WALES ANTHRACIET
REGEN MAKEN
G. KRAAY&Co.
CABERET MODERN
BORMANS EN LAARHOF
HARRY CURTEN
Het woord is aan
Het Belangrijkste.
47e Jaargang No. 14292 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Zaterdag 25 Januari 1930
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN: J. C PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM. UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER HOOFDREDACTEUR: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN per week f 0.27^4, met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3.57Vi. Franco per post door Nederland f 3 87J4. Losse nummers
f 0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden fO-57'A, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15C54 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN: 1—5 regels 1.75. elke regel meer f 0-35. Reclame*
/0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels 0.6<^
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. 0.25. elke regel meer 0.10. uitsl. i contant-
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 1 400.-, Duim 1 250.-, Wijsvinger 1150.-, Elke andere vinger 1 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
INCFZONDEN INCEN
afm. 20 30 30 50
p. H.L. franco huis f 3.10 g
N.V. Brandstoff enhandel
Turfmarkt 10 Telef. 11088
Bestelkantoor P. BIERENBROODSPOT
Rijksstraatweg 147 H.N. Telef. 14653
RAAKS HAARLEM
PIANO-HUMORISTEN
INTERNATIONAL SONGS
ZATERDAG SOCIETYAVOND
VAN 8—3 UUR. NA 12 UUR GEEN
TOEGANG
DE ZWAARSTE STRAF VOOR
HATRY.
14 jaar dwangarbeid.
WAARBIJ 2 JAAR „HARD LABOUR".
De zaak tegen de vier directeuren der Ha-
try-groep is tot een dramatisch einde ge
komen door de erkenning van alle vier be
klaagden dat zij zich hadden schuldig ge
maakt aan de tegen hen ingebrachte aan
klacht van zwendel. Hatry heeft het maxi
mum van 14 jaar dwangarbeid gekregen,
Daniels zeven jaar, Dixon vijf jaar en Tabor
drie jaar. Daarvan moeten zij bovendien de
eerste twee jaar „handenarbeid" verrichten.
Ook dit is een maximum straf, die alleen
door mannen met een zeer sterke constitutie
lang achtereen kan worden doorstaan.
Verder meldt het Hbld. nog:
Hoofdrechter Avory zeide tot Hatry: „Gij
wordt veroordeeld voor den meest-verb ij ste
renden zwendel, die in de laatste 50 jaren
den goeden naam van den handel in dit land
heeft bevlekt. Gij zijt dien zwendel begonnen
door op groote schaal frauduleuze aandeelen
uit te geven, waarvan niemand, bankiers,
effectenmakelaars, publiek, maar in het
minst kon vermoeden dat zij niet echt waren
en waardoor ge u aan oplichting hebt schul
dig gemaakt tot een bedrag van 795.000 pd.st.
De gemeenten Swindon. Gloucester, en Wake
field hebt ge opgelicht voor een bedrag van
822.000 pd.st. Ik kan mij geen erger vergrijp
voorstellen dan dat waaraan gij u hebt
schuldig gemaakt en leg u daarom de maxi
mumstraf op".
Alle veroordeelden hoorden het vonnis
kalm aan.
In zijn laatste pleidooi voor Hatry had de
rechterlijke raadsman Norman Birkett cle
mentie gevraagd. Hij legde de sensationeele
verklaring af, dat Gialdini het eerst had
aangedrongen op de uitgifte van duplicaat
certificaten en er bij had gezegd, dat wan
neer hiertoe niet onmiddellijk werd besloten,
Gialdini zich ten huize van Hatry zou dood
schieten, daar hij de financieeie catastrophe
niet kon afwachten. Hatry en de anderen
gaven onder den indruk van deze woorden
in een zwak oogerblik toe.
De kosten van het proces-Hatrv worden
volgens een Reuter-bericht op 20.000 pond
sterling geschat.
In het Lagerhuis zal de volgende week Sir
Kingsley Wood den minister van Buitenland-
sche Zaken vragen, wat hij zich voorstelt te
doen met betrekking tot het uitleverings-
tractaat tusschen Groot-Brittannië en Italië,
daar dit thans van dien aard is dat Hatrv's
medeplichtige, Gialdini, die thans in Italië
vertoeft, niet naar Engeland kan worden
overgebracht.
DE ONTPLOFFINGEN IN DE
ST1K5TOFFABRIEK.
DE MEENING VAN DE ARBEIDS
INSPECTIE.
Men schrijft ons uit Velsen:
In de laatst gehouden vergadering van den
gemeenteraad vroeg de heer Schaar aan 3.
en W. of het College maatregelen dacht, te
kunnen nemen om verdere ongevallen op de
stikstoffabriek tegen te kunnen gaan.
De Burgemeester antwoordde dat het ge
meentebestuur hiertegen weinig kan doen;
de burgemeester zegde toe bij de Arbeids
inspectie inlichtingen te zullen gaan inwin
nen.
De hoofdinspecteur van den Arbeid te
Haarlem heeft den burgemeester het volgen
de antwoord op zijn verzoek om nadere in
lichtingen doen toekomen:
„In de stikstoffabriek der Mekog te
Velsen wordt ammoniak bereid door stik
stof en waterstof in gasvormigen toestand
onder hoogen druk en temperatuur samen te
brengen. Stikstof is niet explosief- of brand
gevaarlijk, in tegenstelling met waterstof,
dat bij aanwezigheid van zuurstof (lucht),
knalgas kan vormen, hetwelk explosief is. De
benoodigde waterstof wordt afgescheiden
uit cokesovengas, dat wat gevaarlijkheid be
treft, op één lijn te stellen is met gewoon
lichtgas. De bijmengselen van cokesovengas
vormen bij de fabricage van amoniak
eveneens een gevarenbron. Er zijn dus ruim
schoots factoren aanwezig om het bedrijf
eener z.g.n. stikstofbindingsfabriek, wer
kende volgens het hier gevolgde moderne
procédé onder de brand- en explosiegevaar
lij ke te rangschikken; gevaar opleverende
zoowel voor de arbeiders als voor de omge
ving.
Bij den bouw der fabriek en de installatie
ls met deze eigenschappen uiteraard zoo
veel mogelijk' rekening gehouden en ge
schiedt dit eveneens bij de uitoefening van
het bedrijf.
De onderneming beschikt over een weten
schappelijk gevormde bedrijfsleiding en een
uitgebreid speciaal geschoold personeel. De
vereischte voorzorgsmaatregelen in het be
lang van de veiligheid zijn menschelijker-
wijs gesproken zoo ver mogelijk doorgevoerd.
Een vergissing of verkeerde manipulatie bij
de behandeling der onder hoogen druk en
temperatuur verkeerende toestellen, waar
in de reacties der gassen plaats vinden, kan
gelijk onlangs gebleken is, noodlottige gevol
gen hebben, zonder dat de oorzaak te wijten
is aan onvoldoende zorg voor de naleving
der veiligheidsmaatregelen. Het groot-in
dustrieel bedrijf eener z.g.n. stikstoffa
briek kan trouwens niet worden uitge
oefend zonder de veiligheidsmaatregelen tot
het uiterste op te voeren. Zulks is een be-
staanseisch van de industrie.
De industrieele verwerking van gassen
onder hooge spanning en zeer hooge of lage
temperatuur gaat nu eenmaal gepaard met
een verhoogde kans op ernstige ongevallen
(explosie, vernieling brand, vergiftiging
e.a.) getuige het effect der stoomketel
explosies, acetyleen-ontploffingen, springen
van reservoirs met gassen onder hoogen
druk, bijtende vloeistoffen etc., zich mani-
festeerende in geweldige vernieling der
na astbijzij nden materie.
Voor een juiste gevolgtrekking uit het bo
venstaande acht ik het wel van belang,
hieraan toe te voegen, dat het karakter van
het bedrijf in aanmerking genomen, de stik
stoffabriek der Mekog naar mijn oordeel
voor de daar werkzame arbeiders en voor de
omgeving geen buitengewoon gevaar ople
vert, mits de noodige voorzorgsmaatregelen
worden in acht genomen.
Alleen blijft de voortdurende waakzaam
heid geboden."
DE EINDHOVENSCHE KAS-
LOOPER GEARRESTEERD.
HIJ WAS NAAR PARIJS GEWEEST.
De Antwerpsche politfe heeft gisteren op
last van de Eindhovensche gearresteerd den
kaslooper van de firma Elias te Strijp, die
voor zijn patroon de vorige week f 5000 moest
gaan wisselen en sindsdien niet meer was
teruggekeerd. Hij was enkele dagen naar
Parijs gegaan en vandaar naar Antwerpen
om werk te zoeken, doch hij werd daar bij
aankomst gearresteerd. Slechts een klein
gedeelte van het geld werd nog op hem ge
vonden. Zijn uitlevering is aangevraagd.
ALLE BIOSCOOPMUSICI TE
GRONINGEN ONTSLAGEN.
De geluidsfilm neemt het werk
over.
In verband met de aanschaffing van ge
luidsfilm-apparaten hebben de musici van
alle bioscopen te Groningen hun ontslag ge
kregen.
De bioscoopdirecteuren moesten naar zij
zeggen, deze geluidsfilmapparaten aanschaf
fen, doordat een nieuwe regeling bepaalde,
dat het personeel eens per week vrij moet
hebben. Zij hebben thans besloten de appa
raten geregeld te gebruiken, zoodat de mu
zikanten overbodig zijn geworden.
ALASTRIM TE HILVERSUM.
De bestrijding.
In verband met de Dinsdag te Hilversum
geconstateerde alastrimgevallen, zijn op me
disch advies thans de leerlingen van twee
klassen eener school aan het Zwaluwplein en
een klas van de Voorbereidende School aan
de Minekerlerstraat voor twee weken naar
huis gezonden.
HET ZEVENDE RETOUR-
VLIEGTUIG TERUG.
Het zevende retourvliegtuig uit Neder-
landsch-Indië, voorloopig het laatste, dat
Vrijdagmorgen te 7.20 uur uit Budapest ver
trok. is gistermiddag na een tusschenlanding
te Hannover omstreeks half vijf op Schiphol
geland.
De leden der bemanning, de heeren Tepas,
Pellens en Weber werden onmiddellijk na de
aankomst door den directeur van de K.L.M.,
den heer Plesman begroet. Bij de ontvangst
was een aantal belangstellenden aanwezig.
Onder hen merkten wij nog op de heeren
Wurfbain, commissaris van de K.L.M., ir.
Damme, directeur-generaal der Posterijen en
Telegrafie, ir. Stephan en Smits van de Fok
kerfabrieken.
VIJFTIEN RENPAARDEN
VERBRAND.
NEW ORLEANS, 24 Jan (N.TA.) Op
de wedrenterreinen alhier werden twee stal-
gebouwen door brand verwoest.
Drie personen liepen ernstige brandwonden
op.
Niet minder dan 15 renpaarden zijn in de
vlammen omgekomen.
DE LEIPZIGER MESSE.
Naar aanleiding van berichten, dat de na-
jaarsmesse te Leipzig dit jaar niet zou door
gaan, verzoekt de Directie van de Leipziger
Messe ons te willen mededeelen, dat deze
geruchten onjuist zijn. Evenals het vorig
jaar worden ook dit jaar twee beurzen ge
houden, een in het voorjaar aanvangende op
2 Maart en een in het najaar, aanvangende
op 31 Augustus.
Confucius
De edele soort mensch is ver gevorderd in
de kennis van plicht. De lagere soort is en
kel vergevorderd in het geld verdienen.
MAATREGELEN.
(Binnenkort is de instelling te
verwachten van een commissie,
die tot taak zal hebben de re
geering voor te lichten over de
vraag, in hoeverre van over
heidswege met betrekking tot
het dansen maatregelen dienen
te worden genomen. Courant-
bericht).
Toen mijn zeer danslustig nichtje
Dit gewichtige berichtje
In de krant gelezen had,
Toen betrok haar lief gezichtje
Maar ik zwoer het lieve wichtje
Dat zij niets te vreezen had;
Kijk dan huilde zij ze kunnen
Ons het dansen weer niet gunnen
(Ze was danig van de kook)
Ja, ik ken ze met hun plannen,
Dat is echt weer iets voor mannen,
De regeering is een spook!
Aangezien het wel kan wezen
Dat u eveneens bij 't lezen
Van dit nieuwtje even schrok,
Moeten wij het saam beschouwen
Tot herstel van uw vertrouwen
En vermijding van uw wrok;
Wil Den Haag de dans beperken?
Daar is niets van te bemerken
In dit nieuwste document.
Er wordt zeer beslist gezwegen
Van een maatregel er tegen,
Er staat: maatregel „omtrent";
Onze hooge landsregeering
Zorgzaam, ondanks de bewering,
Dat dit vaak te wenschen laat,
Wil slechts maatregelen treffen
En u moet toch wel beseffen
Dat zijn: reeglen voor de maat;
Maat is van de dans de basis,
Dat weet ieder, maar helaas is
Ieder niet daartoe in staat,
De regeering wenscht nu 't dansen
Met meer regelmaat dan thans en
Meer geregeld in de maat.
P. GASUS.
UITING VAN RASSENHAAT.
WATSONVILLE, (Califomië) 24 Jan. (Reuter)
Zes blanken zijn gearresteerd onder beschul
diging, dat zij een aanval hebben gedaan
op Philippijnen van wie er verscheidene wer
den geslagen en een doodelijk werd gewond.
De inwoners sloten zich gisteren bij de politie
aan om een einde te maken aan de ongere
geldheden ter plaatse.
Alle gelegenheden voor vermaak zijn geslo
ten. De oorzaak der ongeregeldheden is een
kwestie van rassenhaat.
LEGER DES HEILS.
KOMMANDANT HENRY BULLARD
TE HAARLEM.
Deze grijze veteraan van het Leger ces Heils
die. hoewel eigenlijk uit den actieven dienst
getreden wegens het bereiken van de leeftijds
grens, toch nog steeds aan het werk van het
Leger deelneemt, bereist op 't oogenblik ons
land en houdt op zijn tournée in vier weken
een reeks Yan nagenoeg vijftig samenkom
sten. Als men bedenkt dat voor zijn toe
spraken, die tintelen van leven en hoogst
belangwekkend zijn door al de er in ver
wekte mededeelingen over het werk van het
Leger, het grootste deel van die samenkom
sten noodig zijn, zal men erkennen, dat dit
een prestatie is.
Kommandant Bullard die Zondag a.s. te
Haarlem zal optreden is de oudste zendings
officier van de wereld-organisatie „Het Leger
des Heils". Hij maakte deel uit van de groep
pioniers-officieren, die de vlag hebben ge
plant in het geweldige gebied in Britsch-Indië
in 1882. Hij heeft de spits afgebeten in den
moeilijken strijd dien het Leger heeft moe
ten strijden om zich in Japan het terrein te
veroveren dat het er nu inneemt-.
In West-Indië, en Britsch-Indië heeft hij
als hoofdleider gearbeid. Hij is waarschijnlijk
ie meest bereisde officier van het Leger, heeft
b.v. in 1928 heel het gebied van Zuid-, Oost
en West-Afrika bereisd en alleen per automo
biel reeds 16000 K.M. afgelegd om van post
tot post te komen. Wat dit beteekent in de
binnenlanden, kan men zich nauwelijks voor
stellen.
De kommandant houdt Zondagavond een
hoogst interessante causerie over zijn oudste
relaties met den stichter van het Leger des
Heils. Op Zondagmiddag spreekt hij over het
Zendingswerk en het Leger. De Zondagmor
gendienst zal ook zeer belangwekkend zijn
door zijn toespraak,
Hatry c.s. tot maximumstraffen veroor
deeld.
(pag. 1, le blad).
De proeven om regen te verwekken mislukt.
(pag. 1. 2e oiad)
De ontploffing In de stikstoffabriek te
IJ muiden.
De meening van de Arbeidsinspectie.
(pag. 1, le blad).
De voorbereidingen ter Londensche Con
ferentie.
(pag. 1, 6e blad).
Het geschil Bolivia Paraguay. Zaleski waar
schuwt den Volkenbond.
(pag. 1, 6e blad).
ARTIKELEN, enz.
Amsterdamsche Automoblcltentoonstelllng.
De tendenzen der automobielindustrie.
(pag. 1, 2c blad).
J. C. P.: Om Ons Heen: Ons Spoorwegsta
tion.
(pag. 1, 3e blad).
Zang en Vriendschap. Uit de levensgeschie
denis van een 100-jarige.
(pag. 1, 4e blad).
De R.-K. en het onderwijs aan zwakzinni
gen.
(pag. 1, 3e blad).
Detroit de autobielstad.
(pag. 1, 5e blad).
Pim Pernel: De onnavolgbare spreeuw.
(pag. 2, 5e blad).
Fidello: Haarlemmer Halletjes.
(3e pag. 5e blad).
Uit Vergeelde Paperassen.
(pag. 3, 5de blad).
HET VERGAAN VAN DE
„MONTE CERVANTES".
De kapitein verdronken.
HAMBURG, 24 Jan. (V.D.) Betretlende
de kentering van de „Monte Cervantes" is
bij de H.S.A.D. Gesellschaft van het Argen-
tijnsche Ministerie van Marine een tele
gram binnengekomen, blijkens hetwelk het
schip nog slechts met do bakboordsschroef
boven water uitsteekt. Het ter assistentie
vertrokken zusterschip de ..Monte Sarmien-
to" zal waarschijnlijk op 27 Januari a.s. ter
plaatse arriveeren.
Na overname van de 1100 passagiers en de
ongeveer 400 man equipage, alsmede van de
bagage, hetgeen ongeveer een dag in beslag
zal nemen, zal de „Monte Sarmiento" on
verwijld de terugreis naar Buenos Aires aan
vaarden en de geredden een der eerste dagen
van Februari aan wal brengen. De levens
middelen, die zich aan boord van de
.Monte Cervantes" bevonden, konden nog
tijdig in veiligheid gebracht worden. Alles
werd naar Ushuala vervoerd, zoodat daar
dus voor de verzorging van de schipbreuke
lingen voldoende in voorraad is. Ook de ba
gage kon voor het grootste deel geborgen
worden. In de haven van Hamburg is de
verslagenheid over het vergaan van het
trotsche schip uiteraard algemeen. Het be
richt, dat de passagiers en de bemanning in
veiligheid zijn, werd met groote vreugde be
groet.
De waarschijnlijk om het leven gekomen ge
zagvoerder, kapitein Dreier is 56 jaar oud en
was sedert 1899 in dienst van de Hamburg
Siidamerikanische Dampfschiff Gesell
schaft. in Maart van het vorig jaar werd hij
commandant van de „Monte Cervantes".
DE FINANCÏEELE VERHOUDING
TUSSCHEN RIJK EN GEMEENTE
VOOR VELSEN EEN SCHADE VAN
BIJNA EEN HALVE TON PER JAAR.
Naar wij vernemen zal de gemeente Vel
sen een schade lijden van ongeveer
f 48,693 per jaar ingevolge een fout ln dc
Wet op de financieeie verhouding tusschen
Rijk en gemeenten. Die fout bestaat hierin,
dat de uitkeerlng voor de eerste vljfjaarlijk-
sche periode niet wordt gedeeld door het
aantal inwoners uit den tijd van de daar
voor tot grondslag genomen andere gegevens
maar op een tijdstip drie jaar daarna.
Wanneer men nl. de verschillende gege
vens. die tot grondslag strekken voor de ult-
keering, en het inwonertal, waardoor wordt
gedeeld, neemt uit dezelfden tijd. verkrijgt
men een basis, die geruimen tijd dienst
kan doen, daar, al is ook het bedrag der uit
gaven en belastingopbrengsten en andere
gegevens, met het oog op latere uitbrei
ding der Gemunte, te laag genomen, dit
zelfde ook geldt van het Inwonertal, waar
door wordt gedeeld.
Neemt men echter dc gegevens uit een
vroeger tijdperk en deelt men deze door de
bevolking drie jaar later, dan krijgt men
een onnatuurlijke regeling daar nu voor Ge
meenten. die in dien tijd sterk in bevolking
zijn vooruitgegaan, het bedrag per inwoner
voor de volgende vijfjaarlljksche periode
kunstmatig sterk wordt verlaagd, door het
te deelen door een te hoog en niet passend
bevolkingscijfer.
Elders in dit blad icordt verteld van de proeven die gisteren bij Zandvoort genomen
zijn om regen te maken. Links: op Schiphol wordt het ijs in zakken gepakt. Rechts: „Zou
het regenen?", een schelpenvisscher aan het strand turend naar den hemel, waar hoog
in 't diepe blauw de vliegtuigen cirkelden, waaruit het fijne ijs werd geworpen. Maar
er was geen wolkje aan de lucht en er kwam géén regen.
