Een nieuwe school in Haarlem-Noord Sj&eczilctcis - HAARLEM'S DAGBLAD DINSDAG 19 NOVEMBER 1929 J BINNENLAND DE VERONTREINIGING VAN HET NOORDZEEKANAAL. HET DENKBEELD DER KAMER VAN KOOPHANDEL ONUITVOERBAAR Men schrijft ons uit Velsen: Zooals men weet, is in de laatst gehouden vergadering van de Kamer van Koophandel te Haarlem de kwestie van de verontreini ging van het Noordzeekanaal besproken. Weliswaar heeft men in die vergadering deze zaak van een anderen kant bekeken dan men dat in Velsen pleegt te doen, doch niettegen staande dat, kan ook de actie van genoemd lichaam, al is zij min of meer het gevolg van de financieele schade van een palinghande laar, haar nut hebben. Er kan niet te veel op deze zaak de aandacht gevestigd worden. „Frappez, frappez toujours!" De Kamer voornoemd heeft zich gewend t-ot den Hoofdingenieur van den Rijkswater staat te Amsterdam en in haar schrijven aan dien ambtenaar zegt zij. dat zij een ver kieslijker oplossing (dan de buisleiding) meent gevonden te hebben in het na de drooglegging der Zuiderzee spuien van water van het IJselmeer door het Noordzeekanaal. We hebben eens te bevoegder plaatse ge ïnformeerd naar de mogelijkheid van een dusdanige oplossing. Men deelde ons mede, dat het spuien van water uit het toekomstige IJselmeer door het Noordzeekanaal niet zal kunnen geschieden; in de eerste plaats, om dat dit meer door een sluis van de Zuidelijk gelegen bekkens zal worden afgesloten, in de tweede plaats, omdat het water van het IJselmeer, dat zoet water zal worden, in den zomertijd, wanneer men het dus voor het bekende doel noodig zou hebben, gebruikt zal moeten worden voor de polderslooten der omliggende provinciën. Een ander geval is het met het IJmeer en het Eemmcer. op welke toekomstige meren de provincie Utrecht en een deel der provin cie Gelderland zullen afwateren. Deze meren zullen hun overtollig water langs het Noord zeekanaal afvoeren. Dit is dan ook de oor zaak. dat in de toekomst door het Noordzee kanaal meer gespuid zal worden dan thans het geval is. Het in uitvoering zijnde spui- kanaal houdt ongetwijfeld hiermede ver band. Maar dit alles is toekomstmuziek. Een oplossing voor het heden geeft ons alleen de persleiding, die het afvalwater der papier fabriek naar een der buitenhavens nabij het pantserfort zal afvoeren. Hierop is in Velsen aller hoop gevestigd. Deze persleiding zou zeker al gereed ge weest zijn, indien er niets tusschenbeide was gekomen. Ten behoeve van de industrie, o.a. ook van de Centrale van het P. E. N., wordt nl. ten Westen van de Velser-spoorbrug een binnenhaven gegraven, welke de ontworpen buisleiding zal moeten kruisen. De vorm dien deze haven zou krijgen stond, althans vol gens een ambtelijk bericht van Mei jl., nog niet vast. Maar inmiddels is al weer een half jaar verstreken. Aan de haven wordt druk gewerkt, zoodat mag worden aangenomen, dat men nu wel weet, welken vorm deze ha ven zal krijgen. Maar toch heeft de directie der Papierfabriek, die liever vandaag dan morgen wil beginnen, nog steeds geen ver gunning voor den aanleg der persleiding be komen. Aller oogen zijn nu gevestigd op den toe- komstigen Directeur-Generaal van Water staat Ir. Ringers. Deze heeft eenige jaren aan de oevers van het onwelriekende kanaal gewoond. Het is te hopen, dat als hij zijn plaats heeft ingenomen, Ir. Ringers zich de plaag, waarvan ook hij zijn deel heeft ge had, zal herinneren en met de hem eigen voortvarendheid „de koe bij de horens zal vatten". De Kamer van Koophandel heeft een on derzoek ingesteld naar de oorzaken van de vervuiling van het Noordzeekanaal, uit welk onderzoek is gebleken, dat o.a. de Papierfa briek der firma Van Gelder Zonen te Velsen en de gemeente Velsen (rioolwater) veront- reinigers van het kanaal zijn. Het is inderdaad waar. dat de gemeente Velsen met name de afdeeling LJmuiden, door de snelle toeneming der bevolking, steeds meer rioolwater op het kanaal loost. Maar de verontreiniging, door de rioleering der gemeente Velsen veroorzaakt, is niet te vergelijken met die. welke het gevolg is van het sulphietloog-houdend afvalwater der pa pierfabriek. dat in enorme hoeveelheden in het kanaal terecht komt. De Kamer van Koophandel zegt echter, dat de gemeente plannen heeft, om tot zui vering van het rioolwater over te gaan. In Velsen is hiervan niets bekend. In het door Mabeg voor de gemeente ontworpen rioleerlngsplan is men uitgegaan van de gedachte, dat het rioolwater nergens anders afgevoerd kan worden dan naar het Noord zeekanaal. En daar men wel begrijpt, dat Waterstaat niet bereid zal zijn, al deze on reinheden in het kanaal op te vangen, is re kening gehouden met de noodzakelijkheid, het rioolwater te zuiveren door middel van een biologische zuiveringsinstallatie. Van een plan. om tot zuivering van het rioolwater over te gaan, kan echter nog niet gesproken worden, daar een dergelijke zuiveringsinstal latie niet gebouwd kan worden, zoolang de werken ten behoeve van de verbetering van het Noordzeekanaal hun beslag niet hebben gekregen. Onze lezers weten thans, hoe de zaken staan. Het zal een ieder wel duidelijk zijn, dat noch de drooglegging der Zuiderzee, noch het zuiveren van het rioolwater der gemeen te Velsen ons vooralsnog één stap nader bij het gewenschte einddoel brengt. Een directe oplossing is alleen te verkrij gen door de persleiding. Er is thans, naar wij mogen veronderstellen, niet meer, dat het gereedmaken dezer leiding in den weg ligt. In het hiervoren genoemd ambtelijk bericht is gezegd, dat er zooveel mogelijk naar zal worden gestreefd, de persleiding vóór het volgend zomerseizoen in bedrijf te doen ko men. Men dlene er dan spoedig een aanvang mode te maken. KLNDERVERLAMMING IN GRONINGEN. In de gemeente Middelstum (Gr.) zijn in een doktersgezin twee gevallen van kinder verlamming geconstateerd. De patiënten zijn naar het academisch ziekenhuis te Groningen vervoerd, aldus het Hbld. MOORD TE KERKRADE. Twist om 16 gulden. UIT ANGST NAAR HET MES GEGREPEN. De 26-jarige vrachtrijder J. te Kerkrade, is Zondagmorgen in zijn woning na een kor te woordenwisseling met den Duitscher F. M. door laatstgenoemde met een mes doodge stoken. De aanleiding tot de misdaad schijnt te liggen in een geldkwestie. De in Worm (Duitschland), nabij de Lim- burgsche grens wonende voerman M. ver richtte sinds gerulmen tijd diensten voor den vrachtrijder J. Naar het schijnt heeft laatstgenoemde niet geheel aan zijn geldelij ke verplichtingen ten opzichte van den vrachtrijder voldaan, weshalve M. zich Za terdagavond naar diens woning begaf. Daar de vrachtrijder niet thuis was keerde de Duitscher Zondag terug met de bedoeling het hem toekomende bedrag op te eischen. Het vermoeden bestaat, aldus de Tel., dat in den stal na de woordenwisseling een wor steling is ontstaan, waarbij J. den voerman gedreigd heeft met een knalpistooltje. Het is niet onmogelijk, dat M. toen uit angst naar zijn mes gegrepen heeft en daarna den doo- delijken steek heeft toegebracht. Men heeft echter het mes nog niet teruggevonden. Naar de dader aan de politie heeft mede gedeeld, is het geheele drama afgespeeld om een bedrag van slechts zestien gulden. Op een gegeven oogenblik vluchtte de voerman uit den stal, achtervolgd door J. die zich met een mestvork gewapend had. M. vloog bij een buurman binnen, doch zijn achtervolger, schijnt op dat oogenblik reeds een messteek ontvangen te hebben, want plotseling zakte hij nabij het huis, waarin M. gevlucht was, ineen. De commissaris van politie te Kerkrade, de heer L. Offer mans en een rechercheur stelden een nauwkeurig on derzoek in, naar aanleiding waarvan zij zich in verbinding stelde met de Duitsche justitie. Deze samenwerking had tengevolge, dat de verdachte nog denzelfden dag in Worm kon worden gearresteerd. Aan een langdurig verhoor onderworpen legde hij een volledige bekentenis af. Maandag is de man in Aken in verzekerde bewaring gesteld. ALASTRIM. Twee nieuwe gevallen. In de gemeente Pernis is wederom een geval van alastrim vastgesteld, nu bij een 5-jarig jongetje. Dit is het derde geval in die gemeente; de beide vorige patiënten zijn in middels genezen. Te Wageningen doet zich een geval van alastrim voor bij een driejarig ongevacci neerd kind, aldus de NR.C. A. COI.Lé SR. OVERLEDEN. Te Culemborg is Zaterdagavond, naar het Hbld. meldt, na gerulmen tijd lijdende geweest- te zijn, overleden, de hoer A. Collé Sr., die in de Laatste jaren meermalen genoemd werd in de Culemborgsche moordzaak. EEN AFSCHEID UIT DE LUCHT. Een escadrille militaire vliegtuigen cirkelde Maandagochtend omstreeks elf uur boven Amsterdam, speciaal bove'n het Carlton- hotel. Dit bezoek uit Soesterberg had ten doel, den heer A. G. H. Fokker, die in genoemd hotel logeerde en die eenigen t-iJd in ons land heeft vertoefd, een afscheidsgroet te brengen. De heer Fokker keert heden via Havre naar New York terug, meldt het Hbld. DE ZAAK GÏESSEN-NIEUWKERK. De revisicbchandcling voor het Am- stcrdamsche Hof. Adres der verdedigers aan de Tweede Kamer. AMSTERDAM, 18 Nov. (V.D.) Mr. H. H. Roobol en Mr. D. den Hollander hebben aan de Tweede Kamer een adres gericht naar aanleiding van de behandeling der revisie procedure van Teunlssen en Klunder voor het Amsterdamsche Gerechtshof. Teneinde te voorkomen, dat van de een of andere zijde de aard dezer behandeling in een ver keerd licht wordt gesteld, wijzen adressanten op de groote publieke belangstelling die deze zaak heeft getrokken. Tal van onbevooroordeelde personen, die ondergeteekenden hebben gesproken en die de behandeling der zaak van het begin tot het einde hadden bijgewoond zeggen adressanten verder zijn eenstemmig in hun oordeel, dat dit proces door de zeer prij zenswaardige leiding van het Hof in een vol komen evenwichtige sfeer is berecht. Met de ondergeteekenden zijn vele volko men tot oordeelen bevoegde personen de stellige meening toegedaan, dat het Am sterdamsche Gerechtshof door de wijze van behandeling dezer zaak, de eer van de justi tie en het vertrouwen in de Nederlandsche rechtspraak, welke door vorige behandelin gen inderdaad dreigden geheel of voor een goed deel te loor te gaan, zijn hersteld. Het doet ondergeteekenden veel leed, dat dit niet algemeen is ingezien en erkend. Hunnerzijds willen zij althans een poging doen om die erkenning meer algemeen te maken dan tot heden helaas nog het geval blijkt te zijn. DE MOORD IN DEN POLDER BLIJDORP. EEN BELANGRIJKE GETUIGE ZOEK. In verband met den moord in den polder Blijdorp h" Rotterdam op 9 October op Ma- rietje van O. gepleegd, wordt door de Rot- terd-amsche politie op het oogenblik ijverig gezocht naar den rondreizenden koopman, die zich kortgeleden bij de politie te Middel burg meldde en daar verschillende belang rijke verklaringen aflegde. Na dien is hij uit Zeeland met onbekende bestemmüig ver trokken en tot nog toe onvindbaar geble ven, meldt de Tel. Het proces-verbaal, dat van zijn verklaringen werd opgemaakt, is aan den rechter-commissaris mr. Franke en aan den inspecteur van het bureau Groote Paauwensteeg te Rotterdam toegezonden. Uit dit proces-verbaal blijkt, dat de door den koopman verstrekte inlichtingen inderdaad van zeer groote beteekenis te noemen zijn. Hij verklaarde nl., dat hij Willem Visser, den vcrmoedelijken dader, op den dag van den moord in Rotterdam ontmoet heeft en na den moord in Limburg heeft gesproken. Dit klopt dus geheel met hetgeen ook andere ge tuigen hebben medegedeeld. Bovendien, in dien waar mocht blijken te zijn, wat Visser in Limburg aan dezen koopman heeft ge zegd, dan staat vrijwel vast, dat de nu in voorarrest zittende verdachte tegen wien trouwens meer sterke aanwijzingen blijken te bestaan, den moord op zijn geweten heeft. LETTEREN EN KUNST MUZIEK. KUNST AAN HET VOLK. Jan Smeterlin. Het bestuur van Kuns'i- aan het Volk is wel bijzonder actief: binnen een tijdsruimte van vier dagen verschafte het den leden en verderen belangstellenden de kennismaking met een der grootste zangers en met een der meest beteekenende klavierspelers van dezen tijd: Carles Panzéra en Jan Smeterlin. Dat die activiteit gewaardeerd wordt bleek uit de groote opkomst, ook gisteravond voor Sme terlin. Een virtuoos hors ligne, deze 37-jarige Pool, een virtuoos van klank, en rhythme. Verricht op een zetel die in hoogte het mid den houdt tusschen een stoel ,(en een stoof, in de schijnbaar onmogelijke situatie van het klavier boven zijn macht te hebben, de ge weldigste technische kunststukjes met ver bluffend gemak en nagenoeg absolute zeker heid. Zijn rhythme trilt, veert, met onein dige elasticiteit, bespringt u in plotselinge spasmen. Zijn techniek en pedaalgebruik zijn in hoofdzaak on non legato en staccato inge steld. In deze speelwijze doet hij prachtige dingen, maar h{j past ze ook toe daar waar de componist uitdrukkelijk het tegendeel voorschreef. Zijn spel is grootendeels mo dern, on-romantisch. Zijn Chopinwals, die hij vóór de pauze toegaf (de Valse brillante op. 34 no. 1) wiegt niet: zij springt voor uw oogen met meer schittering dan gratie even als dat bij Rachmaninoff het geval was.Maar het groote constructievermogen van dezen heeft Smeterlin niet. Zijn vertolking der Es dur variaties en Fuga op. 35 van Beetho ven (op het thema uit Prometheus dat B. later ook voor de finale der Eroïca symphonic op. 55 bestemde) kan men voor een goed deel aanvaarden; hier en daar kan ik zijn inzicht niet deelen, b.v. waarom hij de m.i. storm achtige c-min. variatie (no. 6) door een uiterst langzaam en voorzichtig tempo, een tempo dat de kale gebroken octaven in 't geheel niet verdragen, lam slaat. Ook be vreemdt het dat hij de eene variatie, volgens voorschrift, wèl herhaalt, de andere weer niet. Weldadig was het bewustzijn, dat hij al thans niet naar opzettelijk effect streefde, maar zich, behoudens enkele momenten, als de plots veel te snelle sextaccoorden in het Adagio, streng aan den tekst hield. Een uitvoeriger programma-omschrijving van dit variatiewerk, dat met eenige veranderin gen op de bas van het thema begint, daarna pas het eigenlijke thema exponeert en na de fuga nog een uitvoerige coda bezit, lijkt me niet onwenscheüjk. Debussy ligt dezen klankvirtuoos nog beter dan Beethoven Zijn Soiree dans Grenade, een prachtstukje van klankverfijning en -variabiliteit. De hem opgedragen Mazurka van Szymanowsky bleef mij onverstaan baar evenals diens 3 Etudes, werkjes," waar naar menigeen die nu nog onder Czerny en Chopin zucht als naar een reddende engel- boodschap zal uitzien: geen leermeester, al is zijn oor en oog nog zoo streng, zal in staat zijn de in Szymancwsky's Etudes gespeelde fouten te ontdekken! Albeniz' Triana speelde Smeterlin, ondanks het geweldig coloristisch-virtuoze, mij te hoekig; ik heb dat b.v. van Josepha Ro- sanska mooier gehoord. En als ik zijn voor dracht van Chopin's derde Sonate (op. 58) vergelijk met die van Schafer en mevrouw Kwast-Hodapp, wint die van Smeterlin het ook niet in allen deele. Het gevoel voor ro mantische dweperij, dat Schafer soms tot excessen voert, ontbreekt Smeterlin; hij geeft het zangthema uit het eerste hoofddeel glad weg, in tempo; mevr. Kwast hield het juiste midden. Het Scherzo speelde de Pool geheel staccato evenals het finale thema en in het, Adagio kon hij een indruk van langdradig heid niet wegtooveren. Uit een klaviertech- nisch oogpunt was veel in de finale zeer im poneerend. De toegiften deden vooral den brillanten virtuoos uitkomen. Vooreerst de Etude op. 25 no. 3 van Cho pin, met de uiterste doorzichtigheid ge speeld. Vervolgens een allerleelijkste, ont stellende transscriptie van Schubert's lied „die Forelle". En tot slot het geliefkoosde pa radestuk van de laatste jaren: de Arabesken over Strauss' „An der schónen blauen Do- nau" van Schulz-Evler, het stuk dat ook Paul Weingarten hier eens voordroeg Smeterlin speelde niet het geheele werk, doch maakte eenige coupures, gaf evenwel meer dan ge noeg om zijn schitterende techniek, rhythmiek en dynamiek nog eens triomfen te doen vieren. KAREL DE JONG. HAARLEIMSCHE KUNSTKRING. Er was in de zaal van hotel „Den Hout" een groep leden van den Haarlemschen Kunst kring, die met blijkbare belangstelling luis terde naar de uiteenzetting die Dr. phil. L. H. Grondijs gaf van wat het Russische lied heeft t-e beduiden in de geschiedenis van Rusland. En hoewel hij zich. wegens de enorme uitgebreidheid der stof. moest bepa len tot de Groot-Russische zangen, hij mocht $ch nog beduidend beperken, wilde hij de tijdgrens, die aan concerten etc. gesteld is, niet belagrijk overschrijden. Toch werd het nog tegen elven, als spreker de stof. die hij voor zich had afgebakend, had behandeld- EEN BONDSHUIS-JEUGD- HERBERG. De Nederlandsche Bond van Abstinent Studeeren den besloot in 1927 tot het bouwen van een eigen Bondshuis. Een jaar van intensieve voorbereiding volgde. Inmiddels werd er door de leden allen jon geren van 14 tot 23 jaar hard gespaard om de be- noodigde gelden bijeen te krijgen. Voorjaar 1929 was de voorbereiding zoover ge vorderd, dat een definitief werkplan kon worden opge steld. Besloten werd, dat het Bondshuis door de leden in hun vacanties zelf zou wor den gebouwd in de buurt van Vierhouten op de Ve- luwe. Begin Juli werd met den bouw een aanvang ge maakt, met als resultaat, dat einde Augustus een be langrijk deel van het Bonds huis afgebouwd was. De hierbij geplaatste foto's ge ven een aardig beeld van de werkzaamheden. Eind Augustus was men aan het eind van de vacan- tie envan het geld gekomen. Er wordt nu weer ijverig door de leden gespaard om zoo spoedig mogelijk den bouw te kunnen voortzetten. Er is echter méér noodig en daarom or ganiseert de afdeeling Haarlem op Zaterdag 23 en Zondag 24 November a s. een Bonds- huis-bazar in gebouw „Caecilia" in de Jans straat. Wanneer dan het Bondshuis geopend wordt dient het tovens als Jeugdherberg, waar alle trekkende jongeren welkom zijn en op hun tochten een veilig en vertrouwd onderdak vinden. Op die manier neemt dit Bondshuis dan een waardige plaats in onder het roeiend aantal Nederlandsche Jeugdherber gen, die welhaast een aaneengesloten net gaan vormen. Sinds de eerste pogingen in 1928 heeft het Jeugdherbergwerk zich stark uitgebreid, het blijkt dus wel in een behoefte te voorzien. Steeds meer jongeren trekken dan ook naar bui'.en, de vrije natuur in, voor den nacht een warm, verzorgd tehuis vindend, met zijn eigen frissche jeugdbewegingssfeer, waar alcohol en nicotine „taboe" zijn. Vol nieuwe indrukken, geestelijk en licha melijk opgefrischt en versterkt, wordt dan het werk of de studie weer met nieuwen moed hervat. Ten Zuiden van het Parkherstellingsoord aan den Rijksstraatweg in Haarlem-Noord zal een zeven-k\assige school met een gymnastieklokaal gebouwd worden voor gewoon lager onderwijs. De gemeente heeft hiervoor aan de Gereformeerde Schoolvereeniging een crediet verleend van 152.000. Hierboven geven wij een reproductie van een perspec tief-teekening van het ontwerp van den architect den heer J. J. Verhagen Jzn. Wij zullen geen pogingen doen, hem in deze behandeling op den voet te volgen, maar veeleer een enkel punt aanstippen waardoor veel wat ons in deze cultuur duister was, tot klaarheid is gebracht. Zoo is van den groot sten invloed geweest op de Russische folklore niet slechts het opkomend Christendom, maar ook en vooral de tegenstrevingen die zich openbaarden met het Heidendom dat ging verdwijnen. In West-Europa hebben wij in het lied niets wat ons aan die tijden van contrasten herinnert: Ruslands folklore is er vol van, en men heeft slechts acht te slaan op oude gebruiken, op gezangen, op legenden, om te weten hoe de oude heidenen hebben gedacht. Daar leven nog in de boeren oude convicties, die uit juist dien tijd bewaard ge bleven zijn; men leze Puschkine. En wie de Eugène Oneguine kent (Tschaikowsky be werkte dezen tekst, zooals men zich herin nert, tot een opera) komt alweer op een do mein waar ook de Westersche beschaving een woord meespreekt. De verminging van beide culturen bracht tenslotte een charme over litteratuur en lied, die steeds weer opnieuw bekoort. Het rythme is niet het starre me trum, zonder hetwelk zich de conservato- riurnieerling geen muziek kan denken, maar het volgt geheel de scandeering van de oude poëzie, en zoo was aan Mevrouw Grondijs De Gontcharenko Petrenko de taak toebe deeld, de liederen niet alleen vocaal aantrek kelijk te maken, maar deze in de eerste plaats te doen leven, zooals ze ontstonden: recht streeks uit de ziel van den onbekenden dich ter. Op zijn tochten door Rusland heeft trouwens Dr. Grondijs meermalen ervaren, hoe dit spontaan dichten den Rus in het blo8d zit, en wie b.v. bij de uitvoeringen der Don-Kozakken, als zij zingen van den Ko- zakkenheld Stenka Rasin, of van Moeder tNGEZONDEN MEDEDEEL1NGEN a h(t Cts per regel Wolga, alleen grapjes weet te vertellen of aan allerlei trivialiteiten denkt, staat van de oerkunst van Rusland al heel ver af. Den- zulke raad ik aan, Dostojewski te lezen, of aandachtiger te herlezen- Hij kon dezen avond ervaren, hoe in Rusland de helden sagen ontstonden; der helden, wakend of ook de Tartaren of de Perzen komen. Doch hoe in deze sagen heerscht, in tegen stelling met de Westersche chansons de geste, een trek naar vredelievendheid. En welke beteekenis de oude barden hebben. En de z-g. „broederschap der arme zangers", (onze fraticelli). waar door den terugkeer tot het oude eerste Christelijk enthousiasme zoo menigmaal de figuur van St. Franciscus heerleeft. En dan de figuur van Lazarus, die ook in menig lied zoo'n opmerkelijke plaats inneemt- O! die armen van Rusland. Hoe hadden zij 't moeten stellen zonder de voor sprak van St. Johannes Chrysostomos. Als de Christus is ten hemel gevaren, blijven de armen troosteloos, ontroostbaar achter. Christus belooft ze alles, tot zelfs een gou den berg, doch de heilige, van wiens lippen inderdaad de woorden vloeiden in gouden stroomen, wist voor zijn armen iets beters te verkrijgen. Dit lied van het arme Rusland zingt Mevrouw Grondijs—Gontcharenko Pe trenko inderdaad met een ontroerende naï veteit, en wijl haar het Russisch kleed zoo bij uitstek goed kleedt, waren de hooraers inderdaad onder de sterke bekoring van cit innerlijk doorleefde lied, dat toch werd ver staan ook door wie de taal van Rusland niet kenden. Vermelden wij nog het „Oude" CzarenMed (met het mooie refrein „Slawa"), dat ook in meerdere opera's der Russen overging, b.v. in Boris Godunow. De pianist Pirakorr mij Uzrsch uit dsn B<snhstouen Ook j'n Luxe. - blikjeèt

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1929 | | pagina 10