donderdag
W
Een Herfsttafereel
Het gevangenisoproer in Colorado.
47e Jaargang No. 14209
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 17 October 1929
HAARLEM'S DAGBLAD
DIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR* ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.2754, met Geïllustreerd Zondagsblad f032
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 337%. Franco per post door Nederland /3.87K- Losse nummers
ƒ0.06. GeïlL Zondagsblad per 3 maanden /0-57J4, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
AD VERTE NTIEN 15 regels f 1-75, elke regel meer f 035. Reclame*
ƒ0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbod 14 regels O.óC^
dke rfgel meer ƒ0.15, buiten Arrond. dubbele prijs. Onxe Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. 0.25. elke regel meer ƒ0.10. oitsl. contant.
Grati* Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN
EERSTE BLAD
HAARLEM, 17 October
Roemeensche Crisis
Sarazeanude nieuwe regent, lid van de Roemeensche Hoven van Appel en Cassatie,
de opvolger van den overleden regent Buzdugan. Naast Sarazeanu, patriarch Miron
Christea. Deze foto iverd genomen op den dag van de beëediging van Sarazeanu.
Het stormachtige bestaan van de Roe
meensche koningsdynastie schijnt weer eens
'bedreigd te worden. Ditmaal door de ver
kiezing van Saratzeanu in den regent
schapsraad, als opvolger van den overleden
Buzdugan. De regentschapsraad, die de
koninklijke bevoegdheden waarneemt voor
het minderjarige koninkje Michael dat
precies zeven jaar telt telt drie leden.
Prins Nicolaas, oom van Michael, en het
hoofd van de Roemeensche Staatskerk, de
patriarch Miron Christea miaken er met
Saratzeanu deel van uit.
Nu zijn de nieuwgekozen regent en de
patriarch beiden medestanders van de re
geering. De premier Maniu, leider der
agrarische partij, heeft dus door deze ver
kiezing zijn macht aanmerkelijk versterkt,
maar is meteen in botsing gekomen met de
koningin-weduwe Marie, die niet in naam
maar zeker in werkelijkheid het hoofd der
koninklijke familie is.
Een poging van den premier, om een
minnelijke oplossing met haar te treffen,
is mislukt. Het was overigens handig ge
noeg bedoeld. Hij stdlde de koningin
weduwe voor om de plaats van haar zoon,
prins Nicolaas, in den regentschapsraad in
te nemen.
Maar de koningin-weduwe, wier ambitie
zich niet tot de ijdelheid v,an een schijn
machtspositie bepaalt en die wel degelijk
zelf wil heerschen, dacht er niet aan. Zij
weigerde. Zij wenschte in den Raad gekozen
te worden als opvolgster van Buzdugan, zoo
dat zij met haar zoon prins Nicolaas, er de
meerderheid in zou hebben en de konink
lijke familie dus het regentschap uitoefe
nen.
Nadat dit mislukt was publiceerde het
dagblad „Universul" een interview met de
koningin-weduwe, waarin deze verklaard
zou hebben: „Het is duidelijk dat de re
geering zelf het regentschap in handen wil
hebben. Naar mijn meening is het tegen
het belang des lands als, naast de konink
lijke familie, andere families zich trach
ten te verheffen in een poging om een tweede
dynastie te vormen. Als mijn zoon en ik
samen tot den regentschapsraad behoorden
zou deze versterkt zijn, en zijn prestige toe
genomen. Nicolaas en ik hebben altijd
samengewerkt in het belang van de Kroon.
Er kan met mij niet getransigeerd worden,
en mijn zoon kan niet worden overgehaald
door beloften, eerbewijzen en het minst van
al door verhooging van zijn civiele lijst.
Als ik het aan mij gedane voorstel aan
vaard had zou ik de eer van mijn familie
verloochend hebben".
De publicatie van dit interview heeft na
tuurlijk hevige opschudding in Roemenië
verwekt. In regeeringskringen wordt het op
treden van de koningin-weduwe beschouwd
als ongeoorloofde inmenging harerzijds in de
partijpolitiek, hetgeen niet zoo vreemd is als
het klinkt, want koningin Marie heeft altijd
samengewerkt met de liberale partij van Bra-
tianu, die bij de laatste verkiezingen versla
gen werd en nu ver in de minderheid is in
het parlement. De liberale oppositie steunt
haar dan ook, en verklaart dat de regeering
haar ontslag behoort te nemen, als de kc-
nir.gin-weduwe de authenticiteit van het in
terview bevestigt. Natuurlijk laat 't feit, dat
de publicatie in een dagblad geschied is. nog
altijd dat achterdeurtje open: verklaren dat
het interview is gefantaseerd. En over het al
of niet openen van dit achterdeurtje wordt
nu natuurlijk zwaar geintrigeerd.
Het geval lijkt op niets minder dan een
openlijk conflict tusschen de koninklijke fa
milie en de regeering-Maniu- In dezen tijd
zou men geneigd zijn te meenen, dat konin
gen dergelijk gevaarlijk spel niet meer spe
len kunnen, en dat de Roemeensche dy
nastie op deze wijze aan den rand van den
ondergang wordt gebracht. Maar Balkan
sfeer en Balkanpolitiek zijn heel iets an
ders dan onze Westersche toestanden. De
koningin-weduwe Marie, vaii origine een En-
gelsche prinses dochter van een hertog
van Edinburgh schijnt naast haar bui
tengewone eerzucht en strijdlust een bij
zondere begaafdheid voor het voeren van
Balkanpolitiek te bezitten. Bij vorige gele
genheden heeft zij zich al doen kennen als
een geboren diplomate, die in het warnet
van intriges aan de touwtjes weet te trekken
en haar wil te doen zegevieren. Haar optre
den in buitenlandsche aangelegenheden is
wel eens met te veel misbaar gepaard ge
gaan zooals indertijd haar Amerikaansche
reis, die mislukte door te veel reclame
maar heeft Roemenië ook wel belangrijke
voordeelen opgeleverd. Voor de Engelschen
schijnt deze zeer inconventioneele prinses,
die in den Balkan geenszins de sfeer van het
koele Noorden en allerminst rust heeft ge
bracht, meer een ontstellend raadsel dan
een reden tot trots.
De premier Maniu kan zich blijkbaar een
openlijke twist met de koninklijke familie
slecht veroorloven. Zijn eigen boerenpartij
is natuurlijk in meerderheid royalistisch"
gezind, en de liberale oppositie onder Bra-
tianu's leiding laat niet na om zich prach
tige gelegenheden als deze in zuiver-balka-
nieke stijl ten voordeele te maken.
Intusschen zijn er in de historie bewijzen
te over voor den ondergang van monarchale
dynastieën, die zich niet boven de partijpo
litiek blijven stellen en daarmee haar hooge
onafhankelijkheid prijsgeven.
Misschien zal vroeger of later de verban
nen ex-kroonprins Carol weer een poging
doen om in het troebele water te visschen en
zijn kroon te veroveren. Het lijkt wel heel du
bieus of de kleine Michael, zijn zoon, ooit
in werkelijkheid koning van Roemenië zal
zijn.
De crisis geeft weer eens een merkwaardi-
gen kijk op de toestanden in de Balkan-
staten.
R. P.
HET VERKEERSVRAAGSTUK.
BESPREKING DOOR ORGANISATIES.
Dinsdag a.s. zal hier tor stede een bespre
king plaats vinden tusschen de besturen van
verschillende organisaties waarvan de leden
in het verkeerswezen werkzaam zijn. Bedoeld
worden de Ned. Bond van Part. Chauffeurs,
Centrale Bond van Transportarbeiders (Ned.
Unie van Arbeiders in het Automobielbedrijf)
Ned. Vereen, van Spoor en Tramwegperso
neel en de Moderne Politiebond. Op deze bij
eenkomst zal het vraagstuk van het verkeer
besproken worden en tevens nagegaan of er
tendezd door de betreffende organisaties wat
kan verricht worden in het belang der leden
maar vooral in het belang van het verkeer.
onze GROEMT; H==S
l=OlM5DAG
'ZATERDAG
Het woord is aan..
G. B. Shaw:
Verdien veel geld, en de heele natie zal
samenspannen om u een gentleman te noe
men.
SKLAREK.
Tjonge, dat is een historie,
In Berlijn tentoongespreid,
Een historie zonder glorie,
Voor de steeasche overheid:
Het gaat weliswaar om kleeren.
Maar het staat toch niet gekleed.
Heel Berlijn moet zich geneeren,
Nu de wereld er van weet:
Tja. de stad is met de schade,
Leelijk in 't gedrang geraakt,
Zelfs de burgemeestersgade.
Schijnt het, heeft het „bont" gemaakt;
't Drietal dat de zaak bestuurde,
Hield zich schotvrij, maanden lang,
Tot de kruik niet. langer duurde
En nu zit het in 't gevang;
Sklarek wist het v/oord te eeren,
Kleeren maken steeds den man
Costumeeren en maskeeren,
Daar had hij een handje van,
Menig ambtenaar die het bliefde,
Werd voor niets een pak verstrekt,
Als een mantel van de liefde,
Waarmee d' opzet werd bedekt;
Elk, die er aan deelnam, oogstte
Winst bij de transacties, dus,
Van den laagsten tot den hoogsten,
Sloot het zaakje als eenBöss;
Maar die zaak had ook twee kanten,
Waarvan een de schade leed,
Sklarek kleedde al zijn klanten,
Maar Berlijn is uitgekleed.
P. GASUS.
H
!D
VERLAGING VAN POST-
TARIEVEN.
WAARSCHIJNLIJK OP 1 NOVEMBER.
Het Corr. bureau in Den Haag meldt ons:
Wij vernemen, dat de tegen .1 November in
overweging zijnde tariefsverlaging voor brie
ven in het Binnenlandsch verkeer zeer waar
schijnlijk haar beslag zal krijgen. Al zijn nog
niet alle voor de vaststelling daarvan noodige
instanties doorloopen, mag thans met reden
worden verwacht, dat de door P. T. T, ont
worpen verlagingen voortgang zullen heb
ben.
Deze zijn: verlaging van het binnenlandsch
briefposttarief voor een gewicht van niet
meer dan 20 gram van 7 1/2 cent tot 6 cent;
op gelijke wijze te handelen voor brieven
welke uit Nederland naar Ned.-Indië, Suri
name en Curacao, alsmede in het grensver
keer met België en Duitschland worden ver
zonden; invoering van een nieuw tarief voor
binnenlandsche brieven van een gewicht bo
ven 20 gram en niet meer dan 40 gram, van
12 cent (thans 15 cent), zulks om te voorko
men, dat men anders goedkooper zijn brie
ven in deze gewichtstrap zou kunnen split
sen; het minimum port voor acten per zee
post verzonden naar Ned.-Indië. Suriname en
Curacao, te verlagen van 7 1/2 tot 6 cent;
het minimum port voor monsters in het bin
nenlandsch verkeer van 5 tot 3 cent te ver
lagen, met als gevolg, dat voor een gewicht
boven 50 tot 100 gram het tarief 4 cent zal
bedragen; op gelijke wijze te handelen voor
monsters verzonden per zeepost naar Ned.-
Indië, Suriname en Curasao.
Met de administraties van Suriname en
Curacao, alsmede van België en Duitschland
is op de punten, welke mede haar dienst be
treffen overeenstemming verkregen.
Van de Nederlandsch-Indische postadmi
nistratie staat nog niet vast, dat zy met de
voorgestelde verlagingen instemt, zoodat de
mogelijkheid bestaat, dat deze eventueel op
een ander tijdstip zullen ingaan.
Overigens ligt het in de bedoeling alle ver
lagingen als hiervoren aangegeven op 1 No
vember te verwezenlijken, al blijft het uiter
aard mogelijk, dat de tijd te kort is om alle
voorbereidingen dan gereed te hebben, in
welk geval de datum van ingang nog enkele
weken zal moeten worden verschoven.
SCHEEPSONGELUK AAN DE
FINSCHE KUSTEN.
STOCKHOLM. 16 Oct. (V. D.) Ook aan de
Finsche kusten hebben de stormen der laat
ste dagen een aantal scheepsongelukken ten
gevolge gehad. Het Duitsche schip „Titan",
dat onderweg was van Petersburg naar Lue-
beck gaf in de nabijheid van de kust nood
signalen. die in Hangoe zijn opgevangen.
(Z. Finland). Het bergingsvaartuig „Metheor"
is te hulp gesneld, uit Reval..
Verder is de driemaster ..Fales" bij Frede-
-ikshafen gestrand. Daar de watrspiegel zeer
gedaald is, zal het schip waarschijnlijk een
wrak worden. Ofschoon zich twee sleeobooten
in de nabijheid bevonden, was het bij de hoo
ge zee nog niet mogelijk de bemanning te
redden.
Het gestrande Grieksche s.s. ..Diamantis"
is door den springvloed tot- wrak geslagen,
zoodat berging niet meer mogelijk schijnt. De
30 man groote bemanning moest den nacht
op Woensdag op het volgeloopen schip door
brengen. daar bij den geweldigen zeegang
geen enkele reddingboot hulp kon brengen.
Tenslotte is ook nog een douaneschip bij
Brahestad gestrand.
Woensdag hield de Kon. Ned. Jachtvereenia ing een slipjacht in dc omstreken van Maam
DE GEMEENTEBEGROOTING IN
DE RAADSAFDEELINGEN.
WEINIG BELANGRIJKS AAN DE
ORDE GEWEEST.
Woensdagmiddag hebben de afdeelingen
van den gemeenteraad vergaderd om de ge-
meentebegrooting te behandelen.
Men is weer in een middag klaar gekomen.
De le afdeeling (-onder voorzitterschap van
den burgemeester) was reeds om 4 uur met
haar taak gereed, toen volgde de 3e om
kwart over 4; de 2e hield het uit tot half zes.
Naar wij vernemen is in de afdeelingsver-
gaderingen weinig belangrijks aan de orde
geweest. Blijkbaar vonden de partijen er
meer voor te zeggen om de groote onderwer
pen voor de gedachtenwisseling in den ge
meenteraad te bewaren. Het werd in meer
dan een afdeeling betreurd, dat B. en W. nog
geen voorstel gedaan hebben inzake de ta
rieven van gas, electriciteit en water, maar
daarover pas nadere mededeelingen toege
zegd hebben in de memorie van antwoord op
het afdeelingsverslag. Daardoor wordt zoo
werd betoogd een belangrijk punt van het
financieel beleid aan de voorbespreking in
de afdeelingen onttrokken.
In de afdeelingen bestond voorts de over
tuiging, dat de behandeling der begrooting
dit jaar in den raad niet lang zal duren. Het
heeft zoo is de opvatting blijkbaar wei
nig zin nu debatten te houden over den fi-
nancieelen toestand en de belastingpolitiek,
omdat in den loop van het volgend jaar be
slissingen genomen moeten worden over be
lastingvoorstellen in verband met de in wer
king treding van de nieuwe belastingregeling
ten gevolge van de wet op de financieele ver
houding tusschen rijk en gemeenten.
DE WINKELDIEFSTALLEN.
EEN OPLETTENDE WINKEL
JUFFROUW.
Woensdagmiddag zag een winkeljuffrouw
van de firma Vroom en Dreesmann, dat twee
vrouwen vermoedelijk diefstal van een mpon
wilden plegen. Eén van haar had een japon
gekocht en ging naar de cassa om die to be
talen. Zij sleepte een andere japon, die
kwasio per ongeluk aan haar tasch bleef
haken, mee. Zij werd hierop attent gemaakt
door dc winkeljuffrouw en door de andere
vrouw, die een weinig achter gebleven was.
De hulp van de politie werd Ingeroepen,
maar uit het door haar ingesteld onderzoek
kon geen diefstal bewezen worden, zoodat do
vrouwen moesten worden losgelaten.
Uit een nader in Amsterdam ingesteld
onderzoek is echter gebleken, dat hot twee
53-jarlge vrouwen zijn, die daar zeer on
gunstig bekend staan en dat tegen haar
reeds processen-verbaal waren opgemaakt
wegen berooving, chantage en winkeldief
stallen. Beiden hebben ze al wegens winkel
diefstal negen maanden gevangenisstraf
ondergaan.
Vermoedelijk is hier dus door dc oplettend
heid van de winkeljuffrouw een diefstal
voorkomen.
EEN PAREL VAN GROOTE
WAARDE.
BOMBAY, 16 October (N T.A.) Een parel-
visscher heeft in di« Perzische Golf een parel
gevonden, die 50 gram weegt en die eea
waarde heeft van 250.000 dollar.
De eerste foto van
zen gang in de staats
gevangenisvan Ca
non-City Colorado
icaar een oproer on
der de gevangen uit
brak, dat eerst be
dwongen werd nadat
artillerie de gevange
nis beschoot en enkele
belhamels zelfmoord
hadden gepleegd.