PRIMA BELGISCHE
ANTHRACIET
FRANS PERQUIN
ICLYSMA
Het woord is aan...
47e Jaargang No. 14304
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 8 Februari 1930
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week 0-27)4. met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3-57)4. Franco per post door Nederland ƒ38754. Losse nummers
ƒ0.06. Geill. Zondagsblad per 3 maanden 0-57)4, franco per post.
Bureaus: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buiten spasme 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENT1EN: 1—5 regels 1.75. elke regel meer QJ5. Reclames
/0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbc4 14 regels f 0.60,
elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag;
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. f 0.25. elke regel meer ƒ0.10. nitsl. k contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog i 400.-, Duim i 250.-, Wqsvlnger 1150.-, Elke andere vinger I 50.-. Arm- of Beenbreuk f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
HAARLEM, 8 Februari.
Radio-idylle
Vaak heeft men in verschillende landen
gesproken over de mogelijkheid, ook de par-
lementsdebatten per radio uit te zenden, zon
der tot uitvoering van dit afgrijselijke denk
beeld te hebben durven overgaan. Kranten
zijn er tegen opgekomen in hoofdartikelen,
die letterlijk huiverden. Vooral vreesde men.
dat een vloedgolf van eindelooze saaiheid uil
de aethergolven zou culmineeren. Maar de
ee-ste proefneming in een parlementaire
commfssie, waarvan Duitschland de pri
meur heeft gehad (of liever gezegd: had
kunnen heboen) heeft deze veronderstelling
althans niet bewaarheid. Leest u maar:
„In de voortgezette zitting van de onder
zoekingscommissie van den Pruisischen
Landdag in de zaak-Sklarek is een interes
sante proefneming gedaan. Het radiostation
Berlijn had namelijk toestemming gekregen
de rede van den Berlijnschen burgemeester
Scholz over het financieele beheer der stad
uit te zenden. Hiertegen werd door de"
Duitsch-nationaal Von Kries geprotesteerd,
doch met de 13 stemmen van oe sociaal
democraten, democraten en communisten
voor en tien stemmen der Dultsch-nationa-
len, Duitsche volkspartij en economische par
tij tegen werd besloten de microfoon in te
schakelen. Het centrum onthield zich van
stemmen.
De Tel. meldt nog:
De communist Obuch wenscht dat Scholz
zal zeggen, wat hij uit eigen waarneming
heeft vastgesteld en wat hij zich door ande
ren heeft laten vertellen. De commissie had
er immers zelfs bezwaar tegen Scholz den
eed te laten afleggen. (Beweging en geroep:
dat is niet in openbare zitting behandeld en
mag hier niet worden gelegd).
Obuch beschouwt Scholz als den hoofd
schuldige en wenscht slechts den rapporteur
voor de microfoon te laten spreken. Als een
lid der Volkspartij opnieuw tegen de uitzen
ding protesteert, loopt de comnvnist Schulz
naar de microfoon en roept: Het publiek
hoort thans, dat de Duitsche volkspartij geen
openbare behandeling wenscht. Ook de de
mocraat Riedel plaatst zich voor de micro
foon en zegt: Ik herhaal in het belang van
de waardigheid van het parlement mijn voor
stel tot sluiting der debatten over de agenda
(groot gelach bij rechts en bij de commu
nisten).
Desondanks gaf de voorzitter Schwenck
(communist) het woord aan Hillger-Spiegel-
berg (D.-nationaal). Deze maakt oonieuw be
zwaar tegen de uitzending. Scholz, aldus
spr. kan in het geheel niets zeggen, eenigen,
die wat kunnen vertellen, zijn de eerste bur
gemeester Böss en Lange, die beiden ziek zijn.
De sociaal-democraat Ileilmann zegt hier
op: Mijne heeren, u behoeft zich niet zoo
groote moeite te geven, de uitzending is al
lang afgebroken. (Geroep rechts: Nu, dat
wisten wij wel). De communist Kas^^s-
Smijt dien heelen rommel toch weg. Heil-
mann, zich naar rechts wendende: U en de
heer rapporteur hebben een einde gemaakt
aan het vertrouwen, dat u tot nu toe had
verworven.
Buchhorn (D. volkspartij): Ik stel vast, da
Heilmann de almachtige van de radio is. Hij
kan uitschakelen en aansluiten, als hij maar
wil.
De communist Obuch noemt Heilmann den
radio-politie-agent.
De rapporteur Könnecke verklaart daarop
zijn functie als rapporteur ter beschikking te
steden.
Scholz hield vervolgens zijn rede, die geen
nieuw gezichtspunt opleverde."
Een aardig begin van de parlementaire
radio-idylle.
En het kan er niet bij blijven, want overal
toonen de dagbladen een steeds sterker nei
ging om zich ten aanzien van het parlement
tot korte overzichten van het behandelde te
bepalen. Wij doen dat in dit blad allang
Verslagen van Provinciale Staten en Ge
meenteraad worden nog gegeven, maar krim
pen ook al steeds meer in afmeting in. Er
zijn al bladen in den lande, die van de ge
meenteraden alleen overzichten geven. En
aangezien niemand de officiëele handelinger
leest, die eindeloos zijn en verschijnen als d'
zitting allang Historie is. begint steeds dich
ter het moment te naderen waarop de Kiezer
geheel verstoken zal raken van de redevoe
ringen van zijn Uitverkorenen.
Nu zijn er eenige redenen om aan te ne
men, dat de Kuezer zich daar nog wel bij
neer zou leggen. Maar de Uitverkorenen
doen dat zeker niet. Talrijk zijn reeds de
teekenen van hun belangstelling in de radio
geweest. Stormen hebben al meermalen in
den aether gewoed. De vrijheid des gespro
ken en geschreven woords is gewaarborgd in
ons vaderland, maar die des uitgezonden
woords is een tam^ij'-' innewik^tee ^aak ge
worden. Er zijn velen die deze vrijheid ponds
pondsgewijze willen verdeelen, om het zoo te
zeggen, over de nogal talrijke geestesrich
tingen des volks.
Welnu, het is mogelijk dat ik verkeerd
profeteer, maar op het oogenblik zie ik het
naderen. Het is alsof het in de lucht zit. Men
zal Parlement. Provinciale Staten en Ge
meente-aden willen gaan uitzenden. Mocht
het ertoe komen, dan hoop ik voor de radio
musici, de radio-kindervertellers enz. het
beste. Gleichwellen-systemen zullen hen wel
licht redden van verdrinking in den vloed
golf des politieken woo-ds. En misschien
zullen, bij goede en handige verzorging van
een toelichtend programma-blaadje, de luis
tervinken er wel eens plezier in krijgen om
naar den raad van Goor te luisteren, die den
burgemeester te lijf zal- gaan, of naar den
communist in Middelharnis ik noem maar
een paar buitenplaatsen op die een motie
voorstelt waarin de regeering wo-dt uitge-'
noodigti. de een of andere hartelijkheid aan
de Sovjets te bewijzen.
Geachte luistervinken, ik hoop het beste
voor u. Zeg later niet, dat ik u niet bijtijds
gewaarschuwd heb.
R. P.
AANSLAG IN BRAZILIë.
Op den vice-president.
ERNSTIG GEWOND.
RIO DE JANEIRO. 7 Febr. Oo den vice-
nresident van Brazilië, dr. M°llo Vianna is te
Montes Claros in den staat Mmas Geraes een
aanslag geoleegd. waarbij hij ernstig aan
hoofd en rug werd gewond.
Vast staat, dat de daad in verband staat
met de a.s. presidentsverkiezinc-pn. De carn-
"atme hiervoor draagt vooral In den staat
Minas Geraes, waarvan de oonositie groote
"°rwaehtingen koestert, een heftig karakter.
Het schijnt, dat de vice-president, terwijl hij
een rede hield, het middelpunt werd van een
verkiezingsrelletje, dat spoedig in een hand
gemeen ontaardde, in den loop waarvan Mel-
io Vianna zijn ernstige verwondingen opliep.
Eenige andere aanwezigen werden gedood of
gewond. Bij geruchte verluidt zelfs, dat de re
geering van den staat Minas Geraes de hand
in den aanslag heeft gehad.
Op het vernemen van dit bericht verliet
president de Souza onmiddellijk zijn zomer
verblijf te Petropolls, om zich in allerijl naar
Rio de Janeiro te begeven, waar hij terstond
na zijn aankomst een conferentie had met
den minister van Justitie en andere leden
van het kabinet.
IJMUIDEN.
HET STOOMSCHIP JOHANN SANNE AAN
DEN KETTING GELEGD.
Men zal zich herinneren, dat in het be
gin van Januari j.l. te IJmuiden door den
stoomtrawler Zaar.stroom IV van de reederij
Zaanstroom werd binnengesleept het Zweed-
sche stoomschip Johann Sanne, dat op weg
van Antwerpen naar Gothenburg zijnde,
door stormweer werd overvallen en daardoor
schade aan de stuurinrichting bekwam. Het
stoomschip dat met stukgoed was geladen,
werd door genoemden trawler opgepikt en
naar LJmuiden gesleept.
Na in Amsterdam te zijn gerepareerd zou
het heden weer naar zee vertrekken. Zoover
is het niet gekomen, daar Mr. Merens te
Haarlem namens de directie van de Mij.
Zaanstroom voor een bedrag van f 95.000 be
slag op het vaartuig legde. De te Amsterdam
gevoerde onderhandelingen over een door de
assuradeuren van schip en lading van het
Zweedsche stoomschip te stellen borgtocht
hadden nl. niet tot het gewenschte resultaat
zeleld. met het gevolg, dat beslag werd ge
legd. De Johann Sanne is thans in de bin
nenhaven aan den ketting gelegd.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
Voor 't minste geld
N.V. BrandstoffenhandeJ
G. KRAAY Co.
Turfmarkt 10, Tel 11088
Haarlem
Wales Anthraciet
30/ 20
#50 #30
per H.L. f 3.10
De grootste hitte
DE STRAFZAAK-LIEBERMANN.
Het verhoor van Paarden-
kooper.
STUURDE MR. VAN GIGCH HET OP
EEN STRAFZAAK AAN?
Na heropening der zitting blijkt dat mr.
Duys is gearriveerd. De heer Duys deelt den
president mede, van mr. Kokosky te hebben
vernomen hetgeen de president in de ochtend
zitting omtrent mr. Boon had opgemerkt.
Als pl. mr. Boon een outsider heeft genoemd
dan bedoelt hij daarmede dat hij mr. Boon
gesteld heeft tegenover alle advocaten en no
tarissen, die door Liebermann betaald werden.
In dit opzicht stond mr. Boon wel degelijk
geheel buiten de zaak.
De president roept dan Liebermann naar
voren en rekent hem voor dat hij bij elkaar
1.942.000 gulden uit de kas der „Veendammer"
ontvangen heeft.
Als ik dus gesproken heb van twee millioen,
was ik er niet ver af, aldus de president.
Liebermann protesteert en tracht voor te
rekenen dat het niet zoo veel is geweest, hij
heeft bovendien kosten gemaakt, de salarissen
van mrs. Schürman en Van Gigch
Pres.: Maar dat mocht de „Veendammer"
toch niet betalen!
Liebermann: Meneer de president, wat jam
mer toch dat u het niet begrijpt.
President: O jawel, ik begrijp het heusch
wel. Nadat u uw heele belang verkocht had
aan Paardenkooper kreeg u nog gelden. U
had toch de betalingen van Kok en de „Ma
raboe" niet mogen ontvangen, u hebt steeds
gedacht dat u zich met activa van de „Veen
dammer" kon laten betalen, 't Komt er feite
lijk op neer dat de twee millioen, van de
„Veendammer" geleend, eerst ging naar de
Discontobank, die door de „Veendammer'
werd gedechargeerd en toen naar u, waarop
u werd gedechargeerd door de Discontobank,
die inmiddels in handen was van mr. Dene
kamp.
Liebermann: 't Is heusch nooit mijn be
doeling geweest om van deze decharge gebruik
te maken.
Mr. Duys: Alles is verklaarbaar mits de
goede trouw van Liebermann wordt aange
nomen.
Verhoor Van Paardenkooper.
Vervolgens treedt, terwijl in de zaal een
geladen spanning hangt, de heer L. W. S.
Paardenkooper voor de eerste maal als ge
tuige naar voren.
Getuige, die als zijn beroep bankier op
geeft, deelt mede Liebermann door toedoen
van consul Schim van der Loeff te hebben
leeren kennen. Waarschijnlijk in Juli 1927
heeft get. met Liebermann een onderhoud ge
had in het Victoria-hotel te Amsterdam.
President: Is ook het idee in uw hoofd opge-
gekomen om geld duur uit te zetten in de
Randstaten en goedkoop te krijgen in Ameri
ka? Dat was toch het Atlas-plan.
Get.: Jawel, maar de idee van oprichting
eener Atlasmaatschappij is niet van mij af
komstig. Ik heb er wel altijd voor gevoeld om
een hypotheekbank te koopen voor mijn zaken.
Pres.: Voor uzelf privé, of voor de Buiten -
landsche Handelsbank?
Get.: Ik had alle aandeelen,.dat was dus
eigenlijk hetzelfde!
Mr. Duys: Zoo ziet u nu hoe dergelijke
menschen er over denken, men denkt niet zoo
streng-juridisch.
Getuige deelt voorts mede dat de zaak dan
ook niet doorging; geruimen tijd hoorde hij
niets van Liebermann, die vermoedelijk door
mr. Van Gigch bewerkt was- Later, in Ostende.
is het koopen van de „Veendammer" ter
sprake gekomen. Aanvankelijk wist ik nie:
dat Liebermann alle aandeelen had. dit werd
mij eerst duidelijk, toen ik in Brussel met
Liebermann het contract heb gemaakt.
Pres.: En tenslotte kwam het tot een koop
prijs van 5 millioen. Had u zooveel geld?
Get-.: De kwestie is dat er in dien tijd In
Duitschland veel groot-grondbezitters waren,
die geld noodig hadden.
Die menschen zou ik kunnen vinden door
mijn groote relaties, waardoor iedere deur
in Duitschland voor mij geopend was.
President: Hebt u zich er wel rekenschap
van gegeven wat u door het contract op u
nam?
Get.: Ik heb mij steeds voor oogen gehouden
dat ik de „Veendammer" saneeren moest en
dat ik vijf millioen moest vinden om het gat
te steppen. Maar wel heb ik gedacht dat er
nog 3 12 millioen inzat-
Pres.: U hebt tenslotte toch geen kans ge
zien om de „Veendammer" weer op de been
te helpen!
Get.: Ja, maar er bleek ook veel meer
verdwenen te zijn dan ik aanleiding had om
aan te nemen. Het gat was te groot om te
stoppen, niet de helft, maar 7 8 was zoek
Pres.: Is 't Liebermann's bedoeling geweest
om de pandbriefhouders te helpen?
Get.: Ja, maar hij liet zich beïnvloeden door
zijn advocaten.
Ik geloof zeker dat hij. indien er niet altijd
zoo'n samenscholing van juristen om hem
heen was geweest, heel anders zou hebben ge
handeld.
Getuige verklaart voorts dat hij nooit be
weerd heeft zooals de kranten schreven
dat hij een buffet heeft gekregen van den
koning van Siam. Dat buffet had getuige wel
in zijn bezit, het was echter een cadeau van
den koning van Siam aan een Hannoveraan-
sche familie, van wie get. het gekocht had.
Pres.: „Maar 't imponeerde Liebermann'
Get.: ,,'t Is mogelijk en misschien ook wel
anderen."
Pres.: „Hoe is het met uw relaties bij het
Vaticaan?"
Get.: „Die had lk Inderdaad. Ik ben door
Confucius
Met sober voedsel tot maaltijd, water als
drank en den gebogen arm als kussen, kan
er toch geluk bestaan. Rijkdom en aanzien,
op onrechtmatige wijze verkregen, komen
mij even \}l voor, als drijvende wolken.
den thans officieelen vertegenwoordiger van
de Nederlandsche Landbouwbank te Am
sterdam in contact gekomen met Mgr. Badi
in Rome, die professor was aan een Univer
siteit aldaar en een hooge positie bekleedde
bij het Vaticaan. Deze professor wenscht
tien millioen dollar op te nemen op goederen,
die hij beweerde te hebben. Nu had ik een
groote relatie bij een firma te New-York, die
deze tien millioen dollar wilde geven en dan
ook anderhalf millioen heeft betaald. Profes
sor Badi is later met groote taxaties geko
men, die achteraf valsch bleken te zijn, met-
het gevolg dat dar. ook tegen den professor
civiele processen gaande zijn. Met dat al ben
ik ook niet aan mijn geld gekomen, ik heb
nl. recht op twee en een halve ten provisie.
Hierna wordt getuige Meynema, die weer
van zijn ongesteldheid genezen blijkt te zijn,
voor het hekje geroepen om opheldering
op verschillende punten te geven.
Pres.: U hebt gezegd, Paardenkooper als
een bluffer te beschouwen. Hebt u altijd zóó
gedacht?
Get.: Dat dateert van het oogenblik, dat
hij de „Veendammer", waar hij dacht, dat
nog 3 1/2 millioen inzat voor vijf millioen
kocht. Maar mag ik u even In de rede val
len?
Pres.: U valt uzelf ln de rede! (daverend
gelach.)
Een incident.
Get.: Och ik bedoel, ik wil zeggen, dat ik
nl., toen ik ziek was, in de kranten heb gele
zen, dat meneer Duys in zijn pleidooi den
heer Liebermann als brandschoon afschil
derde, als een engel, zoo wit als sneeuw, als
een pasgeboren kindMaar diezelfde me
neer Duys heeft In een conferentie in 102G
dienzelfden Liebermann een knappen
schooier genoemd!
Mr. Duys (opvliegend): Dat is een perti
nente leugen! Ik protesteer tegen zulke taal!
Mr. Duys wenscht over deze uitlating van
geta Meynema het een en ander in het mid
den te brengen. In 1926 is pl. door een ac
countantsbureau aangezocht om t-oezlcht te
houden op een instelling. De heeren, die'
pl. zulks verzochten, namen hem toen mee
nar Liebermann, die pl. toentertijd nog in
het geheel niet kende. Na de gehouden ver
gadering lieten deze heeren tegenover pl.
uitkomen dat Liebermann iemand was, tegen
wien door de politie was gewaarschuwd. Pl.
heeft toen geantwoord: .ik neem het jullie
verduiveld kwalijk, dat Je mij als Kamerlid,
die een naam heeft te verliezen, in een der
gelijk gezelschap hebt gebracht. Maar dit is
aldus mr. Duys heel iets anders dan de
„uitlegging" van den heer Meynema. Tegen
zijn persoonlijk woord wil ik het mijne stel
len en dan verklaar ik, dat ik niets anders
dan de heftigste afkeer kan voelen tegenover
iemand, die zóó hevig op den zak van den
heer Paardenkooper heeft klapgeloopen!
Pres.: (hamerend): Laten we alsjeblieft
op die manier niet verder gaan!
Bij het hierna voort-gezette verhoor van
den heer Paardenkooper herhaalt deze als
zijn overtuiging dat Liebermann veel en
veel meer voor de „Veendammer" zou heb
ben gedaan als hij niet altijd die samen
scholing van juristen om zich heen had ge
had, die hem in anderen zin adviseerden.
Pres.: Hadden zij daar dan belang bij?
Get Ik heb eens tegen mr. Van Gigch
gezegd, dat het er op leek. dat hij het op een
strafzaak aanstuurde om daar ook nog
eenige tonnen uit te halen!
Mr. Duys: Hij kan een strafzaak krijgen,
maar dan als verdachte! (vroolijkheid).
Nadat tenslotte Möhring nog op enkele
duistere punten is gehoord, wordt om "naif
vijf de zitting verdaagd tot Vrijdag 14 Febr.
Dien dag is bestemd voor re- en duplieken
en voor Liebermann's laatste woord. Mocht
men niet gereed komen dan zal zoo mogelijk
ook Zaterdag 15 Februari nog een zitting
gehouden worden.
Het Belangrijkste.
De strafzaak Liebermann.
(Ie blad, le pag.)
Aanslag op den vice-president van Brazilië.
(le blad, le pag.)
Het Beeldhouwwerk voor de Groote Hout-
brug.
(2c blad, 2e pag.)
Belangrijke voorstellen der Engelschen tet
Londensche conferentie. Over de afschaf
fing van duikbooten.
(3e blad, le pag.)
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Radio-idylle.
(le blad, le pag.)
J. C. P.: Om Ons Heen. Het 100-jarig bestaan
van ,?ang en Vriendschap".
(2e blad, le pag.)
Fldelio: Haarlemmer Halletjes. Een Zater
dagavondpraatje.
(5e blad, 3e pag.)
André dorjan: Aan de oevers van de Seine.
(3de blad, le pag.)
Neiv-York's Uitbreldingtplannen, fBijzondere
corrcspunatr.ite
(6de blad, le pag.)
Kennemer- en West-Friesche legenden (VI).
(2e blad, le pag.)
J. B. Schuil: Tooneel en subsidie.
(4e blad, le pag.)
Mr. ïK'ackic Eysten; Historische figuren Lady
Anne Clifford.
(5e blad, le pag.)
Pim Pernel..Tempora Mutantur".
(5e blad, 2e pag.)
J. P. Ziircher". Uit Vergeelde paperassen.
(5e blad, 2e pag.)
G. C. B.: Na Valentino's dood.
(5e blad, 3e pag.)'
Biographieën in een noledop. Constantijn
Huygens.
(5e blad, 2e pag.)
INGEZONDEN MEDFDEELJNGEN
Ja, vanzelf Indien U tevreden bent met
alle mogelijke snuisterijen, die bij sigaretten
verpakt worden,
dan moet U niet
morren, wanneer I
de kwaliteit niet
gelijk is aan die van „De Expert".
Er gaan geruchten dat de Rocmeensche
Prins-regent Nikolaus zich zal verloven met
pritises Christine van Spanje, de tweede
dochter van den Spaanschen koning.
DS. PADT NEEMT ZIJN
BENOEMING AAN!
Naar wij vernemen heeft Ds. N. Padt zijn
herbenoeming tet wethouder aangenomen.
Blijkbaar heeft de heer Padt in het feit.
dat de Raad bij eerste stemming hem weer
bij meerderheid koos een votum van ver
trouwen gezien en meent hij dat het mogelijk
zal zijn vruchtbaar mot deze meerderheid te
kunnen werken.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
DE BESTE KWALITEIT
Afm 20 30 m.mf3 10
Afm 30 50 m mf3 10
per H.L. franco thuis.
M
162 Groote Houtstraat - Telefoon 10212
