvangen.
Nadat spr. ten slotte nog had betoogd,
dat men ook den volken van het verre oosten
de vrijheid moest toekennen, waarop Europa
steeds aanspraak heeft gemaakt, besprak hij
het minderhedenvraagstuk, dat naar men
weet eveneens op de agenda der Volken
bondsvergadering staat. Hij pleitte met na
druk voor de bescherming en tegen de on
derdrukking der minderheden.
Sprekende over de onlusten in Palestina
zeide de premier, dat Engeland den slacht
offers niet slechts zijn sympathie geeft, maar
ook zijn steun. Er is hier geen sprake van een
rassenconflict tusschen Joden en Arabieren.
De leiders van beide partijen hadden zich met
elkaar moeten verstaan en tezamen hun
stem moeten verheffen, om deze misdaden
te verijdelen. Het zijn gewone politieke mis
daden en niets meer.
Op zijn rede, die met veel pathos werd uit
gesproken en diepen indruk op de vergade
ring maakte, volgde een applaus, dat eenige
minuten aanhield.
Des middags voerde de Japanner Adatsji
het woord. Wat hij zeide over de Britsch-
Amerikaansche ontwapeningsonderhandelin
gen klonk ondanks een zeer vriendelijken
vorm, niet geheel gerust. Met verwijzing
naar de ontwapeningsverplichtingen zooals
die zijn neergelegd in het Bondspact, (en
waarin als minimum wordt vermeld het
geen elke natie voor haar eigen veiligheid
noodiig heeft.) wilde Adatsji blijkbaar aan-
toonen, dat de verplichtingen die voor Japan
kunnen voortvloeien uit een Britsch-Ameri-
kaansch accoord in elk geval binnen zekere
.grenzen zullen moeten blijven, welke dooi
de Japansche behoeften zullen worden aan
gegeven.
Snotvden over zijn houding
in Den Haag
In de radiorede, die minister Snowden
Maandagavond heeft gehouden, zeide hij, dat
drie jaar na den oorlog eenige knappe kop
pen zich ervan bewust begonnen te worden,
dat het eischen van groote herstelbetalin
gen en het opleggen van een internationale-
schuld economisch absoluut onmogelijk was,
zonder schade toe te brengen aan debiteur
en crediteur. De practische ervaring heeft
geleerd, hoe juist de opvatting is, dat het
ontvangen van herstelbetalingen en het be
talen van schulden noodlottige gevolgen heb
ben op het financieele en economische stelsel
van schuldenaar, zoowel als schuldeischer.
Gedurende de vijf jaar ervaring met het
Dawesplan is de noodzakelijkheid gebleken
van een drastische herziening.
Snowden ging er vervolgens toe over zijn
houding te Den Haag te verdedigen en zei
de: „Wij hadden de limiet bereikt van onze
Don Quichot-achtige edelmoedigheid, wij
konden niet langer dulden dat Groot-Brit-
tannië de melkkoe bleef van Europa. Van
nog grooter belang was ons besluit, dat de
internationale overeenkomsten (Spa-percen
tages) geëerbiedigd moesten blijven. Ik ben
ervan overtuigd dat ons standpunt van groo
ten invloed zal zijn op onze toekomstige be
trekkingen met de andere Europeesche lan
den. Wij zullen niet weer vervallen in de
politiek zonder ruggegraat van de afgeloopen
jaren. Gedurende de geheele conferentie zijn
de persoonlijke relaties tusschen de Britsche
en andere delegaties zeer hartelijk en vriend
schappelijk geweest, hetgeen een schril con
trast vormde met de persoonlijke aanvallen
in de continentale pers".
Ontwapeningsvoorstel van
Japan.
De Japansche minister van oorlog heeft
Dinsdag aan de Japansche bladen medege
deeld, dat thans ook de Japansche regeering
een nieuw voorstel voor maritième
ontwapening heeft uitgewerkt, dat nog
in deze week aan den staatsraad zal wor
den voorgelegd. Dit ontwerp toont op vele
punten een overeenstemming met de
Engelsch-Amerikaansche voorstellen. Intus-
schen moet Japan een vloot hebben, die het
in staat stelt zijn kustwateren voldoende te
beschermen. Voor alles zou Japan niet kun
nen afzien van den bouw van onderzeeërs
die in den wereldoorlog een der beste wapenen
zijn gebleken te zijn. Het ontwerp zal aan de
regeeringen in Washington, Londen en Rome
worden toegezonden.
Provoceerend optreden der
Joden?
De groot-moefti Hoesseini, voorzitter van
den oppersten Mohammedaanschen raad,
heeft uit Jeruzalem aan de United Press het
volgende telegram gezonden:
„De Joden zijn provoceerend opgetreden
sinds 15 Augustus j.l., toen een Zionistische
optocht zonder daartoe vergunning te heb
ben, door de Arabische wijken naar Boerak
trok, dat geheel Mohammedaansch eigendom
is. Hier werd op onwettige wijze de Zionisti
sche vlag geheschen. De Mohammedanen
werden beleedigd en de enkele Arabieren, die
m de Joodsche wijken wonen, werden aange
vallen. Dit was de onmiddellijke aanleiding
tot de onlusten, welker grondoorzaak gele
gen is in de Zionistische politiek, die na een
proeftijd van 10 jaar gebleken is in sociaal,
economisch en politiek opzicht een misluk
king te zijn. De regeering, geholpen door de
leidende Arabieren, zal de orde herstellen,
maar een duurzame kalmeering van de poli
tieke opwinding, welke van ouden datum is
en nog steeds toeneemt, schijnt onmogelijk,
zoolang er geen democratische regeering is
gevormd en de Zionistische politiek niet is
gewijzigd. Na de onlusten hervatten de Ara
bieren hun politieke activiteit, ten einde hun
doel met vreedzame middelen te bereiken".
Onderzoek inzake Palestina.
Naar aan de Tel. uit Londen bericht wordt
heeft het Britsche Ministerie van Koloniën
Dinsdag de benoeming aangekondigd van
een commissie, die de onmiddellijke oorza
ken moet nagaan van de onlusten in Pa
lestina. Sir Walter Shaw, die vroeger opper
ste rechter is geweest in de Straits Settle
ments, zal als voorzitter der commissie op
treden.
De officieele aankondiging luidt als volgt:
Een paar dagen geleden zijn aan de Pales
tijnsche regeering instructies gegeven om
gegevens te verzamelen aangaande de wan
ordelijkheden, die op 23 Augustus jl. begon
nen. Met name dient te worden nagegaan of
deze onlusten een spontaan karakter dragen,
dan wel van te voren waren voorbereid. In
den tusschentijd hebben Britsche troepen in
samenwerking met de Palestijnsche regee
ring de orde hersteld. Dor de burgerlijke
autoriteiten zijn krachtige maatregelen ge
nomen om de schuldigen voor de rechtbank
te brengen. Vele arrestaties hebben plaats
gehad. Speciale maatregelen zijn voorts ge
nomen om een onpartijdige rechtbank in het
leven te roepen, die de talrijke processen zal
behandelen. Op verzoek van den Hoogen
Commissaris Sir John Chancellor zal de mi
nister van Koloniën een commissie van on
derzoek benoemen, die zich nog deze maand
naar Palestina zal begeven om een onder
zoek in te stellen naar de onmiddellijke oor
zaken die geleid hebben tot de recente in
cidenten.
Het ministerie van Koloniën heeft Dins
dagavond de volgende verklaring uitgegeven:
De toestand in Palestina is over het algemeen
rustig. In het Noorden zijn evenwel plaatse
lijke incidenten voorgekomen. Een aanval op
het politiebureau van Hattin, 12 K.M. ten
Westen van het meer van Tiberias, is Zondag
jl. met succes afgeslagen. Eenige gevechten
werden geleverd te Jesoed Hamala, ten Noor
den van het meer van Tiberias, en eenige
arrestaties werden verricht, zonder dat aan
Britsche zijde gewonden vielen.
Over het algemeen is de houding van de
Transjordaansche stammen bevredigend, met
uitzondering van eenige kleine stammen in
het Noorden.
ZWENDEL AAN EEN
MINISTERIE VAN OORLOG.
Volgens een bericht van de „Lupta" zou er
tijdens verscheidene onderzoekingen aan het
departement van oorlog in Roemenië een te
kort van een half milliard Ley geconstateerd
zijn. Op het departement verklaart men ech
ter daarvan niets te weten.
DOCHTERTJE VAN MUSSOLINI
GEBOREN.
Dinsdag werd Mussolini voor de vijfde maal
vader, toen hem nl. zijn dochtertje Anna
Maria geboren werd. Moeder en dochter be
vinden zich wel.
ZEVENTIEN GEWONDEN
BIJ AUTO-OGELUK.
In de provincie Namen is nabij de stad
Fosses een vrachtauto over den kop geslagen,
waarbij alle 17 inzittenden gewond werden.
Twee hunner verkeeren in levensgevaar.
GROOTE BRAND IN MERXEM.
Dinsdagmorgen is brand uitgebroken in
een opslagplaats in Merxen een voorstad van
Antwerpen, waardoor groote voorraden jute
en katoen verloren gingen. Ook de fabrieken
der General Motors werden door het. vuur
aangetast, ten gevolge waarvan ongeveer
100 automobielen een prooi der vlammen
werden. De schade wordt op enkele millioe-
nen francs geschat.
DE ONLUSTEN IN PALESTINA.
Een naburig dorp, Lifta, dat het centrum
der onlusten vormt, is door Britsche troepen
omsingeld, waarbij 200 Arabieren gevangen
genomen werden. Voorts hebben in Beneden-
Gallilea verscheidene overvallen van Bedoui-
nen plaats gehad, welke echter konden wor
den afgeslagen.
Bij Zemach werden de Bedouinen door
pantserauto's verdreven.
REDDING VAN DUIKBOOT-
BEMANNINGEN.
De Tel. verneemt uit Milaan:
In de oorlogshaven van Spezzia is verleden
week een aantal goedgeslaagde proeven ge-
men met een nieuwe uitvinding van den
duikbootcommandant Belloni tot redding
van de bemanningen uit gezonken duikboo-
ten. Met behulp van een kap bleek het mo
gelijk uit een duikboot die op 20 M. diepte
lag, naar de oppervlakte te komen.
Tevens zijn geslaagde proeven genomen
met het overstappen van de eene duikboot
op de andere, terwijl beide oorlogsbodems
ondergedoken waren.
ERNSTIGE TRAMBOTSING TE
BERLIJN.
Vanmorgen zijn in de voorstad Tegel in
het Noorden van Berlijn twee trams met el
kaar in botsing gekomen.
Drie mannen en één vrouw zijn ernstig ge
wond; voorts hebben nog 22 menschen door
glasscherven snijwonden opgeloopen. Twee
der ernstig gewonden zijn naar een zieken
huis vervoerd. De andere gekwetsten konden,
nadat zij verbonden waren, naar him woning
keeren.
TALRIJKE ARRESTATIES TE
NICE.
De nasporingen der politie naar de daders
of de beramers van den bomaanslag op de
Italiaansche fascisten te Nice worden met
grooten ijver doch tot nog tos zonder resul
taat voortgezet. Zoo heeft de politie een raz
zia gehouden onder de Italiaansche anar
chistische en communistische emigranten te
Nice, waarbij talrijke personen werden gear
resteerde, die hun alibi van den afgeloopen
Zondagnacht moesten bewijzen. Er is geen
twijfel aan of de daad draagt een louter
politiek karakter.
ALARM-SIGNALEN TE PARIJS.
Wegens de vele aanrandingen, die er te
Parijs worden gedaan zal de stad binnenkort
in het bezit worden gesteld van een stelsel
van alarm-signalen, waardoor men het mo
gelijk hoopt te maken dat de politie snel ter
plaatse kan verschijnen waar een misdrijf
is gepleegd. Er zullen vooreerst zeshonderd
van deze signalen in de stad worden ge
plaatst en zij zullen er ongeveer uitzien als
brand-alarm-signalen.
Wil men in geval van nood van zulk een
nieuw signaal gebruik maken dan behoeft
men niet anders te doen dan een glas stuk te
slaan en op een knopje te drukken. Men is
dan automatisch aangesloten in telefonische
verbinding met twee politie-stations en ook
in geval degene, die hulp behoeft, niet in
staat zou zijn te spreken, zal die hulp toch
opdagen, want in de twee politiebureaux
wijst een electrisch lichtje op een plattegrond
aan welke alarmpost de hulp heeft ingeroe
pen.
VERDUISTERING VAN AAN-
DEELEN.
De Tel. verneemt uit Brussel:
Voor enkele dagen gaven de Gebrs. M.
effectenmakelaars te Brussel, bij het gerecht
het vermissen aan van een belangrijk pakket
aandeelen. De politie stelde een nauwkeurig
onderzoek in en kreeg vermoedens tegen drie
bedienden, waarvan er een reeds 15 jaar in
dienst der makelaars was. Alle drie zijn heden
gearresteerd en legden bekentenissen af.
Sedert ongeveer twee jaren hebben zij tal
rijke verduisteringen gepleegd; uit het on
derzoek der boeken bleek, dat in totaal een
bedrag van 1 millioen francs werd wegge
maakt. Op aanwijzing der verdachten wer
den 500.000 francs aandeelen onder de steen
kolen in den kelder teruggevonden; een half
millioen francs werd bij mislukte speculaties
verloren.
EDISON ONGESTELD.
Volgens de „Chicago Tribune" is Thomas
Edison reeds een twaalftal dagen bedlege
rige Edison zelf hij bevindt zich in zijn
landhuis te West-Orange (New Jersey)
beweert alleen een zware kou te hebben en
begrijpt niet waarom zijn omgeving zich zoo
bezorgd maakt. Toch is hij vrij ernstig ziek:
zijn arts heeft consult gehouden met een
hersenspecialist. De 82-jarige uitvinder werd
drie weken geleden onprettig na de inspan
nende examineering van de jongens, onder
wie hij zijn „opvolger" moest kiezen.
Edison's zoon verklaarde Maandag aan de
pers, dat zijn vader het iets beter maakte
en zelfs een sigaar had gerookt. Gezien den
hoogen leeftijd van den patiënt is men echter
nog niet gerust.
VIERHONDERD MENSCHEN
DAKLOOS.
Tusschen de Porte de Pantin en de Rue
Solferino te Parijs is een hevige brand uit
gebroken, die vierhonderd personen dakloos
heeft gemaakt.
ONTPLOFFINGEN IN ROEMENIË
Uit Boekarest wordt gemeld:
Dinsdagmorgen bij het aanbreken van den
dag heeft in het fort Targul Mures een
munitie-ontploffing plaats gehad, waardoor
de geheele voorraad munitie werd vernie
tigd. Hoewel er geen menschenlevens te be
treuren zijn. verwekte de hevige knal een
paniek in de stad.
Ernstiger gevolgen had een ontploffing bij
een schietoefening aan boord van den Roe-
meenschen torpedojager „Maresti", waardoor
een matroos gedood en vijf zwaar gewond
werden.
Men weet, dat de twist in Jeruzalem gaat
over ae eigendoms- en servituutsrechten op
den Klaagmuur aan den tempel van Jeruza
lem en dat het verschil van meening daar
over heeft geleid tot de beklagenswaardige
gebeurtenissen; het is natuurlijk niet de
feitelijke oorzaak van de onlusten, die Pa
lestina teisterden, maar het heeft wel de on
middellijke aanleiding er toe gegeven. De
Engelsche pers heeft den laatsten tijd uit
voerig melding gemaakt van de gebeurte
nissen in het mancaatland, zoodat men daar
aan vrijwel de officieele opvatting van de
Britsche regeeringskringen. die met de re
geering van Palestina belast zijn en ook die
van de Palestijnsche Arabieren, vooral van
de Mohammedanen kan ontleenen, die bij
deze quaestie een meer direct belang heb
ben dan de Christelijke Arabieren, waarvan
er in Palestina niet veel minder zijn dan
Joden.
De Klaagmuur, die door de Joden als
Kauthal Ma'arbe of Westmuur en door de
Mohammedanen als Burak wordt aangeduid,
is een overblijfsel van den ouden Joodschen
tempel, vormt echter tegenwoordig een deel
van den onderbouw van het groote terras,
waarop de Omarmoskee zich verheft. Het
eigenlijke tempelgebied betreden de Joden
niet, oorspronkelijk werden zij daarin ver
hinderd door de bezorgdheid, dat zij bij ver
gissing de verboden plaats zouden kunnen
betreden, waarop eens het allerheiligste van
den ouden tempel lag. Een kleine, niet veel
meer dan 7 M. diepe en ongeveer 45 Meter
lange hof, die voor den eigenlijken Klaag
muur ligt, is van ouds een bron van moei
lijkheden geweest- De muur, de geplaveide
hof er voor en de huizen, die drie zijden van
dezen hof omringen, zijn eigendom van de
Wakuf, een stichting van de Mohammedanen
De Wakuf beschikt over een uitgebreid bezit
aan grond en onroerende goederen, hetgeen
ten deele te verklaren is, doordat een over
dracht van een huis aan. deze stichting met
het servituut van eeuwigdurend vruchtge
bruik ten gunste van een bepaalde familie
dikwijls het beste middel scheen, om zich
tegen de hebzucht van een sultan of een
gouverneur te beschermen. De hof voor den
klaagmuur, die tot dusver maar van één zijde
toegankelijk was, is sinds onheugelijke tijden
in zooverre als een openbaar plein beschouwd
dat iedereen er te allen tijde ongehinderd
toegang had.
In vroegere tijden ondervonden de Joden,
die op weekdagen in kleine groepen, aan den
vooravond van den Sabbat wel met eenige
tientallen, daar him beden verrichten, moei
lijkheden. De laatste jaren is hun aantal
evenwel dermate toegenomen, dat het nu
en dan in den hof zeer benauwd werd. Nu
hebben de Mohammedanen de laatsten weken
op de terreinen, die zonder twijfel hun eigen
dom zijn en die rondom den hof liggen, eenige
trappen aangelegd, zoodat een van de deuren
door welke men vroeger van den hof uit een
van de huizen betrad, thans in een gang leidt
die opstijgt naar een van de torens van het
tempelgebied, de Haramesch-Scherif. Daar
door is het hofplein voor den Klaagmuur, die
tot dusver feitelijk een dwaalweg was voor
de Mohammedanen die vermoedelijk de
nieuw-aangelegde trappen niet voor Joden
en Christenen zullen openstellen een door
gangsweg geworden. De „Times" constateert
met nadruk, dat deze nieuwe bouwwerken
zijn tot stand gekomen volgens de te Je
ruzalem bestaande bouwvoorschriften en of
ficieel zijn goedgekeurd.
De Joden plaatsen zich nu op het stand
punt, dat deze veranderingen die door de
Mohammedanen op terreinen en aan ge
bouwen werden aangebracht die zonder
twijfel in vollen eigendom zijn van de Mo-
hammedaansche weldadigheidsstichting, een
onwettige wijziging van den status quo vor
men. wijl zij naar het heet zijn geschied met
de stellige bedoeling, het in het algemeen
toelaatbare openbare verkeer over het plein
voor den Klaagmuur onnoodig te vergrooten
om daardoor de voor den muur biddende
Joden lastig te vallen. Deze status quo is al
tijd een afgod, maar maar ook een twistappel
geweest voor al degenen, die zich met de bij
zonder gecompliceerde problemen van de
rechten der verschillende belijdenissen op de
heilige plaatsen van Jerusalem hadden bezig
te houden.
„Het schijnt", zegt een- Londensch blad,
Inenten
Het Kenaupark, dat vroeger slechts rustige
rust kende, dat opschrikte als er een claxon
loeide of een paar honden nijdig begonnen
te blaffen, waar het gemompel van oude
menschjes op een bank of 't gelach van spie
lende kinderen slechts bij wijlen overstemd
werd door een langsgierenae tram, dat
Kenaupark is plotseling in zijn rust gestoord.
Door alastrim-gevaar.
Want velen gaan er Dinsdags-. Donder
dags- of Vrijdagsmiddags heen om zich te
laten „prikken" oftewel inenten in de statige
villa van den Geneeskundigen Dienst. Eerst
komt er iemand met. de tram. Nog voor half
drie. Hij kijkt. Ziet nog niemand. Wandelt
door. Er komt een tweede, kijkt, ziet, gaat
verder, stelt zich ergens op. Er komen meer
menschen. Ze zien den tuin leeg en versprei
den zich over de paden en paadjes in de
naaste omgeving.
Tot de moedige komt.
De moedige die voor de deur gaat staan,
nevens een politie-agent. en die een volg-
nummertje krijgt- Dan heeft een stertocht
plaats naar de juffrouw die volgnummers
geeft, en men begint te wachten.
Een ma torst een schreeuwende baby naar
binnen, kleine en groote kinderen dagen op.
Een kromgebogen oud manneke strompelt
over het grint.
En om drie uur staan er, als het even wil,
een goede honderd menschen te wachten.
Waahten is een kunst. Men beoefent haar
met een sigaret die té vlug opgerookt wordt,
men geeft blijk kunst-lievend lid te zijn door
een zeer blijmoedigen glimlach ten toon te
spreiden. Men zijgt neer op de grasperken, in
de schaduw, wandelt in het park heen en
weer.
Een kind huilt.
De zon schijnt.
Een meisje giechelt.
,.'k Hep faan frij gekrijge fa me baas".
„Natuurlek maad. as jaa fan die a'Jelaste-
rims kraagt. sit-ie d'r bij".
„Weit ik "et".
En er wordt druk gepraat over alastrim.
over inenten, over kaffer-, zwarte-, neger
en witte pokken. En men wacht.
Tot om half vier de eerste groep van veer-
„dat er in de lucht van Jeruzalem iets aan
wezig is, dat alle bronnen v3n verdraagzaam
heid en tact sluit in de harten dergenen, die
daar langen tijd wonen en dezelfde atmosfeer
van religieus, sectarisch en rasverschil doet
dikwijls iedereen den status quo beschouwen
als iets, dat tot eiken prijs moet worden
gehandhaafd, voor zoover alle andere men
schen in het geding komen, dat men echter,
indien mogelijk ten nadeele van anderen en
ten gunste van zichzelf nastreeft".
Het eigendomsrecht van de Mohammedanen
op den Klaagmuur en zijn omgeving wordt
ook van Joodsche zijde erkend. Onmiddellijk
na het einde van den oorlog trachtten de
Joden, de hun bijzonder heilige plaats door
aankoop te verwerven en boden daarom de
Mohammedanen door bemiddeling van den
toenmaligen Britschen gouverneur iederen
voor hen mogelijken prijs. De offerte werd
van de hand gewezen; de „Burak" geldt na
melijk ook voor de Mohammedanen als een
heilige plaats, wijl volgens hun traditie de
pref eet juist op deze plek op zijn ros Burak
voor de legendarische hemelvaart zou zijn
opgestegen. Volgens Mohammedaansche op
vatting machtigt het overoude gewoonte
recht weliswaar de Joden evenals de belijders
van iedere andere leer de plek te betreden
en ook tot het houden van godsdienstoefe
ningen door enkele personen, maar niet tot
een eigenlijken, door geheel een gemeente
uitgeoefenden godsdienst. In het bijzonder
verzetten de Mohammedanen zich er krachtig
tegen, dat de Joden gedurende hun Vrijdags
gebeden. gelijk dit geschied moet zijn, door
de politie het betreden van andersdenkenden
van het plein voor den Klaagmuur onmo
gelijk laten maken, omdat een zoodanig op
treden reeds het begin is van oen feitelijke
inbezitneming. Niet minder echter heeft het
bij de Mohammedanen ergernis gewekt, dat
de Joden voor hun poëtische rouwdiensten
tapijten, stoelen. tafeLs en kaarsen en boven
al de draagbare afscheiding hebben medege
bracht, die volgens Joodsche traditie man
nen en vrouwen gedurende het gebed moet
scheiden. Tot dusver is van Joodsche zijde
niet aangetoond, dat men ook in dit opzicht
te doen heeft met een oud gebruik, dat
dateert van voor den oorlog, zoodat men
inderdaad moet aannemen, dat dit gebruik
dat reeds een jaar geleden tot een zeer
ernstig incident heeft geleid, eerst de laatste
jaren is ingevoerd. De Mohammedanen zien
daarin nu een openlijke schending van den
status quo; zij kunnen in dit opzicht zich
beroepen op een reeks Turksche en ook
Engelsche beslissingen. Het moge elders een
belachelijke onbelangrijkheid schijnen, of de
Joden op Vrijdagavond voor den Klaagmuur
een scheidsmuur opstellen of niet, of zij zich
daar op draagstoelen neerzetten of op mede
gebrachte petroleumkisten, waarvan de Mo
hammedanen bereid zijn, het gebruik voor
dit doel te dulden; maar in Jeruzalem en in.
Palestina in het algemeen zijn dergelijke
dingen in het geheel niet onbelangrijk.
Het is ook tusschen Christelijke gemeenten
al tot ernstig bloedvergieten gekomen, wijl
de priesters van een religie in de geboorte
kerk van Bethlehem een tapijt eenige centi
meters verder dan de priesters van een an
dere groep goed vonden, in de kerk legden
en in de zeer heilige grafkerk van Jeruza
lem zelf moesten eeuwenlang op alle hooge
Christelijke feestdagen Turksche soldaten
met de wapenen er voor zorgen, dat- de
Christenen elkaar onderling niet bevochten.
Deze plicht is nu geheel op den Britschen
mandataris overgegaan. Hij heeft na de be
zetting van het land nadrukkelijk de hand-
ving eni;' eerbiediging van alle overgeleverde
rechten der religieuze groepen gewaarborgd;
hij moet wegens de eigenaardige omstandig
heden in het Arabische Oosten met bijzon
dere omzichtigheid er op bedacht zijn ook
den schijn van het kwetsen van traditioneele
rechten der Mohammedanen op hun heiiige
plaatsen te vermijden. Een opheldering van
de rechtsverhoudingen inzake de betwiste
plek bij den Klaagmuur zal natuurlijk niet
alle moeilijkheden oplossen, die uit de Jood
sche immigratie in Palestina voortvloeien, zij
is echter wel een noodzakelijke voorwaarde
voor een permanente verzoening der beide
volken, die hier volgens de bepalingen van
het Palestinamandaat vredig naast elkaar
moeten leven.
(Nadruk verboden).
tig man het bordesje betreedt en in de gang
verdwijnt. Er kloppen hartjes van rikketikke-
tik en harten van tokketokketok.
Telkens gaan er weer menschen en kinde
ren naar binnen, waar in de koele gang een
blonde Friesche knaap, die bezig is een der
populairste persoonlijkheden van onze Spaar-
nestad te worden, met een onbeschrijflijk
heldere en duidelijke stem telkens een paar
nummers afroept Hij produceert, zoo'n geluid
dat het op een wedstrijd van H.F.C. boven
alles uitgeklonken zou hebben. Hij verricht
met zijn gekweel menschlievend werk door
dat zij. die zenuwachtig mochten zijn plot
seling ontzenuwd worden. En met een glim
lach om zijn optreden op 't gelaat stapt men
de kamer der doktoren binnen.
Een kleine peuter zit op moeder's knie te
drensen. Pietje zweeft binnen in de armen
van zijn ma. „Zoo" denkt Pietje, „wij men
schen moeten steeds eendrachtig zijn en wij
babies zeker solidair". Dus plengt hij een
regen zilte tranen en zet ook hU een keel op.
Een zuster wascht rap en handig bovenar
men schoon, de doktoren prikken even. Het
gaat vlug en kalm.
Een moeder met twee flinke boys van vier
of vijf verschijnt.
„Mams. doet het pijn".
„Heusch niet, hoor".
„Hoe erg doet het pijn. Mams?"
„Heb je je wel eens geprikt aan een speld.
Bob?"
„Ja, Mams".
„Nou zoo'n pijn doet het nog niet eens".
„Heusch niet?"
„Nee jong, heusch niet".
En als ze dan hooren. dat de zuster zegt:
„Uw linkerarm, u mocht er eens last van heb
ben", zoeken de boys op ingewikkelde ma
nier uit wat hun linkerarm is, en de rechter
arm stijf achter den rug, steken ze hun lin-
kerknuist recht vooruit en stappen zoo dap
per op de zuster toe. Als ze geprikt zijn, kij
ken ze minachtend naar de huilende, schreeu
wende babies: „kleine kinderen, hè Mams?"
Buiten wordt nog steeds gewacht.
Twee vriendinnen, de éen ingeënt, de an
der wachtend, vliegen op elkaar toe.
„En?"
„Op je arm. Ze doen het niet op je been".
En beiden keeren de villa haar rug toe.
C. G. B.
