47e Jaargang No. 14210
Verschijnt dagelijks, behahre op Zoo- en Feestdagen
Vrijdag 18 October 1929
HAARLEM S DAGBLAD
PIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W, PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEURS ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week 0.2754, met Geïllustreerd Zondagsblad f032
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3-5754. Franco per post door Nederland 3.87J4. Losse nummers
ƒ0.06. GeïlL Zondagsblad per 3 maanden f 0-57J4, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN1—5 regels 1.75, elke regel meer 035. Reclame#
ƒ0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbod 14 regels ƒ0.60,
dke regel meer 0.15, buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. 0.25, elke regel meer ƒ0.10. aits!, i contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overigden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
AGENDA.
VRIJDAG 18 OCTOBER
De Kroon, Bovenzaal, Alliance francaise.
Lezing Georges Goyau, „Jeanne d'Arc et les
étapes de sa gloire posthume", 8-30 uur.
Gebouw Caecilia: Lezing J, W. Berthold
over Spiritisme. 8.15 uur.
Palace. Cinema en Variété. „Haar bordpa
pieren Minnaar". Tooneel: Oswalter Gers.
8.15 uur.
Luxor Theater. „Een opzienbarend Proces"
815 uur.
Rembrandt Theater. „Narcis de Verleide
lijke" Tooneel: 4 Serlandy's. 7 en 9.15 uur.
Standaard Theater. „Bruisend Bloed". Too
neel: Willy Kreveld. 8.15 uur.
ZATERDAG 19 OCTOBER
Stadsschouwburg. Het Schouwtooneel. Adr.
v. d. Horst en Jan Musch. „Op Hoop van Ze
gen", 8 uur.
Bioscoopvoorstellingen, 's middags en
's avonds.
Teyler's Museum, Spaarne 16. 113 uur.
Toegang vrij op alle werkdagen, behalve
Maandag.
GEWELDIG CONCERN VAN
SMOKKELAARS.
„DROOGGELEGD" AMERIKA.
I EIGEN KORTEGOLFZENDER DER
BENDE.
TM TELESCOOP TOT BESCHIKKING.
LONDEN, 17 Oct. (V.D.) Uit New York
wordt gemeld, dat prohibitie-agenten, ver
sterkt door troepen der staatspolitie van
New Yersey Woensdagmiddag een razzia on
dernamen op een geweldig concern van al
coholsmokkelaars, dat kantoren, opslagplaat
sen, depots en een eigen kortegolf zendstation
aan de Atlantische kust bezit. Het hoofd
kwartier der smokkelaars werd omsingeld en.
zonder tegenstand te ondervinden doorzocht!
Op het dak vond men een aantal machine
geweren, munitie en een uitkijk-telescoop.
Nadat de politiebeambten de aanwezige le
den van het syndicaat gearresteerd hadden,
werd ook het draadloos station van de smok
kelaars in beslag genomen, voordat dit de
smokkelschepen waarschuwingsteekens kon
zenden. Tot des avonds negen uur werden in
totaal 35 personen gearresteerd.
De in beslaggenomen voorraden alcohol,
die in de opslagplaatsen werden ontdekt,
hebben een waarde van eenige honderddui
zenden dollars. Men raamt het totale bezit
van het concern op ongeveer een millioen
dollar. Ongeveer 60 pet. van de alcohol, die
te New York verkocht wordt, werd door dit
concern geleverd.
DE VERDEELING VAN DEN
ZENDTIJD.
NOG GEEN VOORSTEL VAN DEN
RADIO-RAAD.
In verband met verschillende berichten
over een bepaalde gedeeltelijke samenwer
king tusschen de A.V.R.O. en de VA..R.A. en
over 'n wijziging in de verdeeling van den zend
tijd hebben wij ons om inlichtingen gewend
tot den heer W. Vogt, directeur van de
A.V.R.O.
Hij deelde ons mede, dat de Radioraad het
initiatief heeft genomen om een oplossing te
vinden die alle partijen in den aether zou
bevredigen, verschillende denkbeelden zijn
geuit, er is veel over gepraat, maar 't was
volgens den heer Vogt steeds getheoretiseer
over den huidigen toestand. En er is nog geen
voorstel van den Radioraad bij de A.VJt.O.
gekomen voor onderhandelingen.
Volgens de „Telegraaf" zouden in een gis
teravond gehouden vergadering van den
Radioraad de resultaten ter tafel worden
gebracht van de bemoeiingen van voorzitter
en secretaris voor de totstandkoming van een
Nationalen Omroep. De A.V.R.O. is hierbij,
naar de heer Vogt ons mededeelde, niet be
trokken geweest.
VERSCHRIKKELIJKE BRAND IN
EEN HOTEL.
PORTLANDHOTEL IN SEATTLE
VERWOEST.
7 DOODEN.
-YORK, 17 Oct. (V.D.) Te Seattle
brak brand uit in het Portland-hotel, het
grootste hotel der stad. Het vuur verspreid
de zich met een groote snelheid en spoedig
was het geheele gebouw in de asch gelegd.
Zeven personen kwamen in de vlammen om,
terwijl 15 anderen zware verwondingen oplie
pen. Men vreest dat het aantal s) -joffers
nog zal stijgen
HAARLEM, 18 October
Het Slachtoffer
De burgeroorlog in Afghanistan schijnt nu
min of meer tot een einde te zijn gekomen
met de overwinning van Nadir Khan, wiens
troepen de hoofdstad Kaboel zijn binnenge
rukt en die tot koning is uitgeroepen. Habib
Oellah, de zoon van den waterdrager, heeft
zich overgegeven. Aman Oellah, de ex-koning
die pas een jaar geleden zijn triomfantelijke
reis door Europa maakte, die de aanleiding
tot al de ellende zou worden, zit rustig in
Italië en denkt er blijkbaar niet over om
naar zijn lastig land terug te keeren.
Een Reuterbericht uit Kaboel meldt, dat
de verkiezing van Nadir Khan door de Na
tionale Vergadering geschiedde „ondanks
zijn hardnekkige weigering en protesten". Hij
werd toch gekozen, uit dankbaarheid voor
de persoonlijke offers, door hem gebracht
aan de nationale zaak.
Volgens Westersche redeneering zou men
nog kunnen meenen, dat die hardnekkige
weigering en die protesten van Nadir Khan
alleen maar huichelarij waren. De voorzitter
van het Engelsche parlement neemt na zijn
verkiezing met „zichtbaren tegenzin" vol
gens de adat van de instelling zijn zetel
in. Dat moet dan bewijzen, dat hij zich niet
waardig voelt om het verheven ambt te be-
kleeden. De man die een decoratie krijgt
verklaart veelal, dat hij niets om die dingen
geeft. Dat moet dan bewijzen dat hij niet
ij del is, en in elk geval: dat hij er geen moei
te voor heeft gedaan. De man die in de be
stuursvergadering candidaat voor het voor
zitterschap wordt gesteld verzekert meestal,
dat hij van meening is dat een ander het be
hoorde te wezen, maar dat als de heeren
het nu persé willen enz. Dat bewijst dan hoe
bescheiden hij is.
Maar het geval-Nadir Khan is niet Wes-
tersch. Het heeft zich in het verre Aziatische
bergland der Afghanen afgespeeld, waar an
dere zeden heerschen, waar men wellicht nog
van primitieve oprechtheid is. Trouwens: de
heele wereld heeft nu langzamerhand wel
begrepen, dat de functie van koning van
Afghanistan vele schaduwzijden heeft. En wij
in Europa weten tegenwoordig van wanke
lende tronen niet minder mee te praten dan
de Aziaten. De benijdbaarheid van het ko
ningschap is allang verdwenen behalve dan
voor erg-naïeve menschen. De meesten krij
gen, bij het als-toerist-bezoeken van ko
ninklijke paleizen, een gevoel van afkeer als
de fantastische gedachte bij hen opkomt: Als
ik hier eens moest wonen, in deze eindelooze
holle zalen, temidden van deze ontstellend-
verouderde, kille decoraties. Als ik hier eens
de hoofdpersoon moest zijn, gevangen in
hofétiquette, bekleed met een waardigheid
die het. symbolisch overschot is van een ab
solute macht. Nooit! Ik ben oneindig veel lie
ver directeur van mijn fabriek, of de baas op
mijn advocatenkantoor, of practiseerend me
dicus, of leeraar.. of wat de bezoeker dan
ook moge zijn.
Misschien heeft Nadir Khan zich niet met
deze overwegingen beziggehouden tot hij do
verschrikkelijke werkelijkheid vlak vóór zich
zag. Allicht heeft hij tot dusver dien strijd meer
uit lust-naar-avontuur gevoerd dan uit andere
overwegingen, en schrikt hij ervoor terug
om nu, tot straf, in een pale'is met een erg
antieke hofhouding opgeborgen te worden.
Een ledige schatkist en een ontevreden volk
vullen een en ander niet prettig aan. De
vooruitzichten schijnen slecht: Z. M- zal
wel dadelijk onder de voogdij van een of
anderen vreemden staat komen, die belangen
in Afghanistan heeft. Bijvoorbeeld van Enge
land.
Arme Nadir Khan. Hij is zijn vrijheid
kwijt, hij wordt van overwinnaar gedegra
deerd tot heerscher zonder macht. Misschien
heeft hij nu al spijt dat hij den zoon des wa
terdragers, die blijkbaar niet begreep dat er
veel aantrekkelijker carrières in de wereld
bestaan dan die eens konings, maar niet zijn
gang heeft laten gaan
R. P.
VADERMOORDENAAR TER
DOOD VEROORDEELD.
RAVENSBERG, 17 Oct. (Wolffbureau). Na
een zitting van twee dagen heeft de jury
rechtbank van Havensberg den 25-jarigen
boerenzoon Julius Zeil uit Zweifelsberg we
gens moord met voorbedachten rade ter dood
veroordeeld. Bovendien werd hij veroordeeld
tot verlies van de burgerlijke eer. De be
klaagde had uit een hinderlaag zijn vader
met een geweer doodgeschoten en had het
lijk op zijn goed in den grond gestopt.
AUTO-ONGELUK BIJ
HEMBRUG.
DE
DE HEER A. H. VERKADE ERNSTIG
GEWOND.
Donderdagmiddag omstreeks een uur heeft
op den weg tusschen het pontveer aan de
Hembrug en Zaandam een ernstig auto-on
geval plaats gehad. Een auto van den heer
A. H. Verkade. directeur van de Verkade-
fabriaken te Zaandam, reed in de richting
van deze plaats. Doordat de auto moest uit
wijken kwam het voertuig in een slecht ge
deelte van den weg terecht en sloeg over den
kop. De heer Verkade werd vrij ernstig ge
wond en bleef bewusteloos liggen.
Hij werd per ziekenauto naar Zaan
dam vervoerd, waar hij in het zieken
huis werd opgenomen. De heer G., die even
eens in den auto zat en de chauffeur kre
gen slechts lichte kwetsuren.
J. PH. CASTRICUM.
TREEDT AF ALS VOORZITTER VAN
DEN R.-K. VOLKSBOND.
Na tien jaren de leidende functie van voor
zitter van den R.K. Volksbond te hebben be
kleed, heeft de heer J. Ph. Castricum zijn
ontslag als zoodanig aangeboden, bij ingang
van het nieuwe boekjaar der af deeling. Zeer
veel heeft de heer J. Pli. Castricum in deze
periode tot stand gebracht. Hij is tevens nog
voorzitter van de bakkerij „Arbeid Adelt" en
van de spaarkas „St.-Nicolaas".
Wij vroegen den heer Castricum naar de
reden van deze ontslagaanvrage.
De heer Castricum antwoordde ons, dat hij
meent in het belang van den Bond zoo te
moeten handelen, omdat zijn aftreden als
algemeen voorzitter de behartiging van be
langen van onderdeelen, zooals „Arbeid
Adelt" en de Spaarkas ten goede komt. Do
heer Castricum denkt dan ook voorzitter
van die vereenigingsorganen te blijven en
eveneens aan te blijven als bestuurslid. Hij
meent, dat nu hij 10 jaar als voorzitter heeft
gefungeerd de tijd gekomen is om die plaats
aan een ander al tc staan
A.V.R.O.-STEDENAVONDEN.
DEZEN WINTER NIET MEER.
Naar wij vernemen zullen dezen winter
hoogstwaarschijnlijk door de A.V.R.O. geen
stedenavonden georganiseerd worden, gelijk
dit in het vorige seizoen het geval was. Een
herhaling zou slechts een zwakke afspiege
ling geven van het succes van den vorigen
keer. Men zoekt echter iets anders om luis
teraars in nauwer contact met de A.V.R.O.
te brengen.
ARBEIDERSTREIN VER
ONGELUKT.
VIER DOODEN, 14 GEWONDEN.
BOEKAREST. 17 October (Wolff-bureau).
Op een werkspoor is een trein met arbeiders
uit de rails geloopen en in een afgrond ge
stort. Vier arbeiders werden gedood en veer
tien zwaar gewond.
DE STERR1T NAAR BARCELONA.
RIGA, 17 Oct- (V. D.) Van Riga naar Bar
celona rijden dertien deelnemers aan den
grooten sterrit. De afstand van Riga naar
Parijs over Frankfurt (Duitschland) bedraagt
ongeveer 3700 K.M.
DAT GAAT MAAR STEEDS DOOR!
Donderdag zijn hier ter stede weer twee
rijwielen gestolen. Het eene stond voor het
perceel Berkenstraat 53 en he't andere in
den zijtuin van perceel Brouwerskadc 77.
Het woord is aan.,
G. B. Shaw:
De meeste mode-genoegens zijn te misera
bel om er over te kunnen nadenken. Daar
om is intellect zoo impopulair.
EEN DRONK.
(Generaal Von Let tow Vorbeck.
Duitsch bevelhebber in Oost-
Afrika-gedurende den oorlog, zal
te Londen geëerd worden aan
een diner, waarbij zijn oude te
genstander generaal Smuts zal
presideeren. Reuter).
Proeve van Smuts' tafelrede:
Lieber Herr von Lettow Vorbeck,
'k Heet u welkom met dit glas.
U, dien ik mijn vriend wil noemen,
U, die eens mijn vijand was;
Bitter hebben wij gestreden,
Ieder voor zijn eigen land,
Maar dat is zoo lang geleden.
Reik mij nu de vriendenhand;
Eens bedreigden wij elkander.
Met den dood door wapenmacht,
Maar ik heb, als tegenstander,
Uw persoon steeds hooggeacht;
Laat ons onzen strijd vergeten,
Onzen haat en onzen nijd,
Laat ons, vrij van oude veeten,
Denken aan een nieuwen tijd;
Wij, die de belangen dienden,
Elk van 't eigen vaderland.
Vinden elkaar weer als vrienden,
Zonder wapens in de hand;
En ik uit in deze rede,
Sprekend als een oud soldaat,
D' overtuiging dat met vrede,
Slechts de menschheid is gebaat;
'k Zou u bloemrijk kunnen loven,
Voor uw moed en uw beleid,
Maar een andre plicht gaat boven,
Deze late vriendelijkheid;
Jonge mannen zijn gevallen,
In dien boozen oorlogshel,
In geweldige getallen,
Ook op uw en mijn bevel;
Gij en ik zijn nog in leven,
Maar het hunne is in den strijd,
In Oost-Afrika gebleven,
Hun zij dus dit uur gewijd;
En als ik dit glas ga drinken,
Is 't niet u doch hun tor eer.
En het moog' ook hier weerklinken:
Zulk een oorlog nimmer meer!
DOODSTRAF TEGEN 21 PER
SONEN GEëlSCHT.
ASTRAKAN, 16 Oct. (Wolfbureau)Het
Telegraaf Agentschap der Sovjet Republieken
meldt:
Een reeds zes weken durend proces tegen
een aantal particuliere vischhandelaars en
staatsambtenaren heeft het bewijs geleverd,
dat de beklaagden zich hadden toegelegd
op een onrechtmatige ondersteuning der
particuliere vischindustrie, waardoor de Staat
voor 12 millioen roebel is benadeeld.
De vischhandelaars hebben aan de aan-
geküaegde ambtenaren een bedrag van
30.000 roebel uitbetaald.
Het Openbaar Ministerie eischte tegen 21
beklaagden de doodstraf, tegen de overige
108 beklaagden gevangenisstraffen en con
fiscatie van hun bezittingen.
BOKSWEDSTRIJDEN TE
BERLIJN.
VAN VLIET VERSLAGEN.
BERLIJN, 17 Oct. (V. D.) Gisteravond wer
den de eerste bokswedstrijden van dit seizoen
gehouden in de Metropol-Ring. Een uitvoerig
program werd afgewerkt; een der voornaam
ste nummers was de ontmoeting tusschen
Pistulla (Berlijn) en den Nederlandschen
zwaargewicht bokser Van Vliet. De Duit-scher
was veel sterker; hij won den strijd in de
vijfde ronde door technisch knock out.
Nog een foto van het tragische einde van één van Zoébkoïs avonturen. De veiling in 'l Paleis „Schaumburg" van prinses Viktoria
in Bonn. Fürstin Pauline von Wied (links) noteert de prijzen. In het midden, een borstbeeld van Frederik de Groote, getooid
met den hoed van één der afslagers en geheel rechts, de helpers van den verkooper tusschen de kunstschatten.
HET ONGEVAL MET DE
BUGATTI.
ITALIAANSCH INGENIEUR VOOR DE
RECHTBANK.
Wegens schuldmlsdrijf heeft gisteren voor
de Amsterdamsche Rechtbank terechtge
staan de 29-jarige Italiaansche ingenieur R.
T. Verdachte is op 25 Juni als bestuurder van
een Bugatti-auto op den Haarlemmerweg
tusschen Amsterdam en Halfweg met een
vaart, van 95 K.M. opgereden tegen een voor
hem rijdenden Studebaker, tengevolge waar
van de Italiaan M. Lenassi uit verdachte's
auto werd geslingerd en verschillende ver
wondingen bekwam, waaraan hij kort daar
op is overleden.
Verd., die met behulp van een vrouwelij
ke tolk werd gehoord, gaf toe. dat hij een
snelheid van 95 K.M. gehad heeft. Echter was
z.i. het ongeval te wijten aan de omstandig
heid, dat de voor hem rijdende auto plotse
ling naar links uitweek en op het midden
van den weg ging rijden. De botsing was
toen niet meer tc vermijden. De chauffeur
van den aangereden Studebaker verklaarde,
dat hij met een vaart van ongeveer 35 a 40
K.M. gereden had. Hij hield zijn wagen ge
heel rechts van den weg. Op een gegeven mo
ment voelde hij een hevigen bons. hij st-opts
onmiddellijk en zag toen de auto van verd.
schuin voor licm over den weg vliegen. Een
paar boomen knapten als rietjes af, terwijl
de auto zelf tweemaal over den kop sloeg.
Vervolgens werd een groot aantal getui
gen gehoord, die zich op den dag van het
ongeval ter plaatse bevonden. Sommigen
hebben in het geheel niet waargenomen dut
de Studebaker, toen de Bugatti-raccwagen
wilde passeeren, naar links ging, terwijl som
mige getuigen den Studebaker een geringe
zwenking naar links zagen maken.
Het komt den officier van justitie voor dat
den bestuurder van de Studebaker geen ver
wijt kan worden gemaakt over dc wijze
waarop gereden is. Daarentegen heeft de
Italiaan met een zeer groote snelheid ge
reden en had hij bij deze snelheid niet moe
ten trachten te passeeren. Spr. wi.it het on
geval aan te' groote snelheid van do Bugatti
die op een zoo drukken weg gevaarlijk moet
worden geacht. Als verzachtende omstandig
heid wilde spr. in overweging nemen, dat
verd. niet op dc hoogte was met do lokale
omstandigheden en gcwencl is op wegen te
rijden, waar zonder gevaar met zulke snel
heden kan worden gereden. Tonslot-tc elscht
spr. drie maanden hechtenis met al'trck van
een maand preventieve hechtenis en ont
zetting van verdachte voor den tijd van 1
jaar uit de bevoegdheid tot het besturen
van motorrijtuigen.
De verdediger mr. Th. Folkers, zeide dat
verdachte heeft gereden zooals van een er
varen bestuurder slechts verwacht kan wor
den. Tot het laatst toe heeft verd. geweten
wat hij wilde. Volgens de moderne opvatting
kan op een breeden weg een vaart van 100
K.M. niet roekeloos worden geacht. Ook al
zou de Italiaan geen signalen hebben gege
ven, dan nog zou de bestuurder van do
Studebaker hot lawaai van den motor van
de Bugatti hebben moeten hooren en bo
vendien schrijft de wet niet voor, dat bij
het passeeren signalen gegeven moeten wor
den wanneer er voldoende ruimte is om te
passeeren. Men verliest uit het oog. dat ook
degene die ingehaald wordt verplichtingen
heeft en niet mag uitwijken zonder een toe
ken te geven.
PI. concludeert, dat de schuld van verd.
niet vaststaat, evenmin als de oorzaak van
het ongeval. Het slachtoffer is niet uit den
wagen geslingerd door de aanrijding, maar
door het afbreken van de wielen. Dit kan
nooit aan verd. ten laste worden gelegd. PI.
vraagt vrijspraak, resp. verlichting van straf,
zoodat deze verrekend kan worden met de
preventieve hechtenis.
De rechtbank zal over 14 dagen uitspraak
doen.
VERBETERING VAN HET PLEIN
TWEE ONTWERPEN.
DE PLANNEN BINNENKORT BIJ
B. EN W.
In de zitting van de Arondlssemcnls Recht
bank te Haarlem is, zooals elders in dit num
mer te lezen staat. Donderdagmiddag ter
sprake gekomen de gevaarlijke toestand
op het Plein. De substituut-officier van
justitie, mr. A. R. Andringa deelde mede,
dat er verschillende plannen tot verbete
ring zijn, doch dat men daaruit nog geen
keuze heeft kunnen doen.
Wij hebben den commissaris van politie,
den heer E. H. Tcnckinck, naar aanleiding
daarvan gevraagd welke wijzigingen deze
plannen betreffen.
In het stadium van voorbereiding waarin
de zaak verkeert kon de commissaris ons
daar -echter geen mededeelingen over ver
strekken. Er is een ontwerp van een ge
wijzigde wegindeeling van don commissaris
en een van Openbare Werken. Beide ont
werpen verschillen nogal aanmerkelijk. De
eindbeslissing berust natuurlijk bij B. en
W. en den Raad. De beide ontwerpen z>r en
waarschijnlijk dezer dagen bij B. en W. in
gezonden worden. Het liefst zag de commis
saris de werkzaamheden aan het Plein uit
gevoerd tegelijk met den bouw van de
Grooten Houtbrug, doch om dit mogelijk te
maken zal eenige spoed betracht moeten
worden.
Het is te verwachten, dat de verbetering
voor een deel tot stand zal komen door den
aanleg van eenige vluchtheuvels.
