BU1TENLANDSCH OVERZICHT
Brieven uit de Volkenhondsstad.
De eerste steenlegging.
Het diner der prijswinnaars.
De jongste redevoeringen.
i ARR'S
OÜTBROOD
HET RUSSISCH-CHINEESCHE GESCHIL.
„GRENSINCIDENT" OF OORLOGSTOESTAND?
HAARLEM'S DAGBLAD
WOENSDAG 11 SEPTEMBER 1929 UIT DE OMSTREKEN
Het is ter gelegenheid van de Geneefsche
jaarbeurs altijd een druk leventje. Niet al
leen dat men er tal van vergaderingen moet
bijwonen, doch daarnaast bestaat het werk
hier voor een niet onbelangrijk deel ook uit
het ontmoeten van menschen, het deelne
men aan lunches, thees, diners enz.
Een der aardigste, nu reeds traditie bezit
tende noenmalen is wel dat der Volkenbonds
journalisten, waar men de leden van den
Raad en andere hoofdpersonen van den Bond
weer eens in geheel andere verhoudingen
kunt zien en hooren dan in statige vergade
ringen.
Er is intusschen te midden van de vele
koffiemaaltijden nog een andere, dien ik in
het bijzonder wil vermelden, namelijk die,
waar de prijswinnaars van de normaalscho
len uit de verschillende landen gezamenlijk
met op zijn minst een lid van elke delegatie,
die hier landgenooten-prijswinnaars bezit
ten, tafelen. Nu zal misschien deze of gene
onwetende vragen, wat zijn dat voor prijs
winnaars? Dit is spoedig verteld. De interna
tionale Unie van Volkenbondsvereeniglngen
heeft er zich voor gespannen, dat de natio
nale Volkenbondsvereeniglngen onder de
hoogste leerlingen der normaalscholen een
prijsvraag uitschrijven, die bestaat in het
maken van een opstel, dat den Volkenbond
en daarmee samenhangende vraagstukken
betreft. De winnaars in elk land krijgen als
prijs een beurs, waardoor zij gedurende veer
tien dagen in Genève kunnen vertoeven (en
natuurlijk de reiskosten kunnen bestrijden),
waar zij dan onder deskundige leiding den
Bond in de praktijk zien werken en ook tal
van internationale voordrachten kunnen vol
gen. 1-Iet behoeft wel geen betoog, dat het van
't grootste belang is, dat men op die manier
bij de aanstaande opvoeders der jeugd ken
nis van en belangstelling voor den Volken
bond en zijn idealen bijbrengt, terwijl zeker
van niet minder beteekenis mag heeten het
internationaal contact met hun aanstaande
vakgenooten, dat zij in Genève krijgen. Tot
besluit van hun verblijf in de Volkenhonds
stad heeft ook dit jaar weer het bovenbedoel
de noenmaal plaats gevonden, waar de heer
Loudon, lid der Nederlandsche delegatie en
gezant te Parijs het tafelvoorzitterschap op
droeg aan den bekenden Belgischen rechts
geleerde en Volkenbondsvriend Rolin. Onder
zijn leiding werd er aangenaam gekout en
aan het slot voerden tal van ge
delegeerden en ook verschillende prijswin
naars het woord.
In den aanhef van mijn brief had ik het er
over, dat men zich hier niet alleen met ver
gaderingen doch ook nog met tal van an
dere dingen heeft bezig te houden. Het leven
van den Geneefschen jaarbeursbezoeker is
bepaald druk. Zoo zag hij zich Zaterdag zelfs
aanvankelijk voor de zware taak gesteld om,
zoo hij alles wilde bijwonen, 's ochtends in
de Assemblée te verschijnen, 's middags
tegenwoordig te zijn bij de eerste steenleg
ging voor het nieuwe Volkenbondspaleis en
daarna weer tér Assemblée te vertrekken,
waar Stresemann nog zou spreken. Gelukkig
heeft men tenslotte beseft, dat het laatste
niet meer goed mogelijk zou wezen, wilde
de Duitsche Minister er niet het gevaar loopen
voor leege banken te spreken, of wilde aan
den anderen kant de plechtigheid in het
Park Arinana waar het gebouw zal verrijzen,
niet op een mislukking, bij gebrek van deel
nemers, uitloopen.
Ons werd dus een late zitting bespaard en
in plaats daarvan konden we een heerlijk
kopje thee gaan genieten op het terras van
het schitterend gelegen Carlton Hotel, van
waar men éen prachtig uitzicht over het meer
en de bosch- en bergrijke omgeving der
stad heeft. Dit hotei ligt op enkele minuten
afstand van de plaats, waar we de eerste
steen zagen leggen; een fortuintje dus voor
de aandeelhouders aangezien zeker venvacht
mag worden, dat in de toekomst dit hotel
gedurende Raads- en Assemblée-zittingen
volop bezet zal zijn zoowel met logeergasten
als met diners enz.
Gij zult wellicht de opmerking maken,
dat ik hier meer aandacht aan deze bijkom
stigheid besteed dan aan de hoofdzaak, met
name de plechtigheid, waarna we ons in
het hotel gingen verkwikken. Laat ik u ver
zekeren, dat het woord plechtigheid niet in
overeenstemming is met wat we beleefd heb
ben. Een gemoedelijk gedoetje, zonder eenlge
wijdingsvolle stemming. Hier ontbrak bepaald
een goede regie, doch daar het heerlijk weer
was en de redevoeringen gelukkig zeer kort
duurden, was het bijwonen dezer historische
gebeurtenis een onverdeeld genoegen, al had
het geheel zeer zeker indrukwekkender kun
nen zijn. Laat ik er alleen maar van zeggen,
dat alle hooge heeren met dito hoeden en
zwart costuum hier geheel uit den toon
vielen en dat de eenlge die zich in overeen
stemming met het karakter van de bijeen
komst gekleed had. de heer Henderson was.
die ongegeneerd in 'n grijs colbertje versche
nen was!
Tot besluit van dezen brief nog een enkel
woord ter samenvatting van wat we deze
week in de Assemblée beleefd hebben. Na
Macdonald's theatrale preek vergastte Brlarnd
ons oo een redevoering, die wel niet veel
nieuws bracht met uitzondering van drie
punten, waarop ik straks nog even terugkom
maar die voortreffelijk ln elkaar zat en
vooral indruk maakte door de voorname
plaats door den Franschen Minister van
Buitenlandsche Zaken besteed aan de rechts-
gelachte en aan de noodzakelijkheid inter
nationale geschillen door Rechtspraak te
doen beslechten.
(Nadnüc verboden).
Drie punten bovenal trokken de aandacht.
In de eerste plaats het, zij het ook zeer al
gemeen en nog zeer vaag gehouden pleidooi
voor de gedachte van nauwere samenwerkink
tusschen de Europeesche staten, voorts de
mededeeling, dat Frankrijk nu zonder reserve
tot de facultatieve clausule inzake de ver
plichte rechtspraak van het Internationaal
Gerechtshof in den Haag toetreedt en ten
slotte de verklaring dat het waarschijnlijk
ook spoedig de Algemeene Acte van Genève
zal aannemen. Dit laatste doet Engeland niet,
maar overigens heeft Henderson in een hel
der en concreet betoog duidelijk laten zien,
hoe er op het oogenblik door Engeland alles
op gezet wordt om groote Volkenbondsacti
viteit te ontplooien. Twee nieuwe zaken
bracht hij ter tafel. Hij gaat zich spannen
voor een herziening van het Statuut van het
personeel van het Secretariaat, opdat men
zekerder dan ooit zal zijn dat de Bond
over een vasten staf van uiterst deskundi
ge, volkomen onafhankelijke ambtenaren zal
beschikken, die zich bewust zullen zijn van
hun internationale verplichtingen. En in de
tweede plaats stelt Henderson voor het Vol
kenbondshandvest dusdanig te wijzigen, dat
het bevrijd wordt van de leemten, waardoor
wat na het Kelloggpact inderdaad niet
meer houdbaar is in bepaalde gevallen
oorlog nog toelaatbaar is. Vol verwachting
ziet men thans uit naar wat de anderen hier
op zullen zeggen en doen!!
Stresemann's rede.
Den armen Stresemann gutste het zweet
van het gelaat, toen hij zijn redevoering in
de Assemblee had uitgesproken. Niet zoozeer
omdat het houden van een rede voor hem op
zichzelf iets inspannends is, als wel dank zij
de meer dan afschuwelijke temperatuur van
de zaal. Hij liet dan ook niet na thans of
ficieel bij den Bond aan te dringen op ver
betering van de vergaderingsgelegenheid,
een punt, dat hij, gelijk bekend al eerder aan
hot journalistennoenmaal had aangeroerd.
Algemeen bleek men over het betoog van
den Duitschen spreker een gunstig oordeel te
koesteren. Hij had op beleidvolle wijze aan
gestipt wat in het bijzonder zijn land nog
aan wenschen koestert ter verbetering van
de internationale verhoudingen, punten, die
hier en daar natuurlijk niet zulk een bijval
zullen kunnen ontmoeten (ik denk b.v. aan
zijn zinspeling op den onmogelijken toe
stand van den corridor van Dantzig), en
voorts was hij heel gelukkig te werk gegaan
met betrekking tot het denkbeeld, dat hier
meer en meer de gemoederen bezig houdt, de
vorming, in een of andere gestalte, van de
Vereenigde Staten van Europa. Stresemann
wees speciaal op de noodzakelijkheid, dat
men elkaar binnen Europa op economisch
gebied zal vinden, een opvatting, die hier in
breeden kring gedeeld wordt.
Het is ondoenlijk en trouwens ook overbo
dig hier weer te geven welke indrukken de
altijd maar doorgaande reeks van sprekers
telkens verwekken. Laat ik alleen nog ver
melden, dat men met zeer groote voldoe
ning en dito verrassing kennis nam van Scia-
loja's mededeeling, dat nu ook Italië de ver
plichte rechtspraak van het Internationaal
Gerechtshof aanvaardt, en dat menigeen wel
vond, dat de Zwitsersche afgevaardigde Mot-
ta in zijn eloges op die handeling van den
Italiaanschen buur wat al te ver ging. Dit
deed haast likkerig aan en nu weet men
heel goed, adt Motta, zelf uit Tessino afkom
stig, niets liever wil dan alles aanwenden
wat de betrekkingen tusschen Zwitserland
dat juist in Tessino nog al eens wat last van
de fascistische buren ondervindt kan ver
beteren. men weet ook, welk een charmante
persoonlijkheid de heer Motta is, die gaarne
een ieder iets vriendelijks zegt, maar er zijn
tenslotte grenzen en dit was heusch een
beetje op het kantje af. Feitelijk, had de
Zwitsersche gedelegeerde niets bijzonders te
zeggen, dat kon men uit heel zijn vuurwerk-
betoog opmaken. Een schande is zulks aller
minst. Nu de groote mogendheden zelf de
noodige activiteit ontwikkelen en voorgingen
met het aanbevelen van allerlei nieuwe
plannen en voorstellen, had het voor de klei
nere veel minder zin in dit stadium der As
semblee de sprekerstribune te bestijgen, wat
ook. als ik het wel heb, voor den eersten Ne-
derlandsohen gedelegeerde de voornaamste
overweging is om niet, tenzij er plots nog
een bijzondere aanleiding voor mocht wezen,
thans het woord te voeren.
De Raadsverkiezing leverde tenslotte geen
verrassingen op, al bleef Peru duchtig bij de
rest ten achter, en haalde Noorwegen 22
stemmen. Inderdaad zou toch het Bondsbe-
lang er beter bij gediend geweest zijn, zoo
men niet; juist Peru ln den Raad had geko
zen. Doch de Zuid-Amerikanen hadden na
spannenden strijd onder elkaar uitgemaakt,
dat de verloren zoon. die weer teruggekeerd
is. voor deze betrekkelijke deugd be
loond zou worden met een Raadszetel. ook al
moge Peru nog duchtig in het krijt staan bij
den Volkenbond. Het is wel een zeer beden
kelijk systeem, gelijk het trouwens ook aller
dwaast is, dat de Zuid-Amerikanen aan de
overige staten per brief mededeelen, dat het
land X, in dit geval Peru, hun candidaat is.
Wat drommel, er bestaat toch nog zoo iets
als de vrijheid voor alle leden om te kie
zen wien zij willen en het was heusch te
wenschen geweest., dat nog meer staten dan
zulks al deden, blijk hadden gegeven van de
ze manier van optreden geenszins gediend te
zijn.
Dr. E. VAN RAALTE.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN k 60 Cts. per regel.
s eed» nieuwe die de waarde van Mout bawijren. Eet du»
- lichaam in stand.
IJMUIDEN
DE PLANNEN DER IJMUIDER
FEDERATIE.
NA EEN SLAGERIJ EEN TRAAN-
KOKERIJ?
In het laatste nummer van „De Umuider
Federatie", het orgaan van de organisatie
van dien naam en bij welke organisatie de
meeste zeevisschers zijn aangesloen, wordt,
onder het hoofd „Wat er gedaan wordt" o.a.
de leverkwestie besproken.
Zooals men weet is de opbrengst van de
door de stoomtrawlers aangevoerde lever
voor de opvarenden. De IJ. F. nu had verno
men, dat de combinatie van traankokers be
sloten had, de lever niet meer te koopen van
de schepen der Mij. „Petten", omdat de ree
der eenige malen de lever zelf had gekocht,
om op die manier bij een ander een hoogeren
prijs te bedingen. Door dit optreden der com
binatie ondervinden de opvarenden schade.
Over deze aangelegenheid zegt het blad
voorts:
„Hiertegen dient stelling te worden geno
men. Er dient alles in het werk gesteld te
worden om den prijs voor de lever te be
dingen dien zij waard is. Het middel daartoe
is dat wij de zaak zelf ter hand nemen en
wel door oprichting van een traanstokerij,
waar alle lever, die aangebracht wordt, wordt
verwerkt. Noodig is dan dat men 't over de
geheele vloot eens is, dat de lever in genoem
de traanstokerij wordt verwerkt. Er kan dan
begonnen worden met een prijs per fust vast
te stellen, terwijl dan later al naar gelang
van de uitkomst nabetaling kan volgen".
Aan de opvarenden wordt tenslotte verzocht
mede te deelen, hoe zij over deze zaak den
ken.
LATE REIS NAAR IJSLAND
Naar wij vernemen zal de stoomtrawler
Odin ondanks het late seizoen nog een reis
naar IJsland ondernemen.
GROOTE VANGST VAN MAKREEL
Dinsdagmiddag kwam van de visscherij al
hier binnen de stoomtrawler Gerberdina Jo
hanna IJm. 38, die juist een week tevoren ter
visscherij was vex-trokken. Deze trawler
bracht niet minder dan 1200 manden visch
aan, waarvan 1000 manden makreel, een
hoeveelheid, zooals nooit te voren door een
trawler te IJmuiden werd aangevoerd.
BRAND OP DEN KOP VAN DE VISSCHERS-
HAVEN
Dinsdagmiddag omstreeks half vier ont
dekten eenige vletterlieden van den Visch-
ploeg, dat er kleine rookwolkjes te voorschijn
kwamen uit het houten kantoorgebouwtje
van den sleepdienst „IJmuiden". Even te vo
ren was daar een schilder bezig geweest om
met een lamp de verf af te branden. Spoe
dig bleek dat er brand was ontstaan tus-
tuschen de beide houten schotten van het
gebouw, vermoedelijk doordat de schilder
met z'n lamp het buitenschot had doorge
brand. In een ommezien sloegen de vlammen
uit het gebouwtje. Beambten van het Staats-
visschershavenbedrijf hadden spoedig een
slang op de waterleiding gekoppeld en be
gonnen het vuur te bestrijden. Daar de
brand in het begin in hoofdzaak tusschen de
houten wanden woedde ging het blusschen
niet gemakkelijk, zoodat men in haast den
inventaris naar buiten ging dragen. Met veel
moeite gelukte het de „vrijwillige brandweer"
het vuur te blusschen. Het gebouwtje was
echter van binnen bijna geheel uitgebrand.
Verzekering dekt de schade.
ZANDVOORT
HET PRISE D'EAU NADERT ZUN
VOLTOOIïNG.
Een tegenvaller voor den aannemer?
Men schrijft ons uit Zandvoort:
Na Vele malen een beslissing te hebben
uitgesteld en nadat tal van deskundige
adviezen waren ingewonnen, waarover als
regel in besloten vergaderingen van den
Raad het vorig jaar over te gaan tot stich
ting van een eigen prise d'eau, omdat van
Amsterdam geen voldoende verzekering was
losgekregen, dat Zandvoort in het hoog
seizoen over voldoende water, kon beschik
ken.
De raad heeft destijds langen tijd gewijfeld
met zijn beslissing, omdat gevreesd werd,
dat door maatregelen van Amsterdam en
de veel sterkere apparaten het mogelijk zou
zijn, dat de Zandvoortsche winplaats op den
duur geen voldoende water op zou leveren
en men in zoo'n geval veel geld onnoodig
zou hebben uitgegeven. Onderzoekingen van
deskundigen hebben echter aan het licht
gebracht, dat er geen reden voor deze vrees
bestond en tenslotte werd een crediet ver
leend van f 58.000, later nog met f 3000 voor
den aankoop van bepaalde machines ver
hoogd.
De bouw van het prise d'eau werd opge
dragen aan de Maatschappij Mabeg te
Utrecht.
15 September a.s. moet het werk officieel
opgeleverd worden.
Thans staat wel vast. dat het dan nog
niet gereed zal zijn, ondanks met man en
macht er voor gewerkt wordt. Tegenslag met
het maken der zgn. putten en de langdurige
winter zullen hieraan niet geheel on
schuldig zijn.
Hoewel dus niet geheel gereed, werkt het
prise d'eau toch reeds een aantal weken en
zijn reeds 2 bronnen in werking gesteld,
die zoo noodig gezamenlijk een capaciteit
kunnen opleveren van 60 M3. water per uur,
terwijl als de 3e bron gereed is dit normaal
zal kunnen bedragen 75 M3. per uur, hetgeen
indien noodig wel tot ruim 90 M3. per uur
zal kunnen worden opgevoerd.
Op de drukste dagen in het seizoen heeft
Zandvoort echter een capaciteit noodig van
ruim 100 M3. per uur. Het tekort kon dan
aangevuld worden door Amsterdam, waar
mede Zandvoort nog een contract heeft
loopen.
Zandvoort zal dus in de Zomermaanden
geen water tekort meer behoeven te vreezen,
hetgeen voor de badplaats van groote be
teekenis is.
Zandvoort heeft, te dezen opzichte wel
reden tot voldaanheid of de aannemer ook
reden zal hebben om vei'heugd te zijn is een
andere vraag. Zijn we wel ingelicht, dan heeft
de Maatschappij Mabeg aan den bouw een
niet gering verlies. Of de gemeente straks
aangesproken zal worden een eventueel aan
zienlijk tekort mee te helpen dekken, is een
open vraag en dient afgewacht. Bij Informatie
bleek ons, dat dit in den kring van het Ge-
meentebestuur niet wordt verwacht.
Wederzijdsche beschuldigingen.
Wat er in Genève gebeurt.
T BELANGRIJKSTE NIEUWS.
Het Chineesche ministerie van Oorïog
maakt een bericht bekend over den militairen
toestand in Noord-Mandsjoerije. Volgens
dit bericht is het in dé laatste 24 uur tot
geen nieuwe gevechten aan de Russisch-
Chineesche grenzen gekomen. De Sovjet-
Russische troepen hebben zich weer op Rus
sisch gebied teruggetrokken, en hebben de
bombardeering der Chineesche steden door
militaire vliegtuigen gestaakt. Het Chineesche
ministerie van oorlog heeft alle militaire
attachés der buitenlandsche diplomatieke
vertegenwoordigingen in Peking uitgenoodigd
de in Progranitanaja door de Russen aan
gerichte verwoestingen in oogenschouw te
nemen.
Verder wordt gemeld, dat de Chineesche
regeering besloten heeft om 2 divisies naar
Noord-Mandsjoerije te zenden. De troepen-
afdeelingen zijn reeds uit Tientsin vertrok
ken en bevinden zich onderweg naar Moek-
den.
Uit Rome wordt over den toestand aan
de Russisch-Chineesche grenzen gemeld:
Naar uit Moskou gemeld wordt, heeft de
opperbevelhebber van het .Sovjet-leger in
het Verre Oosten, Blücher, getelegrafeerd,
dat Chineesche troeepn Dinsdag de Rus
sische grens hebben overschreden en de Rus
sische stad Grodekowo hebben beschoten.
Bovendien heeft de Chineesche cavallerie
de Russische grens in de nabijheid van Iman
overschreden. Nadat versterkingen aangerukt
waren, is het den Russischen grenswachten
gelukt de Cliineezen weer terug te drijven.
Het oude liedje dus. Wederzijdsche beschul
digingen. Toch is de indruk algemeen dat het
dit keer de Russen zijn, die de vijandelijk
heden begonnen.
Officieel wordt echter medegedeeld dat men
deze gebeurlijkheden als „grensincidenten"
moet beschouwen.
De regeering in Tokio meent zelfs, dat men
zich absoluut niet ongerust behoeft te ma
ken. Van „Oorlogstoestand" zou geen sprake
zijn.
Als de grensincidenten zich echter uit
breiden, lijkt ons het verschil tusschen „oor
logstoestand" en grensincident" wel een
beetje tè subtiel.
Men gaat van beide zijden in ieder geval
door met het versterken der troepen-mach
ten.
President Hoover heeft met de plechtigheid
en waardigheid, passend bij zijn gewichtig
ambt, verklaard, dat de zaak-Shearer tot
den grond moet worden nagegaan, daar hel
gebruik van onscrupuleuze propaganda tot
dwarsbooming van het plan der Amerikaan-
sche regeering in zake vlootbeperking duide
lijk was. De marinecommissie uit den Se
naat heeft besloten, een ondei-zoek in te
stellen naar de gestie der groote scheep-
bouwmaatschappijen naar aanleiding van
de ontwapeningsconferentie, welke twee jaar
geleden te Genève heeft plaats gehad.
Inmiddels is de betreffende senaatscom
missie bijeengekomen.
Senator Borah noemde het optreden van
de scheepvaartmaatschappijen schandalig.
„Zij hebben zich aan een misdadige samen
zwering schuldig gemaakt".
L. A.
Ter Volkenbondsvergadering.
In de plenaire zitting van Dinsdagochtend
werden de algemeene beschouwingen voort
gezet. De eerste spreker was graaf Apponyi,
die verklaarde de meening te deelen van
Stresemann, dat het minderhedenprobleem
later weer ter sprake moet worden gebracht
in de zesde commissie. Wat de ontwapening
betreft critiseerde Apponyi de groote mo
gendheden, die van de kleine staten verlan
gen, dat zij het eerst zullen ontwapenen. Met
verheffing van stem verklaarde de Hongaar-
sche gedelegeerde, dat bij de onderteekenlng
van het vredesverdrag ook de overwinnaars
verplichtingen op zich hebben genomen.
De Zweedsche minister van Buitenlandsche
Zaken. Trygger, weidde uit over de nadee-
len. die worden ondervonden van staten,
welke zich niet houden aan de resoluties van
de economische wereldconferentie en hun ta
rieven niet verlagen, doch veeleer verhoo-
gen, aldus de Tel. Het economisch Volken-
bondswerk moet hieronder tenslotte lijden.
De Estlandsche gedelegeerde deelde mede,
dat zijn land opnieuw de facultatieve clau
sule geteekend heeft. Hij zal ook trachten
te verkrijgen, dat zijn regeering de generale
acte aanvaardt. Over de resultaten der ont
wapeningsbesprekingen was spr. tevreden
en hij achtte de conventie voor het verlee-
nen van financieelen bijstand aan aangeval
len staten een belangrijk middel tot verhoo
ging der veiligheid. Verder wees hij op de be
teekenis van het Litwinof-protocol.
De vertegenwoordiger van San Domingo,
Paradas, gaf uiting aan zijn blijdschap over
den terugkeer van Peru, Bolivia en Haiti en
kondigde aan, dat zijn land de facultatieve
clausule zal teekenen.
Mowinckel besprak vervolgens de relaties
tusschen de economische Volkenbondsorga-
nisalies en de internationale baiik.
Een enthousiaste rede van
Apponyi.
GENèVE, 10 Sept. (V.D.) Onder groote
belangstelling nam Graaf Apponyi, de
leider van de Hongaarsche delegatie in de
Assemblée heden het woord. Allereerst sprak
hij over de arbitrage gedachte en wees er
op, dat hij aan de door den Volkenbond uit
gewerkte algemeene akte voor de arbitrale
regeling van alle internationale geschillen,
den voorrang geeft boven de arbitrageclau
sule van het Haagsche Gerechtshof, welke
thans ook door Engeland onderteekend zal
worden. De ervaring van den laatsten tijd
n.l. dat regeeringen slechts onder voor
behoud dergelijke verplichtingen aangaan,
toont aan, dat hun handteekeningen niet de
geringste waarde hebben, Spr. hoopte drin
gend, dat de alles op losse schroeven zetten
de reserves uit de praktijk verdwijnen. Graaf
Apponyi bracht daarna de minderheids
kwestie ter sprake. De raad van den Vol
kenbond moet voor een verbetering van de
behandeling van klachten zorgen.
Onvoorwaardelijk moet te eeniger tijd de
6e commissie van den Volkenbond het min
derheidsvraagstuk bestudeeren en daarover
een rapport uitbrengen, opdat ook de niet
den Volkenbondsraad vertegenwoordigende
mogendheden over den stand van zaken in
gelicht worden.
Verder wees Apponyi er ten aanzien der
ontwapeningsquaestie op, dat zooals Briand
heeft bet-oogd de oorlog thans wel is waar
was gedegradeerd tot een moreele onmoge
lijkheid, doch dat er nu eenmaal nog im-
moreele mogelijkheden bestonden.
De ontwapening van de overwinnaars van
den wereldoorlog is volgens spr. eereplicht op
het oogenblik is de toestand zoo, dat er geen
gelijkheid van recht voor overwinnaars en
overwonnenen bestaat.
Hongarije zou dit steeds opnieuw verkla
ren. Met buitengewone vastberadenheid zeide
Graaf Apponyi vervolgens, dat Hongarije
nooit de hoop op een betere toekomst zal
opgeven. Hongarije verklaart, dat het den
tegenwoordigen toestand veranderen wil en
veranderen zal, echter niet met de wapenen
doch door verandering van het algemeen
geweten. De Hongaren moeten te Genève
even open en vrijuit spreken als te Budapest,
Spr. heeft den opbloei en het verval van Oos
tenrijk en Hongarije beleefd. Hij gelooft, dat
het woord „nooit" geen beteekenis en geen
doel heef t.
De .beschouwingen van Apponyi werden
door de Assemblée met stormachtig, lang
aanhoudendapplaus begroet; in het bijzon
der van de banken der Engelsche en Cana-
deesche gedelegeerden klonk steeds luiden,
en sterker» bijval. Het is algemeen opgeval
len, dat op iedere vergadering van de Assem
blée het altijd weer de vertegenwoordigers
van Hongarije zijn en die alleen die
den moed hebben openlijk in aanwezigheid
van de vertegenwoordigers van alle naties
te verklaren, dat tegen den door de vredes
verdragen geschapen toestand bij de over
wonnen staten hoogst ernstige grieven be
staan en dat het Hongaarsche volk dezen toe
stand onder geen omstandigheden zal blij
ven dragen.
Gebrek aan redenaars in
Genève
GENèVE, 10 Sept. (V. D.) De voortzetting
van de algemeene behandeling in de zitting
van den Volkenbond stiet op een zonderlinge
moeilijkheid. Op de sprekerslijst stonden oe
vertegenwoordigers vair Australië, Uruguay en
Roemenië.-De drie vertegenwoordigers ver
klaarden echter eei»st Woensdag te zullen
spreken, waarschijnlijk met het oog op de
leege zaal en de drukkende warmte. De Pre
sident bevond zich in een moeilijke situatie.
Op dat moment verhief zich de vertegenwoor
diger van China van zijn zetel en verklaarde
zich bereid de behandeling voort te zetten.
Onder algemeene instemming betrad hij iro
nisch lachend het spreekgestoelte om een
zeer belangrijken wensch van China kenbaar
te maken.
China vordert éen bijzondere commissie
om het in werking treden van het bekende
artikel 19 van de Volkenbondsbepalingen mo
gelijk te maken. Dit artikel opent zooals be
kend is de mogelijkheid tot Revisie van on
bruikbaar geworden internationale verdra
gen. Het aanroeren van deze quaestie door
China is voor Duitschland van bijzonder be
lang, daar Art 9 het punt is waarom de re
visie van het Verdrag van Versailles draait.
Geen Russische deelneming
aan de VS. van Europa
KOWNO, 10 Sept. (V. D.) Uit Moscou wordt
gemeld, dat over de vraag betreffende mede
werking van Rusland aan de Vereenigde Sta
ten van Europa Rusland het standpunt in
neemt er geen belang bij te hebben mee te
werken aan een opbouw van Europa voor den
strijd tegen Europa, de Sovjetregeering zal
aan de Vereenigde Staten van Europa geen
deelnemen, zij zal de neutraliteit ln den eco-
nomischen strijd tusschen Europa en Ame
rika handhaven. Met betrekking tot de toe
treding van Amerika tot het Internationaal
Scheidsgerecht in Den Haag, wordt van Rus
sische zijde verklaard, dat de Sovjet regee
ring niet tot het scheidsgerecht zal toetre
den, haar houding hiertegenover zal onver
anderd blijven.
De Int. Bank in Genève ter
sprake gebracht.
Spoediger dan men verwacht had, is het
Noorsche initiatief betreffende de in het
plan-Young ontworpen Internationale Bank
voor den dag gekomen, schrijft de Geneef
sche correspondent van het Hbld. Want de
Noorsche minister van buitenlandsche zaken,
Mowinckel, stelde de quaestie voorzichtig
aan de orde in een zakelijke rede, waarin hij
duidelijk aantoonde dat de Internationale
Bank een ai'beidsveld zal kunnen bestrijken,
hetwelk datgene van den Volkenbond op ver
schillende plaatsen raakt. Na gewezen te
hebben op de noodzakelijkheid om de inter
nationale handelsbelemmeringen krachtig te
bestrijden, noemde Mowinckel het financieele
werk van Den Haag een resultaat, dat de eco
nomie der wereld zou beïnvloeden. En ver
volgens citeerde hij art. 24 van het Bonds-
pact om aan te toonen, dat de bond het
recht en den plicht heeft om zich met reor
ganisaties van dien aard bezig te houden. De
taak van de ontworpen Internationale Bank
beschreef hij, afgaand op het plan-Young
zelf, als van zoo groote draagwijdte, ook ten
opzichte van den gewonen wereldhandel, en
als schakel tusschen de circulatiebanken, dat
ook de staten, die niet rechtstreeks bij de
Duitsche herstelbetalingen geïnteresseerd
waren, van den arbeid der bank een sterken
invloed zouden kunnen ondergaan. Op grond
daarvan achtte hij een vorm van samenwer
king tusschen Bond en bank noodig. zonder
echter nu reeds aanwijzingen daaromtrent te
geven.
