WALES ANTHRAGiET
G. KRAAY Co.
Het woord is aan
47e Jaargang No. 14230
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 11 Januari 1930
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week /0.27J4, met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ032
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 337& Franco per post door Nederland 38754- Losse nummers
ƒ0.06. GeilL Zondagsblad per 3 maanden 0-57)4, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENT1EN: 1—5 regels 1.75, elke regel meer f 035. Reclames
/0.60 per regel R^iuctie bij abonnement. Vraag en Aanbod 14 regels f 0.60,
elke regel meer ƒ0.15, bniten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. ƒ025, elke regel meer 0.10, uitsl a contant*
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekafconnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overigden 600.-, Verlies van Hand, Voet ol Oog 1 400.-, Duim i 250.-, Wijsvinger 1150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreak f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
ONZE GRATIS ONGEVALLEN.
VERZEKERING VOOR
WEEK-ABONNéS.
Uitkeering van Tweehonderd
Gulden.
Overeenkomstig de verzefceringsvoorwaar-
den keerden wij heden aan onzen abonné,
den heer P. CH. HAGEMAN, Meerweg 7. te
Heemstede, een bedrag van TWEE
HONDERD GULDEN uit voor een hem
overkomen ongeval (breuk van een arm en
een been).
DE ADMINISTRATIE.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
afm. 20 30 30 50
p. H.L. franco huls f 3.10 g
N.V. Bran ^stoffenhandel
Turfmarkt 10 Telef. 11088
Bestelkantoor P. BIERENBROODSPOT
Rijksstraatweg 147 H.N. Telef. 14653
GEHEIMZINNIGE MOORD TE
VOORBURG.
WIELRIJDER NEERGESCHOTEN.
Vrijdagavond omstreeks 9 uur hoorden twee
personen aan den Vliet te Voorburg, vier
schoten, waarna zij iemand wankelend over
den weg zagen loopen. Deze viel neer; bij
onderzoek bleek hij te zijn de 40-jarige C. J.
v. d. Drift, manufacturer te Voorburg, schrijft
de N-R.C.
Onmiddellijk werden politie en een arts
gewaarschuwd; de laatste kon echter slechts
den dood constateeren. De getroffene was
gehuwd en vader van acht kinderen, van wie
de oudste 15 jaar is.
Omtrent de aanleiding wist men niets te
vertellen. Men heeft alleen twee personen
per rijwiel in de richting Leidschendam zich
zien verwijderen, doch alle nasporingen zijn
nog vruchteloos gebleven.
De aanslag is geschied op den Vlietweg.
lichter Vreug en Rust.
Een nader bericht meldt:
Men vermoedt, dat de daders twee mannen
zijn, die evenals het slachtoffer per fiets
langs den Westvlietweg reden.
Een jongeman, die met zijn verloofde in
de nabijheid liep, hoorde plotseling een schot,
gevolgd dor luid schreeuwen. Aanvankelijk
schonk hij niet veel aandacht aan het geval,
omdat hij meende dat baldadige jongens hem
schrik wilden aanjagen, doch kort darop be
merkte liij, dat in zijn onmiddellijke nabijheid
een moord was gepleegd.
De Tel. meldt nog: De jongeman begaf
zich onmiddellijk naar de plaats, waar de
schoten vandaan kwamen en bij het flauwe
licht van een lantaarn onderscheidde hij een
fiets, dwars over den weg liggend en in het
gras een mansgestalte. Hij probeerde den
man op te tillen, die nog de kracht had te
zeggen: ,.Ze hebben op mij geschoten". Kort
daarop gaf hij den geest. Juist passeerde een
auto en de jongeman ging in den auto de
daders achterna, die zich vliegensvlug per
rijwiel in de richting Leidschendam becaven.
In het duister kon hij nog zien dat zij bloots
hoofds waren, doch een nauwkeurig signale
ment kon hij niet opgeven, daar de daders
door de duisternis spoedig uit het gezicht
waren verdwenen.
Omtrent de motieven tot den moord tast
men in het duister. De getroffene stond zeer
gunstig bekend en had in Voorburg geen
vijanden. Het was bekend, dat hij door zijn
manufac.turenhandel nog al eens veel ge)<T
bij zich had, zoodat het vermoeden van roof
moord bestaat, schrijft het blad. Door het
snelle verschijnen van den genoemden jon
geman moeten de daders echter genoodzaakt
zijn geweest op de vlucht te slaan. Voor zoo
ver kan worden nagegaan werd geen geld
vermist.
De schoten troffen het slachtoffer in den
rug en doorboorden de longen zoodat de dood
spoedig intrad. Vermoedt, at de beide daders
het slachtoffer hebben opgewacht.
DE PAPEGAAIENZIEKTE.
NEW-YORK, 10 Januari (N. T. A.) Te To
ledo in den staat Ohio is een sterfgeval ten
gevolge van psittacosis en een ander ziekte
geval geconstateerd waarbij men vermoede
lijk met de papegaaienziekte te doen heeft.
De Gezondheidsraad publiceerde een waar
schuwing aan alle papegaalcnbezïtters om de
fruotetc voorzichtigheid in acht te nemen.
EEN BREUK TUSSCHEN
MENGELBERG EN TOSCANINI.
ZAL DR. MENGELBERG HET VOLGEND
SEIZOEN WEER NAAR AMERIKA GAAN?
Het Hbld. ontleent aan de New-York Times
van 29 December het volgende:
Gisteren deed het gerucht de ronde, dat
tengevolge van een breuk in de verstand
houding tusschen Willem Mengelberg en Ar-
turo Toscanini, de huidige Ieders van „The
New York Philharmonic Symphony Orches
tra" Mengelberg en Toscanini het volgend
seizoen niet weer beiden als dirigenten zullen
doen optreden.
De verdeeldheid zou ontstaan zijn, doordat
Mengelberg niet tevreden was over Toscani-
n'is werk, en omdat Toscanini concerten zou
leiden, welke het orkest dit jaar in Europa
zal geven, terwijl Mengelberg hiervoor niet
gevraagd was.
Onmiddellijk onder dit bericht las het
Hbld. in de „New York Times" dat Hans
Lange, tweede drigent van de Philharmonic,
een uur voor den aanvang bericht kresg dat
hij, wegens ziekte van den heer Mengelberg
een concert moest leiden in Carnegie Hall.
Met belangstelling zal men van het bo
venstaande kennis nemen, daar deze maand
Mengelberg's contract met Amerika afloopt
en hij eind Januari scheep gaat om te repa-
trieei^n.
Het is ditmaal voor den tienden keer ge
weest, dat Mengelberg als leider op'rad van
het New-Yorksche orkest.
ITALIAANSCHE ANARCHISTEN
AAN DE RIVIERA.
BOMMEN EN ONTPLOFBARE
STOFFEN.
Bij de arrestatie der Italiaansche anarchis
ten te Le Cannet aan de Riviera heeft de
politie een geheel magazijn van helsche ma
chines ontdekt. De bommen waren, naar een
correspondent van de „Daily Telegraph"
meldt, opgeslagen in een loods, die in ver
binding stond met een cafétje, dat veel door
Italianen wordt bezocht/ Er waren bommen
in alle mogelijke afmetingen in voorraad, alle
gereed voor het gebruik. Tevens vond de
politie in de loods een hoeveelheid ontplof
bare stof en wel dezelfde soort, die te Parijs
werd ontdekt na de arrestatie aldaar van drie
anti-fascisten, aldus citeert de Tel-
In Le Cannet werden in totaal vijf Ita-
llaansche anarchisten in hechtenis genomen,
allen onder de 30 jaar en zonder uitzonde
ring reeds langen tijd berucht. Onder de ge
arresteerden bevinden zich twee gebroeders
Enrico en Angelo Puddu. Bij een huiszoeking
bleek de politie dat het tweetal ook bij een
reeks van recente inbraken betrokken is ge
weest.
Er zijn nog twee gebroeders Puddu, Paulo
en Sal va tore. Paulo is voortvluchtig en be
vindt zich vermoedelijk te Brussel, terwijl
Salvatore op het oogenblik in Italië een paar
jaar gevangenisstraf opknapt. Allen behooren
tot een beruchte anarchistenfamilie.
Ia hun woning te Le Cannet ontvingen zij
talrijke anarchisten uit Italië, zoodat hun huis
feitelijk als het verzamelpunt van verdachte
elementen kan worden beschouwd.
Bij de huiszoekingen bleek ook, dat de ge
arresteerden in connectie heifoen gestaan met
een zekeren Gatti, die door de politie reeds
werd gezocht in verband met den bomaan
slag in September op het café „Lilas Bianc"
te Nice, waarbij drie personen om het leven
kwamen.
OVER DE KILTMANDSJAROE
GEVLOGEN.
De Zwitsersche vlieger Walter Matterhofer,
die een tocht door Afrika maakt, is gisteren
samen met zijn mecanicien over de 6200 M.
hooge Kilimandsjaroe gevlogen. Dit is de
eerste maal. dat een vlucht over den berg
werd gemaakt. De beide vliegers hadden juist
een blanken jager, die door een luipaard was
gewond, van Sengerati naar het 250 K.M. ver
der gelegen Najobi gebracht. Op hun terug
reis vlogen zij over de Kilimandsjaroe.
ERNSTIG ONGEVAL OP EEN
OVERWEG.
TWEE DOODEN, TWEE ERNSTIG
GEWONDEN.
BRANDENBURG a. d. Havel, 10 Jan. <V.D.)
Vrijdagochtend heeft op den onbewaakten
spoorwegoverweg van de Brandenburgsche
Stadtbahn een ernstig ongeval plaats gehad,
waarbij twee personen gedood en twee ernstig
gewond werden. In de nabijheid van de Krau-
senbrug kwam een personentrein op den on
bewaakten overweg in botsing met een trac
tor en aahangwagen. De aanhangwagen werd
door de locomotief ongeveer 100 M. meege
sleurd en sloeg vervolgens om. Bij de botsing
werd de machinist gedood, evenals een tim
mermansleerling, die op den aanhangwagen
zat. Twee timmerlieden werden ernstig ge
wond.
De schuld van het ongeval ligt bij den be
stuurder van den tractor, die geen acht heeft
geslagen op de waarschuwingssignalen van
den trein.
CONSULTATIE-BUREAU VOOR
ALCOHOLISME.
GESALARIEERDE KRACHTEN
NOODZAKELIJK.
Op Donderdag 23 Januari a.s. zal In de bo
venzaal van De Kroon, Groote Markt, een
bijeenkomst worden gehouden, waar de heer
J. H. Varekamp, tijdelijk leider van het hier
ter stede bestaande Consultatiebureau voor
Alcoholisme, doel en resultaten van den ar
beid dier instelling uiteen zal zetten en ook
iets zal mededeelen betreffende haar werk
wijze.
Ter vergadering zal tevens gelegenheid
zijn, in te teekenen hetzij voor een gift in
eens, hetzij voor een jaarlijksche contributie.
Voor hetzelfde doel zijn ook circulaires rond
gezonden.
Het is nl. dringend noodzakelijk dat een
gesalarieerd leider en een enkele hulpkracht
voor de administratie worden aangesteld.
Kan dit niet gebeuren, dan zal het werk van
het Bureau moeten worden gestaakt cn
reeds gewonnen terrein moeten worden prijs
gegeven.
HET BELGISCHE KONINGSPAAR
NAAR BRUSSEL.
ROME, 11 Januari (B. T. A.) Na de gala-
soirée in de Kon. Opera begaven de Belgi
sche en Italiaansche koningen alsmede de
prinses van Piémont zich naar het station.
Hun werd een enthousiaste ovatie gebracht
door een enorme menigte in de schitterend
geïllumineerde straten.
Bij het vertrek van den trein naar Brussel
om 23.40 had een zeer hartelijk afscheid
plaats.
AFSCHAFFING VAN DE DOOD
STRAF IN DENEMARKEN.
Het Deensche Folketing heeft Vrijdag
ontwerp tot afschaffing van de doodstraf met
90 tegen 45 stemmen aangenomen. De helft
van de oppositiepartijen stemde met ae re-
geeringsmeerderheid voor. Men rekent ook
op aanneming van het voorstel in de Eerste
Kamer.
ERNSTIG MIJNONGELUK.
EEN DOODE, VIJF GEWONDEN.
SAARBRUCKEN, 10 Januari (V. D.) In de
Sa ar mijn Etzenpliz is bij het wisselen der
ploeger, een staaldraad, waaraan vier gela
den kolenwagens werden opgeheschen ge
broken. De wagens stortten op een groep
mijnwerkers, die de mijn zouden verlaten.
Hierdoor werden vijf mijnwerkers ernstig ge
wond en één mijnwerker gedood. Een der
gewonden verkeert in levensgevaar.
M. Nijhott:
Leven is goed, ofschoon het dooden maakt.
TREKHONDEN.
'De regeering maakt plannen om
tot het fokken van speciale trek
honden over te gaan).
Weer is het trekhondenprobleem
Dat reeds zoo oud is, aan de orde,
Opnieuw is dit transportsysteem
Een actueele zaak geworde';
Er is nu weer iets nieuws bedacht
Door onze wijze landsregeering,
Daar men het dier onmisbaar acht
Voor kleine plattelandsche nering;
Het denkbeeld zooals het daar staat
Is stellig nobel van bedoeling,
Maar met het feit waar het om gaat
Houdt het nog bitter weinig voeling;
De hond die onder wagens sjouwt
Moet altijd meelij blijven wekken.
Al is hij nog zoo flink gebouwd,
Die bouw is niet geschikt voor trekken;
Hij heeft geen kracht die ertoe leent,
Hem onder aan een kar te binden,
Hoe goed zijn baas 't ook met hem meent,
(En zij zijn meestal hondenvrlnden)
En ieder middel dat de tijd
Nog brengen zal, moet, naar wij vreezen.
Zoolang de hond niet wordt bevrijd.
Een onvoldoende middel wezen;
Moog 't in 't begin wat lastig gaan,
Men moest hem maar zijn vrijheid geven,
Een trekhond heeft in 't hondsch bestaan
Nog erger dan een hondenleven.
P. GASUS.
OPMERKINGEN VAN LEZERS.
HET ELZENPLEIN.
Een bewoner van het Elzenplein schrijft
ons dat de hoeken van het Elzenplein en de
Accaciastraat nirt betegeld zijn en een plant
soen of een beplanting is te duur voor de
gemeente. Het gevolg is dat kinderen de trot
toirs opbreken en het zand tegen de huizen
opwaait en de verf bederft.
Inzender hoopt dat nu spoedig verbetering
in den toestand zal worden gebracht.
KOLONIAAL CONGRES
S. D. A. P.
DER
Sovjet-Rusland heeft als verkeersmiddel de, door een propeller gedreven slede, in dienst
gesteld. Deze sleden zijn ingericht voor passagiers- en postvervoer en y -. 'dien op
teer lange paiectcrt- „glijden",
Openingsrede van den heer
J. Oudegeest.
Hedenmiddag half twee zou het Koloniaal
Congres der S. D. A. P. geopend worden, dat
heden cn morgen gehouden wordt in de
zaal van het N. V.-Huis te Utrecht. De ope
ningsrede zou uitgesproken worden door den
voorzitter der S. D. A. P. den heer J. Oude
geest.
Aan de rede van den heer Oudegeest wordt
het volgende ontleend:
„Het koloniale vraagstuk dringt zich in
den laatsten tijd steeds weer op. Azië is ont
waakt en zal niet meer inslapen. Deze ont
waking was een gevolg o.a. van den wereld
oorlog en van de Russische revolutie. Men
heeft zijn eigen kracht leeren kennen.
Dezelfde toestanden als in Engelsch-Indië
bestaan ook in onze koloniën. De wijze waar
op de blanke directies van sommige onder
nemingen het bruine personeel uitbuiten, is
hemeltergend. Naast den strijd voor de na
tionale bevrijding van den inlander is ver
steviging van den klassestrijd noodzakelijk.
Onze S. D. A. P. doet al het mogelijke op
dit gebied. Het N. V. V. is bereid op het ge
bied der vakbeweging te doen wat noodig is.
Wij wenschen een zoo snel mogelijke bevrij
ding der Indonesiërs van het Hollandsche
juk. Wij doen dit geheel op dezelfde wijze,
waardoor wij ook de bevrijding der Neder-
lanrische arbeidersklasse uit het kapitalisme
zullen bewerkstelligen. Wij voeren dezen
strijd reeds sedert van Kol in 1897 in de
Tweede Kamer kwam.
„De ontwikkeling der gebeurtenissen in
het Verre Oosten maken een vaste gedrags
lijn voor onze politiek noodzakelijk. Vandaar
dit beginselprogram, dat het Partijbestuur
het Congres voorlegt. Onze menschen, maar
ook de buitenwereld dient te weten, waar
wij heen willen en wat de grondslag is van de
woorden en daden, die inzake de koloniale
politiek van ons uitgaan.
„Bij ons is niets te bespeuren van de ze
nuwachtigheid. die blijkbaar de regeering
bevangen heeft. In een brief aan de regee
ring heeft het partijbestuur var. de S.D.A.P.
gewezen op de verderfelijkhcid dezer zenuw
achtigheid. Wij hebben opheldering gevraagd
aangaande de huiszoekingen, de molestaties
en arrestaties, dio eenigc weken geleden in
Indonesië hebben plaats gehad. WIJ hebben
een volledige opheldering geëischt. Deze is
niet gegeven. De rcgeeringsgemachtigde
Kiewiet de Jonge heeft m den Volksraad
niets positiefs gezegd. Alles is vaag gehou
den. Indien werkelijk vaststaande feiten
voorhanden waren, waarom deze dan niet
medegedeeld"5 Is het de bedoeling oost-and te
verwekken? Zoolang geen opheldering gege
ven is, blijven wij gelooven aan de provoca
tie der regeering. Zoolang protesteeren wij
legen deze politiek van kneveling der vrij
heden, verkrachting der rechten en de be
lemmering van een normaal politiek leven
van de Indonesiërs. Wij zullen protesteeren
zoolang totdat recht en vrijheid voor Indone-
jië verkregen zijn.
Het Belangrijkste.
Geheimzinnige moord te Voorburg. Wielrij
der neergeschoten.
(pag. 1, le blad).
Het Koloniaal Congres der S. D. A. P. De
heer Oudegeest aan het tcoord.
(pag. 1, le blad).
De Haagsche conferentieEen uiteenzetting
van Graaf Bethlen.
(pag. 1, 2e blad)
Zeer belangrijke rede van den Engelschcn
minister Thomas over dc Industrie van
Gr.-Brittannië.
(pag. 1, 2e blad>.
Het noenmaal der Volkenbondsjournalisten.
(pag- 1. 2e blad).
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Willem Mengelberg.
(pag. 1, le blad).
Fidelio: Haarlemmer Halletjes.
(pag. 3, 5e blad).
Dollarkoningen. Speciale correspondentie van
de United Telegraph.
(pag 1, 5e blad).
P. J. Zürcher; Uit Vergeelde Paperassen.
(pag 1, 5e blad).
Pim Pernel: Maak vooral een belezen indruk.
(pag. 2, 5e blad.)
H. E. Knappert: Ter Uitvaart. (Bij het afbre
ken der Groote Houtbrug.
(pag. 2, 5e blad).
HAARLEM, 11 Januari.
Willem Mengelberg
Volgens de New York Times, een der groot
ste Amerikaanschc dagbladen, is het twijfel
achtig of Willem Mengelberg, wiens contract
in Amerika aan het eind van deze maand
expireert, het volgend jaar daar nog zal ("-
rugkeeren. De reden zou zijn, dat dc niet
zeer aangename verstandhouding tusschen
de beide dirigenten van de Philharmonic So
ciety, Toscanini en Mengelberg, tot een uit
barsting heeft geleid. De New York Times,
van welker artikel het Hbld. den Inhoud weer
geeft, geeft een uiteenzetting waaruit blijk?,
dat Mengelberg daarin de aanvaller is ge
weest. Hij zou na zijn terugkeer in Amerika
zijn misnoegen over het gehalte van het or
kest hebben geuit, en daarvoor twee oorza
ken hebben genoemd: le. wisseling van or
kestleden; 2e. den invloed van Toscanini's
methode-van-studic met het orkest. Dc Ita
liaan heeft deze critiek vernomen en ver
klaard, dat hij niet wist of hij dirigent zou
kunnen bleven als zijn collega zijn werk cri-
tiseerde.
Verder Is besloten tot een Europeesche
tournée van de Philharmonic Society, waarbij
Toscanini als dirigent zal optreden, en tot
dusver Mengelberg niet is uitgenoodigd om
ook maar éen enkel concert tc lelden. Dc
New Yorksche vrienden van Mengelberg zou
den nu een fonds willen stichten, of al ge
sticht hebben, om de tournée uit te breiden
met een extra-serie concerten, die hij lelden
zou. Maar het blijft ook daarbij nog de vraag
of het bestuur der Philharmonic op dit denk
beeld zal ingaan, omdat uit de deelneming
der beide dirigenten aan de tournée moei
lijkheden zouden kunnen ontstaan.
Mengelberg en de Amerikannsche directeur
van het orkest, Judson, hebben beiden ge
antwoord op de vraag, of de Hollandsche di
rigent het volgend jaar weer in Amerika zou
terugkeeren, dat daaromtrent nog niets be
sloten was. Evenmin werd het gerucht beves
tigd, dat de Engelsche dirigent Sir Thomas
Beecnam het volgend Jaar als een der leiders
van de Philharmonic zou optreden.
Een uur vóór den aanvang van een concert
in Carnegie Hall kreeg de tweede dirigent
Hans Lange bericht, dat liij het moest lelden
wegens ziekte van Mengelberg.
Tot zoover de mededeelingen van dc New
York Times.
Noch in muziekkringen, noch bij het pu
bliek zal het groote verwondering wekken dat
wrijving ontstaat tusschen twee dirigenten,
die aan .hetzelfde orkest verbonden zijn. Het
zou veel verwonderlijker zijn als die wrijving
uitbleef.
In de waardeering van het Amerikaanschc
publiek staat dc Italiaan Toscanini zeker
even hoog als Mengelberg, waarbij komt dat
een groot deel van dit publiek van Italiaan
sche origine 'is, en daardoor des tc sterker
voor hem geporteerd. Overigens kunnen ook
wij Hollanders wtl als zekerheid aanvaarden,
dat Toscanini, een kunstenaar van buiten
gewone gaven, zeker niet minder hoog noet
aangeschreven worden als onze landgenoot.
Daarvoor getuigen vele deskundige opinies;
zelfs zijn er, die Toscanini nog hooger dan
Mengelberg stellen, ofschoon zij de buiten
gewone qualiteiten van den Hollandschen di
rigent ten volle erkennen.
Als de New-Yorksche glorie van een der
beide dirigenten, of misschien zelfs van bei
den. wal tanende mocht zijn, hoeft men ciut
niet au sérieux te nemen. Met hun bcteeke-
nis, en met de waardeering die zij in Europa
genieten, heeft dat niets te maken. De Ame
rikaanschc mentaliteit ten aanzien van kun-
