De eerste Zuiderzee-Poldér komt droog! BUnmLAND De afschaffing der duikbooten. De bemaling van de Wieringermeer heden in werking gesteld. Grootsch werk van onze waterbouwkundigen en de Nederlandsche Industrie. PUROL J. Lottgering AGENDA HAARLEM'S DAG3' "D MAANDAG 10 FEBRUARI 1930 TWEEDE BLAD „Monument van de technische en cnltureele kracht van ons volk" (Van onzen redacteur)'. Heden, Maandag 10 Februari 1930 heeft de Minister van Waterstaat Mr. P. J. Reymer de bemaling van aen Wieringermeer in be drijf gesteld. Een gebeurtenis in de grootsche geschiede nis van de Zuiderzeedroogmaking, belang rijker nog dan het dichten van den afsluit dijk, die Wieringen schiereiland deed wor den, belangrijker dan het gereed komen van den proefpolder bij Andijk. Aan den vooravond van deze grooten dag heeft de directie van dit onderdeel der Zui derzeewerken de vertegenwoordigers der Ne derlandsche Pers ontvangen, Zaterdag aan een koffiemaaltijd in de cantine der Zuider zeewerken te Medemblik. Daar heeft de hoofdingenieur, de heer J. Ligtenberg een algemeen overzicht gegeven en de ingenieurs, de heeren J. H. Verhey en L. Monhemius hebben gesproken over de onderdeelen. Dijken dwars door zee. Met. het in werking stellen van deze bema ling gaat een tweede phase in de droogma king der Zuiderzee in. De afsluiting immers is, althans voor dezen polder gereed, de drooglegging begint. Om den Wieringermeer, die de Noord-Westelijke van de vier Zuider zeepolders zal worden is de ringdijk gelegd in volle zee. Het ingedijkte bekken moet nog slechts leeggemalen worden en de eerste groote ZuiderzeeDolder valt bloot. Men heeft niet gewacht met het indijken van dit wate-gebied tot de groote afsluitdijk van Noord Holland naar Friesland gereed was. De voordeelen van ervaring met den kleinsten polder waren daarvoor te groot. Behalve de afsluitdijk Medemblik—Den Oever-zijn nu ook de randwerken voltooid. Dat zijn de voorzieningen tot behoud van kanalen en afwateringen, die tusschen den nieuwen polder en de oorspronkelijke kust behouden blijven. In den nieuwen polder komt een net van waterwegen, zoowel voor de afwatering als voor de scheepvaart en het getuigt van den spoed, die tot in onderdeelen achter dit Zuiderzeewerk wordt gezet, dat men deze ka nalen en de zij-tochten nu reeds in den zee bodem heeft uitgebaggerd, onder water- Het uitgebaggerde zand kon reeds voor dijk- bouw elders gebruikt worden. En de gemalen, die later voor de ontwate ring van den polder zullen dienen zullen de 'Wieringermeer tevens leegmalen. Deze beide gemalen nu zijn gereed geko men. Een staat er bij Medemblik, het andere bij Den Oever op de Oostelijke punt van Wieringen. Beide installaties zijn bijna volle dig producten van Nederlandsche nijverheid en de best ingerichte ter wereld. Het mag de trots zijn van onze natie, dat onze Neder landsche industrie in staat gebleken is om deze opdracht uit te voeren. Wij mogen aannemen, dat deze gemalen in staat zullen zijn om den polder in 7 a 8 maanden droog te malen. De vrijgekomen vlakte nu, van 20000 H.A. zal bestaan uit week slib dat schier niet te betreden zal zijn en van een zoutgehalte is, dat bijna geen enkele plant het leven zal la ten. Doch er is reden om te verwachten, dat deze eerste groote polder bunnen korten tijd uit vruchtbare akkers zal bestaan. Immers, reeds de kleine proefpolder bij Andijk heeft gelegenheid gegeven om nieuwe inzichten in dezen aan de practijk te toetsen en die proef is schitterend gelukt. De polder is volkomen begroeid met verschillende ge wassen. Dit heeft ons de overtuiging ge schonken, zei Ir Ligtenberg, dat de Wierin germeer ook zal worden een gebied waar menschen zullen kunnen leven en menschen gelukkig kunnen zijn. En daarin drukte hij het grootsdie van het werk treffend uit. Ir. Verhey vestigde er de aandacht op, dat de bemaling der polders de eenige bemaling zal zijn in het nieuwe Zuiderzeegebied. De polders slaan uit op het IJselmeer, maar dit wordt niet bemalen, het krijgt een vrije uitwatering door de sluizen in den afsluit dijk. De inpoldering, die hier tot stand gekomen is wijkt af van alle tot nu toe uitgevoerde in polderingen. Want hier werd de dijk gelegd in volle zee, terwijl bij alle vorige landaan winningen de dijk gelegd kon worden op aan geslibde, ten deele reeds drooggevallen gronden. In de Wieringermeer moest rekening ge houden worden met een verschillend bodem- peil. Daartoe is de toekomstige polder in vier verschillende afdeelingen verdeeld. Het polderpeil in de eerste is 4,60 M. beneden N. A. P., dat in de tweede 5,30 M. beneden N. A. P., dat in de derde 6 M. beneden N. A. P. en dat in de vierde 6,70 M. Het verschil in diepte tusschen de afdeelingen is dus vrij groot en ten behoeve van de scheepvaart zullen er sluizen gemaakt moeten worden in de hoofdkanalen. Het gemaal te Den Oever nu maalt op de afdeelingen I en m, het is daarom ingericht als een dubbel gemaal met twee zuigkanalen aan de polderzijde, twee centrifugaalpompen en twee persleidingen voor de loozing. De zuigkanalen worden ge voed door de afwateringskanalen in den pol der, de zuigmonden zijn onder het polderpeil aangebracht. Het gemaal Medemblik maalt op de afdeelingen II, III en IV, het is derhalve ingericht als driedubbel gemaal. Doch in ge val van nood kunnen beide gemalen elkaar aanvullen en andere afdeelingen bemalen. Proef malen. Ir. Monhemius heeft ons iets verteld over de techniek van de bemaling, die wij daarna zelf bezichtigd hebben. Wij liepen onder langs den zwaren zwarten zeedijk. Achter de naakte kruin daarvan leek het Niets te zijn. Het Niets, ja. nu nog, de wijdheid van water en lucht, maar over acht maanden reeds niet meer. De Zuiderzee drooggelegd, wij hebben het altijd iets van verre toekomst gedacht, al zagen wij ook het harde stoere werken aan de dijken, al werd er ook meer en meer bespoedigd. En nu plotseling zal het werkelijkheid zijn, nu boven op den dijk staande kon de ingenieur ons wijzen den vochtigen rand op de glooiing van den dijk, waar het water tachtig centi meter gezakt was tijdens het proef malen. Voor ons lag de Wieringermeer, waarover een klare hemel spande, het groengrijze wa ter, van zon overgoten, nauwelijks tot golven bewogen. Links liep de zwarte lijn van den dijk, heel ver onderbroken door een toren- streep, de nieuwe watertoren van het Provin ciaal Waterleidingbedrijf te Wieringerwaard. op de Noord Hollandsche kust. Ver aan den einder blonk een golvende blonde lijn: Wie ringen, met geheel rechts de huizendaken van Den Oever, het centrum van de Zuider zeewerken. Van het punt waar wij stonden, precies in de as van de Groote Kerk te Me demblik naar Den Oever teekende zich an dermaal een zwarte lijn af, dwars door het water nu, onzichtbaar ver, de voltooide af sluitdijk, 18 KM. lang. Zoo zette de zon op dezen helderen dag de omtrekken uit van het bekken, dat binnen luttel tijds als een grau we vlakte van onbetreden grond daar zal liggen. Rechts van den nieuwen dijk, ook nog vóór het Zuiderzeestadje rolden de golven van de Zuiderzee, veel bewogener dan het water aan gene zijde van den dam, het toekomstige IJselmeer, vol vissehersschepen nu nog. Tusschen beide wateren aan het begin van den dam er tegenaan gebouwd rees ais een tempel der techniek het nieuwe gemaal. Als een werk van pure schoonheid, opgerezen uit zee stond het voor ons, de witte rechthoekige gevelvlakken weerkaatsend het overvloedig zonlicht van den gouden winterdag. Verrezen uit zee. Inderdaad, het gemaal is verrezen uit zee. Want de fundamenten moesten gelegd wor den diep onder den waterspiegel niet alleen, maar ook in den bodem. Aan het begin van den afsluitdijk deden onze beleidvolle inge nieurs een bouwput maken, een ringdijk, waarbinnen eerst de werkruimte moest wor den drooggemalen. Toen groef men 6 Meter in den bodem der zee, 10 Meter onder N. A. P., en met hoeveel moeilijkheden zelfs deze voorbereidende maatregelen gepaard gaan vertelde Ir. Verhey ons. Want door het diepe graven was de aandrang van water door het zand zoo groot geworden, dat er een ring van pompen geplaatst moest worden om droog te kunnen werken. Maar deze werkers, wier ge zichten verweerd en getaand zijn door den invloed van het element dat zij bestrijden en in wier oogen de moedige lichtglans is, die de zon en de oneindige lucht er zelf in gelegd hebben slaagden en tenslotte konden zij heien, in de diepte van den zeebodem. En uit dit werk van taaie volharding verrees trotsch het pompgebouw met torens van twintig Meter hoogte. Is deze uitspraak van hoofdingenieur Lig tenberg niet volkomen gewettigd: „Zelfs onze tijdelijke werken zijn grootsch." Want tijdelijk was het, de omringdijk is na het voltooien van den bouwput en nadat de afsluitdijk er dwars doorheen gelegd was weggebaggerd. Alleen deze bouw voorzienin gen hadden anderhalf millioen gekost! Ter wijl beide gemalen samen 4 millioen aan de Zuiderzeefonnsen onttrokken. Maar. zei Ir. Ligtenberg, een „superdreadnought" kost 13 millioen! Symboliek. Wanneer men eenige symboliek wil zien in dezen bouw, dan is dit schoone gebouw als een menschelijk wezen. De onderste afdee- ling verricht de uitwendige levensfuncties, gelijk de ledematen .In het midden klopt het hart en werken de organen. In het meest verheven deel tenslotte zetelt het ontastbare, de energie. De onderste afdeeling, dat zijn de pomp- kelders en de pompruimten van het gemaal. Wij vonden er de verticale pompassen, die nu het gemaal reeds proefdraaide in gestage wenteling de centrifugaalpompen in de „slak kenhuizen" in beweging brachten. De slak kenhuizen zijn de ruimten, waarin de „waaiers", de horizontale schepraderen draaien. Deze zijn in dit gemaal van bijzon dere constructie, welke na langdurige proef nemingen in het laboratorium te Delft de beste gebleken is. De slakkenhuizen zijn uitgevoerd in mas sieve blokken gewapend beton, tot nu toe ge bruikte men steeds gietijzer- Zij liggen on middellijk onder de vloer van den pompkel- der. De pompkelder ligt thans nog beneden het waterpeil van den Wieringermeer, na he' droogvallen van den polder zal het gebouw dus uiterlijk een verdieping méér tellen. En me-kwaardig is, dat waar nu aan de pol derzijde, dat is de Westzijde, van het gemaal boven elk zuigkanaal één bordes zichtbaar is, er straks twee boven elkaar zullen zijn, waar aan de krooshekken zullen worden bevestigd. Het hart van het gemaal is de machine hal. Daar staan de groote electro-motoren, welke geleverd zijn door Smit, Slikkerveer, producten van Nederlandsche nijverheid, zoo als de geheele inrichting van het gebouw, die van Werkspoor is, uitgezonderd de Scher- bius-regulateuren voor de motoren, een novi teit van Zwitsersch patent en fabrikaat. Zij regelen automatisch de opvoercapaciteit van de pompen, welke wegens wisseling der wa terstanden variabel is. De drie reuzen-motoren zoemden en snor den, doch welk een rust en welk een sober heid heerscht er toch in ons modernste Ne derlandsche gemaal, vergeleken bij het oud ste, dat wij hebben, de Cruquius, die een en al zwoegende beweging is, als hij werkt. Vier man personeel zullen voldoende zijn om de machines te bedienen, voor hen zijn eenige frissche woningen op den afsluitdijk gebouwd onder architectuur van prof. Ir. M. J. Grampré Molière. De hoogste verdieping is het transforma torstation, in beheer bij het P. E. N. De elec- trische energie wordt van het provinciaal be drijf betrokken via het hoogspanningsstation te Oterleek door een bovengrondsche leiding met dubbel circuit. De architect van het ge maal, Ir. D. Roosenburg uit Den Haag heeft voor den invoer van deze leiding in het ge bouw een zeer gelukkige oplossing gevonden door de invoerisolatoren in den Zuidelijken toren te plaatsen in een zevenhoek, zóó dat de kabels het gebouw niet ontsieren, maar de invoer integendeel ornament is geworden. De stroomspanning van 50.000 Volt, welke voor het overbrengen noodig is. wordt ge transformeerd in een werkspanning van 3.000 Volt. Ter reserve is een' accumulatoreninrichting aangebracht voor de noodverlichting en de noodsluiting van de pompschuiven aan de buitenzijde. Het gemaal te Medemblik, zoowel als dat van dezelfden architect te Den Oever is op getrokken van beton, waaraan, teneinde wa- teraanstasting tegen te gaan, hoogovence- ment is toegevoegd. Er zijn vele technische verschillen tusschen beide gemalen, die ook in bouwstijl sterk uit- eenloopen, doch het belangrijkste is, dat Me demblik electrisch en Den Oever met 6-cylin- aer Dieselmotoren gedreven wordt, welke ge stookt worden met ruwe olie. Mochten dus economische invloeden het eene gemaal be ïnvloeden, dan kan het andere onafhankelijk daarvan toch doorwerken. Cijfers. Nu nog eenige cijfers. De gemalen zijn ieder berekend op 2090 maaluren per jaar. Daar er 8600 uren in een jaar zijn. staan zij dus 6600 uren stil. Er is dus gelegenheid te over om in geval van nood elkaar aan te vullen. De kosten van de droogmaking van de Weiringermeer bedragen 60 millioen gulden, waai-van reeds 40 millioen zijn uitgegeven. Met den aanleg van den Wieringermeerdijk en de werkput werd begonnen in 1927, de gemaalput werd opgeruimd in December j.l. De totale landaanwinning door de Zuider zeedroogmaking zal 224.000 H.A. zijn. Toekomst voor Medemblik. Medemblik. van de „villes mortes du Zuy- derzee" wel het doodste, hoopt, als het geen „ville du Zuyderzee" meer is ook geen „ville morte" meer te zullen zijn. De Vereeniging voor Vreemdelingenverkeer stelt er zich vee! van voor. Laten wij voor haar er het beste van hopen. In elk geval hebben de werken er al heel wat vertier gebracht. Over acht maanden hopen wij de Wierin germeer in zijn nieuwe gedaante te zien. Hij zal niet zoo mooi zijn als nu, dat is het eenige spijtige, K- Frankrijk zal er waarschijnlijk tegen zijn. De methodes der „ontwapenaars". Een aantrekkelijke vorm van geringe beteekenis. Het lot van belangrijke voorstellen. HET BELANGRIJKSTE NIEUWS. De werkzaamheden der vlootconferentie hebben zich in het afgeloopen weekend be perkt tot een kortstondige bijeenkomst der deskundigen. De intusschen door de deskun digen plaats gehad hebbende bestudeering van de Amerikaansche en Engelsche voor stellen, welke van zeer diepgaanden aard is, heeft de verwachting gewekt, dat de grond slagen voor een Engelsch-Amerikaansch ac- coord vrijwel vaststaan. De belangstelling concentreert zich thans in hoofdzaak op Ja pan, welks gedelegeerden tot dusverre de door hen gevraagde instructies uit Tokio nog niet ontvangen hebben. In dit opzicht is de situatie tamelijk onzeker. Een minder prettig bericht komt uit Frankrijk. Volgens de „Petit Parisien" zal in de ver klaring, die de Fransche minister van Mari ne Dinsdag te Londen in de zitting van de Vlootconferentie zal afleggen, open en dui delijk te kennen worden gegeven, dat Frank rijk onmogelijk kan toestemmen in een ver mindering van de tonnage zijner onderzee- vloot. De gezamenlijke tonnage der Fran sche onderzeeërs is thans ongeveer op 100.000 ton bepaald. Waarschijnlijk zal Frankrijk in tegendeel nog verhooging van deze tonnage verlangen. Ten aanzien van het verwijt, dat het optreden der duikbooten in oorlogstijd in strijd zou komen met het volkenrecht, merkt de „Petit Parisien" op, dat Frankrijk door de eeuwen heen getoond heeft, een zoo loyale tegenstander ter zee van Engeland te zijn geweest, dat zulk een verwijt de Fransche marine niet treffen kan. Inmiddels begint het er toch al weer aar dig op te lijken, dat één der confereerende mogendheden het er op aan zal sturen, dat het belangrijkste onderdeel van de tot nu toe gedane voorstellen geschrapt zal worden. Met veel ophef wordt gewag gemaakt van Engelsche en Amerikaansche plannen om de slagschepen af te schaffen, om ds levensduur van bepaalde schepen te verlen gen; het eerste punt is zooals wij al schreven, hoogst verdacht. De groote slag schepen zijn te duur en niet nuttig. De beteekenis van de verlenging van den levensduur met enkele jaren van een oor logsschip Is al even gering. Deze vorm van beperking mag voor de heeren ontwape- naars dan al zeer aantrekkelijk zijn, de pu blieke opinie mag en kan er zich niet mee tevreden stellen. Wij hebben trouwens al voorspeld dat de afschaffing van de duikbooten wel onmoge lijk gemaakt zou worden. Het is alsof de heeren het telkenmale onderling eens wor den over de vraag, wie bij toerbeurt een of ander sensationeel voorstel zal doen. Van daag Frankrijk, morgen Engeland, overmor gen Italië of Japan. Die niet aan de beurt zijn zorgen er wel voor dat het sensationeele ontwapeningsvoorstel van de baan raakt. Zoo zal het wel met het Engelsche voor stel omtrent de duikbooten ook gaan. L. A. De Paus neemt de wapens op tegen de Sovjets. De „Osscrvatore Romane" publiceert een belangrijke pauselijke mededeeling aan gaande de godsdienstvervolging in Sovjet- Rusland. De Paus. die de ontzettende schennis op de kaak stelt, welke zich dagelijks op het onmetelijke Russische volk, hetwelk hem ten zeerste ter harte gaat, voltrekt herinnert aan zijn pogingen en die zijner voorgangers om aan deze vervolgingen een einde te ma ken. Hij herinnert er aan dat hij den op de conferentie van Genua vertegenwoordigden regeeringen had verzocht het eens te wor den over een gemeenschappelijke actie, wel ke Rusland en de overige wereld veel onge luk zou hebben bespaard, nl. als voorwaarde INGEZONDEN MEDEDEELINGEN a 60 Ct*. per repel. NAIML.VENN: J. D POSTHUMUS KONINKLIJKE STEMPELFABRIEKEN ZIJLSTRAAT 51 WIJ zijn specialiteiten In: FAMILIE-DRUKWERKEN AANKONDIGINGEN voor-, GEBOORTE VERLOVING ONDERTROUW UITNOODIGINGEN DANKBETUIGINGEN MENU'S VISITEKAARTEN Schrale Lippen Schrale Neus te stellen voor een erkenning der Sovjet-re geering de eerbiediging van de vrijheid van godsdienst en van de goederen der Kerk. Het is tenminste een troost geweest den Patriarch Tychon, chef der hiërarchie he laas van Rome gescheiden te hebben kun nen helpen: evenzoo hebben dc edel moedige gaven der katholieken ongeveer 150.000 kinderen van den hongersnood gered. De kinderen werden gevoed door katholieke zendelingen, die nochtans gedwongen wor den hun werk op te geven, daar men er do voorkeur aan gaf duizenden onschuldigea aan den dood over te leveren dan ze ge steund te zien door christelijke liefdadig heid. De Paus brandmerkt de arrestaties der priesters, en vooral de organisatoren^ van de campagne ten gunste van het atheïsme ca het anti-religieuze front, die misbruik ma ken van de naïveteit en de onwetendheid der jeugd in plaats deze te onderrichten en te beschaven. Zij lijven de jeugd in bij mili tante, goddeloozc bonden, teneinde de ïno- reele. cultureele en zelfs economische deca dentie te verbergen, door een steriele agitatie waarbij de kinderen tegen hun ouders wor den opgezet, waarbij zij worden aangespoord de religieuze zinnebeelden te besmeuren, en vooral hun zielen worden besmet met alle zonden en met de schadelijkste materialisti sche afwijkingen, aldus arbeidend aan net verval der menscheiijke natuur. Doch de verergering van zooveel godslaste ring aldus de Paus eischt een plechtig algemeen herstel. Hij herinnert er aan hoe tijdens het Kerstfeest honderden kerken wer den gesloten, iconen werden verbrand, de Zondag werd afgeschaft. Bovendien werden in alle steden schandelijke carnavals geor ganiseerd, waarbij men tal van knapen, ge huld in heilige versierselen, het kruis zag bespotten en er op spuwen, terwijl aan do Kerstboomcn marionetten hingen, welke orthodoxe, katholieke bisschoppen voor stelden. De Paus begaf zich op het Kerst feest naar de basiliek van St.-Plctcr om een mis te celebreeren ter boetedoening en om herstel af te smeeken voor zooveel wrej- den smaad. Aan het slot spreekt de Heilige Vader den wensch uit dat het Russische volk tot de geloovigen zal wccrkccren en verklaart dat de Voorzienigheid de matcrleclo en moreel© wederopbouwing der Russische natie zal ver zekeren. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN a 60 Ct« por repel. Hls ziekten heerschen, in de overlangs-pe riode, bij epidemieën is hel verslandig, zich tegen besmetting te beschermen. Neemt U PASTILLES want dal is een desin fectie-middel mei lang aanhoudende werking, t welk dc mondhollc, die toegangsdeur veler ziekten, tot daadwer kelijk verweer in staal stelt 1 Verven Stoomen Stoppage Hoeden vormen Groote Houtstraat 5a 1 MAANDAG 10 FEBRUARI Stadsschouwburg: „Flierefluiters Opont houd" 8 uur. Gem. Concertzaal. Kunst aan het Volk. Ab. avond Cherniawsky trio. 8 15 uur. Gcb. Lange Margarethastraat 13. Verga dering van Aandeelhouders Haarlemsche Hulpbank. 3 uur. „De Nijverheid", Jansstraat. Alg. vergade ring Floralia-vereeniging. 8.45 uur. Palace: „Witte Schaduwen", Tooneel: Lu- zy Browning, 8.15 uur. Luxor Theater: „Huzarenliefde". Tooneel: Troupe Loupcscu en Les Caravelils, 8.15 uur. Rembrandt Theater; „Naar Siberië ver bannen"; Tooneel: 3 Bargers, 7 en 9.15 uur. DINSDAG 11 FEBRUARI Stadsschouwburg. Gem. Volksvoorstelling. Vereenigd Tooneel (Verkade en Verbeek). „De Groote Reis'8 uur. „De Kroon". Ver. van Jonge Liberalen, Filmavond „De Staatsmijnen". 8 uur. Bioscoopvoorstellingen. Teyler's Museum, Spaame 16. Geopend ori werkdagen van 11—3 uur. behalve 's Maan dags, toegang vrij. HARLINGE! Stuixcn MiODELGROflDEN. TEXEL -NEER iiillll III NO POLDER LpERP^ILJ jy-aao- ^OLLENHO- jALRf^AR'ljj ZW.POLPEFV iPOLOERPTll ZO. POLDER pAMSTERt 'U 'HAARLEM-. I Mn njiiMEPMtER 'iiuiiii glLANDj MEER LAND PLAN TOT AFSLUITING EN DROOGLEGGING DER ZUIDERZEE Vit het kaartje blijkt de grootte van den N.W.-'polder in verhouding tot het geheel.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1930 | | pagina 5