Het woord
aan
DE RAMP IN PAISLEY.
47e Jaargang No. 14-273 Verschijnt dagelükf, behalve op Zon- en Feestdagen! Vrijdag 3 Januari 1939
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM. UITGAVE DER N.V. LOUR ENS COSTER MOOTO REDACTEUR. ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week 10.27VS, met GeiHnitreerd ZondagabUd f032
Per 3 maandenHaarlem en plaataen waar een agent geeeattgd n (kom der
gemeente) 3.57H- Franco per poat door Nederland f 3.8754. Loase ntmunesa
ƒ0.06. Geill. Zondag*blad per 3 maanden 0-5754, franco per poet.
Banaat: Groote Hootatraat S3 DrukkerijZoidar Buiteuiyaarae 12
Tdefoon Noa.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 1482S Drokkery 10122. 12712 Postgiro No. 38816
ADVERT iNTIENt 1—5 regel» f 1.73, rfke regel mser /OAS. Reclames
ƒ0.60 per r,\sL Rednctie bij abonnement Vraag es Aanbod 14 regelt f 0.6<k
elke regel rieer 0.15. bshea Arrood. dcbbele prija Onze Groentje» (Dm»da&
Donderdag es Zaterdag) 14 reg. f025. elke regel meer 10.10, nit*L i contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weel onnes. Uitkeeringe»: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim 1 250^, Wgirio
er f 150.-, Elke andera vinger f 50.-, Ara- oi Beenbreak 1100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
BOTSING TUSSCHEN TWEE
AUTO'S.
Eén der auto's na de aanrijding.
In den afgeloopen nacht te half één
T/ilde een autobestuurder uit Den Haag, uit
de Groote Houtstraat komende, in snelle
vaart op de Groote Houtbrug een vóór hem
rijdenden auto passeeren. Op hetzelfde
oogenblik naderde van de Gasthuisvest een
auto, bestuurd door J. K. uit de Paarlaar-
steeg. Deze verzuimde, aan den Haagschen
auto den voorrang te geven, met het gevolg,
dat hij dien wagen aanreed. Deze werd
slechts aan het achterspatbord beschadigd.
De auto van den heer K. werd echter zóó
ernstig aan den voorkant beschadigd (men
zie de afbeelding hierboven), dat hij moest
worden weggesleept. Tegen K. werd proces
verbaal opgemaakt wegens h geen voorrang
geven aan een van rechts komend voertuig
en tegen den Haagschen auto-bestuurder
wegens te hard rijden.
DE RAMP IN PAISLEY.
DE DIRECTEUR VAN DE CINEMA
GEARRESTEERD.
PAISLEY, 2 Jan. (VD.) De politie heeft
Charles Dorward, den directeur van de Glen-
Cinema, waar Dinsdag brand ontstond, ten
gevolge waarvan 72 kinderen om het leven
kwamen, gearresteerd. Hij zal morgen wor
den gehoord. Hij wordt beschuldigd van op-
zettelijken moord of grove nalatigheid.
Waarschijnlijk zal hij eenigen tijd in hech
tenis worden gehouden
KINDJE TE WAALWIJK IN HET
BAD VERDRONKEN.
DE JUSTITIE STELT EEN
ONDERZOEK IN.
In het gezin van den heer P. te Waalwijk
Is een meisje van vier maanden in de bad
kuip verdronken. Het kind kreeg in liet bad
stuipen en is, terwijl de moeder bij buren
hulp ging halen, verdronken.
Het „Dagblad van Noordbrabant" ver
neemt, dat de Justitie aanleiding heeft ge
vonden een onderzoek in te stellen. Geruch
ten doen de rondte, dat het kindje een ge-
welddadigen dood zou zijn gestorven en dat
de moeder in verband hiermede naar een
krankzinnigengesticht is overgebracht.
MOORDAANSLAG IN UTRECHT.
JUFFROUW DOOR EEN DUITSCHER
BLOEDEND GEWOND.
Gistermiddag kreeg een juffrouw in de
Teelingstraat te Utrecht bezoek van een h%ar
bekenden Duitscher. Terwijl zij kalm zaten
te praten, heeft de bezoeker de vrouw met
een bierflesch een hevigen klap op het hoofd
toegebracht welke zoo ernstig aankwam, dat
de juffrouw in elkaar zakte en in zeer erge
mate bloedde.
Zelfs de gordijnen van de kamer waren
met bloed bespat. Volgens haar verklaring
heeft de man haar toen willen worgen, schrijft
de NH.C.
Door haar hulpgeschrei is hij daarin ver
hinderd geworden, doordat voorbijgangers,
afkomende op dit roepen om hulp, dc deur
geopend hebben. De dader is toen blootshoofds
en met zijn jas over den arm het huis ont
vlucht in de richting van de Ganzenmarkt.
Een der voorbijgangers heeft onmiddellijk
de politie van het hoofdbureau aan den
Ganzenmarkt gewaarschuwd, een ander ach
tervolgde den dader, die de Minrebroeder-
straat was ingerend. In de Mlnrebroeder-
straat was het juist erg stil, de achtervolger
schreeuwde voortdurend den vluchteling aan
te houden, doch eerst aan het einde dezer
straat heeft een ander persoon den dader
gegrepen. Beide burgers hebben toen den man
naar het hoofdbureau van politie overgebracht
De dader, wiens handen vol bloed zaten is daar
terstond onderzocht, doch bleek slechts een
klein zakmes te hebben, dat bovendien geen
sporen van bloed vertoonde. De dader k> op
gesloten.
De Juffrouw, die vol met bloedvlekken
zat, heeft trouwens in een voorloopig verboor
bevestigd, dat de verwondingen zijn toege
bracht met een bierflesch. Zij is per auto van
den geneeskundigen dienst naar de rijkskli
nieken overgebracht; haar verwondingen ble
ten van uJet al te ernst izen aard te zijii.
EEN JUBILEUM.
t Eiland IJsland heeft met eere
Spoedig duizend jaar bestaan
En nu wil het jubileeren,
Nou, we mogen constateeren,
Dat dit onder onze maan,
Wel voor minder is gedaan;
Duizend, zegge duizend jaren
Heeft dit ijseüjke land
Het geleverd, wel te varen,
Gansch omgeven door de baren
En den ietwat killen band.
Uitgedrukt door ijs en land;
Niemand mag' met recht beweren:
IJsland is van geen gewicht,
Om zijn functie te waardeeren,
Is er veel, zeer veel te leeren.
Uit ons dagelijksch weerbericht,
Dat zijn rol afdoend belicht;
Als dit nieuws van alle dagen
Ons satanisch tegenlacht
En sinister aan komt dragen
Met zijn wind- en regenvlagen
En den storm, dien 't steeds verwacht,
Hoef je nooit je af te vragen
Wie dat weer heeft aangebracht;
De depressie fabricage
Is in IJsland op haar best.
Zij wordt in haar volle rage
Van verwarring en ravage
Uitgevoerd naar Oost en West,
Waar zij elk klimaat verp
't Zijn tenslotte niet mijn zaken,
Maar, als IJsland binnenkort-,
Zich tot feesten op gaat maken
Hoop ik dat het deze sport
Der depressie weer export
Eindelijk eens besluit te staken
Daar een mensch er beu van wordt.
EEN VERKEERSPROBLEEM.
MAG EEN TRAM NOOIT LINKS
VOORBIJ GEREDEN WORDEN?
Wij hebben reeds medegedeeld, dat de Kan
tonrechter te Haarlem een inwoner van Over-
veen veroordeeld heeft, omdat hij met een
auto links voorbij een tram gereden was.
Door dit vonnis is te Haarlem een verkeers
probleem ontstaan.
De Kantonrechter heeft den Overveener
veroordeeld wegens overtreding van ar
tikel 75 van de Motor- en Rijwielwet. In dit
artikel is vastgelegd, dat de verschillen
de verkeersvoorschxiften niet van toepassing
zijn op rij- en voertuigen welke langs spoor
staven worden voortbewogen. Dus op trams.
De Kantonrechter heeft evenwel een ruimere
beteekenis aan de bewoordingen van dit ar
tikel toegekend, namelijk door niet alleen de
trams van deze verkeersvoorschriften uit te
zonderen voor zoover het die trams zelf be
treft, maar ook voor de verkeersvoorschriften
waaraan andere weggebruikers zich hebben
te houden. Men mag namelijk met een voer
tuig een ander voertuig dat in dezelfde rich
ting gaat inhalen en links passeeren. Maar
dat mag nu niet meer ten aanzien van een
tram. Het gevolg is, dat een tram, of zij
rijdt of stilstaat, niet links door ccn ander
voertuig gepasseerd mag worden.
Dit heeft voor het Haarlemsche verkeer
zeer veel beteekenis. In verschillende stralen
liggen de tramrails namelijk geheel rechts
van den weg. Wij noemen de Koningstraat, de
Gierstraat en een groot gedeelte van de
Groote Houtstraat. Bovendien liggen de rails
op den Kruisweg en in de Kruisstraat, alsook
in een gedeelte van de Jansstraat meer rechts
dan links van de as van den weg. Daar zal
dus nooit een tram links gepasseerd mogen
worden, ook al staat die stil voor het rechts
uit- of inlaten van passagiers. Zelfs zou een
tram niet links gepasseerd mogen worden als
die stilstaat, omdat er geen electrische stroom
is of het tramrijtuig kapot ïs.
Een defecte tram zal dus een verkeers-
stoornis van belang g an!
Er is nu een autobestuurder veroordeeld
wegens het links voorbijrijden van een tram,
maar ook koetsiers en fietsers staan nu aan
het bekeuringsgevaar bloot, want aJs men
eenfnaal dezen uitleg aan artikel 75 der Mo
tor- en Rijwielwet geeft, kunnen geen uitzon
deringen gemaakt worden.
Dit is vermoedelijk niet de bedoeling van
den wetgever geweest.
De gemachtigde van den veroordeelde, Mr.
Dr. F. A. Bijvoet, is van het vonnis van den
Kantonrechter in appèl gekomen. Binnenkort
zal de Haarlemsche rechtbank dus hebben
uit te maken ol artikel 75 niet anders moet
of mag worden uitgelegd dat de Kantonrech
ter gedaan heeft.
Wordt de interpretatie van den Kanton
rechter in hoogste instantie aangenomen,
dan zijn wij toch overtuigd, dat de Haarlem
sche politie zoo verstandig zal zijn, om alleen
bekeuringen te maken als de weggebruikers
door links een tram te passeeren de veilig
heid van het verkeer in gevaar brengen.
Bovendien zal dan art. 75 der Motor- en
Rijwielwet gewijzigd moeten worden, of....
alle tramrails die nu rechts van den weg
liggen, zullen overgebracht moeten worden
naar den linkerkant van den weg. De tram
directie zou evenwel de kosten van dit ver
leggen wel op de gemeente trachten te ver
halen.
Een Anonymus:
Het gebrek aan geld is een belangrijker
werkelijkheid dan het bezit ervan.
WEER EEN SPOORWEGAANSLAG
IN BRUNSWIJK.
DE ACHTSTE IN TWEE MAANDEN.
BRUNSWIJK, 2 Janu. (VD.) Donder
dagmiddag is op de lijn BrunswijkGifhorn,
tusschen het voorstads-station Que rum en
het station Wenden, in de nabijheid van het
Querumcr-woud wederom een aanslag ge
pleegd. Dit is de achtste aanslag in twee
maanden. Naar het schijnt hebben de da
ders eerst gepoogd de in de nabijheid van de
plaats van den aanslag staande waarschu
wingsborden uit den grond te trekken en
over de rails te leggen. Vervolgens hebben zij
van een in de nabijheid staande brug een
steenblok met een gewicht van ongeveer een
centenaar losgemaakt en dit op de rails ge
legd. De van Wenden naar Brunswijk rijden
den trein heeft dit blok ongeveer 30 M. ver
meegesleept en langzaam versplinterd. Van
de daders geen spoor. Ondanks het ijverig
samenwerken van de crimineele politie met
de baanbewaking, die sedert weken in Bruns
wijk is samengetrokken, en waarvan dage
lijks ongeveer 80 ambtenaren het gebied der
Brunswijksche spoorwegen afzoeken, is het
nog niet gelukt een der daders op te sporen
of aanwijzingen te verkrijgen.
EEN GRIEZELIGE
GESCHIEDENIS.
ZONDERLING AVONTUUR IN
BERLIJN.
BERLIJN. 2 Jan. (V.D.) De „Temps" meldt:
Een geheimzinnige geschiedenis, welke in een
perceel aan de Wilhelm Stolzestrassc heeft
plaats gevonden, houdt op het oogenblik de
Berlijnsche politie bezig. Oudejaarsnacht had
de bewoonster van het huis een bezoeker uit
geleide gedaan en de huisdeur weer gesloten.
Toen zij de trap opliep, ging het licht uit.
Zij tastte in het duister naar den schakelaar
en werd toen plotseling door een vreemde
hand gepakt en vastgehouden.
Doodelijk geschrokken, riep zij om hulp. De
vreemde vluchtte en trachtte door de huis
deur te ontkomen. Deze uitgang was evenwel
gesloten. Toen liep hij door den tuin naar
de trap van een zijvleugel van het huis. Be
woners van het huis, die de vrouw om hulp
hoorden roepen, gingen op onderzoek naar
den indringer uit. De vreemdeling was naar de
vierde verdieping gegaan en uit een open
venster geklommen. Met én hand hield hij
zich aan het venster vast. Een bewoner van
het huis ontdekte de hand en wilde deze pak
ken. Op dat oogenblik liet de vreemdeling los,
verloor het evenwicht en stortte met een gil
in de diepte. Ernstig gewond bleef hij liggen.
Hij stierf op weg naar het ziekenhuis.
Op het lijk werden geen papieren gevon
den, waaruit de identiteit kon blijken.
FELLE FABRIEKSBRAND IN
BRUSSEL.
BRUSSEL. 2 Jan. (VD.) De Belgische
Metaalwarenfabriek te Brussel is heden
door tot dusverre onbekende oorzaak tot den
grond toe afgebrand. De schade is zeer aan
zienlijk. Tijdens het blusschingswerk werd
een brandweerman ernstig gewond.
LéON DAUDET TE PARIJS
GEARRIVEERD.
PARIJS, 2 Januari (VD.) .Léon Daudet,
de leider der Camelots du Roy, die ter gele
genheid van het nieuwe jaar begenadigd is,
is hedenmiddag omstreeks één uur te Parijs
gearriveerd. Er zijn geen incidenten voorge
vallen.
DE CATHERIJNEBRUG.
HET HERSTEL VORDERT GOED.
De werkzaamheden ter versterking van
den onderbouw der Catherijnebrug over het
Spaarne bij den Koudenhorn, zullen nu spoe
dig afgeloopen zijn. Nog een paar dagen en
het werk aan de ijaerconstructie is klaar.
Dan nog moet het nieuwe houten dek er op
gebracht worden.
Het verkeer gaat nu reeds enkele weken
over één helft van de brug hetgeen dikwijls
stagnaties veroorzaakt, vooral wanneer de
brug vaak voor schepen geopend moet wor
den. Maar het leed zal nu gauw geleden zijn.
EEN MIDDELLANDSCHE ZEE
VERDRAG?
ONDERHANDELINGEN TUSSCHEN
ITALIë EN SPANJE.
ROME, 2 Januari (VD.) Naar aanlei
ding van het jongste Fransche voorstel tot
het sluiten van een non-agressieverdrag tus
schen de mogendheden van de Middelland-
sche Zee is Italië in onderhandeling getre
den met den Spaansehen ambassadeur te
Rome en met de regering te Madrid door
bemiddeling van den Italiaanschen ambas
sadeur te Madrid om het standpunt der
Spaansche regeering te leeren kennen.
De minister van Buitenlandsche Zaken
Grandi heeft een langdurig onderhoud ge
had met den Spaansehen ambassadeur
Graaf de la Vinaza. Het verluidt, dat de
Spaansche regeering bereid zou zijn zich bij
een Middellandsche Zeeverdrag aan te slui
ten Indien de Fransche regeering bereid is
een vriendschapsverdrag te sluiten voor het
tot standkomen van een breeder opgezette
internationale overeenkomst.
De Italiaansche bladen bespreken het
Fransche voorstel in gunstlgen zin.
DRIE VOORBIJGANGERS
ERNSTIG GEWOND.
AUTO IN AMSTERDAM OP EEN
TROTTOIR GEREDEN.
In de Halvemaansteeg heeft Donderdag
middag tegen half vier een ernstig auto
ongeluk plaats gehad waarbij drie perso
nen ernstige verwondingen hebben opgeloo-
pen.
De bestuurder van een luxe-auto. die bij
het rijden door de steeg vaart wilde minde
ren, trapte per ongeluk op het gaspedaal,
waardoor de wagen vooruit schoot en het
trottoir opreed. Hierbij werden twee passee-
rende vrouwen ernstig aan beide beenen ver
wond. De auto kreeg door den schok een
achterwaartsche beweging met het gevolg,
dat de wagen in botsing kwam met een pas-
seerenden wielrijder die eveneens vrij ern
stige kwetsuren aan beide beenen opliep.
Een vierde persoon die ook een slag van den
auto kreeg was eenige oogenblikken totaal
versuft.
De belde vrouwen en de wielrijder zijn per
auto van den G. G. D. naar een ziekenhuis
vervoerd.
Een telegrafisch overgebrachte foto van den gevel van de jGlen Cinema" in Paisley, na
het rvreselijk, ongeluk waarbij 72 kinderen het leven verloren. Dc ingang van hel thea
ter wordt door, dc politic bewaakt.
Het Belangrijkste.
Moordaanslag in Utrecht. Vrouw ernstig ge-
wond.
(pag. 1, le blad).
Mag een tram nooit* links voorbij gereden
worden?
(pag. 1, le blad).
Een nieuwe salarisgroep voor hooge ambte
naren.
(pag 2, le blad).
Haagsche Conferentie: Vele gedelegeerden
gearriveerd. Heden de eerste openbare bij
eenkomst?
(pag. 1, 2e blad).
Engeland: Hebben de Sovjets hun belofte
reeds gebroken? De publicatie in dc Daily
Worker.
(p- 1. 2e blad).
De ramp in Paisley. Dc directeur ran de
bioscoop gearresteerd.
(pag. 1, le -lad).
Weer een treinaanslag in Brunswijk.
(pag. 1. le blad).
Kamer van Koophandel en Fabrieken voor
Haarlem en Omstreken: Nieuwjaarsrede
van den heer E. H. Krelage.
(pag. 3. 2e blad).
Sport: Mercedes Gleilze zwemt 26 uur ach
tereen. Nieuw wereldrecord.
(pag. 2, 3c blad)
(Voor de laatste berichten zie men de 2de
pagina van het. Eerste Blad).
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Het zwarte oogenblik.
(paS. 1, le blad).
DE STATENDAM IN AANVARING.
Het Nederlandsche stoomschip ..Staten
dam" van de Holland-Amerika Lijn. en het
Engelsche stoomschip „Francona". van de
Cunard Lijn, die beide een pleizierreLs van
New-York naar West-Indic maken, zijn bij
het binnenkomen van de haven van Havana
met elkaar in aanvaring geweest. Dc sche
pen hebben beide schade gekregen, doch zijn
zeewaardig, aldus de N.R.C.
HAARLEM, 3 Januari.
Het zwarte oogenblik.
Reuter meldt ons het volgende:
„Teneinde een aantal geneeskundige pro
blemen, verbandhoudend met vliegen met
groote snelheid, te helpen oplossen, heeft het
ministerie voor Luchtvaart een serie vlies-
experimenten georganiseerd, waarbij de twee
Schneider Cup-vliegers Orlcbar en Stainforth
zullen jagen naar wat men „het zwarte
moment" noemt. De vliegers, die zich speciaal
met het vliegen ln de snelste machines bezig
houden, hebben n.l. ontdekt dat zij onder
zekere omstandigheden een oogenblik blind
worden. Dat gebeurt o.a. wanneer zij met
groote snelheid wenden. Tot nu t-oc heeft
men dit verschijnsel toegeschreven aan be
wusteloosheid, die even bij den vlieger op
trad. Maar nu is men geneigd te gelooven
dat er een korte periode van blindheid in
treedt, voortkomend uit het feit dat bloed van
dc oogen weg wordt gedreven. Dc vlieger
Stainforth is ccn van de weinige piloten, ri;e
de ervaring nimmer heelt gehad. Maar hij
is nu met zijn collega Orlcbar tc Fellxtowe
bezig tc beproeven het te snappen. De snelst
mogelijke vaart en „zoo ruw mogelijk" keeren
zijn er voor noodlg. Er zijn stemmen opge
gaan. die hebben geprotesteerd tegen het be
wijzen van dezen dienst aan de geneeskunde
door de beste vliegers van het land, die tevens
zeer kostbare levens zijn Men heeft den In
druk gekregen dat dc vliegers zich met deze
proeven noodcloos en tc zeer ln gevaar bren
gen. Het ministerie voor Luchtvaart heeft
echter medegedeeld dat men zich niet onge
rust behoeft te maken, daar de vliegers hun
leven niet meer dan normaal in de waagschaal
zullen stellen".
Blijkbaar is de bedoeling van de Engelsche
luchtvaartautoriteiten met deze waaghalzige
experimenten van Otiebar en Stainforth, om
de grenzen vast te leggen waarbinnen „het
zwarte oogenblik" zich bij verschillende in
dividuen kan voordoen. Stainforth, die even
als zijn collega tot de beste Schneider Cup
vliegers behoort, heeft het nog nooit onder
vonden. Hij is dus blijkbaar het maximale
grensgeval, en zal zijn wendingen moeten
ver-bliksemsnellen tot liet op een goed mo
ment niets meer ziet. Waarna men op de een
of andere manier zal moeten vaststellen, wat
hij precies met het toestel heeft uitgevoerd.
Hij zal het blijkbaar met de wendingen moe
ten vinden, want de tegenwoordig bereikbare
grootste snelheden in rechte lijn heeft hij
al-meermalen bereikt, zonder verblind te
worden. Misschien zijn de huidige toestellen
nog niet snel genoeg om hem tot het critieka
moment te brengen, zoodat hij nog een paar
jaar zal moeten wachten.
Veel moeilijker schijnt het om het mini
male grensgeval vast te stellen, en er zal wei
een heele reeks vliegers aan het experiment
onderworpen dienen te worden eer men het
bij benadering ontdekt heclL. un hoz
