37e Jaargang No. 14231 Verschijnt dagelijks, Behalve op Zon- en Feestdagen Dinsdag 12 November 1929 HAARLEM'S DAGBLAD PIRECTEURENt J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM. UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER HOOFDREDACTEURS ROBERT PEEREBOOM ABONNEMENTEN: per week fO.27%, met Geïllustreerd Zondagsblad Z0.32 Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (ltom der gemeente) 3-57J4. Franco per post door Nederland 13.8754. Losse nommera 10.06. GeïlL Zondagsblad per 3 maanden ƒ0.5754, franco per post. Bureaas: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Baitenspaarne 12 Telefoon No*.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810 ADVERTENT1EN: 15 regels 1.75, elke regel meer f 03S. Reclame* 0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbod 14 regels 0.6<V elke regel meer ƒ0.15. bulten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag^ Donderdag en Zaterdag) 14 reg. 0.25. elke regel meer f 0.10. uitsL i contact Gratii Ongevallenverzekering voor Weekabonné». Uitkeeringen: Levetnlange ongeKhiktheid en Overlijdeo f 600.-, Verlies ren Hand, Voet ol Oog I 400-, Dnim I 250- Wgavinger 1150- Elke andere ringer I 50- Arm- ol Beenbrenk 1108. DIT NUMMER BESTAAT UIT, VEERTIEN BLADZIJDEN. EERSTE BLAD AGENDA. DINSDAG 12 NOVEMBER Stadsschouwburg: 2e Gem. Volksvoorstel ling. Gezelschap Cor Ruys. „Het Groote A. B. C. (Monsieur Topaze)", 8 uur. Schouwburg Jansweg: Revue-operette „Rose Marie", 8.15 uur. Gebouw rPotestantenbond. Evangelische Maatschappij. Lichtbeeldenavond. „Rome, de eeuwige Stad." 8.15 uur. Palace. Cinema en Variété. „Het mystieke Oosten". Tooneel: Boris Kakaldor. 8.15 uur. Luxor Theater: „De Mismaakte" en „De gesluierde Dame". 8.15 uur. Rembrandt Theater: ,,De Ring der Baja dère"; Tooneel: Larette. 7 en 9.15 uur. Standaard Theater: „De Dochter van den Beul". Tooneel: Elly Volmero. 8-15 uur. WOENSDAG 13 NOVEMBER Gem. Concertzaal. Ledenconcert H. O. V. 8.15 uur. Gebouw Leger des Heils. Bijzondere sa menkomst o. 1 v. Kolonel Schuurman. 7.30 u. Bioscoopvoorstellingen 's middags en 's avonds. Teyler's Museum, Spaarne 16. Geopend op werkdagen van 11—3 uur, behalve 's Maan dags. Toegang vrij. ENGELSCH SCHIP A'AN DEN GROND. VOORLOOPIG GEEN GEVAAR VOOR ZINKEN. I Men meldt ons uit IJmuiden: Het stoomschip „Menes" van de Deutsch Australische Dampschiffahrt-gesellschaft te te Hamburg, dat met stukgoed op weg was van Indië naar Amsterdam is bij het binnen komen te IJmuiden met den bakboordwand tegen de blokken van de Noorderpier geloopen waardoor het onder de waterlijn ernstig werd beschadigd. De „Menes" had bij het binnenkomen geen loods aan boord, doch volgde de stoomloods- boot. Met sleepboothulp is het stoomschip verder naar binnen gebracht en ligt thans aan den Noordwal bij het pantserfort. De beide voorste ruimen loopen vol water, zoodat het vaartuig langzamerhand voor over zakt. Men is van meening dat het binnenkort den grond zal raken, zoodat voorloopig geen gevaar voor zinken bestaat. Nader vernemen wij dat aan het Bureau Wijsmüller is opgedragen een onderzoek in te stellen naar den omvang der schade. Dit onderzoek zal geschieden door den duiker J. van Drimmelen. HET MAUSOLEUM. EEN MEER ECONOMISCHE EXPLOITATIE. Eenige maanden geleden hebben wij aan gedrongen op beter onderhoud van het Mau soleum, waardoor een meer economische ex ploitatie in de hand gewerkt kan worden. Deze zaak is ook in de afdeelingen van den raad ter sprake gekomen. Eén der raadsle den pleitte er voor om de prijzen, vooral van de benedenkelders, te verlagen. B. en W. deelen nu mede, dat de prijs van de in de benedenkelders aanwezige grafruim te 2/3 bedraagt van den prijs in het boven gedeelte. De aandacht van de aanvragers van grafruimten zal op het Mausoleum ge vestigd worden. Het woord is aan...- Dr. Frederik van Eeden De liefhebbende is rechtvaardiger omdat hij meer begrijpt. ONMATIGHEID. (Twee krantberichten: Een vermaard Engelsch hon gerkunstenaar, Sacco geheeten, is tengevolge van 65 dagen on afgebroken vasten, gestorven. Een Franschman die te Auber- vilhers om een weddenschap 24 harde eieren achter elkaar at is aan de gevolgen overleden). Er was er een in Engeland, Die lang kon zonder eten, Hij had meer dan twee maanden lang, Zijn maag totaal vergeten; Hij deed niet anders heel den dag, Dan lezen en dan slapen, Een geestesarme burgerij. Kwam zich aan hem vergapen; Zoo had hij zich al hongerend, Naast geld zelfs roem verworven, Er was er een in Engeland Want nu is hij gestorven. Er was er een in la Belle'France, Die kon onmatig schransen, Wel vreemd, dit is in 't algemeen, Geen eigenschaD der Franschen; Hij wedde, dat hij twee dozijn Stuks eieren kon bergen, Een aantal dat je nooit van een Normale maag mag vergen, Hij werkte inderdaad dit maal, Met wilskracht naar beneden. Er w a s er een in la Belle France. Want hij is overleden. Zoo ziet ge weer hoe wijs het Is, Den middenweg te kiezen, Hoe spoedig een onmatig mensch, Zijn leven kan verliezen; Maar stel u voor in deze zaak, Dat deze twee, als vrinden En compagnons, op tijd elkaar, Eens hadden kunnen vinden, En dat hun afspraak was geweest: We zullen samen deelen, Het geld en ook de etenswaar, 't Zou nu twee levens schelen, Maar dan vergeet u toch één ding. Die firma moest wel falen, Die maakte hen op slag normaal, En wie wil dat betalen? De dwazen die gaan kijken naar Een mensch dat veel kan eten, Die hebben van dien hollen Gijs, Den dood op hun geweten; En zij, die kijken naar den man, Die hongert om denbroode Die zien het resultaat nu van Hun dwaas vermaak.... een doode. ONTHULLING LORENTZ- MONUMENT. DOOR PRINS HENDRIK. Naar wij vernemen zal op 3 December a.s. des namiddags te 3 uur de onthulling plaats hebben van het borstbeeld van wijlen prof. Lorentz, tot de oprichting waarvan de Ge meenteraad in Februari 1928 besloot. Het monument, dat vervaardigd is naar een ont werp van prof. Odé te Delft, zal geplaatst worden in het plantsoen op het Lorentz- plein, de voorzijde gekeerd naar de Iordens- straat. Z.KH. de Prins der Nederlanden, pro tector van de Hollandsche Maatschappij der Wetenschappen heeft zich bereid verklaard de onthulling te komen voltrekken. Van den Minister van Onderwijs, Kunsten en Weten schappen mocht het Gemeentebestuur nog geen antwoord op zijn desbetreffend uit- noodiging ontvangen. De Commissaris der Koningin in deze provincie heeft zijn aan wezigheid bereids toegezegd. HAAPLEM, 12 November Het Junkersvliegtuig „RaumflügeV' is het grootste landvliegtuig ter wereld. Het lan dingsgestel en de wielen van dit toestel zijn van een bijzondere constructie. De tcielen zijn voorzien van remmen die werken onder luchtdruk. Kleuterpolitiek De Telegraaf publiceert een communistisch pamflet, in z.g. „kinder-taal" geschreven de poging is slecht gelukt dat op de open bare lagere scholen in Amsterdam door kinderen bij hun medescholieren wordt ver spreid. Het is geïllustreerd met een wappe rend rood vaandel, hoog gehouden door een klein jongetje, en het beantwoordt de vraag: „Wat willen de pioniers?" op de volgende wijze: Beste kameraadjes!! „Jullie zult wel vreemd opkijken, niet, dat je zoo'n blaadje in handen krijgt. Maar wij, pioniers, hebben jullie iet-s heel belangrijks te zeggen. Wie wij, pioniers zijn? Onze pioniers- groepen zijn een organisatie van arbei derskinderen. Over de geheel e wereld in alle landen, of er bruine of blanke of zwarte menschen wonen, overal hebben de kinderen der arbeiders zich aaneen gesloten, om met zijn allen te strijden tegen de rijke kapitalisten en op te ko men voor de belangen der arbeiderskin deren. De kapitalisten houden ons dom. Zij weten, dat wij later op him fabrieken zullen werken en willen, dat wij dan hun domme slaven zullen zijn. Daarom vertellen de meesters op school ons allerlei dwaze dingen, die ons eerbied voor de kapitalisten moeten bij brengen. Zij maken ons wijs, dat het goed is dat er arme en rijke menschen zijn en dat de armen voor de rijken moeten werken. Ja, zij vertellen ons zelfs, dat we ons voor de belangen van die rijke men schen moeten laten doodschieten. Want zeggen zij, wij moeten ons vaderland verdedigen en zij leeren ons liedjes zoo als: „Het is plicht, dat iedere jongen..." dat kennen jullie wel, nietwaar? Nu, wij pioniers zeggen: „wij hebben geen geliefd vaderland de arbeiders en wij, de arbeiderskinderen, houden niet van een vaderland, dat ons armoe en gebrek laat lijden, terwijl een handje vol dikke kapitalisten al maar rijker worden. Wij zijn de vrienden van de kinderen, die in alle landen leven zooals wij. En wij zijn de vijanden van al de kapitalisten van de wereld, die ons zoo veel kwaad aandoen. In één land hebben de arbeiders hun meesters al weggejaagd dat land is Rusland. Natuurlijk zijn de kapitalisten daarover heel erg woedend, en op school zijn er heel wat meesters die ons slech te dingen over Rusland vertellen. Maar nergens ter wereld wordt er beter voor de arbeiderskinderen gezorgd dan daar! Zoo worden ons allerlei domme dingen wijs gemaakt. Ook worden wij vaak slecht behandeld. Om het minste foutje krijg je soms een berg strafwerk. Wij moeten nablijven en soms gebeurt het dan wel, dat wij worden vergeten en uren lang alleen in de school zitten op gesloten. Er zijn zelfs meesters, die de kinderen slaan! Kameraadjes. Wij willen niet langer veel strafwerk maken en leugens over Rusland hooren en vaderlandsche lied jes zingen! Wij willen leeren over Lenin en de andere groote helden der arbeiders en hoe de arbeiderskinderen in Sowjet- Rusland leven. Kameraadjes, sluit je allemaal aan bij onze pioniersgroepen". Aldus tracht men het nieuwste onheil in deze wonderlijke wereld te stichten: den kleuter-politicus. Het zal natuurlijk niet tot Amsterdam beperkt blijven. Weldra zal overal in den lande de practische kleuter- politiek door de communistische propagan disten worden toegepast. Als zij meenen dat zij hiermee succes zul len behalen, dat zij op deze wijze een nieuwe generatie van communisten opkweeken, ver gissen zij zich leelijk. De onmiddellijke uit werking van pamfletjes zooals dit kan niet anders zijn dan dat de ouders en de onder wijzers, die gelukkig duizendmaal meer in vloed op het kind hebben dan de een of an dere anonieme pamflettist van wiens woorden het trouwens 90 pet. niet begrijpt in actief verzet tegen deze dingen zullen ko men. Dit zal voor de meeste kinderen af doende zijn. Wat ervan blijft hangen, wat er werkelijk invloed van heeft, heeft een ramp zalige uitwerking. Niet zoozeer omdat het direct communisten zou kweeken dat ge loof ik niet eens maar omdat het de le vensblijheid, de onbezorgdheid, het vertrou wen van jonge kinderen bederft en verbit tert. Er wordt, met wat groote woorden, bij de vroegrijpen die neiging hebben zelfs dit te lezen, wantrouwen en onrust gewekt. Er wordt getracht hen al achterdocht tegen de maatschappij te bezorgen, waarin zij zullen moeien leven en werken. voor zij eenig be grip hebben van de verhoudingen in die maatschappij, van de wijze waarop zij ont staan is en evolueert, van de tallooze gecom pliceerde invloeden die haar beheerschen. Er wordt gepoogd om hen te verzuren en te verbitteren door zure, bittere wootden. On tevredenheid met hun lot wordt hen voor gehouden als een deugd in een vroege le vensperiode waarin zij verreweg de 1 meesten althans in onbezorgde vroolyk- heid bestaan. Er zijn geen geleerde opvoe dingstheorieën noodig om te begrijpen dat dit alleen schade kan doen onverant woordelijk toegebrachte schade aan de minderheid, die ontvankelijk mocht blijken voor de lezing van zulke lectuur. De ontwikkeling van die kinderen wordt er door verwrongen, hun jeugdgenieten er- ERNSTIG ONGELUK OP HET N. B. SPAARNE. Motorschuit gezonken. EEN SCHIPPERSKNECHT VERDRONKEN. Maandagavond stond op het Noorder Bui- tenspaarne ten gevolge van den hevigen wind een hooge golfslag. Hiervan had vooral de motorschuit „De vier Gebroeders" zeer vee- last. Deze schuit was bemand met den 39-jarigen schipper P. van der Putten, wo nende in een woonschip te Heemstede, en zijn knecht, de 54-jarige Nicolaas Schoen uit Wcstzaan. Op een gegevep moment sloe gen de govlen zóó hoog over de schuit, dat ze zonk. Dit gebeurde tegenover den Mooien Hel, ongeveer zestig meter van den wal. De schipper stond toen aan het roer en de knecht op de voorplecht. Plotseling bemerk te de schipper, dat zijn schuit zonk. H(j riep zijn knecht toe om overboord te springen, maar eerst een stuk hout te grijpen. Van der Putten sprong zelf ook overboord en wist zwemmend zy het ook meer dood dan le vend den kant van den Spaarndammerweg te bereiken. Daar hebben voorbijgangers hem opgenomen en naar Spaarndam ge bracht, waar hij door dokter Smit behandeld werd. De politieagent Schoolmeester en de rijksveldwachter De Weyze bemoeiden zich met het geval. Zij vroegen den schipper of hij alleen was geweest. Toen hoorden zij, dat ook de knecht te water was gegaan. Met behulp van een carbidlantaarn gingen ze toen beiden langs den kant van het Spaarne op onderzoek uit. Zy zagen toen een jas drij ven. Zij trokken die naar zich toe en bemerk ten. dat het de drenkeling zelf was. Hij bleek bewusteloos. De politiemannen trokken hem op het droge en begonnen daar alvast met het t Tassen van de kunstmatige ademha ling. Toen hun dit niet gelukte vervoerden zij den man ijlings, omdat het zeer koud was naar Spaarndam, waar dokter Smit drie kwartier lang gepoogd heeft om de levens geesten weer op te wekken. Dit mocht he laas niet baten. De man bleek reeds overle den te zijn. Ook daarna is nog door drie per sonen anderhalf uur lang de kunstmatige ademhaling toegepast. Het lijk werd per ziekenauto naar het Sint Elisabeths Gasthuis vervoerd. Aldus de bijzonderheden in het politie rapport. Mejuffrouw M. v. d. Slikke te Spaarndam Is de eerste geweest, die iets van het ongeluk bemerkt heeft. Zij is te Haarlem in dienst'- betrekking en fietste Maandagavond huis waarts. Omdat zij bang was tegen passeeren- de auto's te worden geduwd door den ster ken wind stapte zij dicht bij het stoomgemaal van de fiets. De Zuidenwind was zoo hevig, dat de golven in de bocht bij het stoomge maal over den weg sloegen. Tegen kwart voor zes was zij bij Spaarn dam. Op het Noorder Buiten Spaanie, waarover stikdonkere nacht hing hoorde zij luide en herhaald om hulp roepen. Naar zij ons zeide kon zij slechts één stem onderscheiden, zij gelooft niet, dat meer dan een persoon om hulp geroepen heeft. Schepen waren er op het Spaarne niet te zien. „Ik waarschuwde", vertelde mejuffrouw Van der Slikke ons ver der, „den machinist van het stoomgemaal, Dijksma, die naast de machine aan den weg woont. Hij kwam naar buiten, doch toen hoorden wij niets meer, en ik dacht reeds dat het verbeelding geweest was. Ik ben ech ter doorgegaan naar het huis van den agent Schoolmeester op de Kolk en vernemende, dat deze niet thuis was heb ik den Rijksveld wachter De Weijze, die verderop op den Dijk woont, gewaarschuwd. Ook heb ik den heer Stapel, directeur van de werf gevraagd, om niet zijn auto te komen cn met de lantaarns by te lichten". Uit dit alles blijkt wel. dat dit meisje zeer kordaat is opgetreden. Inmiddels hebben de 1ste machinist van het stoomgemaal DUksma en een 21-jarige Spaarndamsche jongen, Gerrit Hartog, zich met een dreg naar den waterkant begeven, waar opnieuw hulpgeroep gehooid werd. In het water drijvende, vastgeklemd aan een hout. bemerkten zij den schipper. Van der Putten. Gerrit Hariog ging vier of vijf meter ver het water in. zoo ver als de lijn strekte en wist den schipper te grijpen cn aan wal te trekken. Andere Spaarndammers hadden reeds alarm gemaakt Ln het dorp en den dokter gewaarschuwd. Spoedig was een aantal leden van de Eerste Hulpbrigade aan wezig en ook dr. W. B. Smit arriveerde wel dra. Met een vrachtauto hau men evenwel den drenkeling gebracht naar de woning van den dokter op de Pol, dicht bij de plaats van het ongeval. De schipper is aldaar ver zorgd en van droge kleeren voorzien. De dok ter gelooft niet, dat hij nadeelige gevolgen van het koude bad zal ondervinden. Van der Putten heeft zich blijkbaar, nadat hij over boord gesprongen was om aan de zuiging: van het zinkende schip te ontkomen eerst zwemmende trachten te redden, daarna ge poogd zich vast te klemmen aan een bezem en ten slotte een stuk hout gevonden, waar mee hij op den wind en den golfslag naar den wal is gedreven. Kort te voren was zijn tjalk te Spaarndam geschut. De schipper deelde mede, dat zijn knecht zich op de schuit had bevonden en eveneens overboord gesprongen was. Onder leiding van den agent van politie Schoolmeester en den Rijksveldwachter werd nu het onderzoek voortgezet. Te ongeveer kwart over zessen zag de eerste het lichaam van Schoen ln het water drijven, oven voorbij het stoomgemaal, eenige tientallen meters naar het dorp toe, tegen de glooiing van den, weg aan. De armen waren om een landings pa al geslagen. Het lichaam, dat geen tceke- nen van leven vertoonde werd binnengedra gen in de woning van den tweeden machi nist van het stoomgemaal, maar dr. Smit kunstmatige ademhaling toepaste. Na drie kwartier baatte dit nog niet en gaf men het op. Daar Schoen geen vaste woon- of verblijf plaats had, en de schipper slechts wist, dat zijn knecht te Westzaan geboren was, was het zeer moeilijk om zijn familie van heb ongeluk in kennis te stellen. Het is de po litie echter na den geheolen nacht naspo ringen te hebben verricht, gelukt de familie op de hoogte te stellen en hedenmorgen zou zij met het lijk geconfronteerd worden. Klaas Schoon was ongehuwd. De motortjalk „De Vier Gebroeders" meet 29 ton. Zij was geladen met rivierzand op weg naar Haarlem. Het schip ligt geheel on der water. Hedenmorgen stelde de Haven dienst per motorboot een onderzoek in naar de plaats waar het schip ligt, echter zonder resultaat. De plaats zal zoolang het schip niet gelicht is door een baken aangegeven moeten worden. Het Spaarne is ter plaatse zeer diep, hier en daar zelf 8 a 10 Meter. De Havendienst vermoedt, dat het schip niet ge vaarlijk ligt voor de Scheepvaart. door bedorven, en als zij volwassen zijn zul len zij de nadeeüge gevolgen blijven onder vinden. Als zij den leeftijd hebben bereikt waarop zij zelf kunnen oordeelen, zal de verbittering over hetgeen hun in hun jeugd is aangedaan zich allicht keeren tegen degenen die dat op hun geweten hebben. Deze propaganda zal juist geen communis ten kweeken, geloof ik. Maar bederven zal zij, al is het dan maar een minderheid, en dat is veel belangrijker. Dat volwassen men schen zooiets durven bevorderen is wel heel treurig. RP. DE H. O. V. WEER EEN BELANGRIJK CONCERT- Het programma van he«l ledenconcert der H.O.V. op Woensdag 13 dezer geeft opnieuw blijk van het ernstig streven van orkest cn dirigent en van den ondernemingsgeest van den jongen leider. Eduard van Beinum, aie zich als dirigent reeds een uitstekenden naam ook buiten Haarlem verworven heeft en die met de enthousiaste medewerking van zijn orkest al zooveel moois heeft bereikt, heeft ditmaal een belangrijk programma samengesteld, dat grootendeels uit moderne werken bestaat. Na Vivaldi's Concerto Grosso voor strijk orkest, dat het concert opent, komen erop voor: Concertino voor piano en orkest van Henriëtfce Bosmans (soliste: de componiste), Concert voor piano en orkest van Willem Pyper (onder leiding van den componist: soliste: Henriëtte Bosmans) cn Maurice Ru vol's Cünq pièces enfantines. Dit laatste werk wordt op verzoek gegeven. Wij hopen dat een volle zaal zal getuigen van de waardeering, die in het Haarlemsche muziekleven gevoeld wordt voor het werk der H-O.V. en haar dirigent, J NIEUWS UIT BERLIJN. 35 kinderen zoek geraakt EEN „VOORBEELDIGE" VERZORGSTER. Dezer dagen is in Berlijn een zekere Rosa Novi gearresteerd, daar zij zich moest ver antwoorden voor de verdwijning van drie meisjes, die haar door den dienst voor kin derverzorging in verpleging waren gegeven. Inmiddels is gebleken, dat in den loop der laatste elf jaar 35 kinderen ter verzorging aan deze vrouw zijn toevertrouwd en dat al deze kinderen onvindbaar zijn Wanneer de vrouw eenmaal per jaar met de kinderen voor den voogdijraad moest verschijnen, placht zij vreemde kinderen te leenen. Het staat thans vast, dat zij de kinderen aan andere pleegouders heeft verkocht en onder valsche namen in de registers heeft laten inschrijven. Bijzonder groote veront waardiging heeft het feit gewekt, dat men kinderen aan Rosa Novi ter verzorging heeft gegeven, hoewel zij straffen wegens ontvoering van kinderen, meineed en afper sing achter den rug had. WEER EEN WINKELIER OPGELICHT Maandagavond vervoegde zich bij den win kelier K. in de Koningstraat een man, die zei door een kapper van de Ged. Oude Gracht gezonden te zijn om twee lange kappers jas sen te halen. De winkelier heeft deze klee- dir.gstukken afgegeven, maar later bleek, dat hij met een oplichter te doen heeft ge had. want bij den kapper was van deze be stelling niets. DE PH-AEZ TE BATAVIA. Aneta-V. D. meldt dat bij de K. L. M. be. richt is ontvangen dat de PJJ.-AEZ teBata. via is aangekomen.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1929 | | pagina 1