JAAR SUEZ-KANAAL
Bij Gevatte Koude
HAARLEM'S DAGBLAD ZATERDAG 16 NOVEMBER 1^29
TWEEDE BLAD
16 November 186916 November 1929. Zestig jaar geleden werd het Suez-kanaal geopend
In den inzet Ferdinand de Lesseps, op de foto een blik op het kanaal bij Port Said.
Het kanaal dat de landengten van Suez
doorsnijdt en de Middellandsche Zee met de
Roode Zee verbindt, werd onder leiding van
Ferdinand de Lesseps in het tijdvak 1859
1869 gegraven. Het is 160 K.M. lang. Het
heeft thans een spiegelbreedte van 60110
meter en een bodembreedte van 22 meter-
Het is 8 meter diep. Het begint bij Port Said
tusschen twee in zee uitloopende dijken die
2250 en 1600 meter lang zijn. In zuidelijke
richting bereikt het kanaal dan het Mensa-
leh meer, vervolgengs doorsnijdt het de hoog
te El Kantara en daarna nadert het het
Balah- en Tinsah meer waar Ismailla ligt,
waarna het den rotstempel Serapeum door
snijdt. Dan volgen de Bittere Meren door
woestijnen omringd en door vuurtorens afge
bakend. Ten Zuidoosten van Suez is het ka
naal vier kilometer ver in zee gelegd.
Aan dezen aanleg is een interessante voor
geschiedenis verbonden:
Een soortgelijk kanaal als het tegenwoor
dige was reeds in de veertiende eeuw voor
Christus aangelegd door de Egyptische vor
sten Setis I en Ramses II, om hun vloot van
de eene zijde naar den anderen kant te kun
nen brengen. Dit kanaal in het Oud-Egyp
tisch „ta Tenat" geheeten, (de doorsteking)
slibde waarschijnlijk door verwaarloozing
dicht. Tegen het einde van de zevende eeuw
voor Christus liet Necho het wederom open
maken, doch het werk werd gestaakt toen
cr 120.000 menschenlevens aan ten offer
waren gevallen en een godsgericht inmiddels
had uitgemaakt dat het kanaal slechts voor
deel aan vreemdelingen zou brengen. Dareios
Hystspis (521486 v. C.) voltooide Necho's
arbeid, doch in de dagen van Cleopatra ver
zandde het wederom. Misschien werd het
onder Trajanus weer hersteld; een kanaal
tusschen Caïro en de Golf van Suez droeg
tenminste den naam „Amnis Trajanus". Toen
de Arabieren Egypte veroverd hadden her
stelde Amr Ibn el Asi het kanaal van Caïro
naar de Roode Zee voor den aanvoer van
koren, maar in de achtste eeuw deed Khalif
Aboe-djafar het dichtgooien en sluiten. Al
leen het gedeelte tusschen het meer Timsah
werd nog langen tijd bevaren. Napoleon liet
door Lepère een onderoek instellen en deze
kwam tot de verkeerde slotsom dat de
spiegel van de Roode Zee 9,908 meter hooger
zou liggen dan die van de Middellandsche
Zee. In 1841 bewezen Engelsche officieren
echter dat Lepère's berekening fout was en
in 1847 en van 185556 deed de Oostenrijker
Negrelli opmetingen tengevolge waarvan hij
in 1856 aan een commissie te Parijs een
nauwkeurig uitgewerkt plan overlegde. En in
1858 werd Negrelh dooi den Egyptischen on
derkoning Said tot algemeen inspecteur van
de Suezwerken benoemd. Na zijn dood in
1858 kocht Ferdinand de Lesseps zijn
plannen en stichtte een maatschappij op
aandeelen onder den naam van „Compagnie
unlverselle du canal maritime de Suéz".
Deze ontving een privilege voor den tijd
van 99 jaar, waarna het kanaal aan Egypte
zou vervallen. Den 25sten April 1859 werd bij
Port Said de eerste spade in den grond ge
stoken. Intusschen had men echter enorme
moeilijkheden te overwinnen. In 1862 bezig
de de Compagnie van haar 1800 kameelen er
1600 voor den aanvoer van water voor de
arbeiders. Het aantal arbeiders bedroeg
25000! De dagelijksche uitgaaf voor drink
water bedroeg 8000 francs. Men was dus wel
gedwongen eerst een zoetwaterkanaal te
graven, om drinkwater uit den Nijl naar de
landengte te leiden. Dit kanaal verlaat bij
Sagasig den Nijl, loopt oostelijk naar Ismaila
en vandaar Zuidwaarts naar Suez. Het was
den 29sten December 1863 voltooid. De jaar-
lijksche uitgaven werden nu met 3 mlllioen'
francs verminderd. Met machines die tezaam
22000 paaidekrachten vertegenwoordigden,
werd in weerwil van politieke en geldelijke
moeilijkheden gestaag verder gewerkt. Op
12 November 1862 stroomde het water van
de* Middellandsche Zee in het Timsah meer.
iTot zijn vulling behoefde dit 80 millioen
kub. m. water. Den 18den Maart 1869 werd
het water tot de Bittere meren toegelaten.
Den 19den November van dat jaar had, in
tegenwoordigheid van vele vorstelijke per
sonen de opening van het Kanaal plaats. De
feesten kostten den toenmaligen khedive 20
millioen francs. Tal van verbeteringen zijn
daarna aangebracht om het kanaal op een
diepte van 10 meter te brengen.
De Lesseps had tal van zeer groote teleur
stellingen en desillusies moeten overwinnen
voor dat hij zijn werk met een loonend resul
taat beloond zag.
Ferdinand Vicomte de Lesseps was achter
eenvolgens consul in Rotterdam. Caïro. Ma
laga, Barcelona en Madrid. Hij bracht voor
zijn groote onderneming 200 millioen francs
bijeen. In 1879 nam hij de leiding van de
doorgraving van de landengte van Panama
op zich. In 1885 werd hij tot lid van de
Académie benoemd. In 1890 ging de Panama
maatschappij, door financieel wanbeheer,
bankroet. De Lesseps en zijn zoon Charles
moesten zich voor het gerecht verantwoor
den. Het bleek dat er allerlei financieele
knoeierijen en omkooperijen hadden plaats
gehad. De Lesseps en zijn zoon werden daar
voor verantwoordelijk gesteld. Zij werden in
1893 tot vijf jaren gevangenisstraf veroor
deeld en tot het betalen vaL 3000 rrancs
boete. Het Hof van cassatie vernietigde ech
ter dit vonnis. Inmiddels waren de Lesseps
verstandelijke vermogens echter geschokt.
Hij overleed den 7den December 1894 op zijn
slot La Chesnaies in het departement Indre.
In 1900 rehabiliteerde men de nagedachte
nis van Ferdinand de Lesseps. Men richtte
een bronzen standbeeld op te Port Said.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN a bO Ct» per regel.
Influenza, Griep en
Koorts; Rheumatiek
Hoofdpijn' en Kiespijn
ijnn-
tabletten
Wettig beschermd tegen Vervalschingen
Prijs *0 cd 75 ct- Bi) Apoth. eo Drogisten
LETTEREN EN KUNST
HET TOONEEL.
R.-K. KRÏNG.
MILLIONAIR TEGEN ".VIL EN DANK.
Nauwelijks is de hausse op de beurs inge
zet. of de mill loert en vlieeen al weer door de
zaal van onzen Stadsschouwburg! Een de
gelijk Hollander zou ziin hoofd schudden
over zooveel lichtzinnigheid, maar met
George Barr zijn wij in Amerika, en wat
daar de millioenen waard zijn leert ons
Charley Stafford, de millionair tegen wil
en dank!
De R.-K. Kring heeft met dit Amerikaan-
sche blijspel al evenveel succes gehad als
Haarlem's Tooneel en Nieuw Leven in vorige
seizoenen. De stamovolle zaal heeft geda
verd van het gelach, ja. de soelers waren
soms niet te verstaan door het uitbundig
pleizier, dat het publiek om dezen millioe-
nenregen had!
De regisseur van den R -K. Kring is een
bescheiden man. FM rekende er blijken*
zijn voorwoord in het programma oo dat
het nub'iek het srvl n!°t aan e^st'ge kritiek
zou onderwerr-^n. cm-"at de he'ft der spelers
nog nooit een voet ..on het glibber'g rad in
plankenland" had gezet! Als wij het niet in
het programma hadden gemzen, zou zeker
niemand het hebben ge'oofd. Wij hebben
wel minder vlotte en amusante voorstellin
gen gezien van vereenigingen, waarvan de
spelers zich al meermalen op dat glibberige
pad hadden gewaagd en er toch op uitgle
den. Maar de R.-K. Kring heeft het voorrecht
pen kracht in den heer Wim Vintges te be-
zitten, die een voorstelling zou redden, ook
al zonden 80 procent der spelers nog nooit
te voren een voet op de planken hebben ge
zet!
Wim Vintges beschikt over zooveel na
tuurlijk komische kracht, dat hij in staat is
om desnoods aan te vullen, waar de anderen
te kort schieten. Hij is een van de weinige
dilettanten, die het kan wagen om nu en dan
te improviseeren! Hij gooit er moppen van
zich zelf door heen, met een vlotheid, alsof
hij een acteur van de oude comedia dell' arte
is. In een gewoon blijspel zou dat misschien
een gevaar op kunnen leveren maar in zoo'n
Amerikaansche klucht hindert het niet, ver
hoogt het zelfs de stemming, vooral, wan
neer de moppen actueel zijn!
In het begin vreesden wij, dat hij met de
herinnering aan zijn succes in de Revue
te veel op zich zelf zou spelen, maar al spoe
dig wist hij zich in te binden en zich naar
het ensemble te voegen. Hij is een speler
met werkelijk komisch talent en hij toonde
nu en dan ook aanleg te hebben voor jeune
->remier! Een dilettant, die volkomen in staat
bleek een stuk te kunnen dragen! Een en-
ke'e maal zooals aan het s'ot van II
vergat hij. dat Millionair tegen Wil en Dank
een blijspel is en viel hij uit den toon. Het
was een fout, die hij zeker niet gemaakt zou
hebben, wanneer een vakkundige regisseur
hem had geleid! Maar overigens alle hulde,
voor dit vlotte, levendige, entralneerende
spel!
Wim Vintges is verreweg de beste kracht
van dit clubje dilettanten, al was het succes
van den heer Jan van der Pigge als Robey
Smit bij het publiek misschien nog grooter.
Robey Smit behoefde op het laatst, zijn neus
maar te laten zien, of de menschen begon
nen te schateren. Deze parvenu had dan ook
zeer zeker aplomb, maar hij ontkwam niet
geheel aan het gevaar van vele komieken,
die door het lachsucces er toe komen er nog
een schepje op te doen! Maar het dient- er
kend, dat hij met Daisy die door mej.
Vintges vooral in de laatste twee bedrijven
met komische verve werd gespeeld heel
veel heeft bijgedragen tot het uitbundig
lachsucces van den avond!
En laten wij ook den heer Jan Vintges niet
vergeten, die van Plucky, den stotterenden
uitvinder, iets heel grappigs maakte. In deze
rol hinderde een beetje chargeeren aller
minst. Integendeel, de rol vraagt er als het
ware om en Plucky kreeg van Jan Vintges
dan ook het hem toekomend deel tot groot
vermaak van het publiek.
Ik weet niet, of de heer Jan Roozen tot
de 50 procent der spelers behoort, die nooit
te voren op de planken hadden gestaan!
Mocht dit zoo zijn, dan verdient hij een dub
bel compliment voor zijn uitstekenden pic
colo. Vooral zijn entrées in III waren telkens
bijzonder goed en hij mocht er zelfs eenmaal
een verdiend applausje voor in ontvangst
nemen. Mej. Annie van der Meer gaf als
Mary Charley aardig tegenspel! Zij trof mij
door haar natuurlijk en bescheiden spel en
haar expressief gezichtje. La Rosita, de ope
rette-ster kreeg voldoende kleur van mej.
Grimberg, al zou het niet geschaad hebben
als de rol nog wat sterker ware aangezet.
Ook de andere rollen werden naar behoo-
ren vervuld en er was eigenlijk niemand, die
door onbeholpenheid stoorde, wat men bij
zooveel debutanten toch zeker had kun
nen verwachten! Zoo kregen wij een prettige,
vlotte vertooning, die het succes had, dat zij
verdiende en de regisseur heeft, niets to veel
gezegd, toen hij schreef, dat hij het publiek
in een echte „dollarstemming" wilde bren
gen! De R.-K. Kring kan met voldoening op
deze geslaagde voorstelling terugzien.
J. B. SCHUIL.
»W«jfcZoND_N MLDuDc-LLlNGLN
a 60 Ct» per regel
MaisonKeur, Koninginneweg65
1 eletoon 14oZ/
Bezorging van diners aan hnis
Prijzen i 1.25, f 1.50 en 1 1.75
vb. Cbe» Kok Re»t Hildebrard
MUZIEK.
PABLO CASALS IN AMSTERDAM.
Na een afwezigheid van wel een twintig
jaren is Pab.o Casais, „der Wundermann mit
üem Violoncello" zooais hij in Duitscnland
vroeger genoemd is, einde.ijk weer eens in
Nederland opgetreden. De herinnering aan
de wonderbaarlijke bekoring, die van zijn
spel uitging, was bij velen nog levendig. Ik
heb hem reeds gehoord bij zijn eerste tour
nee door ons land, wel meer aan dertig jaar
geleden te Utrecht, als solist in het cello
concert van Saint-Saëns, en in samenwer
king op een avond met Harold Bauer, die
toentertijd zijn vaste partner was. Een merk
waardig tweetal: Bauer die zijn studie als
violist begonnen was, werd beroemd als pia
nist; Casals die als pianist was aangevan
gen verwierf zich als cellist een wereldnaam.
Hun samenspel was natuurlijk van den aller-
eersten rang is door geen van de soort
gelijke combinaties, die ik sindsdien gehoord
heb, geëvenaard. De samenwerking tusschen
Casals en Bauer heeft niet vele jaren voort
geduurd; Casals vormde daarna met Alfred
Cortot en Jacques Thibaud het destijds be
roemde „Parijsche Trio". Maar evenals zoo
vele anderen werd hij door Amerika inge
palmd. Na dien tijd was het eenige wat we
van hem te hooren kregen zijn oud-leerling
Cassado, die ook te Haarlem een paar malen
opgetreden is en zich toen een waardig
opvolger van zijn grooten meester toonde.
De fijne distinctie, de aristocratische voor
naamheid die het spel van Casals kenmerk
ten zijn nog dezelfde gebleven. Tot effecten
van groveren aard heeft Dollarland hem, ge
lukkig, blijkbaar niet kunnen verleiden. Zijn
cantilene heeft nog dezelfde betooverende
kracht als vroeger, zijn passages en figuren
zijn nog even af. Hij doet zijn prachtig in
strument zingen in vlekkelooze schoonheid
en weet door een kleine wending, een licht
accent een trilling van ontroering teweeg
te brengen. Hij is nog steeds een der zeer
weinigen die een solo-suite van Bach zóó
kunnen voordragen dat ze tot het einde toe
boeit. Vroeger hoorde ik de eerste, in G van
hem; gisteravond bracht hij die in C ten
gehoore. In de overige nummers werkte de
pianist Otto Schulhoff als partner, meer
eigenlijk nog: als begeleider, mede. Als ge
lijkwaardige vermocht de klavierspeler niet
mede op den voorgrond te treden; hij bleef
op het tweede plan. Dit schaadde eenigszins
aan de voordracht van de e-min. Sonate
op. 38 van Brahms, die te veel als cello-
solostuk met begeleiding van piano klonk,
waarin zelfs zuiver accompagneerende cello
figuren domineerend optraden. Mooi was de
rustige tempo-opvatting in het eerste Alle
gro. maar een beetje meer ongebreidelde
hartstocht had er wel in gekund. Het Alle
gretto werd een juweeltje van voordracht;
het Allegro marcato, waarvan het gefugeer-
de hoofdthema zóó uit Bach's Kunst der
Fuge overgenomen schijnt, werd me te gere
serveerd gespeeld.
Het fijne klavierspel van Schulhoff kwam
in de begeleidingen der solostukken beter tot
zijn recht dan in de Sonate van Brahms. Die
solostukken waren meerendeels van Spaan-
sche herkomst; men hield zich echter niet
streng aan het programma, want Granados.
die als no. 4 was vermeld, kwam als derde
aan de beurt en wat ons als „Tonadilla" van
„De Laserna" was aangekondigd, heb ik, in
dien ik mij niet vergis, vroeger onder den
naam „Serenata napolitana" gehoord, en
was een der Due pezzi op. 24 van Sgambati.
De sonate van Bréval werd met de meest
souvereine beheerschlng gespeeld.
CasaLs heeft natuurlijk de harten der aan
wezigen weer veroverd. Er waren er niet zoo-
velen als men wel verwacht had; maar de
hooge entreeprijzen zijn voor velen een on
overkomelijk beletsel. Bij het concert van
Rachmaninoff waren er vier of vijf rangen
en de zaal was nagenoeg vol. Enfin, de aan
wezigen hebben gejuicht en gejubeld en niet
gerust vóór Casals toegiftjes gespeeld had:
eerst het Adagio uit de Toccata, Adagio en
Fuga in C-maj. voor orgel van J. S. Bach, en
daarna het Preludium uit de solosuite in Es
Daarmee namen we voorloonig afscheid en
zullen maar „tot weerziens" hopen.
KAREL DE JONG.
BIOSCOOP
REMBRANDT THEATER.
Iwan Mosjukin in Manolescu.
Tot het belangrijkste deel van het pro
gramma, dat deze week In Rembrandt gaat,
behoort ongetwijfeld de Ufa-kultuurflhn
„Ontstaan en Vergaan". Deze cultuurfilms
verleenen een extra attractie door de aan
gename manier waarop ze kennis bijbren
gen, van d.rgen, die anders voor een groot-
deel der menschen aan hun aandacht en
belangstelling voorbij gaan.
Het Rembrandt Journaal en het Polygoon's
Hollandsch Nieuws doen weer hun wekelijk-
schen plicht-
In „Manolcrcu" met ondertitel „De koning
der Oplichters" speelt Iwan Mosjukin de
titelrol, Brigitta Helm is de verleidelijke
demie-mondaine Cleo, die Manolescu nog
meer naar beneden haalt, die door haar
zucht naar weelde Manolescu brengt tot
nog slechtere handelingen dan waar hij eerst
toe in staat was. Manolescu is in de gunsten
van Cleo. de opvoiger van Jack. welke rol
vertolkt wordt door Heinrlch George. Het is
den robusten Jack evenwel direct aan te
zien,dat hij zich niet straffeloos van zijn plaats
laat dringen. Na een tweede ontmoeting met
Jack, wordt Manolescu dan ook wakker in
een ziekenhuis, met een groot verband óm,
en een ijszak óp zijn hoofd. Deze ontmoeting
met Jack heeft een andere, aangenamer
ontmoeting ten gevolge, nml. die met het
lieve verpleegstertje Jeannette, welke door
Dita Parlo uitgebeeld wordt. Manolescu, die
met Cleo gebroken heeft, voelt zich door de
lieftalligheid van Jeannette tot een ander
beter leven geroepen. Cleo wil hem evenwel
niet loslaten en als hij met Jeannette ver
trokken is, weet Cleo hem toch weer op te
sporen en hem aan de politie te verraden- Hij
wordt gevangen genomen en weggevoerd.
Eén troost blijft hem, nml. dat Jeannette
hem trouw zal blijven.
Op het tooneel vertoonen de vier Twaris
hun handige kunsten.
PALACE.
Rutschbaan des Levens.
Het leven is al met vele dingen vergele
ken, waarom dan ook niet eens met een
rutschbaan? Zco heeft de schrijver van het
scenario der film die op het oogenblik den
hoofdschotel vormt van het als steeds sma
kelijk menu, dat in de komende week den
bezoekers van „Palace" wordt voorgezet, ge
vraagd en hij heeft onmiddellijk het ant
woord gegeven met de romantische fiim uit
het circus- en variétéleven „De Rutschbaan
des Levens".
Een heel aardige en afwisselende rolprent
is het geworden, waarin vooral de beroemde
clown uitmunt door voortreffelijk spel en
die, naast vele mooie en interessante opne
mingen uit eenige groote steden van Europa
toor.eelen geeft uit het artistenbestaan. Het
filmverhaal begint met een moord, in drift
door een meisje op haar stiefvader gepleegd,
een moord die doet verwachten dat het
arme kind haar geheele leven ongelukkig zal
blijven. Maar neen: de scenarioschrijver is
daar en op wel wat goedkoop-ouderwetsche
manier geeft hij haar toch het geluk, waar
op zij ongetwijfeld recht heeft. Maar de
arme clown blijft achter als een gebroken
man.
Aan dit goede hoofdnummer gaan vele
goede en aardige dingen vooraf: de Origi
nal Recklin Company, die het variété-num
mer vormt, bestaat uit elegante acrobaten
en handvoltigeurs. Vooral de jongste van het
gezelschap heeft de algemeene sympathie.
Dan is er een mooi geluidsfilmpje met Duchi
Kerekjarto, den beroemden Hon Taarschen
vlolist en een dolle klucht inde.aaad ver
makelijk!; „De hik".
LUXOR-THEATER,
„De Apache", en „Vrouwen-
roof in Marokko".
Den bezoekers van dit theater wordt deze
week een programma geboden dat hen in
leder opzicht tevreden zal stellen.
In „De Apache" kan men genieten van het
enthousiaste spel van Margaret Livingstone.
Deze Apache-film is er niet een van vech
ten en stelen, maar geeft een algemeen
menschelijke geschiedenis van een meisje
dat haar geluk gevonden heeft en den man
die haar dit ontstelen wil, weet te beletten.
Het avontuurlijke elepient is nochtans in
deze film niet verwaarloosd. Men zit voort
durend in spanning. Waarlijk een heel goede
film met sterke speelscènes.
Geheel anders is „Vrouwenroof in Marok
ko". Ellionar, een avontuur'ijk Amerlkaansch
meisje, is met haar vereerder Bobby en een
vriendin naar Afrika gekomen om daar
avonturen te beleven. Die beleeft ze dan in
derdaad! Maar het loopt snaak. Het leven
staat op het spel. doch er is een vriend, de
echte filmvriend, die te hulp snelt, maar ook
dat zou niet voldoende geweest zijn. als de
koloniale troepen niet waren komen ODda-
gen. Het meisje is nu voor goed van haar
zucht naar avonturen genezen.
De filmreizen zijn weer zeer belangwek
kend. Onder anderen zien we zeilwedstrijden
op het meer van Constanz.
STANDAARD-THE ATE R-
„Wij moderne studenten" en
„Serenade" met AdoJohc Menjon.
De Baby-sterren van de Paramount zijn
fl'rke. lieve meisjes. Ze geven zich over aan
sport en flirten er. verschijnen op het witte
doek meestal als studenten, die alles doen be
halve studeeren en die het Amerikaansche
studentenleven dan ook wel heel ideaal voor
stellen.
Maar hun films zijn vlot en aardig, met
altijd een spannenden wedstrijd en de in
houd is goed. werkt zeer opvoedend: de goe
de geesten worden beloond meestal met de
hand van een meisje en de kwade zielen
ontgaan hun straf riet.
..Wij moderne studenten" heeft al de goe
de kwaliteiten van een college-film. de twee
broers Jim en Ralph zijn allebei ronde Jon
gens met natuurlijk ook wel gebreken
anders waren het geen echte jongens en
de film houdt u zeven acten lang in span
ning. wie het meisje zal krijgen. Twee knap
pe jonge filmsterren vervullen de hoofdrollen:
Louise Brooks en Richard Arlen, welke
laatste bekend is uit „Vlammende Vleugels".
De tweede hoofdfilm vertoont Adolnhe
Men jou in de eerste acten zonder hoogen
hoed en rok. als een jong kunsteraar die
met allerlei moeUijkheden te kampen heeft.
Zóó, met verwarde haren en een loshangend
hemd ziet men hem zelden, en zóó laat hij
zien dat hij een heel goed acteur ls. die niet
alleen de gunst van het publiek verwierf,
doordat zijn kleeding immer onberispelijk is
Wel heel goed is het begin van deze film
„Serenade", die in Weenen speelt met een
operette en een lieftallige Gretchen.
De klucht „De huwelijksmakelaar" ls een
aaneenschakeling van lachwekkende situ
aties. een kostelijk filmpje.
Maupie de Vries zingt liedjes, vertelt mop
pen en heeft veel succes bij het publiek. u
VEREENIGING „OOST EN WEST"
EEN LEZING MET FILMBEELDEN
OVER TIMOR EN DE TIMOREEZEN.
De secre'aris van bovengenoemde vereeni
ging schrijft ons als volgt:
De volgende week zal in den Schouwburg
aan den Jansweg voor onze vereeniging op
treden de heer C. Frans met familie. Over
deze persoonlijkheld wil ik u hot een en
ander mededeelen.
De heer Frans, die geboren Ttmorees is en
thuis eigenlijk heet Ketoe Ndoloe, is voor
zitter van de Nationale Timoreeschc Ver
eeniging Perserikatan Timor, de loyale
vereeniging van Timoreezen, en chef van do
afdeeling Algemeene Zaken op het Rosi-
dentie-kan'oor te Koepang.
Door zijn huwelijk is hij verwant aan het
voormalig Vorstenhuis van Roti en van
Temate, weLks stamboom reikt tot in do
veertiende eeuw.
De Europeesche klank in zijn naam vindt
zijn verklaring hierin dat de eerste Chls-
en uit zijn voorgeslacht den doopnaam Frans
ontving en dat deze naam als geslachtsnaam
ls blijven voortleven. In Timor is dit geval
geen uitzondering.
Hij kent het volk ln Indlë als weinigen,
schrijft het „Nieuwsblad van het Noorden",
dat een interview met hem had. „Veertig
Jaar geleden liep deze Timorees juichend,
vol blijdschap achter een door zijn dessagc-
nooten gesneiden kop. En nu, een rustig, be
zadigd man, een die weet wat hij wil en met
gezag spreken kan, een vriend van hot Nc-
derlandsch gezag, maar tevens een vurig
propagandist voor de vrijheid van zijn land,
in nauwe samenwerking met Nederland".
Hij behoort dus. evenïils Noto Socroto,
tot de groep van de Coöpo.ators.
Een self-made man ls deze vriend van
Nederland. Zijn Hollandsch, dat hij uitste
kend spreekt, leerde hij van de straat.
Thans met verlof hier te lande wil hij
belangstelling wekken voor hot doel en stre
ven der coöperators, dat zijn de voorstan
ders eener associatie-politiek.
Het Handelsblad in zijn verslag over de
lezLng van den hoer Frans in het Koloniaal
Instituut te Amsterdam zegt het te betreuren
dat niet vaker vooraanstaande inheemschen
de gelegenheid te baat nemen, om hier to
lande in het publiek te verhalen van hun
land en volk, van de aspiraties der hunnen,
van zeden en gebruiken in dat deel van den
archipel dat hun geboortegrond vormt en
noemt een avond te Amsterdam, waar do
heer Frans sprak, in zekeren zin een open
baring.
De heer Frans, die de eigenschap van op
recht te zijn, in ruime mate boilt, zal thans
te Haarlem komen getuigen van zijn ideeën.
Versterking van den band tusschen blank
en bruin op den voet van volkomen even
waardigheid.
Hij zal (ook met vrouw on dochter) op
treden in nationaal costuum en in aanslui
ting aan zijn lezing een demonstratie geven
van Timoreesche muziek en zang.
Moge deze „Oost en West"-avond de bij
zondere belangstelling trekken dien hij ver
dient»
JUBILEUM S1ERVELD,
De heer C. Sler-
veld zal. zooals wij
reeds meldden Zon
dag a.s. den dag her
denken waarop hij
vóór 40 jaar in dienst
trad van Heems"
alhlcx.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Ct». per regel.
