BUITENLANDSCH OVERZICHT
PüfiOL er op!
HAARLEM'S DAGBLAD
WOENSDAG 9 OCTOBER 1929
DERDE BLAD
LETTEREN EN KUNST
MUZIEK.
RICHARD CROOKS IN AMSTERDAM.
Dien overgang van koele ontvangst tot
donderende ovaties hebben we gisterenavond
in de groote zaal van het Concertgebouw
kunnen bijwonen. Ons Nederlandsch publiek
Iaat zich niet vlug door reclame van buiten
af opzweepen. ,,'s Werelds grootste tenor"
wie deelt den kampioenstitel uit. zoolang
er nog geen kampioenswedstrijden zijn, waar
de candidaten elkaar muzikale blauwe oogen
of knockouts kunnen bezorgen? Misschien
zal het er in onzen sportlievenden tijd, die
toch zangwedstrijden genoeg telt, nog wel
eens toe komen en zullen we dan in ons
sportblad de portretten van Challiapine.
Crooks, Annie Woud, Jo Vincent en anderen
naast die van Zus Braun, Helen Wills,
Aljechin en Primo Camera zien; voorloopig
wenscht echter ons publiek over zijn voor
keur nog vrij en proefondervindelijk te be-
schikken.En daar men Richard Crooks noch uit
de gramofoonplaat noch uit den radio-omroep
kende, (ik hoorde dat zelfs aanbiedingen van
honderdduizenden dollars den zanger niet
konden doen besluiten de klank van zijn
meesterstem op de plaat vast te 'le'ggen, maar
dat gerucht kan wellicht ook Amerikaansche
reclame zijn), verwonderde het mij niet de
groote Concertgebouw-zaal nog niet voor de
helft gevuld te zien. En toen de zanger, ge
volgd door zijn begeleider Anton van der
Horst, de onvolprezen treden van 't podium,
die iedereen tot hinken noodzaken, afdaalde,
klonk een beleefd aplaus. Maar nauwelijks
had Crooks Glucks aria „O del mio dolce
ardor" aangevangen of hij had 'het pleit
gewonnen, de zinnen bekoord, de harten ver
overd. Een tenorstem van geweldige kracht
en zeldzame klankschoonheid, met een prach
tige Stradivari het best te vergelijken, een
phenomenal® adem, een prachtig mezza voce
en een fluweelen pianissimo hielden de aan
dacht van begin tot eind gespannen, maakten
dat men er niet genoeg van kon krijgen; zelfs
dat de aard van het gezongene min of meer
bijzaak werd. Want, het valt niet te ont
kennen: na Stradella's „Per Piëta" viel „Heim-
liche Aufforderung" van Rich. Strauss eenigs-
zins af. Ik voor mij bewonder de compositie
zelve minder dan veie andere van Strauss,
maar er was ook meer uitbeelding voor noodig
dan Crooks gaf. En toch bekoorde, trots
zijn vreemde uitspraak van 't Duitsch, zijn
zang ook hier; in het prachtig-eenvoudige
„Freundliche Vision" was hij echter veel
grooter. Zijn voordracht van het bekende
„Zueignung" toonde ons den opera-zanger:
een vrijheid in het tempo, in het aanhouden
van een enkele lettergreep, die in de liederen-
zangkunst onbekend is en ongepast geoordeeld
wordt.
Een eigenaardigheid van Crooks' zingen was
bij deze liederen op te merken: de tegen
stelling tusschen zijn mezza voce en zijn
pianissimo, die als een verschillend regisUA
zonder overgang, klonken. Zeer zeker is dit
een technische onvolkomenheid; maar zijn
heerlijke zang in de liederen van Rimsky-
Korsakoff en Rachmaninoff (waarom de drie
teksten, die toch in 't Russisch gezongen wer
den, resp. in 't Duitsch, Engelsch en Fransch
afgedrukt?) deed dat weer geheel vergeten.
Een toegift volgde op de stormachtige toe
juichingen. Het publiek begon zelf te vragen;
voorloopig maande de pauze nog tot ge
duld.
Daarna was de begroeting heel anders dan
in 't begin; de harten waren voor den jongen
man met zijn sympathieke eenvoudige ma
nieren en flink-knap uiterlijk volkomen ge
wonnen. Slechts drie Engelsche lk»ieren en de
„Romance aus der Oper „die Perlenfischer"
(sic!) van den Franschman Bizet, stonden
nog op het programma. Dat de tekst van de
romance in 't Italiaansch was afgedrukt en
ook zoo gezongen werd, verwonderde ons na
de vorige polyglottische verrassingen niet
meer; dat het eene toegift na het andere
gevraagd werd: dat Rigoletto, Tosca, 1' Elisire
d'amore (Una furtiva lacrima) de revue pas
seerden, verwonderde evenmin. En in deze
opera fragmenten was Crooks eigenlijk het
allergrootst: hier had hij zich ingeleefd; hier
kon hij zich uitleven; hier kwamen mimiek
en gebaar vanzelf er bij. Hier stak hij de
beroemdste Italianen naar de kroon, zelfs zou
ik zeggen dat zijn zang beschaafder bleef.
In Anton van der Horst vond de zanger een
begeleider van den eersten rang; en hij deed
hem meermalen terecht in de toejuichingen
deelen.
Het slot van een geweldige ovatie. Mocht
dit „eenige concert in Nederland" nog door
een tweede gevolgd worden, dan is er geen
twijfel of de Concertzaal zal te klein blij
ken.
K. DE JONG.
HET TOONEEL.
De Blauwe Vogel.
Jushny was er weer met zijn „Blauwen
Vogel"; dat beteekende dus een stampvolle
schouwburg, veel vroolijkheid, kleur, fantasie
en succes! Toch zullen de vaste bezoekers
van Jushny's cabaret-avonden gisteren iets
hebben gemist. Het was weer een program
ma vol afwisseling, het was alles uiterst ver
zorgd, Jushny die nu als conférencier een
Engelsch sprekende „hulp" had meegebracht,
was bijzonder op dreef en toch ontbrak er
iets aan. Er waren geen hoogtepunten zoo
als op vorige avonden, het was alles wat
vlak; wij misten scènes zooa'ls van de
Wolga-Schlepper, der Leierkasten, Le Roi
fait battre tambour, die ons sterk ontroer
den er waren geen nummers als „de circus
voorstelling, de opera-parodie, het dubbel-
mannenkwartet, die ons tranen deden
lachen. Het wasnu ja uitstekend, fijn ca
baret, dat amuseerde en bezig hield, alles
was weer voortreffelijk verzorgd, wij kregen
een programma vol variatie, zooals alleen
een Jushny ons in Holland brengt, maar het
stelde bij de vergelijking met vroegere
avonden toch teleur. Jushny bracht nog
nooit een programma, of er waren twee of
drie nummers bij, die een zoo sterken indruk
maakten dat zij ons voor ons heele leven bij
zullen blijven; van de voorstelling van gïs-
steren was er eigenlijk niets, dat niet tege
lijkertijd met de uitvoering vervluchtigde.
Jushny wordt hoe langer hoe meer inter
nationaal, wat eigenlijk jammer is. Ik had
hem het liefst, t-oen hij nog volkomen Rus
was. Zoo'n Schnadahüpfl, waarin Jushny het
Beiersche Schuhplat-teln met geestige over
drijving in kostelijke caricatuur laat zien, is
zeker een uitstekend nummer, de Katers in
Maart, met de zes verliefde poesen op het
dak, was alleraardigst van vinding, het
weemoedig Zigeunerkoor met den wilden,
meeslependen dans van de Zigeunerijl
eigenlijk het beste nummer van den avond
was prachtig van uitvoering, maar de
ware ontroering de verrukking, brachten zij
toch niet. En er waren thans ook enkele
nummers zooals de Russische les en Stil
Geluk, een „reisherinnering uit München
op Spaansche wijs die niet boven gewoon
cabaret uitgingen. Jushny's Kozakken-koor
was een zwakke navolging van het dubbel-
mannenkwartet, doch bleef er stukken bene
den, de Berg-Idylle werd door het daarop
volgende oude en geestige nummer „de
Zwitsersche speeldoos" totaal in de schaduw
gesteld, „Weg met de cultuur!" was een
fijne bespotting met den tegenwoordigen
cultus van de Engelsche dans-girls, maar kon
ons de kleurrijke en opwindende slotnum
mers van vroegere avonden toch niet doen
vergeten. Heel het programma maakte op
mij den indruk van een Europeesche navol
ging van Jushny's Blauwe Vogel, zonder de
rijke fantasie, den zeer fijnen geest en de
eigenlijke ziel van den Russischen Jushny.
J. B. SCHUIL.
SCHOUWBURG JANSWEG.
„Jacob van Lennep" in
„Doddy".
Dit is inderdaad een zeer verschrikkelijke
verwarring, die zich om het leventje van de
argelooze Doddy weeft. Een verwarring die
met ieder woord gecompliceerder wordt, die
zich afwikkelt als een kluwe wol, die in de
klauwen geraakt is van de kat.
De intrigue van dit kluchtige tooneelspel
als geschreven voor dilettanten zullen wij
u zeker niet navertellen. Genoeg zij u te we
ten, dat een aanslaande gezinsvermeerdering
in het gezin van een professor het leimotiv
is in dit spel, en dat dit leitmotiv uitge
rafeld wordt in een aantal bijkomstigheden,
die met een slordige hand verspreid worden
over de diverse lotsbeschikkingen van de fa
milie.
De voornaamste deugd die de opvoering
door „Jacob van Lennep" kenmerkte, was
het tempo. Maar zelden wordt een klucht
door een diletantenvereeniging met voldoen
de snelheid gespeeld. En behoudens een klei
ne hapering in het tweede bedrijf, die door
het publiek wellicht niet eens is opgemerkt,
liep de ganschs gecompliceerde gezinsver
meerdering glad van stapel. Zij die zich het
best in de vlotte speelwijze thuis gevoelden
waren de heeren Huib Tuninga, Arie van He-
mert en mevr. Cobi v. d. Berg.
Vooral van Hemert heeft flair. Hij voelt
zich zeer son aise op de planken en laat zich
zelfs verleiden om die deugd te zeer uit te
buiten. Zoo klonk zijn stem bij den inzet in
het eerste bedrijf te rouw en te geforceerd,
en te vermoeiend. Gelukkig vergde van He
mert later minder van zijn stembanden. Hij
had toen zeer goede momenten; die de
opinie, dat hij één der beste Haarlemsche
dilettanten is, bevestigden. Hij beoefene
slechts de techniek van het spreken en ver-
zorge zijn uitspraak! Daar ontbreekt nog één
en ander aan!
De heer Tuninga sloeg zich goed door zijn
rol heen. Ook hij schijnt, bij iedere voorstel
ling beter te worden, en 't is nu wel duide
lijk in welke richting de tooneelleiding zijn
kracht moet benutten. Mevrouw Cobi van
den Berg had niet de minste moeite met het
nogal onbenullige rolletje van Florrie, zij
paste zich uitnemend aan en steunde wat
bij dergelijke voorstellingen van het hoogste
gewicht is het tempo. Mevr. Lingeman's
nerveuze mama was enerveerend. Hetgeen
dan ook de bedoeling was.
De qualiteit-en van mevrouw Toni Groene-
v.*eg verdienen de aandacht van de regie. Zij
gaf een buitengewoon aardige dienstbode,
die vooral m het eerste bedrijf in de scènetjes
met Dr. Dote tot haar recht kwam. Haar
spel is natuurlijk cn vrij, en onderscheidt
zich bijvoorbeeld zeer gunstig van dat van
mevr. Tuninga, welker ongedwongenheid al
tijd gespeeld blijft. De rol van de kleine,
vroolijke, sportieve Doddy (de onschuldige
oorzaak van de verschrikkelijke verwarring)
lag haar in het geheel niet. Alles was gekun
steld en allerminst wat het toch in de
eerste plaats had moeten zijn kortaf, raak
en pittig.
Dit genre ligt mevr. Tuninga zeker niet. De
regie zal het op een andere manier moeten
probeeren.
De heer van Zandbergen, die anders veel
last heeft van een zekere onhandigheid en
langzaamheid van beweging, voelde zich
klaarblijkelijk zeer op zijn gemak in het vel
van den professor-die-geen-temperament-
heeft. Hij bracht het er tenminste goed af.
De heer W. Nottelman had het kleine rol
letje van dr. Phil. Brown voor zijn rekening
genomen. Het komt ons voor dat deze speler
zich wel eens aan grooter werk zou kunnen
wagen.
Het alleraardigste stuk werd door de toe
schouwers hoogelijk gewaardeerd.
L. A.
NED. TOONEELVERBOND.
Een tooneelcongres in 1930 in
Den Haag.
In de bestuursvergadering van het Neder
landsch Tooneelverbond werd in plaats van
prof. P. H. van Moerkerken, die als voorzit
ter had bedankt, gekozen prof. Dr. J. H.
Scholte, hoogleeraar in de Duitsche t-aal cn
letterkunde aan de Universiteit te Amster
dam. Het dagelijksch bestuur is nu aldus sa
mengesteld: Prof. Scholte, Mr. J. van Sche-
vichaven, alg. penningmeester, Mr. J. de
Vrieze alg. secretaris. Tevens werd in deze
vergadering principieel besloten om het 60-
jarig bestaan van het verbond in 1930 te Den
Haag te vieren en vergezeld te doen gaan van
een tweedaagsch Tooneelcongres, zulks in sa
menwerking met de uitgevers van het Tijd
schrift „Het Tooneel" de heeren A. J. C.
Strengholt en Albert de Lange te Amster
dam.
Er zal worden getracht een uitgebreid
Eere-comité en een congres en jubileum
comité te vormen.
Het doel is een jubileumfonds bijeen te
brengen, daar de 60-jarige Tooneelschool en
het Verbond zelf bij lange na niet over vol
doende middelen beschikken om te doen wat
noodig is voor de Tooneelschool en de Too-
neelwereld.
Men hoopt in regeerings-, industrieele- en
kunstkringen ruime medewerking en steun te
vinden.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEH
a 60 Cta. per regeL
Dit moet Uw eerste gedachte zijn bij
Brand- en Snijwonden, Ontvellingen
en allerlei Huidverwondingen
Het verzacht en geneest
DE MOORDZAAK-LANS.
VEERTIG GETUIGEN EN ZES
DESKUNDIGEN.
Zooals reeds gemeld is. wordt door de Rot-
terdamsche rechtbank de behandeling van
de zaak tegen den procuratiehouder G. J.
van O., verdacht van den moord op den
heer Lans, directeur van A. de Haas Jr. Han
del Mij. voortgezet op 22 October.
Bij de behandeling in Juni j.l. is gebleken,
dat de belangstelling voor deze zaak buiten
gewoon groot was. In de audiëntiezaal wa
ren toen zoovelen toegelaten, dat het belem
merend werkte op een geregelden gang van
de verhooren. Om dit bij de nieuwe behan
deling te voorkomen, is thans door den pre
sident mr. S. C. Canes, beslist, dat tot de
audiëntiezaal alleen die personen toegang
hebben, die zich tevoren daarvoor van de
toestemming van den president hebben
voorzien. Die toestemming* wordt alleen ge
geven aan die personen, die gegronde rede
nen kunnen aanvoeren waarom bij de be
handeling willen bijwonen en die deze rede
nen by den majoor van de rijksveldwacht in
het Gerechtsgebouw hebben kenbaar ge
maakt. De toegang tot de publieke tribune
blijft natuurlijk vrij.
Verder verneemt de Tel. nog. dat bij de
voortgezette behandeling niet minder dan
veertig getuigen en zes deskundigen zullen
worden gehoord.
DE EERSTE RETOURVLUCHT.
Te Medan.
Bij de K. L. M. is bericht ingekomen, dat
het eerste postvliegtuig, dat, zooals gemeld,
de terugreis van Batavia naar Holland heeft
aanvaard, gisteren om vier uur te Medan is
aangekomen. Aan boord is alles wel.
TWEE HUIZEN TE WESTMAAS AFGEBRAND
Te Westmaas (Z.H.) is Dinsdagmorgen
kort na drie uur brand ontstaan in de met
vlas en 'erwten gevulde schuur van A. Ver
meer. De schuur en het aangrenzende
woonhuis zijn geheel afgebrand, eveneens
de aan de overzijde van den dijk gelegen
schuur en het woonhuis van A. C. van Nieu-
wenhuizen. Hierbij gingen zaaigraan, ge-
dorschte tarwe en landbouwgereedschappen
verloren. Van den inboedel van Vermeer
werd niets, van dien van Nieuwenhuizen wei
nig gered. De oorzaak van den brar.d is on
bekend en al het verbrande is verzekerd,
meldt het Hbld.
LUGUBERE VONDST IN EEN
BOSCH BIJ WOUW.
MISDAAD OF ZELFMOORD?
Men meldt uit Bergen op Zoom aan de
Msb.:
De boschwachter van het buitengoed „de
Wouwsche Plantage", heeft Dinsdagmorgen
een lugubere vondst gedaan. Tijdens een
wandeling door de uitgestrekte 'oosschen,
vond hij in een langs een dreef loopende
droge sloot een menschengeraamte. dat nog
gedeeltelijk in kleederen was gehuld. Nadat
de boschwachter het- mos en de dennen
naalden had verwijderd, zag hij, dat in een
van de handen een revolver rustte. Men weet
niet, of hier misdaad dan wel zelfmoord in
het spel is.Vast staat, dat de man met een
schot in het hoofd om het leven is gekomen,
want de schedel was doorboord.
De politie werd onmiddellijk van het ge
beurde in kennis gesteld. Heden zou het par
ket van Breda ter plaatse komen.
VRIJZ. HERVORMDEN IN HAARLEM
NOORD.
Het permanente comité van Vrijzinnig
Hervormde leden in den Ned. Prot. Bond,
afdeeling Haarlem-Noord heeft Dinsdag
avond in het gebouw van den Bond aan de
Berkenstarat een vergadering belegd, waarin
besloten werd tot oprichting van een ver-
eeniging van Vrjjzinnig-Hervormden in dit
stadsdeel.
De voorzitter van dit comité, de heer H.
van Leeuwen, hield een inleiding voor deze
vergadering, die tevens belegd was om de
van de Ned. Herv. Kerk (Julianakerk) geres
titueerde kerkelijke belasting aan de betrok
ken leden uit te reiken. Werd het vorige jaar
(1927) 42 pet. van den aanslag geresti
tueerd, over 1928 werd dit precentage door
den Kerkeraad teruggebracht op 33 pet. De
voorzitter meent dat de tijd daar is om het
permanente comité om te zetten in een ver-
eeniging. Dan kan, zei hij, met meer kracht
worden opgetreden voor de rechten van de
Vrijzinnigen in de Ned. Herv. Kerk.
Ds. Baar, Vrijzinnig Herv. Predikant te
Alkmaar, voerde daarna het woord als voor
zitter van het Provinciaal bestuur van
Vrijzinnig-Hervormden in Noord-Holland.
Hij verdedigde het goed recht van de Vrijzin
nige leden in de Ned. Herv. Kerk naar aan
leiding van de kerkelijke reglementen en
voorschriften. Er is, aldus ds. Baar, een ont
wakend vrijzinnig Godsdienstig besef in
Noord-Holland. Onlangs nog werd een ver-
eeniging opgericht in LJmuiden-Oost. In Be
verwijk en in Castricum bestaan eveneens
vereenigingen.
Na een gedac'ntenwisseling besloot de
meerderheid der vergadering tot oprichting.
De leden van het permanente comité, de
heeren Van Leeuwen, Van Eerde, Vink, De
Vries en Paartman, vormen het voorloopig
bestuur, dat zich met de verdere constitu
eering van de nieuw vereeniging zal be
lasten.
DE MOTIVEERING VAN DE A.S. VL00TC0NFERENTIE.
Wat gebeurt er in Roemenië.
MANIU EN DE REGENTSCHAPSRAAD.
Dictatoriale symptomen.
T BELANGRIJKSTE NIEUWS.
INGEZONDEN MEDEDEEL1NGEN
a 60 Ct«. per regel.
ALLE RECHTSZAKEN
MR. DRS. KASSE ZEGEL, rcchtsconsulcnt cn
A. J. JELGERSMA. accountant, Vcrwulft no. 1.
ingang Koningstraat. Telefoon 10966, 6
Geopend 109 uur.
De tekst der uitnoodigingen. welke door
Henderson aan de Fransche, Italiaansche en
Japansche gezanten zijn overhandigd, is
thans gepubliceerd. Zooals bekend, worden
hierbij do onderscheiden regeeringen uit-ge-
noodigd deel te nemen aan de vijf mogend-
heden-conferentie voor de ontwapening ter
zee, welke In Londen eind Januari zal wor
den gehouden. (Zie ook elders in deze ru
briek).
De tekst luidt: „Tk heb de eer Uwe Exc
mede te deelen, dat de informeele besprekin
gen ter zake van de ontwapening ter zee,
welke gedurende de laatste drie maanden te
Londen zijn gevoerd tusschen den premier
van Engeland en den gezant der Vereenigde
Staten, thans op het punt- zijn gekomen,
waarop men kan zeggen, dat er geen enkel
belangrijk detail meer te regelen valt, dat
de tot standkoming van een overeenkomst-
zou kunnen verhinderen. Van tijd tot tijd
heeft de premier reeds Uwe Exc. op de hoogte
gesteld van de vorderingen, die de onder
handelingen maakten, en ik heb thans de
eer u te melden, dat een voorloopig en infor
meel accoord is bereikt.
In de eerste plaats zijn de besprekingen
een der resultaten geweest van het te Parijs
gesloten anti-oorlogsverdrag. Vervolgens is
men overeengekomen, dat het parite its-prin-
cipe elk der verschillende scheepscategorieën
zou beheerschen. en dat deze pariteit op 31
December 1936 za! zijn bereikt. Tusschen de
Britsche regeering in het Vereenigd konink
rijk en de regeeringen der Dominions is tel
kens overleg gepleegd, waarbij de gedachte is
uitgesproken, dat de pariteit aan Britsche
zijde zal worden overgebracht, op de Domi
nions. In de derde plaats is het vraagstuk
van de sterkte der slagschepen aangeroerd,
waarbij partijen hebben afgesproken, dat
het wenschelijk zou zijn de plannen ter ver
vanging der slagschepen, zooals voorzien bij
de Conventie van Washington van 1922. tc
herzien. Ten vierde, gezien het feit, dat. beide
landen dezelfde opvatting huldigen met be
trekking tot de wenschelijkheid van volle
dige afschaffing van het wapen der onder
zeeërs. gaf dit vraagstuk nauwelijks aanlei-
leiding tot diepgaande besprekingen. Partijen
erkennen echter, dat dit onderwerp niet defi
nitief kan worden geregeld zonder dat de
andere zeemogendheden mede ter conferen
tie aanzitten.
Met het oog op het einddoel van de onder
havige onderhandelingen, zoo gaat de nota
voort, achten zoowel Engeland als Amerika
zeer wenschelijk, dat de categorieën, die niet
in de Washingtonsche conventie zijn gere
geld, alsnog worden beschouwd.
De nota vervolgt dan: „Het Is onze vurige
wensch. dal uwe regeering eveneens de wen
schelijkheid van een dergelijke conferentie
zal gevoelen. Z.M.'s regeering in het Ver
eenigd Koninkrijk en die der Vereenigde
Staten van Amerika zijn overeengekomen,
dat de bedoelde conferentie in Londen zal
plaats vinden eivwel in het begin van Januari
aanstaande.
Wij hopen, dat uwe regeering bereid zal zijn
afgevaardigden te zenden. De gouvernemen
ten van de Dominions zijn verzocht verte
genwoordigers ter conferentie af te vaardi
gen. Op dezelfde wijze waarop beide regee
ringen uwe excellentie tot dusverre informeel
op de hoogte hebben gehouden van de be
sprekingen zal Z.M.'s regeering geneigd zijn
in den tusschentijd voor de conferentie voort
te gaan met de informeele besprekingen met
Uwe Excellentie op alle punten, die ophel
dering zouden kunnen behoeven. Het be
lang van een herziening van de geheele ma
ritieme situatie binnen korten tijd is zoo
vitaal, dat ik vertrouw, dat de regeering van
Uwe Excellentie in staat zal zijn deze uit
nood iging te aanvaarden, en dat de voorge
stelde datum zal convenieeren Z.M.'s regee
ring stelt zich voor u te zijner tijd haar plan
nen betreffende de onderwerpen, die zij
meent, dat ter conferentie moeten worden
besproken, mede te deelen en zal gaarne een
dergelijke mededeeling van uwe regeering
afwachten. Men hoopt, dat op deze conferen
tie de voornaamste maritieme machten suc
ces zullen hebben in het bereiken van een
overeenkomst. Ik zou er den nadruk op wil
len leggen, dat Z.M.'s regeering geen neiging
hebben ontdekt, in geen enkelen kring, om
een nieuwe machinerie in het werk te stel
len voor de bespreking van de maritieme
ontwapeningskwestie.
Integendeel leeft de hoop, dat men langs
dezen weg een tekst, zal kunnen uitwerken,
die de taak van de voorbereididende ontwa
peningscommissie van den volkenbond zal
verlichten evenals van de daarop volgende
algemeene ontwapeningsconferentie.
In Roemenië het land dat 't meest ge
trouw blijft aan de aloude traditie der ope
rette is weer iets niet in den haak. Zoo
als men weet heeft de vurige opponent der
liberalen (de partij van Bratianu) de boeren
leider Maniu, die na een verbitterden
strijd er eindelijk in slaagde de macht in
handen te krijgen 't recht aan zijn regee
ring getrokken In afwachting van een be
noeming van een nieuwen regent in den re-
gentschapsraad. Dit is het instituut dat de
voogdij uitoefent en de macht vertegen
woordigt van den minderjarigen troonsop-
volger.
De Liberalen zeggen dat Maniu en de zij
nen zich wederrechtelijk van het grondwet
telijke recht (waarbij de benoeming van een
nieuwen regent moet plaats vinden) hebben
meester gemaakt en thans is de gelegenheid
dus geschapen voor de van de macht ont
heven liberalen. En dit Is een quaestie waar
voor de groote Roemeensche massa zich le
vendig interesseert!
Maniu en zjjn aanhangers behoeven er
niet op te rekenen, dat- de liberalen bij de
stemming (die vandaag zal plaats vinden)
hun medewerking zullen verleenen.
Integendeel. Zij hebben beloofd weg te zul
len blijven, als de verkiezing van den nieu
wen regent aan de orde is.
Ook de derde partij, die van Avarescu heeft
er heil in gezien, de tactiek van de liberalen
te volgen. Ook zij heeft de medewerking met
de regeering opgezegd.
Maniu denkt er niet aan om nu de be
noeming van een regent niet te doen plaats
vinden. De ministerraad zal zonder Bratianu
en Averescu ook een regent kunnen benoe
men.
In den ministerraad meent men den toe
stand te kunnen beheerschen!
Ook hier dus symptomen die onmiskenbaar
de dictatuur verraden!
L. A.
Kaboel ingesloten.
KOWNO. 8 Oct. (V.D.) Naar uit Moskou
gemeld wordt, deelt het Russische telegraaf-
agcntschap mede. dat de hevige gevechten
voor Kaboel voortgezet worden. De troepen
van Nadir Khan hebben alle plaatsen vo-)r
Kaboel Ingenomen, zoodat iedere toevoer
van levensmiddelen afgesloten is.
't Relletje in Bolsjewistisch
Parijs".
Bcssedowski. de afgezette Sovjet-diplo
maat. heeft de ambassade aangeklaagd
wegens smaad, daar men hem vaischelijk
van verduistering heeft beschuldigd.
Tot zUn advocaat heeft Besseriowski den
oorlogsbl inden kamerafgevaardigde Sca-
poni gekozen-
Hij verklaarde verder dat hU voortaan,
gezien zijn ondervindingen met het Sovjet-
regiem. aan de zijde der anti-bolsjewisten
zou strijden.
De waarnemende sovjet-gezant Bese-
dowsky. die op zulk een eigenaardige wijze
den diplomatieken dienst heeft verlaten
en van een bolsjewistisch diplomaat een
émigré werd. verklapt nu eenige geheimen,
aldus het Hbld. Typisch is zijn volgende
mededeeling.
Eiken dag worden door het sovjet-gezant
schap te Parijs 100 exemplaren van het te
Parijs verschijnende blad van Miljoekow
naar Moskou gezonden. Daar wordt het blad
door de leiders van de regeerende partij ge
lezen. De laatste jaren gingen de bolsje
wistische leiders er zelfs toe over. te Mos
kou een eigen editie van het blad van Mil
joekow uit te geven. Dc Moskovische editie,
die uitsluitend voor de belangrijkste lei
ders bestemd is en van het bestaan, waar
van niemand anders in Rusland afweet,
verschijnt drie a vier keer per week in den
vorm van een brochure. De bolsjewiki ne
men alel belangrijke stukken over en voor
zien ze van hun commentaren. Alle opstel
len van Miljoekow en zijn critlek alsmede
de critick van zijn medewerkers worden te
Moskou door de bolsjewistische leiders op
gesloten bijenkomsten besproken.
De Roemeensche liberalen en
de Regenten.
De verkiezing van een nieuw lid van den
Roemeenschen rcgentschapsraad in de
plaats van wijlen Buzdugan zal zooals ge
meld vandaag geschieden in de vereenigde
zitting van Kamer en Senaat, die als Na
tionale Vergadering zullen bijeenkomen. De
nieuw gekozen regent zal onmiddellijk den
eed afleggen.
Naar de premier Maniu verklaarde, zal
hij trachten het met de partijleiders over
den persoon van den nieuwen regent eens
te worden. aldus dc Tel., opdat diens ver
kiezing met algemeene stemmen kan ge
schieden. Intusschen heeft de regeering de
koninklijke rechten van den regent-schaps-
raad overgenomen, totdat de benoeming
van het nieuwe lid haar beslag zal hebben
gekregen.
Daarom ïs het bestuur der liberale partij
bijeengekomen. Besloten werd. dat wegens
de overneming der souvereine rechten door
de regooring. noch de liberale senatoren
noch de liberale Kamerleden aan de verkie
zing van het nieuwe lid van den regent-
schapsraad zullen deelnemen.
Als candidaat wordt thans naast Mirones-
cu ook generaal Presan genoemd.
Onrust in Bolivia?
Verschillende berichten, die langs verschil
lende wegen worden ontvangen, doch die
den Boliviaanschen censor zijn gepasseerd,
doen veronderstellen, dat de kans bestaat op
een spoedige revolutie tegen den Boliviaan
schen president Siles.
Het optreden tegen Siles is het gevolg van
zijn pogingen do nieuwe presidentsverkiezin
gen te verhinderen zegt de Tel.
Verder wordt hij door zijn tegenstanders
ervan beschuldigd hOc, oorlogsgevaar van de
zijde van Paraguay tijdens het. bekendo Gran
Chaco-incidcnt van Januari J.l. sterk te heb
ben overdreven en tevens verwet men hem
dat hij de allures van een dictator aan
neemt en de vroes voor oorlog langen tijd
nadat de crisis met Paraguay was opgelost,
nog te hebben aangewakkerd.
De democratische elementen in het land
en niet alleen de aanhangers van den po-
pulairen vorigen president Montez, wenschen
herstel van de constitutie en nieuwe verkie
zingen. Onder voorwendsel, dat hij revolutie
voorbereidde, verbood de president daarop
den vice-president Saavedra naar Bolivia
terug te keeren en toen Montez den presi
dent ervan beschuldigde ten koste van alles
de macht in handen te willen houden, om
dat Siles bevreesd zou zijn voor oen verkie
zing met Saavedra als tegenstander, trachtte
de president zijn voorganger te arresteeren.
Montez zocht echter een toevlucht in het
Chileensche gezantschap en begaf zich van
daar met een vrijgeleide, die hem schoor
voetend door Siles werd verstrekt, naar
Arica.
Saavedra was indertijd op regelmatige wijze
tot vice-president gekozen, doch nimmer
wilde Siles hem toestaan zijn functie te aan
vaarden. Saavedra vluchtte naar de Mexl-
caansche legatie en Siles, die minder be
vreesd was voor Mexico dan voor Chilli, liet
Saavedra in het gezantschapsgebouw gevan
gen nemen en tot verbanning veroordeelen.
