De New-Yorksche Beurs.
De disconto verlaging in Engeland.
47e Jaargang No. 14222
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Vrijdag 1 November 1929
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week 0.27J4, met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) f 357l/i. Franco per post door Nederland 3.87J4. Losse nummers
0.06. GeïlL Zondagsblad per 3 maanden 0-57J4, franco per port.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN15 regels 1.75, elke regel meer ƒ0.35. Reclames
f 0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbod 14 regels 0.6<L
elke regel meer 0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. ƒ0.25. elke regel meer f 0.10. uitsl. a contant*
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Ann- of Beenbreuk f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
Het woord is aan.
Herbert N. Casson:
HAARLEM, 1 November
De Gevolgen.
Het is nu duidelijk genoeg geworden wat
de financiëele débacle in Wallstreet, die
zoo'n hevigen terugslag op de Europeesche
beursen en vooral op de Amsterdamsche ge
had heeft, beteekent. Op het getij van Ame-
rika's geweldigen voorspoed na den oorlog,
in het besef van de domineerende rol die
het op de internationale geldmarkt speelde,
is een te groote vaart ontwikkeld. In-
dustrieele en andere waarden, die op zichzelf
gezond zijn en blijven, werden door de spe
culatie tot onwaarschijnlijke koers-hoogten
opgedreven. Het huis van voorspoed werd een
luchtkasteel, een visioen van steeds ongeken-
der prachttot het ineenstortte, tot de
crisis uitbrak die de realiteit onthulde, de
zeepbel deed uiteenspatten, de beursnotee-
ringen deed vallen lot cijfers, die blijkbaar
dc werkelijkheid zoo ongeveer representee-
ren.
Ook in Hollandsche waarden heeft een ster
ke terugslag plaats gehad, waarop alweer een
gedeeltelijk herstel is gevolgd. Zoo daalden,
om een der sterkste voorbeelden te noemen
aandeelen Philips, die een jaar geleden nog
boven de 900 stonden, in de crisisdagen tot
450 en zijn sindsdien weer boven 500 geko
men. Het is makkelijk aan te nemen dat deze
hooge noteering de werkelijke waarde der
aandeelen van dit machtige Hollandsche
concern benadert, althans veel dichter dan
ae fancy-koers van 1923 deed.
De opgeblazen toestand in de financiëele
wereld heeft de beroeps-speculanten in volle
actie gehouden, maar in ons land althans
den kleinen man blijkbaar buiten schot
gelaten. Tot zijn geluk. Uit het feit dat zich
maar een enkel faillissement en een enkele
surséance-aanvraag hebben voorgedaan
deze laatste volgens de opgave der firma zelf,
dan nog een gevolg van onjuiste geruchten
omtrent haar soliditeit, die een run op haar
loketten tengevolge hadden moet men af
leiden, dat de meeste groote speculanten zul
ke gunstige posities hadden loopen, dat zij
aan hun verplichtingen hebben kunnen vol
doen.
Intusschcn blijft het de vraag hoe de toe
stand in Amerika zich verder zal ontwikke
len. De beurs in Wallstreet is voor twee da
gen gesloten. Het is natuurlijk niet onmo
gelijk, het is zelfs vaak in zulke crises voor
gekomen, dat zij "de volgende week nog he
vige convulsies zal vertoonen. Maar de Ame-
rikaansche nawerking van deze crisis zal
langer en van ingrijpender beteekenis zijn
dan dat. Een schijnbaar schatrijk land is
teruggebracht tot de werkelijkheid van een
land in welstand. Niet alleen is de kring van
speculanten, die- in Amerika getroffen is,
blijkbaar veel grooter, ook in verhouding,
dan bij ons, maar het is duidelijk genoeg dat
vele groote financiers in Wallstreet zwaar ge
troffen zijn in hun reserves, tengevolge van
hun pogingen om den toestand te bezweren.
Het effect van een crisis als deze kan ook
niet alleen een verlies op papier zijn; het
moet duizenden in Amerika geheel of bijna
geruïneerd hebben. Ook in andere landen,
ook bij ons, moet de waardevermindering
van zooveel effectenbezit, die de gansche be
zittende klasse getroffen heeft, trouwens een
direct effect doen gelden.
Het is veilig aan te nemen dat de koop
kracht van het Amerikaansche publiek aan
merkelijk verminderd is, en dat dit in de
eerste plaats op den handel in luxe-produc
ten en op de Europeesche import in Amerika,
die reeds zoo belemmerd wordt door de hoo
ge tarief muren die de Vereenigde Staten
hebben opgetrokken, ernstige uitwerking zal
hev1- n. Dit wordt dus de tweede terugslag
die Europa te wachten is van de crisis in
Wallstreet, al staat er tegenover dat de
stroom van Europeeseh goud, in na-oorlog-
sche jaren naar de overzijde van den Oceaan
gevoerd, ten deele terug zou kunnen vloeien.
Het is te verwachten dat onze Hollandsche
export naar Amei*ika zal lijden, het is ook
te verwachten dat de onmatige overproductie
in sommige Amerikaansche industrieën een
plotseling halt toegeroepen wordt. Dat er
verschrikkelijk is over-geproduceerd bijvoor
beeld in automobielen, dat deze over-pro-
ductie kunstmatig gaande is gehouden door
de toepassing-op-enorme-schaal van het af-
betalings-stelsel, in zichzelf ongezond en
voos, weet iedereen. Het ziet er naar uit dat
het afbetalings-systeem, dat nergens zoo al
gemeen wordt toegepast als in de Vereenig
de Staten, nu eens afdoende gewogen en te
licht bevonden zal worden, tot schade en
ellende van duizenden in dat land die mee
geleefd hebben in een excessieven voor-
spoeds-waan, die met de werkelijkheid
spotte.
Dat is de verder reikende beteekenis van
de crisis in Wallstreet. Met de sensaties van
een Black Thursday, een Black Monday en
een Black Tuesday is het niet uit. Er blij
ven, onverbiddelijk, de verdere gevolgen van
de ineenstorting van een fictieven overma-
tigen voorspoed, waarnaar Amerika geleefd
heeft enmiddels Amerika, in mindere
mate.... een groot deel van Europa, dat aan
de Vereenigde Staten leverde.
1930 zal voor velen in vele landen een ]aar
van aanmerkehik minder welstand worden.
Voor het welslagen der internationale on
derhandelingen over ontwapening, die bin
nenkort hervat zullen worden, kan voordee-
lig zijn dat Amerika tot het besef der wer
kelijkheid is teruggebracht. Dit is althans
een post aan de debetzijde.
R. P.
VOOR DE AGENDA
verwijzen wij naar dc tweede pagina van
iiit "blad, w
Ieders werkelijke rijkdom bestaat uit hem
zelf. Dit is zijn eeltige rijkdom die niet be
last, gestolen of vernietigd kan worden.
BAKERPRAAT.
De bankier Baker heeft
in dc laatste week op de
New Yorksche effecten
beurs particulier een ver
lies geleden van 40 mil-
lioen gulden.
Als ik een tientje kwijt ben,
Hoe gaat me dat aan 't hart,
Dan kan ik nauwlijks slapen,
Van zorgen en van smart.
Ach ja, ik roer zoo'n beetje,
Met 'n stokje in de goot,
Zie Baker eens in New York,
Die doet het in het groot;
Maar ik geloof dat Baker,
In deze laatste week,
Des avonds toen hij thuis kwam,
Toch wel wat zuinig keek;
Ik heb toen dat gebeurde,
Niet aan zijn zij gestaan.
Maar toch kan ik me denken,
Hoe 't zoowat is gegaan;
Zeg vrouw, ik heb een strop, zeg,
(Dat 's Baker aan het woord)
De beurs is slecht geloopen,
Dat heb je wel gehoord;
Ik zit er leelijk tusschen,
Een veertigtal millioen,
't Is jammer, maar wij zullen
Wat zuinig moeten doen;
Die nieuwe glasgordijnen,
Daar komt nu niet meer van,
Voorloopig dan tenminste,
Het zit er nu niet an;
Je bontjas voor den winter,
Heb ik maar afbesteld,
We moeten zuinig wezen,
Het kost me teveel geld;
Die hoed die 'k je beloofd heb,
Al maakt belofte» schuld,
Die moet nou even wachten,
Dus heb nog wat geduld;
Het komt wel weer in orde,
Maar nu is het kritiek,
Ik heb een veer gelaten,
In deze beurspaniek;
Wel heb ik van mijn leven,
(Het is mevrouw die spreekt),
Dit is toch wel het toppunt,
Dat mij nog net ontbreekt,
Mijn glasgordijnen hangen,
Aan flarden voor het raam,
We krijgèn bij de buren,
Zoo wel een raren naam.
En dan die nieuwe mantel,
Welja, het mocht wat zijn,
Mag ik dien ook niet hebben.
Het is toch maar konijn,
En dan die hoed, wel zeker,
Die heb 'je toch beloofd,
En ik zet vast die oude,
Niet langer op mijn hoofd;
Ik kan me niet vertoonen,
Met zoo'n verjaard model,
Hoe vaak je ook wilt zeggen,
Van niet, ik koop hem wel,
Ik moet er maar voor boeten,
En ik ben schuldeloos,
Rook jij maar eens wat minder,
Bedank maar voor de soos!
Zorg liever dat die beurskoers,
Weer gauw naar boven gaat,
En ik verzoek je, spaar me,
Je beurskoers Bakerpraat.
P. GASUS.
PERSONALIA
Mej. H. Keyser uit Haarlem is in Amsterdam
geslaagd voor het examen Apothekersassis
tent.
Voor het examen Handenarbeid zijn in
Den Haag geslaagd M. L. van Eyndhoven en
E. van der Schans uit Haarlem.
DE NOBELPRIJS VOOR
PROF. C. EYKMAN.
Uit Stockholm wordt gemeld, dat de No-
belprïjs-1929 voor de geneeskunde verdeeld
is tusschen prof. C. Eykman uit Utrecht en
prof. Hopkins uit Cambridge.
Prof. Eykman werd geboren op 11 Aug.
1858 in Nijkerk, in Zaandam bezocht hij
de H.B.S., in 1875 werd hij militair medisch
student in Amsterdam, en in 1381 promo
veerde hij.
Aanvankelijk was hij officier van gezond
heid in Indië, daarna werkte hij in Amster
dam en Berlijn om onderzoekingen te doen
op het gebied van de experimenteele bac
teriologie. In 1886 ging hij weer naar Indië
als lid der commissie voor het onderzoek der
beri-berl en later ;.is directeur van het La
boratorium voor Bacteriologie en Pathologi
sche anatomie te Batavia, deed hij onder
zoekingen op het gebied van verschillende
tropische ziekten.
Óp 5 Augustus 1898 werd hij benoemd tot
hoogleeraar in de hygiëne, medische politie
en gerechtelijke geneeskunde. Dertig jaren
later ging prof. E' kman heen als hoog
leeraar.
Prof Eykman nam het initiatief tot het
onderzoek van rijs'., waaruit later bleek, dat
het eten van ongepelde rijst den inlanders
behoedt voor de be.i-beri-ziekte.
Sir Frederick Gowland Hopkins, die samen
met prof. Eykman nen Nobel-prijs gewonnen
heeft, is hoogleeraar aan de Universiteit te
Cambridge. Hij werd Ui 1861 geboren.
HET REDDINGWEZEN TE
IJMUIDEN.
MOTORREDDINGBOOT GEARRIVEERD
Zooals bekend is. besloot hot hoofdbestuur
der Noord- en Zuid-Hollandsche Reddings
maatschappij tot den tijd waarop de voor
IJmuiden in aanbr zijnde motorredding
boot gereed komt, 'ie motorreddingboot „In-
sulinde" tijdelijk ar. Oostmahorn naar
IJmuiden over te plaatsen.
De „Insulinde" is thans te IJmuiden aan
gekomen. Zij maakte een proeftocht op de
Noordzee.
ARBEIDERS SPORTBOND
Door den Ned. Arbeiders Sportbond wordt
a.s. Zaterdag een vergadering gehouden, op
welke vergadering ter sprake zal komen een
reis naar Weenen ter deelneming aan de
Arbeiders Sport Olympiade. Ter verduidelij
king van dit onderwerp zal op het doek een
overzicht gegeven worden van de eerste Ar
beiders Sport Olympiade welke te Frankfort
aan Main werd gehouden.
EEN POLDER BIJ SCHERMER BEDREIGD.
Woensdagnacht werd in het binnentalud
van den ringdijk van don Menningweerpol-
der nabij den watermolen van D. Koning Pz.
in de gemeente Zuid- en Noord Schermer
een vrij groot gat ontdekt.
De dijk was ondermijnd door buitenwater
uit de Schermerringsloot, dat dezen zomor
wegens den lagen waterstand in den poldei
veelvuldig was binnen gelaten. Men wist toen
niet dat de duiker, waardoor dit water binnen
moest loopen, defect was.
De opzichter van den Eilandpolder, de heer
Humer te De Rijp. werd spoedig gewaar
schuwd. Terstond werden de noodige voor
zorgsmaatregelen getroffen, waardoor verder
onheil is voorkomen.
De bedreigde polder ressorteert onder het
heemraadschap de Eilandpolder. Dit water
schap. dat misschien al uit de negende eeuw
dateert, omvat het geheelc Schermereiland,
maar heeft geen stevigen ringdijk. De kaden
zijn vrij laag en doen bij hoogen waterstand
meermalen voor overstrooming vreezen, al
dus de N.R.C.
New-York gevolgd.
Koersen sprongsgewijze omhoog.
John. D. Rockefeller treedt
kalmeerend op.
Algemeen herstel houdt aan.
LONDEN, 31 Oct. (V.D.) Het besluit van
de directie der Bank of England om het dis
conto van 61/2?S te verlagen tot 6% is in
flnancieele kringen als een welkome verras
sing ontvangen, daar men niet verwacht had,
dat deze verlaging reeds in zoo Korten tijd
zou plaats vinden. Immers, het disconto werd
16 September jl. met verhoogd, onder
motiveering, dat dit was toe te schrijven aan
de voortdurende goudopvragingen bij de
Bank of England. Gedurende 15 weken beeft
de Bank meer dan 30 millioen pond sterling
verloren aan het Continent en Amerika. Deze
verhooging had blijkbaar ten doel de goud-
uitvoer stop te zetten. Een andere factor, die
de discontoverlaging mogelijk maakte, was de
ineenstorting in New-York, waardoor veel
goud naar Engeland terugvloeide.
NEW.YORK, 31 Oct. (V.D.) Het begin
van de beurs te New-York bracht Donderdag
geen voortzetting van de tot dusverre zoo op
windende prijsdalingen. Daar men ln dc
V.S. ten gevolge van de Londensche discon
toverlaging een gelijken stap verwachtte,
werden uit het geheele land kooporders ge
geven. Reeds in het eerste half uur werden
2 1/2 millioen aandeelen omgezet, terwijl de
omzet om 1.30 u. Amerikaansche tijd tot 4 12
millioen stuks gestegen was. De koersen lie
pen sprongsgewijs omhoog, tot ongeveer 30
punten. De algemeene stemming was <-ustig
en kalmeerend. In den loop van den dag
werd de verwachte discontoverlaging ver
rassend snel werkelijkheid. De Federal Re
serve Board verlaagde het disconto met een
procent van 6 op 5.
Tijdens het verder verloop van de beurs
konden de hoogste noteeringen zich welis
waar niet handhaven, doch ze liepen toch
slechts weinig terug, hoogstens 6 punten.
De N-R.C. schrijft nog uit New-York:
Hier wordt thans alles op haren en snaren
gezet, om het beurspubliek op te monteren
en het danig geschokte vertrouwen te her
stellen. Verschillende groote maatschappijen
hebben een extra dividend aangekondigd,
ofschoon het een publiek geheim is, dat haar
winstcijfers aanmerkelijk lager zijn dan in
het vorige kwartaal en de overeenkomstige
periode van verleden jaar. O.a- verluidt, dat
de General Motors, ondanks den achteruit
gang van de ontvangsten, een extra dividend
van 30 pet. zal voorstellen, terwijl de Ame
rican Tobacco Company een extra dividend
van 2 op de gewone aandeelen A en B heeft
gedeclareerd. Andere maatschapnljen publi-
ceeren kwartaalberichten, die een zeer op-
timistischen geest ademen en in het koor
van de vooraanstaande maatschappijen, die
als om strijd verzekeren, dat er welbeschouwd
geen vuiltje aan de lucht is, heeft zich thans
ook de oude Rockefeller gevoegd. Zijn secre
tariaat publiceerde Woensdagavond een com
muniqué, waarin John D. Rockefeller senior
als zijn meening te kennen geeft, dat dc
oeconomische toestand van de V.S. door en
door gezond is en dat niets de debacle aan
Het bezoek ran Prinses Juliana aan het Weeshuis der Ned. Hem. Gemeente aan dc Olieslagerslaan bracht daar Donderdag groote
blijdschap. Men ziet hierboven dc Prinses in één der tuinen tan het Weeshuis, -
de beurs rechtvaardigt. ..Mijn zoon en ik zijn
van meening, dat de tegenwoordige Koe.sen
van dc toonaangevende fondsen ln overeen
stemming zijn met dc intrinsieke waarde van
deze fondsen. Wij hebben dan ook dc laatste
dagen groote posten aandeelen gekocht cn
zullen daarmee doorgaan."
Hetzelfde wordt door de Investment trust
verklaard. Deze hebben, volgens ruwe schat
ting. de laatste dagen van 400 tot 500 millioen
dollar aandeelen uit de markt genomen en
heeten voornemens te zijn. nog 150 a 200 mil
lioen dollar in aandeelen te beleggen. De ge
volgen van de beurspaniek zijn ook in hfit
dagelijksehe leven duidelijk waar te nemen.
Sedert het begin van deze week staan alle
bladen in de VS. vol met advertenties van
speculanten, die gedwongen zijn hun villa's,
auto's, juweelen en andere dingen van waar
de te verkoopen. Op de banken van leening
in alle deelen van het land loopt het storm.
Ook de lugubere rubriek der zelfmoorden
heeft in de dagbladen een grootcren vorm
aangenomen dan ooit te voren. Tal van mtl-
lionnairs zijn tot den bedelstaf gebracht- An
deren zijn zoo zwaar getroffen, dat zij al
thans voorloopig hun rol in de society niet
zullen kunnen spelen.
Naar de bladen melden, heeft ook de
staatssecretaris van financiën Mellon het
grootste gedeelte van zijn vermogen verloren.
Met de geweldige verliescijfers van de af-
geloopen week voor oogen, doen dc in Sep
tember geleden koersverliezen Dijna onbe-
tcekenend aan. De koerswaarde van alle aan
de stock-exchange genoteerde aandeelen be
droeg op 1 October 87.074 millioen dollar,
tegen 89,688 millioen dollar op l September
j.l. zoodat dc verliezen in September 2.6 mil
liard dollar hebben bedragen.
De beurswaarde van de spoorwegaandcelen
is in September van 12.8 op 11.9 milliard dol
lar, die van petroleumaandeelen van 7.6 op
7.4 milliard, die van de aandeelen der che
mische industrie van 71 op 6.7 milliard en
die van de auto-industrie van 6.2 op 5.7 mil
liard gedaald. Opmerkelijk ls, dat de aan
deelen van de aan de stock exchange geno
teerde buitenlandsche maatschappijen de
baisse-beweging slechts in geringe mate heb
ben meegemaakt. De totale koerswaarde van
deze buitenlandsche aandeelen is slechts van
1951 op 1903 millioen dollar, dus met r.iet
meer dan 2 1/2 pCt. verminderd-
In aansluiting op de berichten omtrent
de discontoverlaging in de V.S. kan nog ge
meld worden, dat de New-Yorkschc reserve
bank het disconto van 0% tot 5% verlaagd
heeft.
Ook New-York is dus gevolgd en men krijgt
sterk den indruk, dat er tusschen de ver
schillende circulatiebanken dit keer overleg
is gepleegd.
Terwijl Engeland met H2% tot 6% verlaag
de, heeft New York onder den arang van de
beurscrisis het disconto met een vol procent
tot 5% verlaagd. Door dezen maatregel zal
overigens het zakenleven worden bevorderd
en vooral een verlevendiging worden teweeg
gebracht op de obligatie- en hypotheek
markt.
OOK DE NEDERLANDSCHE
BANK VERLAAGT HET
DISCONTO.
Dc rcntcstandaard werd lieden door de
directie van dc Nederlandschc Bank ver
laagd cn vastgesteld als volgt:
Wisseldisconto 5 pet., Promesscdisconto
5 1/2 pet., Belccning van Effecten 5 1/2 pet.,
Beleening van Goederen 5 1/2 pet., Voorschot
ten in rekening-courant 6 1/2 pet.
Tegelijk met de Bank van Engeland die
het minimum-tarief terug bracht van 6 1,2
tot 6 pet. en met de Federal Reserve Bank
in New-York die het disconto verlaagde van
6 tot 5 pet., heeft de directie van de Neder
landschc Bank dus ook haar disconto cn al
haar verdere tarieven met een 1/2 pet. ver
minderd.
Het disconto bedroeg sedert de verhooging
met een vol procent op 25 Maart 1929; 5 1/2
procent.
Bij deze opgaaf komt geen afzonderlijk
tarief voor beleeningen op buitenlandsche
effecten meer voor. welk tarief in December
1865 door de Nederlandschc Bank werd in
gevoerd. Thans, nu de Nederlandschc Bank
slechts een gering deel van de ter beurze
verhandelde buitenlandsche fondsen in het
onderpand van beleeningen toelaat, behoef
de een afzonderlijk tarief hiervoor niet lan
ger bestendigd te worden. Aan dit dubbele
tarief voor het beleenen van effecten kwam
op 25 Maart een einde, cn van het toen in
gevoerde beginsel is ook thans niet afgewe
ken.
Toen dc Nederlandsche Bank op 24 Maart
jl. de verhooging met een vol procent over
de geheelc linie met uitzondering dan van
het tarief voor buitenlandsche effecten
aankondigde, had men op een dcrgelijken
maatregel in financleele kringen reeds ge-
ruimen tijd gerekend, cn ook aan de effec-
