25 Jaren bij de Tram.
De Electrische Tram Amsterdam-
Haarlem-Zandvoort.
J.F. JANSEN. H.VONK,
HOOFOCOHTROLEUR REM16ECHEP
COnOuCTEuR
A,), nOLOOPO
p.jansen
MAOAZIJNKNECHT
conducteur"
C. KELDER,
P, PiROVANO.
NACHTWAKER.
H.C, E OGEL.TE.
OPZICHTER WERKPU
c, j. v.cooy
AMB. MAh
CONDUCTEUR
p VAMTWUIJVER.
;\C KLAVER.
HULPWERKMAfl
A. KOPER
wegwerker
A. HENDRIKS.
VOORMAM MOMTEUR 8UVEML
I.A.RICHARD50M
machinist
omder6tatiom
p, louter.
voorwerker
/AOEnvOERDER
\R.wiAOQ A.
WAüÊKVÜERDEf
F.H.PIET5./
'.VACEMV0ER0ER,
C.JONKER.. I
vwaoEhvuEODER
\J.H, CEUt)
wage n voerder
r, rodenboog,
C0NDUCTEURX<2
I A.A.DE KRuyFF,
WA6 ENVOERDER
L. KLËEF5TRA.
wagenvoerder
th.h.j, v l£ ersum,
HAARLEM'S DAGBLAD DONDERDAG 3 OCTC«ER 1929
VIERDE BLAD
Groote verbeteringen worden aangebracht
en de lijn werd toen meer dan ooit perfect en
veilig.
Het veel te kleine emplacement te Sloter-
dijk werd doelmatiger ingericht en ver
groot, zware betonnen masten werden overal
geplaatst, waardoor men groot vertrouwen in
de maatschappij begon te krijgen. En de rails
werden voor beide richtingen aan de zijde
van de Trekvaart gelegd, afgesloten vah den
grooten rijweg.
De leidende personen in het
trambedrijf.
Gaan we even in het kort na, welke per
sonen op den voorgrond traden sedert het
bespan van een electrische verbinding
HaarlemZandvoort en later Amsterdam,
dan denken we allereerst aan den heer Bar
net Lyon, die thans te Brussel woont-. Deze
heer was de eerste directeur, maar ook de
ziel van cis E.N.E.T.. Zijn verdiensten, mede
als adviseur voor de electrificatie van de
Nederlandsche Spoorwegen zijn later door de
regeering erkend, daar hij tot offficier in de
Orde van den Nederlandschen Leeuw be
noemd werd. Dan denken we aan de beide
concessionarissen, de heeren van den Arend
en Van der Steur. De heer v. d. Steur nam
niet de heeren A. de Clercq en Goedkoop zit
ting als commissaris, president-commissaris
was de heer Van Rossum.
Na het vertrek van den heer Barnet Lyon
trad de heer Julius als directeur van de
E.S.M. en E.N.E.T. op. De heer Luden oefende
toezicht uit op den bouw van de E.S.M-, zoo
als wij boven reeds schreven. Ook de heer
Waller had toen al een leidende positie, die
hij behoeld toen de heer Adams den heer
Julius als directeur opvolgde.
Met de fusie van E. S. M. en N.Z.H.T.M.
werden tot directeuren benoemd de heeren
W. J. Burgersdijk en H. A. Walter. De laatste
overleed spoedig. De heer Burgersdijk is zoo
men weet thans nog directeur van de groote
maatschappij.
Een belangrijk deel van de administratie
der E. S M. berustte bij den heer C. Mock,
die thans nog chef is van de comptabiliteit
Ir. Mulder is tegenwoordig chef van tractie
en materiaal; Ir. B. Nugteren, chef van Weg
en Werken. Mr. D. A. E. Immink, chef van
exploitatie; c.e beer P. N. Gieske chef van
den uitvoerenden dienst.
De heer V. E. A. R. van Helden heeft een
zeer groot aandeel gehad in de geschiedenis
van het electrische tramwezen. 1 Juni 1890
werd hij benoemd tot Inspecteur van Al-
gemeenen Dienst, hij hoorde toen tot den klei
nen kring van medewerkers van den heer
Barnet Lyon. Toen de E.N.E.T. in de E.S.M.
verdween, werd hij benoemd tot hoofdinspec
teur van weg, werken, bovenleiding en ge
bouwen- Ruim 33 jaar vervulde de heer van
Helden nauwgezet zijn plicht en pas kort ge
leden heeft hij pensioen aangevraagd.
Aan hem hebben wij ook deze waardevolle
gegevens te danken. Thans woont hij in
Zandvoort, waar hij na zijn levenswerk rus
ten mag, maarhij heeft natuurlijk een
huis vlak aan de tramlijn, want zoo nu en
dan moet bij „de jongens" nog eens kunnen
groeten. Het rusten was den heer Van Hel
den niets naar den zin en hij was er de eer
ste weken geheel van v. de war. Als de zware
Budapester-wagens langs zijn huis trekken
denkt hij telkens weer terug aan de zware
dagen van gestagen arbeid, toen die lijn ont
worpen en uitgevoerd moest worden.
Zes directeuren heeft deze pionier gehad,
doch hij is speciaal vol lof over Ir. Burgers-
dijk, die zooveel voor het personeel heeft ge
daan en indertijd den grondslag heeft ge
legd voor een goede pensioenregeling waar
LANGS DE STRAAT
De Violist.
Hij heeft zijn vaste plaats op een van de
Singelbruggen te Amsterdam, in de middag
en nu met het mooie weer ook nog wel in de
avonduren. Hij zit op een vouwstoeltje en.
zoekt eenigen steun tegen de leuning van de
brug. Naast hem op den grond staat een
oude vioolkist, en ligt een onbeschrijfelijk-
oude, vilten hoed omgekeerd op straat. Die
hoed is niet zijn hoofddeksel want er ligt nog
een. waarschijnlijk vele jaren jongere,
strooien hoed, half verborgen in zijn viool
kist, waarvan de deksel schuin ópstaat.
Dien strooien hoed zal hij straks opzetten als
hij huiswaarts gaat. maar niet dan nadat hij
den inhoud van dien anderen, dien ouden,
vetten, vilten, naar zijn zakken heeft doen
verhuizen. Want die slappe hoed is zijn
„centenbakje" en als u er eens inkijkt, ziet u
er ook wel zooveel zilver in. dat uw taxatie
van het dag- of het weekgeld van dezen
straat-artist zeker niet aan den lagen kant}
zal zijn.
HU zit in zijn versleten, glimmend jasje op
zUn vouwstoel en strUkt. Al dikwijls ben ik
langs hem gekomen, maar ik heb nog nooit
iets anders van hem gehoord dan eeniga
lang-uitgehaalde. zeurige tonen waaruit ik
met den besten wil (maar het zal wel aan
mij liggen) geen melodie kan maken. Hij
strijkt, dwars door het verkeer-geroezemoes
en het auto-getoeter heen. onverdroten en
onafgebroken. Wanneer iemand wat in zyn.
hoed gooit, dankt hij met een overdreven
diepe buiging en een hoofdknik op den koop
toe. maar hij blijft strijken. Strijken is zijn
ambacht en hij weet niet van staken. Hij
heeft een grooter publiek dan ge denken
zoudt. want op een afstand blijven sonis wel
mensehen staan, voor de leus kUkend naar
een winkel-étalage. Dan. na een poosje, kie
zen zU hun weg langs den violist en gooien
wat in zijn centenbak-van-vilt.
't Is wel eigenaardig en het pleit misschien
niet voor de sterke sexe, dat de meeste man
nen hem vooriiijloopen zonder eenige aan
dacht aan hem te schenken en dus ook zon
der hem te ..bedenken". Wanneer een man
hem iets geeft, gebeurt dat meestal op aan
dringen van de vrouw of het meisje, dat.
dien man vergezelt. Heel vaak loopt een
paar of een paartje (u kent het. verschil?)
langs den violist en eenige passen verder
kykt dan de vrouwelijke helft om en zegt
iets tegen haar begeleider, waarna deze in
den zak tast (terugloopt en door 't gerinkel
van munt op munt even een geluid doet ont
staan. dat den violist, waarschijnlijk schoo
ner in de ooren klinkt dan zün eigen spel.
Soms krijgen ook kinderen van vader of
moeder wat om in don hoed te worpen, maar
van de mannen-alleen moet deze straatkun
stenaar het niet hebben.
Ofschoon ik zün muzikale prestaties niet
buitengewoon kan waardeeren, (maar nóg
eens: dat zal wel aan mij liggen!) doet het
mU toch altyd genoegen als ik hem op zün
oude plaats op het brugtrot-toir zie zitten en
de wind mij al van verre flarden overbrengt
van de lange, zeurige tonen, die hij al-maar
aan zijn instrument ontlokt.
Want hij hoort bü het stadsbeeld dat het
oude centrum van de hoofdstad biedt en ik
zou deze stoffage er niet gaarne missen.
J. C. E.
van vele trammanhen reeds nu de vruchten-
plukken. Onder zijn leiding werden de lijnen
ScheveningenNoordwijk en Katwijk ge-
electrificeerd. De regeerinc erkende zijne ver
diensten door hem in 1925 te benoemen tot-
officier van Oranje Nassau. Binnen afzien-
baren rijd kan ook de electrificatie van de
stoomtram lijn HeemstedeLeiden tegemoet
worden gezien.
De loonen zün natuurlijk heel wat verbe
terd. In den beginne werd personeel aan
gesteld tegen 9 a 10, thans bedragen die
loonen büna het viervoudige.
De heer v. Helden deelde nog mede, dat
van het begin af op het gehalte van het per
soneel nauwkeurig gelet is. met het gevolg,
dat de trammannen zéér gezien zün en door
het publiek geprezen worden om de goede
vormen, die zij in acht nemen.
„Zes jaar geleden hadden we 23 jubila
rissen", ging de heer v. Helden voort „en nu
op 4 October twee en dertig. Büna niemand
van het eerste personeel is bij de maatschap
pij weg gegaan. Of ze zün nog aan de N. Z.
H. T. M. of ze zün overleden.
Thans is een jubileum-fonds opgericht.
Iedereen betaalt een klein gedeelte voor het
cadeau dat aan de jubilarissen wordt aange
boden naar rato van zün salaris. Elke week
is er zoodoende heel wat geld bijeen gebracht-,
zoodat het feest behoorlük gevierd kan wor
den. De jubilarissen krijgen allen een gouden
horloge. Ook het personeel der tramlünen te
Leiden en Voorburg, die tot de Maatschappü
behooren droeg daartoe bü.
GOEDERENTREIN TE
AMSTERDAM ONTSPOORD.
WEINIG SCHADE MAAR VEEL
STOORNIS.
Woensdagochtend om half vijf is bü den
Cruquiusweg te Amsterdam op de spoorbrug
over de Nieuwe Vaart, welke brug de verbin
ding vormt tusschen het Centraal-station en
de Rietlanden eenerzüds en de stations Mui-
derpoort, Weesperpoort, Oosierburgergracht
en Doklaan anderzijds, een goederentrein
ontspoord, meldt de N. R, C-
De trein kwam op een van de hoofdspo
ren van de Rietlanden en was bestemd voor
het Weesperpoortstation. Hij bestond uit een
locomotief en een groot aantal goederenwa
gens. Op de brug liggen vier sporen: twee
voor het goederenverkeer en twee voor de
hoofdlünen. Wissels zün er op de brug niet.
De goederentrein reed op het opgaande
hoofdspoor. De oorzaak van de ontsporing
ligt in het duister. De locomotief heeft de
brug goed gepasseerd, maar van een der
voorste wagens is een as afgeloopen. Of dit
oorzaak of gevolg van de onsporing is. heeft
men niet kunnen uitmaken. De goederenwa
gen is omgekanteld en heeft zijn opvolger
meegesleept. Een derde wagen is eveneens
ontspoord. Persoonlijke ongelukken zün er
niet bü voorgekomen, en de materieele
schade is betrekkelijk gering.
Het treinverkeer heeft echter tengevol
ge van de ontsporing belangrijke moeilijkhe
den ondervonden, daar het niet spoedig mo-
geiü'k bleek, den gekantelden goederenwagen
waar de as van afgeloopen was. uit den weg
te ruimen. Eerst tegen den middag kon een
nieuwe, speciaal voor dit werk bestemde, nog
niet gebruikte kraan ter plaatse zijn om
den wagen op te hijschen en daarna te ver
voeren. Al dien tijd moest het groote spoor
wegverkeer tusschen het Centraal-station en
de stations Muiderpoort en Weesperpoort ge-
deeltelük over verkeerd spoor, gedeeltehjk
over de goederenenfplacementen geleid wor
den, wat nog al vertraging tengevolge had.
Twee en dertig Jubilarissen.
Wat er intusschen gebeurde.
graaf daarin een woordje hadden moe te
praten.
Bovendien vereischte de goedkeuring der
plannen tot het bouwen der bruggen over
Rijnlands boezem, langdurige besprekingen
met het Hoogheemraadschap-
October 1904 kon de exploitatie beginnen
en den 4en van deze maand werd de lijn of
ficieel in gebruik genomen. Dat was een
feit van buitengewone beteekenis en bij do
opening waren o.a. aanwezig de Commissaris
der Koningin, mr. G. van Tienhoven, de bur
gemeesters van Amsterdam, Haarlem en alle
gemeenten waaraan do tramlijn gelegen
was.
In het Brongebouw, vereenigden zich 300
personen aan een feestelijke lunch en mesig
hartelijk woord werd daar gericht aan het
adres van de tram-pioniers!
Intusschen had de E.N.E.T. nog steeds de
lyn HaarlemZandvoort en na vele onder
handelingen werd deze trammaatschappü
genaast door de E.S.M-, waardoor deze de
geheele macht kreeg over het traject Am
sterdamHaarlemZandvoort.
Dit bracht echter zeer groote kosten met
zich mee, want de lijn naar Zandvoort bleek
niet bestand te zün tegen het zware mate
riaal, waarmede de E.S.M. op Amsterdam
rêed. In dt'n beginne werd er namelijk met
34 motorwagens (van Belgisch fabrikaat) en
15 aanhangwagens (van Duitsch- en Neder-
landsch fabrikaat) gereden.
Op Zandvoort reed de E.N.E.T. voorname
lijk met enkel spoor en de E-S.M. maakte er
dubbel spoor van, een geweldige, maar kost
bare verbetering. De remise aan de Leidsche
vaart moest vergroot en verbeterd worden,
terwyl de werkplaatsen ook veel te klein
bleken, en uitgebreid werden.
Heel wat moeilijkheden had de directie in
de eerste jaren te overwinnen. De bodem
aan den RyksStraatweg bleek te drassig te
zün en veel ongelukken waren te wijten aan
het water, dat in den winter veel
op de spoorlijn stond, omdat het water in ae
Trekvaart over de schoeiïng liep.
De bocht bü Sloterdyk was veel te scherp
waardoor wagens ontspoorden en soms om
vielen. Deze werd verbeterd, maar gaf groot
werk aan de waterleiding, die daar ter
plaatse een uitgebreid buizennet had lig
gen.
De baan langs de Trekvaart werd 50 duim
omhoog gehaald, terwy'l de veel zwaardere
rails op een grintbea kwamen te rusten. Dit
gebeurde echter pas later, na de fusie met
de Noord-Zuid-Hollandsche» Trammaatschap-
PÜ.
In 1919 n.l. kocht de N.Z.H.T.M. het meeren-
deel der aandeelen op, waardoor het Ame-
rikaansche kapitaal naar Amerika terug kon
vloeien en de E. S. M. op het traject Amster
damZandvoort niets meer te vertellen had.
Het was in 1902, dat er een commissie ge
vormd werd, die de plannen moest bestu-
deeren om tot een electrische spoorverbin
ding te komen tusschen Amsterdam en
Zandvoort-. Een bestuur werd gekozen en
Amerikaansche kapitalisten werden bensid
gevonden het benoodigde geld voor te schie
ten.
De heer E. Luden thans lid van de Pro
vinciale Staten van Noord-Holland, werd tot
president gekozen en deze werkte de plannen
uit met behulp van het Technische Bureau
White te Londen, die de Ingenieurs Beider -
welle en v. d. Honaard in dienst stelde van
de opgerichte Electrische Spoorweg Maat
schappij- De kantoren werden gevestigd na-
by de Blauwe brug te Amsterdam, boven de
kantoren van de fa. Hamburger en Co. Later
werden deze naar het Spui overgebracht, bü
het beginpunt van de tram.
De maatschappü was er, het kapitaal was
er en de technische krachten waren, er, even
eens, doch het groote werk was vooreerst voor
den heer Luden weggelegd, daar deze nu
moest trachten de benoodigde gronden in
gendom te krijgen. Geconfereerd werd met
RÜ'kswaterstaat, Polderbesturen, Provincie,
Gemeenten en na langdurige debatten en
eindelooze conferenties werd men het eens
en had de heer Luden het pleit gewonnen.
Nu stond er heel wat werk voor de deur.
Alle bruggen waren te zwak. De Kostver-
lorenvaart diende aan het einde van het
toenmalige Bleekerspad (thans De» Clerq-
straat) overbrugd te worden, de Liedebrug en
die te Halfweg moesten duchtig worden na
gezien.
De schoeiïngen langs de Trekvaart hadden
vernieuwing noodig, de> boom-en moesten aan
twee kanten van den Rüksstraatweg worden
omgehakt, terwül de strook, waarover de
rails gelegd zou worden, flink moest worden
opgehoogd. De tramsporen werden aan twee
kanton aangelegd, een toestand, die op het
oogenblik niet meer bestaat.
Toen dan de geheele baan gereed was.
werd de in gebruikneming van de lijn tegen
gehouden door de Kostverlorenbrug, die nog
niet gereed bleek te» zijn. Ook te Halfweg
was nog eenige stagnatie doordat men ook
daar dubbel spoor wilde hebben en de Am-
sterdamsche Waterleiding en de Rijkstele
rr.i mnwa-iubUeum bij de N. Z. H.! Een verzamelfoto die alle jubilarissen vereenigt cn tevens een idee geeft van het bedrijfde oude wagen, de nieuwe Boedapesther wagen, de drukte van het tramverkeer en het via
aci tuo-on j dur.t. dat. ieAn.re.en kent.
