Het woord is aan...
Het Belangrijkste.
DIEFSTAL IN HET POSTKANTOOR
47e Jaargang No. 14302
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 6 Februari 1930
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEURENi J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week /0.27J4, met Geïllustreerd Zondagsblad /0.32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3-57^4. Franco per post door Nederland 3.87J4- Losse nummers
ƒ0.06- GeilL Zondagsblad per 3 maanden /0-57J4, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15C54 Redactie 106C0
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN1—5 regels 1.75. elke regel meer 035. Reclames
/0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels 0.6<V
elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 1—4 reg. ƒ025. elke regel meer 0.10. uitsl. i contar.t.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekafconnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet oi Oog I 400.-, Duim 1 250.-. Wijsvinger i 150.-, Elke andere vinger I 50.-, Arm- ol Beenbreuk 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
HAARLEM, 6 Februari.
Engelsch en Amerikaansch.
In Engeland wordt tegenwoordig een he-
vige campagne gevoerd tegen de Amerikaan-
sche praatfilm. Er zijn in het Lagerhuis
vragen over gesteld aan de regeering. Aller
lei drastische maatregelen zijn geopperd om
het verwenschte product te weren, en de
meest radicale is wel, er een zoo mateloos
hoog invoerrecht op te heffen, dat de Brit-
sche filmindustrie zich onder deze bescher
ming zou kunnen ontwikkelen tot een pro
ductie, voldoende voor eigen land. Die pro
ductie heeft zij nog lang niet bereikt. En het
ergste is dat de groote massa in Engeland
een positieve voorkeur toont voor de Ame-
rikaansche film, boven de Engelsche, of
schoon de „talkie" van de Yankees noodza
kelijkerwijze hun merkwaardige taal spreekt.
Dit laatste is natuurlijk de oorzaak van
al het verzet. Voor den zelfbewusten Brit ls
de Amerikaansche editie van zijn taal een
ware gruwel. Hij vindt dat geen Engelsch.
Het isenfin, hij zal het dan maar
„Amerikaansch" noemen. En het is niet zoo
zeer het neusaccent dat hem tot veront
waardiging brengt, als wel de rijkdom van
kernachtige woorden en uitdrukkingen,
waarmee de 'Amerikaan de Engelsche taal
naar zijn behoeften heeft gewijzigd. Zij klin
ken rauw, lawaaiig in des Britten oor.
En nu worden op dit Amerikaansch dertig
millioen Engelsche bioscoopbezoekers per
week onthaald!
Het gevolg blijft niet uit. Bil dit publiek,
dat de Amerikaansche talkies boven de En
gelsche prefereert omdat het ze levender,
boeiender vindt, zijn zeer velen die zich om
taalgevoeligheden en taalzuiverheid niet in
het minst bekommeren. Zij vinden het eei'st
nogal komiek dat de Hollywood -acteur, als
Engelsch Lord optredend, zulke uitdrukkingen
bezigt als „Say bo!". „Attaboy!". „Some
baby!" en nog veel meer van dien aard.
Daarna raken zij er aan gewend, en tenslotte
nemen zij ze zelf over. Het Amerikaansch is
een waren veroveringstocht door Engeland
begonnen, en de verontwaardigde oopositie
jammert: „Wat geeft ons nog ons taalonder
wijs9 Wat helpt het of onze onderwijzers hun
uiterste best doen? De taai-indringer uit
Amerika heeft vasten voet gevonden, de in
vasie is een gruwelijk feit!
Misschien ls het niet zoo kwaad voor de
Engelschen dat deze taai-aanval op hen ge
daan wordt. Het zal allicht hun film-industrie
er toe drijven om eerst eens films te gaan
maken, die hun eigen publiek als beter dan
de Amerikaansche zal erkennen. Want daar
zit 'm natuurlijk de fout. Kunstmatige verde
diging door invoerrechten-opdrijving waar
voor de Engelsche regeering overigens in dit
geval weinig of niets schijnt te voelen
nemen haar niet weg.
Niet alleen op dit gebied begint Engeland
den drang van de machtige overzeesche re
publiek, waarmee zij door taalverwantschap
zoo nauw verbonden is, steeds sterker te voe
len. De Amerikaansche litteratuur, vroeger
vrijwel van geen beteekenis, is sinds den nor-
log ontwaakt tot groot werk, van internatio
nale beteekenis. Er zijn auteurs verschenen,
wier arbeid minder verfiind is dan die van
de eerste Engelsche schrijvers, maar krachti
ger volbloediger, perroonlijker, vrij van de
decadentie der Oude Wereld. Er ls nog geen
Amerikaansche Kunst van groote beteekenis,
er wordt vooral in de muziek zwaar leentje
buur bij Europa gespeeld en aan grenzenloos
snobisme gedaan maar er is al een litte-
Een merkwaardig beeld van de Engelsche
en de Amerikaansche geestesgesteldheden
geven de leidende humoristische weekbladen:
het Engelsche „Punch" en het Amerikaansche
Life".
Punch, doortrokken van conservatisme en
Engelsche distinctie, krampachtig vasthou
dend aan een typografisch nogal ouderwetsch
uiterlijk, scrupuleus in zijn humor-gehalte,
bang voor elk fel sarcasme, altijd fijntjes m
zijn onuitputtelijke ironie, vol knappe toe-
keningen geïnspireerd door raken, fijnen
humor, maar zonder kracht, zonder durf, ook
alw*< r wat ouderwetsch aandoend.
Life modern, in een kleurlgen omslag met
een felle teekening buitenop, net zoo oneven
wichtig van inhoud als Punch uitgebalan
ceerd en „stylish" is, met een wonderlijke af
wisseling van „goeie moppen", zoutelooze
anecdotes, fijnen humor, ruwe scherts, vin
nig sarcasme, óok vol knappe teekenmgen,
waaronder een aantal vol durf en stencen
opzet, naast andere die zoetiger dan die van
Punch zijn. Life. dat brutaalweg op zijn om
slag als aanbeveling zet: „Alle grappen in dit
nummer uitgelegd" en inderdaad op een ach-
terpagina een kolommetje geeft onder de
titels: „Ontwikkel uzelf! Ook gij kunt
misschien zin voor humor krijgen! Lees
de verklaringen van de grappen in cut
nummer en word het succes van uw°mge-
ving!.... waaronder d3n de lijst uitleggin
gen0 volgt. in een geduldigen lagere school-
toonDe abominatie! Stel u voor dat
een Europeesch blad zijn lezers '.#o behan
delde! Stel u voor dat Punch....
Neen. Als Mr. Punch Mr. Life op straat
ontmoette, zou hij zijn monocle in z'n oog
schroeven, en na een hautainen blik, over
Mr Life heen, met een licht Oxford-accent
equivalent van Haègsch vragen, wie die
man eigenlijk was.
Hetgeen niet wegneemt dat Mr. Punch oud
is en Mr. Life. jong, dat Mr. Punch langzaam
en deftig voortschrijdt en Mr .Life, die nog zoo
veel leeren moet, met stevlgen .krachtigen
stap, dat Mr. Punch fijntjes ironiseert en Mr.
Life erop los trekt, dat Mr. Punch lnteres-
sant-bleek en anaemisch is, en Mr. Life
blozend en volbloedig
Het is dit verschil, dat de Engelschen nu
ondervinden.
R. P.
John Gilbert:
Weet u dat er een millioen kloppende har
ten, een millioen eenzame meisjes en een
millioen Asschepoesters van mij droomen?
DE „VEENDAM" IN DEN STORM.
GROOTE SCHADE AANGERICHT.
BEHOUDEN TE HALIFAX.
De „Ass. Press" meldde Woensdagavond
uit Halifax, dat het Nederlandsche stoom
schip „Veendam", aldaar na een buitenge
woon stormachtigen overtocht met drie -la
gen vertraging is aangekomen. De kapitein
deelde mede, dat golven tot dertig meter
hoog over het schip heensloegen en het
ruim van de derde klas geheel hebben over
stroomd. De luiken werden door het geweld
van de golven ingedrukt. In de eetzaal stond
het water vier voet hoog. Alle losstaande
voorwerpen werden meegesleurd, ook de
vleugel stond geheel onder water.
Eenige reddingsbooten werden zwaar be
schadigd. Veertig ruiten werden ingedrukt.
De kaart-zaal, die zich twintig meter bo
ven den waterspiegel bevindt, werd geheel
verwoest.
Onder de vrouwen en kinderen, die zich
benedendeks bevonden, heerschte een onbe
schrijfelijke opwinding.
VOORSTEL TOT AFSCHAFFING
DER ONDERZEEëRS.
LONDEN, 5 Febr. (VX>.) De volledige
zitting van de Vlootconferentie heeft er in
toegestemd den llen Februari het vraagstuk
de onderzeeërs te bespreken, bij welke gelegen
heid Engeland voorstellen zal indienen voor
afschaffing van dit wapen.
DE MARKTVERLICHTING.
THANS EEN ADRES VAN „DOOR
EENDRACHT STERK".
Nadat eenige dagen geleden de exploitan
ten der persgasverlichting reeds aan den
gemeenteraad gerequesteerd hadden, heeft
thans ook het bestuur van de vereeniging
van Haarlemsche Markt- en Straatkooplieden
zich gewend tot den Raad met het verzoek
te willen bevorderen, dat de persgasverlich
ting op de marktterreinen blijft geoorloofd.
Adressanten achten het in de eerste plaats
ongewenscht. dat de verlichting wordt opge
dragen aan één persoon met uitsluiting van
alle anderen, waardoor een soort monopolie
geschapen wordt, waardoor de voordeelen
eener vrije concurrentie voor de marktkoop
lieden verloren gaan.
In de tweede plaats kanten de adressanten
zich tegen de electrische verlichting zelve,
door welker invoering zware financieele
lasten in den vorm van statiegeld, onderhoud
en vergoedingen op de marktkooplieden zul
len worden gelegd.
De kooplieden, die zich reeds tegen be
langrijke kosten een eigen persgaslamp had
den aangeschaft, mogen deze niet meer ge
bruiken en zijn daardoor zwaar gedupeerd.
Adressanten uiten verder hun verontwaar
diging over de wijze waarop het besluit van
B- en W., door den exploitant der electrische
verlichting is beïnfluenceerd en vestigen er
nog eens de aandacht op, dat. alle markt
kooplieden met uitzondering van enkele, die
geen persgas gebruiken, de persgasverlich
ting wenschen te behouden.
Daar er naar de meening van adressanten
geen openbaar belang is, dat een verbod van
persgasverlichting rechtvaardigt, wordt met
klem op intrekking van het besluit aange
drongen
DE ZOMERTIJD.
VAN 15 MEI TOT 5 OCTOBER.
Bij Koninklijk Besluit is bepaald, dat de
zomertijd zal aanvangen op 15 Mei en zal
eindigen op 5 October a.s.
JUBILEUM DER VEREEN. VAN
LETTERKUNDIGEN.
Op 8 Maart a.s. zal de Vereeniging van Let
terkundigen haar 25-jarig jubileum vieren te
Amsterdam.
Op dien avond zal door de Haarl. Tooneel-
club een voor dit feest expresselijk vervaar
digde revue: „De Schoonheidswedstrijd", in
het American Hotel worden opgevoerd.
LANDELIJKE RUITERSPORT.
De derde algemeene vergadering van -de
Nederlandsche federatie van landelijke rij-
vereenigingen in Nederland zal worden ge
houden te Utrecht op Woensdag 12 Februari
a-s- Er moet een nieuwe voorzitter werden
worden gekozen, omdat Mr. A. Slob om ge
zondheidsredenen wenscht af te treden.
NIEUWE FOKKER-VLIEG
TUIGEN.
DE GROOTSTE FOKKER OP SCHIPHOL
De Nederlandsche vliegtuigbouwer de heer
Fokker, heeft de Nederlandsche vliegtuig
industrie over de geheele wereld bekend ge
maakt. Dit blijkt wel duidelijk bij een bezoek
aan de Fokker- en K.L.M.-hangars op het
vliegveld Schiphol, waar steeds vliegtuigen
van allerlei nationaliteit, doch alle Fokker
toestellen van Nederlandschen oorsprong,
gereed staan.
De directie van de Fokkerfabrieken, offi
cieel de N.V. Nederlandsche Vliegtuigenfabriek
geheeten, had dezer dagen 'de vertegenwoor
digers der pers uitvenoodigd eenige nieuwe
toestellen te bezichtigen.
De grootste belangstelling bestond voor het
nieuwste vliegtuig van de Fokkerfabrieken,
een driemotoriee F VII gebouwd voor den
heer Willy Zietz uit Licht-enstein. een jonge
man nog. die groote nlannen schijnt, te heb
ben. Het toestel heeft een cabine voor vier
nersonen. is van alle moderne installaties
radio, schiinweroer. enz voorzien en heeft
een in lichte kleuren uitgevoerde betimme
ring van de firma Pander.
Het toestel is van hetzelfde tyne als dat
van den heer Van Lear B'ack. den bekenden
Amerikaanschen millionair. Be'de toestellen
de „Extra Dry" en de „Maryland Free
State" kunnen een snelheid van meer dan
200 K.M. per uur ontwikkelen. Het totale ge
wicht der toestellen bedraagt bij volle nor
male belasting 5200 K.G., terwijl voor lange
afstanden extra benzine kan worden mee
genomen. waardoor het totale gewicht 5500
K G. zal bedragen.
Op Schiobol staat verder, bijna gereed, het
grootste driemotorige verkeersvliegtuig tot
dusver in Nederland gebouwd, nl. de Fokker
F IX, gebouwd als prototype voor de bii
voortgezette exploitatie van den vliecrd'enst
Nederland—Indië v.v. te bezigen vliegtuigen.
Dit toestel kan achttien passagiers en vracht
goed vervoeren.
Een zeer bijzonder toestel ook door Fok
ker gebouwd is de „Southern Cross", het
vliegtuig, waarmede Kingford Smith zijn we
reldvlucht en Wilkins zijn tocht naar de
Noordpool heeft gemaakt. Het toestel, speciaal
ingericht voor dergelijke groote afstands-
vluchten de cabineruimte ingericht als
meteorologisch cn draadloos station en extra
groote benzinetanks is naar Amsterdam
gebracht om te worden opgeknapt. Kingford
Smith komt de volgende maand naar Am
sterdam om het toestel weer in ontvangst te
nemen. Welke plannen hij heeft, is niet of
ficieel bekend. Het verluidt evenwel, dat hij
een nieuwe vlucht om de wereld zal maken.
HOE HONDEN GESLACHT
WORDEN.
ERGERLIJKE DIERENMISHANDELING
In de Tel. vertelt de secretaris van den
Bond voor daadwerkelijke dierenbescherming
te Amsterdam over het slachten van honden
in een dorpje in ae buurt van Amsterdam.
Dit geschiedt voor het verkrijgen van hon-
denvet waaraan door sommige wonderdokters
en anderen geneeskracht wordt toegekend.
Over het slachten vertelt de secretaris o.a.
het volgende:
„Naderbij gekomen konden wij door de
kleren van de oude vermolmde schuur het
geheele schouwspel volgen. Het klinkt onge
loofwaardig doch een twintigtal jonden waren
in hokken in cirkelvorm naast elkaar opge
sloten om hun lot te ondergaan. Twee mannen
hadden juist in het midden der arena een
prachtige dobermanpincher onderhanden.
Het arme beest had vermoedelijk het gruwe
lijk lot van zijn voorganger gezien, want hij
beet naar alle kanten. De kerels hadden hun
handen echter in dikke leeren handschoenen
gestoken, waardoor zij zonder gebeten te
worden, het dier een metalen ring om den
bek konden doen. Achteraf bleek ons dat die
ring diende voor bescherming tegen het
bijten.
Aan den zolder hing een dunne staaldraad
met een lus en zonder den minsten weerzin
staken zij den kop van het dier door de lus en
lieten het losHulpeloos hing de hond aan
den staaldraad, waarvan de lus niet meer
zichtbaar was, doordat zij zich in het zachte
vel had geperst. Groote vlokken schuim kwa
men uit den bek van het arme spartelende
dier- Alsof het de gewoonste zaak van de
wereld was staken de lafaards een sigaret
op en wachtten kalm totdat de trouwe en
dankbare huisvriend van den mensch gestikt
was
Nadat alle andere slachtoffers hetzelfde
lot hadden ondergaan, werden de lijken in
groote ketels uitgekookt ten einde het „ge
neeskrachtige" vet te. verkrijgen.
„Zonder dat wij dit gruwelijke bedrijf kon
den verhinderen moesten wij huiswaarts
keeren, omdat de burgemeester van het dorpje
deze slachting niet als een mishandeling be
schouwt en hij dus geen proces-verbaal wilde
laten opmaken",
DE TON.
(De 100.000 is weer uit de
Staatsloterij getrokken).
Tjonge dat is toch maar boffen.
Zooiets komt nu nooit voor mij.
Ik heb nooit de roos getroffen
In de schijf der loterij;
't Liet me vast niet onverschillig
Als ik zooiets ook eens won,
Heusch, mijn beurs blijft altijd willig
Op het denkbeeld van een ton;
Geld alleen brengt geen geluk aan,
Stelt zelfs enkel niet tevrêe.
Maar het helpt, dat zult u toestaan,
Wel een ietsepietsie mee;
!k Wil de waarheid niet negeeren
Van zoo'n oude wijze les.
Maar ik zou een ton waardeeren.
Meer nog dan Diogenes;
En 'k zat zeker niet verlegen
Wat ik met het geld moest doen,
Als ik 't eenmaal had gekregen.
Mensch, al was het een millioen;
W a t ik doen zou. zijn geheimen,
Die ik nu maar niet vertel.
Maar ik zou geen rijm meer rijmen,
Dat gelooft u zeker wel;
Tjonge, tjonge, is dat boffen,
Waarom komt dat nooit voor mij.
'k Heb zelfs nooit de schijf getroffen
In de lotenschutterij
II: verlies per slot door deze,
Zelfs mijn laatste sprankje hoop....
Maar eèn oorzaak kan wel wezen,
Dat ik nooit een lootje koop.
Sensationeele diefstal in het postkantoor.
Een pakje met f 1000 aan specie gestolen.
(Ie blad, le pag.)
Londen: Vooruitgang ter vlootconferentie.
3e blad, 2e pag.)
Een Dementi uit Moskou. Dc evcntuccle
terechtstelling van voormalige marine
officieren.
(3e blad, 2e pag
De Duitsche Rijksraad neemt het plan-
Young aan.
(3e blad, 2e pag.)
ARTIKELEN, enz.
R. P.; Engelsch. en Amerikaansch.
(le blad, le pag.)
E. E. J.P. Over opvoeden, f Rubriek Femina)
(4de blad, 2e pag
L. A.: Een nieuwe rubriek. Het woord is
aan. de kinderen.
(2e blad, Ie pag. en 4e blad, 2e pag
H. v. B.: Brieven uit Berlijn. Het Presseball.
Over Danswoede.
(4e blad, le pag.)
Henry A. Th. Lcsturgeon: Parljschc Brieven:
Een Anti-Oorlogsstuk.
(4e blad, pag. 1).
Een bakje met f 1000.aan specie gestolen.
DE DADER NOG NIET GEVAT.
Woensdagnamiddag is hier een misdrijf ge
pleegd. Een man heeft namelijk in een on
bewaakt vOgei.bLk kans gezien, uit het post
kantoor een bedrag van f 1000 aan specie
te s«ele.
Uit het politierapport ontvingen we hierover
de volgende mededeelingen: Woensdagna
middag ongeveer kwart over vijf heeft een
onbekend persoon, vermoedelijk door over de
ijzeren afrastering van één der loketten in
het Postkantoor te klimmen, een houten
bakje, inhoudende f 1000, ontvreemd. Dit
geld bestond uit vijfhonderd zilveren guldens
en tweehonderd zilveren rijksdaalders. Dc
dader is tot nog toe onbekend gebleven.
Tot zoover het politierapport.
In verband met dezen diefstal verzoekt de
Commissaris van Politie aan de personen,
die omstreeks dien tijd in de hal van het
Postkantoor waren en hieromtrent inlichtin
gen zouden kunnen verstrekken, zich ten
spoedigste te willen melden aan zijn bureau
aan de Smedestraat, afdeeling Justltieele
Dipnst. In het bijzonder geldt dit de dame
van middelbaren leeftijd, die omstreeks dien
tijd op een bank aan de Zuidzijde in de hal
heeft gezeten.
In het Postkantoor.
Dadelijk na de ontvangst van dit bericht,
gingen we naar den Directeur van het Post
kantoor om nadere inlichtingen.
De sensationeele diefstal heeft plaats ge
had in den uitersten hoek aan de Zuidzijde
van de hal, aan loket no. 4, dat niet ten dienste
van het publiek aangebracht is. Het ijzeren
hek, waar de dief vermoedelijk overheen ge
klommen is, heeft slechts een hoogte van
één meter, gerekend van de granieten toon
bank, waarop het publiek altijd het geld
neertelt. De dief moet dus op die toonbank
geklommen zijn om tenslotte over het hekje
te klimmen. En dit moet natuurlijk In ecu
uiterst kort aogenbllk zijn gebeurd, to oor-
deelen naar de inlichtingen, die wc nog van
den Directeur van het Postkantoor ontvin
gen.
Loket No. 4 is, zooals n gezien hebt, niet
voor het publiek bestemd. De Juffrouw, die
daarachter werkzaam is, heeft men aan het
gezicht van het publiek onttrokken, door
bordpapier tegen het ijzeren hek aan te bren
gen. Het onderste gedeelte van het hek kan
ook niet worden opgeschoven, want het zit
mei twee ijzeren pennen vast. Die juffrouw
:s belast met het lncassceren van alle dage
lijks binnenkomende gelden in het postuan-
toor om die te controleeren en in de brandkast
op te bergen. Dit werk gebeurt altijd in den
vooravond ongeveer half zes. Dus ook Woens
dagavond. De juffrouw had even haar plaats
in die afdeeling verlaten om de trommels met
bankpapier in de brandkast te brengen. Toen
stond 'daar nog het kistje met f 1000 aarx
specie. Toen de juffrouw hoogstens vier mi
nuten later naar haar plaats terugkeerde,
was het kistje met het geld verdwenen. Zij
schrikte natuurlijk geweldig en deelde het mij
aanstonds mee. Van den dief is nog geen spot r
gevonden. Wel heeft één der bestellers onge
veer vijf uur een man In de buurt van die lo
ketten zien zitten en vlak bij hem zat een
vrouw. Het is natuurlijk mogelijk dat zU niet
bij hem hoorde, maar zij kan evengoed zijn
handlangster geweest zijn. Maar dat zal net
onderzoek van de politie wel aan het lichfe
brengen", aldus eindigde de directeur.
De dief moet met de situatie wel heel gooi
op de hoogte zijn geweest, want de diefstal
gebeurde in de uren, dat de zaalwachter naar
huis is en dat is van half vier tot zes uur.
„Het zou stellig niet gebeurd kunnen zijn", al
dus deelde de zaalwachter ons mede, „als ik
Het hekje bij loket. No. 4 tri de hal, waar de dief overgeklommen is.