ABERPERGWM WALES ANTHRACIET
AGENDA.
Het woord, is aan.
AUTO-ONGELUK TE HEEMSTEDE.
Onze Kinderprentenboeken
PRIJS f 3.10 PRIJS f 3.10
N.V, Brandstoffenhande! G. KRAAY&Co.
PRIJS f 3.10
PRIJS f 3.10
47e Jaargang No. 14241
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 23 November 1929
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEURS ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week f 0.2/% met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3-37J4- Franco per post door Nederland 13.87J4. Losse nummers
0.06. GeïlL Zondagsblad per 3 maanden 0-57franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN: 1--5 regels 1.75. elke regel meer f035. Reclames
0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels f 0.60,
elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. ƒ0.25. elke regel meer f 0.10. uitsl. i contant»
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overladen f 600.-, Verlies van Hand, Voet ol Oog 1 400.-, Duim I 250.-. Wijsvinger 1150.-. Elke andere vinger 1 50.-. Ann- of Beenbreuk f 100.
Heden:
ZATERDAG 23 NOVEMBER
Stadsschouwburg: Het Nederlandsch In
disch Tooneel (Cor Ruys) „Leven" 8 uur.
Gem- Concertzaal. Filmvoordracht van den
heer H. C. Verkruysen, 8 uur.
Palace. Cinema en Variété. „De Wilde Or
chidee". Tooneel: Tholen en Van Lier. 2.30
en 8.15 uur.
Luxor Theater: „Trapeze" en „In den greep
der Wet". 2.30 en 8.15 uur.
Rembrandt Theater: „De Circus Prinses".
Tooneel: Louisette. 2.30, 7 en 9.15 uur.
Standaard Theater: „Samrnie, de wielren
ner." Tooneel: Harry Hart. 8.15 uur.
Statenzaal, Prinsenhof. Gemeenteraad. 1.30
uur.
ZONDAG 24 NOVEMBER
Stadsschouwburg. Afscheidsmatinée fam.
Speenhoff vootr haar vertrek naar Indië.
2.15 uur.
Het Oost Neder landsch Tooneel. Dr. Wij
nand Frans en Albert van Dalsuni. „Vol-
pone", 8 uur.
Schouwburg Jansweg. Operette „Rose Ma
rie". 8.15 uur.
Gem. Concertzaal Middagconcert H. O. V.
2.30 uur.
Amsterdamsdh Operette Gezelschap.
„Gouwe Joop". 8.15 uur.
Bioscoopvoorstellingen van 2 uur af.
MAANDAG 25 NOVEMBER
SchouwburgJansweg. R.-K. Kring. „Mil
lion air tegen Wil en Dank". 8.15 uur.
Gebouw Ned. Protestantenbond. „Kunst
aan het Volk". Henri Dekking: „Brand".
8.15 uur.
R.-K. Kerk,, Kleverparkweg. Apologetische
cursus voor niet-Katholieken. Pater Wynand
Sluys. ,X>e Zondenvergeving" 8.30 uur.
Bioscoopvoorstellingen.
Teyler's Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 113 uur, behalve 's Maan
dags. Toegang vrij.
DE NOOD IN RUSLAND.
DUIZEND DUITSCHE BOEREN
MOGEN VERTREKKEN.
KOWNO, 22 Nov. (VD.) Naar uit Mos-
kou gemeld wordt, heeft de Gpoe zich heden
bereid verklaard 500 Duitsche kolonisten een
vertrekvisum te geven en hen in staat te
stellen Rusland te verlaten. De 500 kolonisten
zullen Vrijdagavond uit Moskou vertrekken
en naar Koeningsberg reizen.
De te Moskou aangekomen Duitsche con
sul-generaal Schlesinger heeft maatregelen
genomen voor een geregeld vertrek der Duit
sche kolonisten. De Sovjetregeering
zal nog 500 andere Duitsche kolonisten een
vertrekvisum geven.
Heinrich Heine:
Welk een vreeselijk geschrift is hei Wet
boek. De bijbel van het egoïsme!
EEN RAADSELACHTIG SCHIP.
Muiterij aan boord?
OF ZINSBEGOOCHELING VAN DEN
MARCONIST.
Vier Brïtsche destroyers hebben het anker
gelicht tot het opvangen van het Britsche
vrachtschip „Baron Elcho", dat van Egypte
op weg is naar Marseille, voor een groot deel
bemand met Lascaren, en draadloos om hulp
heeft verzocht. Men meent dat de destroyers
in staat zullen zijn, hedenmiddag het schip
aan te houden. Het telegram van de „Baron
Elcho" zei dat er zware smokkelhandel in
cocaïne op dit schip wordt gedreven en dat
de herhaalde pogingen om den marconist te
bedwelmen of te vermoorden onmiddellijke
hulp dringend noodzakelijk maakten.
In een niet-officieel bericht, dat is opge
vangen, zeide de marconist van de „Baron
Elcho", dat hij een met gezag bekleed per
soon ervan verdacht, hem te willen vergif
tigen wegens het feit dat hij had ontdekt dat
men bez;g was met het smokkelen van co
caïne- Hij voegde hieraan toe: „Ik ben te
ziek om»de wacht te houden."
Een draadloos bericht zegt, dat de „Baron
Elcho" bemand is door 15 Europeanen en
40 Lascaren.
Verder meldt het Handelsblad nog:
LONDEN, 22 Nov. (Eigen tel.). De directie
van de stoomvaartlijn Hogarth, waartoe de
„Baron Elcho" behoort, die met een lading
suiker van Java naar Marseille op weg ls,
verklaart dat het bericht van den marconist
als zou hij, bedreigd geworden door de be
manning, in hevig gevaar verkeeren, op zins
begoocheling moet berusten- Hun agent in
Port Said meldt, dat alles wel is aan boord,
doch dat alleen de marconist ernstig onge
steld is. De kapitein van het schip moet er
onkundig van zijn, dat vier torpedojagers in
allerijl uit Malta zijn vertrokken om zijn
schip te zoeken.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
Café Restaurant „Du Commerce", Plein 12
Trio v/d Berg in hun repertoire het
welk kunst en stemming brengt.
Een vier-persoons wagen omgeslagen.
GEEN PERSOONLIJKE ONGELUKKEN.
Vrijdagmiddag tien minuten over drieën
gebeurde op den Heerenweg te Heemstede
juist o/en.,ten Zuiden van de Koediefslaan
een auto-ongeluk, dat ernstige gevolgen had
kunnen hebben, doch nog goed is afgeloopen.
Een 4-persoons gesloten Renault uit Haarlem
reed met groote snelheid in de richting
Haarlem. Juist bij het inhalen en passeeren
van een andere auto sprong van de Renault
de linker achterband. De auto begon hevig
te slingeren en na zoo een afstand van on
geveer tien meter afgelegd te hebben, waar
bij de bestuurder sterk remde, sloeg zij om.
De wagen bleef met draaienden motor op de
linkerzijde liggen, midden op den weg.
De* vier inzittenden, twee heer en en twee
dames moesten er via de naar boven ge
keerde zijde uitgeholpen worden. Het bleek,
dat niemand gewond was, daar echter de
?uit€to aan de linkerzijde alle gebroken wa
ren hadden de bestuurder, die links gezeten
had en de andere passagier, die aan dien
kant zat eenige snijwonden. De dames waren
echter zoo onder den indruk, dat zij weg
gedragen moesten worden.
De politie was spoedig ter plaatse en stel
de een uitgebreid onderzoek in. De remspo
ren, die» over een grooten afstand zichtbaar
waren en kris en kras in het asfalt gegroefd
stonden, werden opgemeten. Het was noodig
om het in het middaguur zeer drukke ver
keer met eenige voorzichtigheid langs de
plaat-s \es onheils te leiden.
Nadat de politie den wagen vrijgegeven
had is deze door een kraanwagen naar een
garage gesleept. De Renault is slechts weinig
beschadigd aan de linkerzijde.
Het geval trok zeer veel bekijks van voor
bijgangers.
EEN ENORM SUCCES.
In ons nummer van gisteren, Vrijdag, kon
digden wij den verkoop aan van twee kin
derprentenboeken; het Spelboek en het
Puzzleboekje, in onze Tijdingzaal verkrijg
baar. Heden, Zaterdagochtend te 9 uur, wa
ren er reeds 600 verkocht. Te half 12, het
oogenblik dat dit geschreven wordt, reeds
1300. De verkoop overtreft daarmee onze
stoutste verwachtingen en wanneer het zoo
doorgaat zal de toch waarlijk niet kleine
oplaag van deze beide boeken hedenmiddag
reeds geheel uitverkocht zijn.
Mochten hierna nog vele aanvragen bin
nenkomen, dan zullen wij de mogelijkheid
van tijdige beschikbaarstelling van een ver
der kwantum onder de oogen zien, doch wij
kunnen niet met stelligheid beloven dat dit
nog zal lukken in de weinige dagen, die nog
vóór het Sint-Nïcolaasfeest resten,
DE BOMAANSLAGEN IN
DUITSCHLAND.
NIEUWE ARRESTATIES.
BERLIJN, 22 Nov. (VD.) Te Lunden In
Dithmarschen zijn Donderdagmiddag de
chauffeur Wiebard en een derde persoon,
wiens identiteit nog niet vaststaat, door de
politie gearresteerd. Deze arrestaties zouden
in verband staan met de bomaanslagen. De
autoriteiten te Altona, aan wie het onderzoek
is opgedragen, geven geen nadere mededee-
ling-sn omtrent deze arrestaties.
Uit Rensburg wordt verder gemeld, dat
Donderdagmiddag in het dorp Bargfeld twee
auto's kwamen met vier beambten der cri-
mineele politie en ongeveer 10 man der
ligbeidspolitie. De omgeving van het café
Rath jen werd afgezet.De crimineele politie
beambten begaven zich in het café en ar
resteerden Rathjen. Onmiddellijk had een
huiszoeking plaats, waarbij evenwel niets
verdachts gevonden werd.
'N GESCHIEDENIS.
(Volgens de nieuwste theorie
vindt de moedelooze nieuwe hoop
in de studie van de geschiede
nis).
Ben j' ontmoedigd, in den put
En aan 't einde van je fut
En je idealen,
Lijkt het onvermijdelijk,
Dat je in het tijdelijk,
Hopeloos zult falen;
Grijp dan tot je steun en baat,
Volgens dezen wijzen raad,
't Boek van de historie,
Lees er in van vroeger tijd,
Van vergane zorg en strijd,
Van vergane glorie;
Leer er uit hoe zulk een held,
Als van Oldenbarnevelt,
t Hoofd ook heeft verloren,
En hoe Jan van Schaffelaar,
Viel in lang vervlogen jaar,
Offer van zijn toorn;
Lees eens na, hoe Huig de Groot,
Die een grooten roem genoot,
Zich heeft laten kisten,
Hoe van Speyck opvliegend was,
Eigenschap die steeds ons ras,
Door de eeuwen miste;
HAARLEM, 23 November
Uit den Raad,
En als gij zoo raadloos zijt.
Dat dit boek van vroeger tijd,
Nog geen troost kan geven,
Blijft u in den hoogsten nood.
Toch 't besef: die lui zijn dood,
En ik ben in leven.
P. GASUS.
DE PROVINCIALE BEGROOTING
EEN VOORSTEL TOT BELASTING-
VERLAGING.
De Prov. Statenleden de heeren Guépin.
Miecema, Korif en Vos hebben een voorstel
ingediend om:
le. geen bijdrage te verstrekken aan het
Fonds tot gedeeltelijke reserveering van ba
tige saldi en derhalve dezen post van de
begrooting voor memorie te ramen. (Het
fonds bezit thans reeds 3.600.000).
2e. In het jaar 1930 in plaats van 750.000
in het fonds ter bestrijding van de kosten
van aanleg van wegen 350.000 te storten.
Er wordt immers reeds 400.000 extra in het
fonds gestort als uitkeering uit het rijks
fonds.
De uitgaven op de begrooting kunnen dan
700.000 lager geraamd worden. Daardoor is
het mogelijk over te gaan tot belastingverla
ging. Het aantal opcenten op de Rijksin
komstenbelasting kan dan verminderd wor
den van 5 op 3, evenzoo het aantal opcen
ten op de vermogensbelasting van 5 on 3.
De opbrengst van één opcent op de Rijks-
inkomstenbelasting bedraagt 257.134 de op
brengst van één opcent op de Vermogens
belasting bedraagt 32.120.
Bovendien kan dan de post „onvoorziene
uitgaven" 121.334 hooger worden geraamd. 1
Politieproblemen. Beslister
houding van den burgemeester
een dringende wenschelïjkheid.
Volksgezondheid. Een
nieuwe zweminrichting in liet
Noorden.
De vijfde begrootingszitting was aan de
hoofdstukken Openbare Veiligheid en Volks
gezondheid gewijd. Het eerste bleek het be
langrijkste. Na lang debat nam de Raad
tenslotte de beide moties-Keesen aan, beide
met bijna algemeen© stemmen. In de eerste
werd uitgesproken, dat een verordening rege
lende het georganiseerd overleg bij de politie
vastgesteld moet worden in dezen zin, dat-
zij overeenstemt met de verordening regelen
de het georganiseerd overleg voor ambtenaren
en werklieden in dienst der gemeente. In d«
tweede werden B. en W. uitgenoodigd om,
zoo spoedig mogelijk na deze wijziging dei-
verordening, in de centrale commissie van
overleg voor het politiepersoneel de sala-
rieerlng van hoofdagenten en agenten van
politie aan de orde te stellen.
De burgemeester, als hoofd der politie,
was aangevallen over de werkeloosheid van
het georganiseerd overleg bij de politie, cn
over de salarisregeling der hoofdagenten.
Ook over de benoeming van een derden
hoofdinspecteur van politie, waaromtrent de
heer Reinalda zeide: „Als u ons met argu
menten duidelijk maakt dat u dien hoofd
inspecteur noodig hebt, zullen wij daarin met
u meegaan". Maar de burgemeester scheen nog
op gegevens van andere steden te wachten
en was niet definitief in zijn uitspraken. Die
zaak ging dus op de lange baan. Bij de
juristen in den Raad bestaat, naar ik meen.
verschil van meening over de vraag, hoever
des burgemeesters onafhankelijkheden ten
aanzien van dergelijke benoemingen gaan.
Mr. Bijvoet deed een poging om de eerste
motie-Keesen, inzake de reorganisatie van
het centraal overleg, voor praeadvies gezon
den te krijgen. De burgemeester zelf verzette
zich tegen het denkbeeld dat de raadsleden,
die in de Centrale Commissie voor Overleg
zitten, ook toegang tot de behandeling der
politiezaken zouden krijgen.
Maar de burgemeester was zeer vaag ten
aanzien van zijn eigen bevoegdheden. Buiten
gewoon vaag. Het komt mij voor dat dit de
zwakke stêe van de heele historie is. Tijdens
de behandeling van dit zijn eigen hoofdstuk
maakte de voorzitter veelal den indruk van
een schip in nood, heen en weer geworpen
op wilde baren. Het politiepersoneel is niet Te
vreden met de werking van zijn georganiseerd
overleg, de Raad is onrustig en evenmin te
vreden over deze aangelegenheid, en ik kan
mij ook niet voorstellen dat de commissaris
met den gang van zaken, zooals die zich nu
afspeelt, ingenomen zou zijn. Ongetwijfeld
is de burgemeester het middenpunt van dit
alles. Het kan ook niet anders, want hij is
het hoofd der politie. Als zoodanig moet hij
zooals iedere leider van een belangrijke
organisatie, den toestand beheerschen, zich
zijn bevoegdheden bewust zijn en voor de be
langen van zijn menschen opkomen.
Botsingen tusschen Raad en hoofd der
politie over de organisatie der politie ko
men in alle gemeenteraden van tijd tot tijd
voor Ik heb er in den loop der jaren ette
lijke meegemaakt, in verschillende gemeen
ten, en altijd stond de burgemeester in die
gevallen strak en stijf op de rechten, hem
door de wet verleend, en zei op het critieke
moment met beslistheid tot den Raad: Tot
hiertoe en niet verder. Dit is de houding die
het korps met zijn leider zoowel als de Raad
zelf van het hoofd der politie venvachten.
De huidige burgemeester van Ha-arlem
schiet daarin te kort, en dit is m.i. de oor
zaak van al het gedebatteer en de geheele
verwarring. Ik schrijf dit niet om den bur
gemeester onaangenaam te zijn, maar in
tegendeel om de eenige goede oplossing, die
er m.i. is, aan te bevelen. De oplossing, dat
de burgemeester zich zijn rechten precies en
duidelijk omlijnd bewust wordt, en ook de
rechten van den Raad. en bij de eerstvolgen
de behandeling van deze zaken daarvan
blijk geeft. Gebeurt dat niet, dan zullen
deze debatten in de toekomst steeds veel-
vuldiger en ingewikkelder worden, met
steeds meer ontvredenheid. Niet omdat het
oolitlepersoneel dit- graag wil, of omdat de
Raad des burgemeesters rechten wil accapa-
reeren, maar omdat er besliste leiding moet
zijn. Als de burgemeester eens met een zijner
collega's in groote steden over deze zaken
van gedachten ging wisselen, zou hij onge
twijfeld moeten beamen dat diens inzicht
tot beter resutaten leidt.
Bij de quaestie van de inspectrlce van po
litie is het feitelijk al begonnen. Als de bur
gemeester toen gezegd had: ik ben er posi
tief tegen, of ik ben er posi
tief voor, zou al het gesleep en eindeloos go-
praat over dat onderwerp voorkomen zijn.
Als de burgemeester nu inzake den derden
hoofdinspecteur gezegd had. ik acht deze
benoeming bepaald noodzakelijk, of: Ik acht
haar overbodig, zou het heele geval al beslist
zijn. Waarom stelt, de burgemeester deze on
derwerpen aan de orde als hij voor zich
zelf niet vooruit zijn houding cn eventueele
verdere gedragslijn heeft vastgesteld?
Er werd besloten tot aankoop van de be
roemde motorboot voor de politie, met 20-14
stemmen, ondanks breedvoerig bezwaar van
den heer Meyers tegen het type van de
voorgestelde boot, en tegen de vaagheid van
enkele doeleinden waarvoor zij gebezigd moest
worden. De post rijwielen voor de politie
werd verlaagdik verwijs naar het ver
slag.
De Kamer van Koophandel zal zorgen dat
met de lndustrieelen in den Waarderpolder
een goede overeenkomst tot stand komt in
zake de te treffen maatregelen tot beveili
ging van de fabrieksgebouwen tegen brand
gevaar.
Bij het hoofdstuk Volksgezondheid, dat
maar ten deele werd afgehandeld en waar
over dus de volgende week meer te zeggen
zal zijn, was het belangrijkste een voorstel-
Joosten. B. en W. uitnoocigend om een voor
stel in te dienen tot stichting van een zwem
inrichting in het Noorden der gemeente.
Dit voorstel namen B. en W. over, nadat
het woord „gratis" dat er aanvankelijk in
voorkwam, er uit geschrapt was. Het is wel
de bedoeling om de gratis zwemgelegenheid
te vergrooten, maar de wethouder van On
derwijs wees er op dat dit ook zou kunnen
geschieden door de extra uren, voor gratis
zwemgelegenheid gereserveerd, te verdeden
over de nieuwe inrichting en een bestaande.
De heer Joostcn erkende dat dit organisatie
voordeel zou kunnen bestaan en stemde er
in toe om het woord gratis to laten ver
vallen.
De heer Castricum hield een ietwat prae-
historisch betoog over de z.i. geringe nood
zakelijkheid van zweminrichtingen, zoo in
den trant van: „als je nlot zwemt kun je ook
wel gezond blijven." HU had er nog bij kun-
zen zeggen „De mensch is geen vlsch" en de
analogie kunnen bezigen van oen boer, die
maar liever slootwater wou blijven drinken
omdat zUn vader en grootvader er allebei
tachtig bU waren geworden
Maar we leven nu in 1929. We begrooten
zelfs voor 1930.
R P.
HET EINDE VAN CLEMENCEAU
IEDER OOGENBLIK VERWACHT
De pijnen houden aan.
PARIJS. 22 Nov. (BT.A.) Dr. De Gennes
bracht hedenmiddag om één uur een bezoek
aan Clemenceau. By zijn vertrek verklaarde
hU. dat de pUnen in het onderlijf bU oogen-
blikken zoo hevig zUn en dat Clemenceau
zich inhoudt om het niet uit te schreeuwen
van dc pUn. Deze crisis van Kolieken is, zoo
voegde de geneesheer er bU, zeer ernstig
wegens den hoogen leeftUd van den zieke.
Een medewerker van Clemenceau verklaar
de, dat de buitengewone fysieke weerstand
van Clemenceau opgeteerd is.
PARIJS, 22 Nov. (B-T.A.) Professor Gos-
set en dr. Dc Guennes hebben Clemenceau
bezocht. ZU verklaarden bij hun vertrek dat
dc toestand zeer ernstig was en dat zich bij
den zieke uraemie begon te vertoonen.
Dr. De Guennes voegde er bU. dat er
slechts één kans op de duizend was dat Cle-
mencesu het nog 24 uur kon uithouden.
PARIJS. 23 Nov. <B. T. A.) Clemenceau
heeft een zeer pUnlUken nacht doorgobracht.
HU haalde met groote moeite adem.
Te middernacht raakte de bejaarde zieke
meer en meer het bewustzUn kwUt en hij
herkende nog slechts bü tusschenpoozcn rijn
verwanten. HU Ulde llchteHjk en sprak on
verstaanbare zinnen uit.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
Aan 'n haard gestookt met „Aberpergwm"
zijn Uwe zorgen vereeten
en geniet U van de
weldadige warmte
van deze bijzondere An'hraciet.
Turfmarkt 10 - Telef. 11088 Een Proefmud en het
HAARLEM bewijs is U 8eIeverd'