Hoe de gevangenen leven.
AGENDA.
SM I'-.n ih 'n
1 ..«a;3i!i«ffllSS
CAFE-REST. DU COMMERCE
h43
47e Jaargang No. 14233
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 14 November 1929
HAARLEM S DAGBLAD
pIRECTEURENi J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEURS ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week 0.27J4. met Geïllustreerd Zondagsblad /0.32
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) ƒ3.5754. Franco per post door Nederland 3.8754. Losse nummers
/0.06. GeïlL Zondagsblad per 3 maanden f 0-5754. franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buftenspaarne 12
Telefoon Noe.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN S 1—5 regels 1.75. elke regel meer f (X35. Reclames
/0.60 per regeL Reductie bij abonnement Vraag en Aanbcd 14 regels f 0.60,
elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag;
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. f025. elke regel meer /0.10. uitsl. i contant-
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringea: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 1 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-. Elke andere vinger 1 50.-, Arm- of Beenbreak f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
Heden:
DONDERDAG 14 NOVEMBER
Gem. Concertzaal. „Kunst aan het Volk".
2e Abonnementsavond. Charles Panzéra".
8.15 uur.
Gebouw Ged. Oude Gracht 79: Lezing ds.
Waardenburg: „Zonde", 8.15 uur.
Het Blauwe Kruis: Lezing ds. J. van Ness
Pzn „De Klaagmuur te Jeruzalem", 8 uur.
Palace. Cinema en Variété. „Het mystieke
Oosten". Tooneel: Boris Kakaldor. 8.15 uur.
Luxor Theater: „De Mismaakte" en „De
gesluierde Dame". 8.15 uur.
Rembrandt Theater: ,.De Ring der Baja
dère"; Tooneel: Larette. 7 en 9.15 uur.
Standaard Theater: „De Dochter van den
Beul". Tooneel: Elly Volmero. 8-15 uur.
VRIJDAG 15 NOVEMBER.
Bioscoopvoorstellingen, Nieuw programma.
Halfweg. Raadhuis. Gemeenteraad, Haar-
lemmerliede, 10 uur v.m.
Teyler's Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 113 uur, behalve 's Maan
dags. Toegang vrij.
DE RECHTBANK TE HAARLEM.
OVER DE UITBREIDING.
Op de vraag der Kamer, of het wenscheüjk
moet worden geacht de rechtbank te Haar
lem met één rechter uit te breiden, ant
woordde Minister Donner in de Memorie van
Antwoord op zijn begrooting, dat hij „op deze
aangelegenheid zijn aandacht gevestigd
houdt".
DE SING-SING.
Complot ontdekt.
2000 GEVANGENEN ZOUDEN
ONTSNAPPEN.
OSSINING (NEW-YORK). 13 Nov. (Reu-
ter)De autoriteiten van de beroemde gevan
genis van Sing-Sing maken bekend, dat zij
pas een samenzwering op het spoor zijn
gekomen om de tweeduizend gevangenen, die
zich thans in de gevangenis bevinden, te
doen ontsnappen. De belhamels zijn in cel
len opgesloten. De autoriteiten zouden de
lucht hebben gekregen van een plan om wa
pens in de gevangenis te doen binnensmok
kelen, valsche sleutels te doen verschaffen
tot het openen van alle cellen, en kortslui
ting van het electrisch licht te bewerkstel
ligen.
HET ONGELUK OP HET
N. B. SPAARNE.
DE MOTORSCHUIT GEVONDEN.
Wij vernemen, dat Woensdagmiddag de
motorschuit „De Vier Gebroeders", die Maan
dagavond wegens den hevigen golfslag in het
Noorder Buitenspaarne gezonken is, door een
ambtenaar en eenige werklieden van den
Prov. Waterstaat is gevonden tusschen het
eilandje en den Waarderpolder. De schuit
ligt in een gat van ongeveer acht meter
diepte. De scheepvaart ondervindt er geen
hinder van, aldus werd ons door een des
kundige verzekerd. De eigenaar is niet de
verzekeringmaatschappij overeen gekomen
om de schuit te lichten.
w: -
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
PLEIN 12 TELEF. 14796
ZAAL BESCHIKBAAR VOOR DINERS EN PARTIJEN
HAARLEM, 14 November
ten Kijkje tn te kerkzon.
Het Paard keert terug.
Een allerzonderlingst verschijnsel doet
zich voor in de wereldstad Londen. Het paard
keert terug!
Reuter meldt ons omtrent dit onvoorziene
gebeuren het volgende:
„Hoewel de motor triomfantelijk, en
vooralsnog tamelijk luidruchtig, voort
gaat met de wereld te veroveren, zijn
er hier toch nog altijd handelsmen-
schen, die gelooven dat het goedkooper
is een paard te voederen dan een motor,
en zeker voor transporten over korten
afstand. De aanblik van het verkeer in de
City van Londen verraadt dat deze mee
ning veld wint. Mannen van de statistiek
en de telling hebben met opschrijfboek
jes in de City gestaan. En wat zij heb
ben opgeschreven is, dat meer goedige
paardenooren dan ooit kiekeboe spelen
met de hooge flanken van omnibussen
en stoomwagens, met motorkappen en li
mousine-ruiten. De paard-en-wagens
nemen hand over hand toe. Zij, die in
hun hart een warm plaatsje hebben
voor het paard, zullen het nieuws met
gemengde gevoelens vernemen. Zij zul
len voldoening smaken bij de gedachte
dat onze „plus noble conquête" op zijn
beurt genoeg geestkracht toont te be
zitten om zich niet te laten veroveren
door den motor. Aan den anderen kant
moeten zij beseffen dat het voor het
paard „niet alles" is terug te moeten kee-
ren naar het gezwoeg in de luidruch
tige, volle, glibberige straten van een
moderne stad. En zij, die voor alles hun
eigenbelang op het oog hebben, kun
nen zich niet verheugen in de nieuw
optredende „tendenz", het paard voor
den wagen te spannen. Want paard en
wagen nemen onvermijdelijk, in verhou
ding tot de vracht, veel meer straat
ruimte in dan motorwagens doen. En
het verkeer "met paard en wagen is
even onvermijdelijk traag. Het ver-
keerspaard mist dat bijzondere
orgaan, dat middels het gaspedaal van
een motor gehoorzaam vaart versnelt.
Een armelijk equivalent is slechts de
stem van den karrevoerder, die voor dit
bijzondere doel inderdaad niet ver reikt.
Wij moeten dus verwachten dat het
verkeer, reeds ondragelijk traag ook
zonder paarden, nog trager zal gaan.
Alles wel beschouwd is deze terugkeer
van het paard op het plaveisel geen
verschijnsel, dat men met vreugde kan
begroeten".
Tot zoover Reuter.
De eerste gedachte van den modernen
mensch, die zooiets leest, is: krijgen we dat
hier ook? Zullen ook in de Hollandsche stra
ten de „goedige paardenooren" in aantal
t-oenemen? Nemen ze misschien al toe?
Want met de verinniging van alle interna
tionale verstandhouding is ook het allesover-
heerschende begrip Mode steeds intenser
gaan doorwerken. Op het machtige getij der
reclame worden alle neuwigheden der toon
aangevende centra zoo snel door de wereld
gevoerd, dat een nieuw schoonheidsmiddel
uit New-York even '"lot en onvermijdelijk tot
ons komt als een nieuw soort wintersport uit
Canada, een nieuw opvoedingssysteem uit
Berlijn, een nieuw soort misdaad uit Chi
cago, een nieuwe vorm van opsnijden uit
Rome, een nieuw parfum uit Parijs of een
nieuwe voetbaltruc uit Montevideo.
Maar deze terugkeer van het paard in
Londen is blijkbaar niet afhankelijk van de
almachtige Mode. Betrof het luxe-paarden,
dan zou de Vrouw zich van het fait divers
meester maken en niet meer een auto, maar
een paard willen hebben. Dit, tusschen twee
haakjes gezegd, kan haast niet lang meer
uitblijven; het lijkt als het ware onvermijde
lijk na den huidigen strijd om de roklengte
en het komende gevecht over de haarlengte.
Dit Londensche geval betreft evenwel be-
drijfspaarden. Het wordt dus niet door de
heerlijk-fantastische grillen der Mode, maar
door de kille nuchterheid des zakenlevens
beïnvloed. Door s. d. zou een Engelschman
zeggen. Blijkbaar is het geweldige Londen
sche straatverkeer, dat zich verdringt in een
stad die nooit behoorlijk is uitgelegd met het
oog op de wassende verkeersmoeilijkheden,
en dat voortdurend vastloopt in te nauwe
„hoofdverbindingen", nu zóo langzaam ge
worden, dat het inderdaad voor vele han-
delsmenschen voordceliger blijkt om er paard
en wagen op na te houden dan een vracht
auto. Natuurlijk geldt dit speciaal voor hen
die in den regel vrachten van vrij laag ge
wicht en niet te grooten omvang over korte
afstanden moeten vervoeren. Maar dat zijn
er duizenden, in een stad als Londen. En
het is te voorzien dat het Londensche ver
schijnsel zich zal openbaren in alle centra
waarin door ondoelmatigen stedenbouw, door
gebrek aan vooruitzienden blik in het ver
leden, de steeds groeiende moderne verkeers-
massa vastloopt en terugkeert zooals in
Londen tot de snelheid an het paard.
Want dat is natuurlijk de verklaring van
het zonderlinge verschijnsel. Nu het verkeer
tot zijn matige snelheid is teruggekeerd, is
hij zelf ook teruggekomen. En als hij nog
één glimlach over kan hebben in den krij-
schenden, knarsenden, brullenden heksen
ketel waarin men hem nu gebracht heeft, zal
hij lachen om de kruipende auto-massa in
Oxford Street, de „traffic-jams" bij Piccadilly
Circus, de sukkelende, leege electrische trams
Het woord, is aan...-
Dr. Johnson:
Wie tracht om Shakespeare's werken aan
te hevelen door uitgezochte citaten zal niet
meer succes hebben dan de man die, toen
hij zijn huis te koop had gezet, met een
baksteen in zijn jaszak rondliep om die als
specimen te vertoonen.
op het Victoria Embankment. Als hij de Am-
sterdamsche gemeentetram beschouwt schiet
het huidige paard zeker in den lach en herin
nert zich met trots de tijden die grootvader
placht te maken in diens glorietijd als tram-
paard. Die waren heel wat beter.
Maar het Paard zal niet veel neiging tot
lachen voelen bij zijn terugkeer. Het zal uit
zijn groote, vriendelijke, weemoedige oogen
den opeengedrongen lawaai-chaos om zich
heen aanschouwen, en het hoofd schudden,
en wenschen dat men het maar rustig in de
historie had gelaten inplaats van het in de
zen paardenhel te voeren.
R. P.
BIECHT.
Uit het Alg. Handelsblad:
Om na te denken.
Niemand moet verzen schrijven,
zoolang hij het eenigszins laten
kan.
Ik vraag me af, of 't Handelsblad,
H'er de bedoeling heeft gehad,
Om mij speciaal te krenken:
Ik weet het niet-, maar hoe het zij,
Met deze woorden geeft het mij,
Wel iets om na te denken;
Als verzen schrijven inderdaad,
Verkeeri ts, zooals 't hier toch staat,
Beken ik het volmondig,
Dat ik, die nu al jaar op jaar,
Getapt heb uit mijn rijmers-aar,
Wel heel bijzonder zondig;
Mag ik na dit zoo wijs vermaan,
Nu wel halstarrig verder gaan,
Die zonde te bedrijven,
Of Is het thans soms het moment,
Dat Pegasus zijn fout bekent,
En staakt met verzen schrijven?
Maar ach, daar protesteert mijn maag,
En 'k weet het antwoord op de vraag,
Nadenken kan niet baten,
Daar uw dienstwillige behoort.
Tot de door 't blad gedulde soort,
Die 't eenmaal niet kan laten.
P. GASUS.
BRUTALE ROOFMOORD IN
BROOKLYN.
13 bewakers gekneveld.
IN DE NABIJHEID VAN 100 SOLDATEN
NEW-YORK, 13 Nov. (V. D.) Een bulten-
gewone roofoverval heeft plaats gehad op
de magazijnen der scheepswerf te Broolyn.
Ongeveer 20 zwaar bewapende kerels over
vielen plotseling het bewakend personeel. 13
bewakers werden gekneveld en gedurende
den tijd van den overval onschadelijk ge
maakt. De poging de zware brandkast van
het kantoor te laten springen, mislukte. Hier
door is den roovers een buit van 86.000 dol
lar ontgaan. De driestheid der roovers, die
spoedig daarna weer vertrokken, zonder dat
het de politie gelukte slechts een van hen
te vatten, was des te grooter daar zich in
de omgeving der werf meer dan 100 gewa
pende marinesoldaten bevonden, van wie
evenwel niet een ook maar het geringste
van den overval heeft bespeurd.
GEZONKEN DUIKBOOTEN.
EEN NIEUW REDDINGSMIDDEL.
LONDEN, 13 Nov. In het Lagerhuis ver
klaarde de minister van Marine zeer vol
daan te zijn over het resultaat der proef
nemingen met een toestel dat de beman
ning van gezonken duikbooten in staat stelt,
zich in veiligheid te brengen. Maatregelen
zijn genomen, om dit toestel op alle duikboo
ten te laten aanbrengen. De proefnemingen
met het toestel worden te Portsmouth voort
gezet.
AMERIKA VERZEKERT DE
„GRAF ZEPPELIN".
BERLIJN, 13 Nov. (V-D.) Nadat de on
derhandelingen over de verzekering van de
„Graf Zeppelin" voor de voorgenomen
Noordpoolvlucht, zonder resultaat zijn ver-
loopen, heeft zich thans, naar de „Bocrsen-
koerier" aan een bericht van de ,3ritish
United Press" ontleent, een consortium ge
vormd van Amerikaansche Verzekering
maatschappijen, dat bereid is de verzekering
te bezorgen.
MET KLEINE GUNSTEN „DE CEL, DIE EEN HEL BLIJFT"
DRAGELIJKER GEMAAKT.
Het inwendige van de Haarlemschc strafgevangenis.
Het gevangenis-vraagstuk vraagt in ons
land al vele jaren de aandacht. Er wordt veel
geschreven en gesproken over het onge-
wenschte van ons cel-systeem, maar veel
veranderingen komen er niet. De moeilijk
heid zit voor een deel in het feit, dat er niet
voldoende gelegenheid is om de gevangenen
buiten de centrale bewaarplaats aan het
werk te zetten. Er is nu
een proef met een open
lucht-gevangenis
genomen. Deze vindt men in Veenhuizen.
waar de gevangenen in de open lucht aan
het werk gezet worden. Ons werd verzekerd,
dat de eerste ervaringen die daarmede op
gedaan zijn, gunstig genoemd kunnen wor
den. Maar daarby moet bedacht worden, dat
de gevangenen die daar heen gezonden wor
den, speciaal zijn uitgezocht. Het zijn men-
schen die voor den landarbeid geschikt zijn.
Daaruit volgt dus, dat dit systeem niet voor
alle gevangenen succes zou waarborgen,
terwijl men bovendien overtuigd is, dat het
heel moeilijk zal zijn om voor de zeer vele
gevangenen geschikt werk in de open lucht
te vinden.
Een feit is intusschen, dat
het aantal gevangenen
sterk vermindert.
Dit is een gevolg van het instituut der
voorwaardelijke veroordeeling. Al verminde
ren de misdrijven niet, het aantal gevonnis-
ten dat in de gevangenis komt is veel klei
ner geworden. Vele kwaaddoeners hebben
aan een voorwaardelijk vonnis als waarschu
wing blijkbaar genoeg. Het gevolg is, dat
reeds een enkele gevangenis in ons land
buiten gebruik gesteld kon worden. Nu denkt
men er ook over om de gevangenis te
Utrecht speciaal aan te wijzen voor veroor
deelingen beneden het jaar.
In de gevangenis te Haarlem zitten
niensclien die niet langer dan 5 jaar van de
buitenwereld afgesneden worden. Dieven en
moordenaars die langer moeten „zitten"
gaan naar Leeuwarden. Er zijn hier ruim 200
cellen, maar een groot gedeelte van het jaar.
vooral in den zomer, staan vele kamertjes
onbewoond.
Voor de invoering van het instituut der
voorwaardelijke veroordeeling was er zeer
dikwijls plaatsgebrek in de gevangenissen.
In de laatste jaren is een en ander gedaan
om het leven der gevangenen eenigszins te
veraangenamen. Het zijn kleine dingen,
maar die toch in het sombere leven der af
zondering zeer gewaardeerd worden.
Een spiegel
Allereerst mogen de gevangenen zich zelf
scheren. Zij krijgen daarvoor een gillette (vei
ligheids-scheermes) en een spiegeltje.
Een spiegeltjehet zegt niet veel voor
de vrije burgers, maar voor een gevangene
is het een bezit van beteekenis. Vroeger
mocht een veroordeelde zoo'n voorwerp niet
hebben. Er waren soms menschen die in
geen jaren hun gericht hadden aanschouwd.
Waren zij oud geworden?Zij konden
voelen of de gevangenis-atmosfeer rimpels
op het gelaat gegroefd hadden, maar het
bleef een onzekerheid, of de haren vergrijsd
warenVele gevangenen waren blij als
de aominé of dc rcclasseerder hun even een
zakspiegeltje in handen gaf! Maar deze be
zoekers deden alt natuurlijk alleen als de
ontgoocheling voor de(n), veroordeelde nic*
al te sterk kon rijn.....
Sommige gevangenen verzinden iels om
in de kamer van den directeur tc komen om
even een steelschen blik in den spiegel to
werpen.
Andere .gevangenen poetsten het deksel
van hun etensblikje op om daarin hun beel
tenis te zien.
De gevangenen krijgen, zooals wij schre
ven, een veiligheidsscheermes. Dit is evenwel
niet omdat men bang is, dat rij anders zul
len trachten zelfmoord te plegen. De erva
ring heeft geleerd, dat die vrees overdreven
ls. Vroeger hadden de gevangenen een hou
ten lepel en houten vork. Vandaar dat de
volksmond nog van de gevangenis spreekt
als van
hotel: „de houten
lepel".
Maar dat houten eetgerei is al lang afge
schaft. De gevangenen krijgen nu mes. vork
en lepel van metaal en geen hunner heeft
nog getracht daarmede iets anders te doen
dan te eten.
Trouwens het idee van militaire bewaking
raakt ook al meer op den achtergrond. Vroe
ger liepen de gevangen-bewaarders altijd
met hun sabel, maar dat is niet noodlg meer.
Dat wil natuurlijk niet zeggen, dat er geen
maatregelen genomen rijn tegen oproerige
elementen, maar dat zUn alleen slechts voor
zorgen. Vroeger woonden de bewaarders de
kerkdiensten bij terwijl de geladen revolvers
verstopt waren onder de tafclkleeden, om
In geval van een oproer meteen gepakt to
kunnen worden. Nu zijn die
kerkdiensten met
geladen revolvers
ook afgeschaft.
In de kerkzaal hebben ook af en toe con
certen en lezingen voor de gevangenen plaats
Nu Ls het weer eens een koortje, dan een mu-
ziek-ensemble dat zich voor zoo'n uitvoe
ring welwillend beschikbaar stelt. Af en too
wordt zelfs een bioscoop-vertooning georga-
Een werk-scQ
