UIT DE NATUUR.
Winter-duinwandeling bij Bergen.
LETTEREN EN KUNST
HET TOONEEL
MUZIEK
INGEZONDEN
HAARI.FM'S DAGBLAD
DINSDAG 25 FEBRUARI 1930
Zonder het plan te hebben een duin wan -
dellng te maken, was ik in Bergen (N.H.) en
moest naar Egmond aan Zee. Een bus liep er
niet, de trein gal vrijwel geen aansluiting, ik
kende den weg, de afstand was nog geen
tien K. M., het weer was prachtig, ik had een
zonnetje in het gezicht en wind in den rug.
Ik behoefde mij dus niet lang te bedenken
en stapte in Zuid-Westelijke richting, de
boschwegen door van het zuidelijk gedeelte
van het Berger bosch.
Dit is een heel merkwaardig bosch, ten
minste voor de duinstreek. De hulst zaait er
zichzelf voort, alsof ze er thuis hoort, en dit
zal dan ook wel het geval zijn. De brem groeit
er bij duizenden en zet alles tegen Pink
steren ln gouden vlammen. Ja, als we geluk
hebben vinden we er zelfs de boechbes, de
blauwe, maar die is erg zeldzaam. Langs een
greppel kunnen we de dubbelloof-varen
Vinden en langs de Euwlge laan groeit helde.
Al deze planten doen denken aan de bos-
schen van Gelderland, waar de bodem wei
nig kalk bevat en dit is hier bij Bergen dan
ook het geval.
Maar het verschil met de Geldersche bos-
schcn zit vooral hierin dat deze alle door
menschenhanden geplant zijn en het Ber
gerbosch op wat lanen en hooger geboomte
na, spontaan opgekomen ls. De berken, de
lijsterbessen, de bramen, de brem en kam
perfoelie, de varens, ze zijn alle als zaad (of
sporen) door den wind en de vogels aange
bracht en goed gekiemd op den zandbodem
die Juist in een goeden vochtigheidstoestand
was vóór de ontwikkeling van het bosch. 't Is
er nu wel iets droger dan vroeger maar het
bosch staat vol met jong onderhout, dank zij
de afwezigheid van konijnen.
t Zonnetje scheen nu door het kale hout
waartusschen de kamperfoelie zich wond met
jong groen. Ze is nauwelijks twee maanden
in het Jaar zonder blad.
Bij „de Voert", een weggetje door de wel
den, verliet ik het bosch en genoot van het
ruime uitzicht op de duinen en dacht met
verlangen aan de Pinksterdagen, wanneer
de weiden hier vol staan met orchideeën.
Dicht bij de duinen werd het weiland diep
gespit, het blanke zand kwam boven en
nieuw-gebouwde woningen s onden langs
den weg. Dat was de bollencu.tuur, die zich
hier ontzettend uitbreidt. Ik informeerde
naar het kalkgehalte van dat diepe zand.
„Prachtig meneer, vol schelpen" en de bol-
lenkweeker ln spé liet met welgevallen die
witte schilfertjes zien, die hij door zijn han
den liet glijden alsof het zijn kostbaarste be
zit was. En dat is het eigenlijk ook. Tezamen
met het klimaat, een goede bemesting, de
gemakkelijke bewerking die zandgrond eigen
is en een vakkundige behandeling ls dit kalk-
gehakte van het zand voor bollen, en vooral
voor de duurdere soorten van onschatbare
waarde.
Ik was Juist bij het „Hooge Dulntje". Oude
beuken, met hun wortels boven den grond,
staan hier tegen den duinrand en vormen
een schilderachtige zoom van de duinen. Ik
klom naar boven en op het duin lag het ter
rein, waar ik iederen zomer kom, voor mij
open. Ik miste wel wat het groen, maar er
was toch kleur genoeg: geelgrijs van het
zand, brons-bruin van de duinrozen op de
hellingen, wit van de berkenstammen en
blauw van de lucht.
Een groote haas liep voor mij weg. recht
voor mij uit, in mijn richting en ik zou hem
nog twee keer opjagen. Een konijn ls slim-
m°r, die gaat wat onzij.
Ik stak de bokkenwelde over, zooals een
gedeelte genoemd wordt van de lange duin
vallei waarvan de Verbrande Pan het noor
delijkste deel is en kwam op een hoogen top,
met een prachtig uitzicht naar alle kanten.
Bergen aan Zee lag er in haar winterslaap.
Het landhuis op het Russenduin vloekte in
het landschap als een waarschuwing tegen
wat ons mogelijk te wachten staat als langs
den Zeeweg gebouwd wordt.
Van Bergen zlpn we niet veel anders dan
de nieuwe kapel van de Zusters Ursulinen,
die ik juist een uur te voren van dichtbij ge
zien had met haar rustige architectuur en
gebrand glas. Bergen zelf lag geheel achter
het Berger bosch.
Alkmaar, met zijn onwijs-kleinen toren op
de groo.e kerk, lag wazig in 't verschiet en
Egmond was ook wazig tegen de lage zon in.
En het duinlandschap lag in een diep
winterrust, geen mensch en geen dier was te
zien, geen trein of auto werd gehoord en
geen schot uit een jachtgeweer, zooals we het
in het najaar zooveel hooren. Het eenlge be
wijs van activiteit was de groene horizon ln
't noorden, de Staatsbosschen bij Schoorl,
aangelegd door het Staatsboschbeheer, want
daar wordt 's winters wel gewerkt, de bo
dem plantklaar gemaakt, het Jonge bosch ge
dund, het oude bosch aangevuld of bij ge
zaaid.
Iedere plaats aan de Tcust moest zoo'n
duinbosch hebben en het begint er al veel op
te lijken, alleen IJmuiden, Katwijk, Hoek van
Holland en de Zeeuwsche plaatsen missen
het nog en Zandvoort heeft nog maar heel
Jong bosch.
De weg naar het Zuid-Westen ging over
hoog en laag, telkens een duinpan door en
dan weer over de hoogte. Alle mooie, bekende
plekjes waren omgespit en ln aardappelland
veranderd. Er liepen twee Egmonder vrouwen
met groote manden op den rug en om een
praatje verlegen vroeg ik wat nu vlugger
was naar Egmond. over het strand of doo
het duin. ,,'k Docht, dat Je de diender was",
zeide een als antwoord, alsof ik dat helpen
kon. Ze waren aan het snijden van wat duin
gras „voor de kenienen" (voor de tamme ko
nijnen wel te verstaan) en als de jachtopzie
ner het zag kregen ze vast „een precesve
baal".
Den laatsten afstand legde ik af over het
strand. Het was laag water en de zee war
bijna zoo vlak als een spiegel. Alleen aan het
strand wees een richel golfjes de plaats waar
banken lagen. Dit laatste eindje viel nog niet
mee, 't was pas kwart over twee dat Ik in
Egmond liep, nadat ik om 12 uur Bergen ver
laten had. Maar toch was lk er een paar uur
eerder dan met den trein.
Dat Berger bosch staat op 't punt ge
kocht te worden door de gemeente Bergen,
men wil zelfs met de hulp van het Rijk een
stuk duin er bij voegen. Wanneer het ge
meentebestuur van Bergen begrijpt dat dit
gedeelte van de omstreken de groote aan
trekkelijkheid vormt van Bergen, is dit een
goed plan.
Voor bebouwing heeft Bergen altijd nog
terreinen, meer naar het oosten.
In dit bosch ligt een groote relgerkolonie.
De kolonie zelf is niet al te best voor de hoo
rnen en wie er dicht bij komt krijgt wel eens
„Iets" van zoo'n grooten vogel op hoofd of
schouder. Maar de reigers vormen, zoowel in
vlucht als staande aan 't water, zoo'n wel
kome stoffeering van het landschap, dat ze
op eenlge bescherming wel aanspraak mo
gen maken, vooral nu de ooievaar overal uit
sterft. Voor het noorden van onze provincie
zelfs voor de Zaanstreek vormen de bosscnen
en duinen van Bergen en Schoorl. en het
strand niet te vergeten een recreatie-terrein
van groote beteekenls.
C. SIPKES.
NIEUW NEDERLANDSCH TOONEEL.
BESCHUIT MET MUISJES.
Voortreffelijke Falklandjes, 'n zwakke
Heijermans. dat is de indruk, dien Beschuit
met, Muisjes bij deze wederopvoering op mij
maakte. In Erfenisstukken leeren wij de
menschen doorgaans niet van de mooiste
zijde kennen, maar zelden heeft een schrijver
erfenisjagers met zoo'n nijdig sarcasme gc-
teekend als Heijermans in de Blen-Aimé's.
Beschuit met Muisjes dat het meest her
inneringen opwekt aan Het Zevende Gebod
en Schakels ls wel het meest wrange stuk,
dat Heyermans ooit geschreven heeft. Het is
alles even grijs en vlak. er is enkel schaduw
en nergens licht! Heel de familie Blen-Almé
men lette op den naam ls eigenlijk één
groote bende; de eenlge uitzondering ls
Charles, dien Heijermans en dat treft wel
heel ongelukkig nu juist op krukken laat
loopen! In de sentlmenteele tcekening van
Charles bedierf de schrijver meer dan hij
goed maakte.
Er gebeurt ln dit stuk nog al het een en
ander, dat niet overtuigt door waarschijn
lijkheid. De opzet dadelijk de plotselinge
dood van den rijken broer uit Australië bij
het bezoeU van Prosper ls al heel erg toe
vallig. Op gezag van den schrijver moeten
wij verder maar aannemen, dat „Groomoe"
niets van het bestaan van zwager Gerrit af
wist, dat Pollie onwetend was van den rijk
dom van haar man en dat Gerrit Bien Aimé
een kundig zakenmensch niet een tes
tament had opgemaakt, terwijl hij voor de
„huwelijksvoorwaarden" toch bij den notaris
was geweest.
Maar er is voortreffelijk detail-werk ln dit
stuk; het is Falkland meer dan Heijermans,
dien wij bewonderen. Al die familie-ruzietjes,
het kostelijk tooneel, wanneer Baptiste bin
nenvalt met de ontstellende mededeeling,
dat er *n Pollie op de wereld bestaat, de be
raadslagingen over de begrafenis, het is 'n
opeenvolging van knap geschreven Falkland-
jes! Ja. eigenlijk is heel 't eerste bedrijf één
lange Falkland en die acte maakt ook
door het gevoelige slot den sterksten in
druk. Maar wij zitten in de volgende bedrij
ven al door maar in die zelfde sfeer; het
stuk blijft voortdurend op dezelfde hoogte,
wij worden van dfe rauwheid en dat vinnig
sarcasme op het laatst *n weinig beu, het
gaat eerlijk gezegd vervelen! Al die tel
kens weer herhaalde kissebisserij, drie bedrij
ven lang, het ls zoo weinig belangrijk en ook
zoo weinig dramatisch! Wij voelen op zoo'n
avond wel zeer sterk, dat de tijd van dit
soort realisme voor goed voorbij is.
En ook. dat de acteurs en actrices van he
den niet meer zoo in dit werk thuis zijn als de
oude Tooneelvereeniglng dat was! Het spel ls
voor een stuk van Heijermans veel te na
drukkelijk en te uitbundig, het mist het rea
listisch accent van de vroegere spelers, dat
het alles zoo natuurlijk deed schijnen, het
wordt te veel „tooneel".
Nemen wij dadelijk Prosoer Bien Almê. Hij
vulde het tooneel met zijn luidruchtigheid,
maar hij werd geen figuur! Nog altijd herin
ner ik mij Ternooy Apel in deze rol en toch
ls het reeds bijna 20 jaar geleden, dat ik
Beschuit met Muisjes zag! Ternooy Apel was
een cholerische Prosper, wrang, zuur, hard,
en wreed! De Prosper van Van Praag leek
eer 'n sanguinisch, volbloedig heer, meer 'n
moppentapper dan een verzuurd mensch! De
„groomoe" van Antoinette Sohns was ln haar
actie van een opzettelijkheid en een jeugdige
bewegelijkheid, die meer in een klucht dan
in dit wrange familiestuk op haar plaats
was! Men stelle zich slechts even voor, hoe
een mevrouw de Boer-Van Rijk deze rol zou
spelen. Frank wist aan de figuur van Bap
tiste weinig relief te geven en bleef aldoor
Frank! Dit laatste zou men ook eenigszlns
van Bart Kreeft kunen zeggen, maar Kreeft
ls zoo veel fijner in zijn spel, waardoor Aris-
tide ook veel belangrijker en boeiender wordtl
Sophie de Vries zouden wij de Hollandsche
„Céllmène" kunnen noemen, maar daarmee
is tegelijk gezegd, dat haar talent op een
heel ander terrein ligt dan dat, waar de
arme Pollie voor haar leven strijdt Mevrouw
Van der Horst overtuigde in dat soort rollen
onmiddellijk, mevrouw de Vries moet zich
geweld aandoen om Pollie te schijnen. In
de groote scène in III ontwikkelde zij een
sterke dramatische kracht. Qua spel was
dit uitstekend, maar tot een creatie bracht
zij het niet. Marle Meunier kon ik als Jean
ne wel waardeeren; zij gaf de door zorgen
eedrukte vrouw goed weer, maar wij merk
ten te weinig van den tyrannfeken invloed
van Prosper. Een twintig jaar samen leven
met zoo'n cholerisch mensch drukt ook zijn
sooren op de vrouw. Jan Lemaire speelde
Charles gevoelig en eenvoudig en wist zich
voor al te groote sentimentaliteit te hoeden-
Uitstekend was Bets van Berkel, die nog
eens toonde in dit realistisch werk volkomen
thuis te zijn en een afzonderlijk woord van
lof komt toe aan Marie Hamel voor de kos
telijke traphlt, die zij te zien gaf. Dat was
geheel en al „af".
Het was gisteren duidelijk te merken, dat
de t'id van dit soort realisme voorbij is. Het
publiek van de abonnementsvoorstelling
reageerde veel minder sterk dan het publiek
van 20 Jaar geleden en het applaus aan het
slot was vrij kalm. Een succes werd deze re
prise van Heijermans' Beschuit met Muisjes
dan ook niet.
J. B. SCHUIL.
de stad Tel Axciv. tn Palestina (het centrum der Joodsche kolonisatie) heeft men
in modernen stijl een Opera-gebouw opgetrokken. Eet werk is bijna gereed.
KUNST-PROPAGANDA-AVOND
v. d. Loge „Naastenliefde".
Onze propagandisten v. d. drankbestrijding
roeoen voor hun ayonden welhaast altijd de
hulp in van beoefenaars der muzikale kunst.
Meestentijds geschiedt dit, om het gesproken
woord af te wisselen door muziek en zang.
De spreker echter, die ditmaal was genoo-
dlgd door de orde der I.O.G.T de heer L.
Preger uit Rotterdam, zocht nog inniger ver
band met de muzen: hij deelde zijn voor de
vuist gesproken rede. die zeer de aandacht
boeide, ln onderdeelen in. De meest realisti
sche fragmenten uit zijn voordracht werden
onmiddellijk muzikaal geïllustreerd door den
dichter-zanger Dumont, eveneens uit Rot
terdam. Dumont deed dit geestig; en nu weet
ik zeker dat. zoo hij b.v. de gaven bezat van
de grrrooten! aan de luit (noem ze maar zelf)
hij stellig een onbedaarlijken bijval zou oog
sten.
Is dan zijn luitspel niet volmaakt? HU doet
het niet slechter dan zUn collega's. Draagt
zUn stem niet? Hij beschikt over een goed
klinkend tenorgeluid. Wat is het dan. dat too
menigmaal een aardig, een waarlUk geestig
woord als ongemerkt voorbijgaat aan wie niet
opzettelUk scherp toeluistert en schift en
samenvat zooals meestal de criticus doet?
Het ls de illusie die de heer Dumont zich
maakt, dat een goed geplaatst, een geestig
woord aanstonds als zoodanig zal worden
opgevat door den doorsnee-luisteraar en dat
hiervoor niet anders noodig is dan eenvou
digweg het uitspreken van dat woord. Daarin
vergist zich de heer Dumont en volgens zUn
eigen zeggen duurt die vergissing, als ik goed
verstond, al reeds een twintig Jaar. Want als
propagandist werkt hU al sinds dien tUd me
de aan avonden als deze. Hoe geheel anders
werkt de heer Preger.
Hier ls al reeds onmlddellUk vóór t feit,
dat de aandacht vraagt, die aandacht op zUn
hoogst gespannen, zóó zeer dat het geestig
woord en de bUvalsuiting nagenoeg op *t
zelfde tUdstlp komen. Dat dit zóó bU voort
during animeerend werkt op 't geen spreker
voordraagt, ls te begrijpen: en de terugwer
king hiervan op den hoorder ls er weer 't on
middellijk gevolg van. De dichter-luitspeler-
zanger zag heel vaak zijn aardigste trou
vailles als ongemerkt voorbUgaan. Men oor-
deele. hoe dit terugwerkt op den recitant.
MUn meening Is deze, dat de heer Dumont
veel meer kan bereiken, zoo hU zich wat meer
geeft: zoo hU losser is in zUn bewegen; zoo
hij minder vertrouwen heeft in de intelligen
tie. in de opmerkingsgave van den luisteraar.
EigenlUk mocht men hetzelfde zeggen van
wie dezen avond het muzikale gedeelte
van het programma verzorgden. De heer Lou
Schutte speelde vaardig en met animo, de
celliste mej. Jo Brown vaardig en met min
der animo, de violiste mevr. De Mik-van
Daalen met niet genoeg vaardigheid doch
met den ernstlgen wil tot een molto animoso.
Het trio van Niels Gade nu is een heel ge
willig stuk. als alle deze Mendelssohniaden.
Het kan ons veelal om het even zUn of er
drie homogene muzieknaturen aan werken.
Maar men heeft toch liefst de noten netjes
op zUn plaats. Is het tegendeel het geval,
dan mag ik Gade, en Mendelssohn, volstrekt
niet- graag hooren. Het stuk ging alzoo tech
nisch een beetje boven de macht van de
executanten. Beter was de romance van Com-
pagnoll. waar de violiste me van al de ge
hoorde stukken het best voldeed. Ieder voor
zich moge door nauwlettende studie, zijn spel
nog weer vervolmaken, zoodat dan meteen
het samenspel met groot-er succes is te be
oefenen. De tijd, aan deze studie besteed,
dunkt mU voor geen van het drietal een ka
pitaal. dat zUn rente niet zal opleveren.
Was het de bedoeling der musici, de ge
moederen warm te maken en te houden, de
heer Dumont had in zUn solo-voordrachten
al reeds hetzelfde beoogd. Van aijn best-ge
slaagde vondsten stip Ik aan: „vroolUk flad-
drend vlindertje", „ik hou van ndjn land" en
het fijn-gevoelde „de rijkdom van een armen
stakker". En de heer Preger, die als spreker
had geplaatst boven zUn rede: geen woorden,
maar .daden", mag zonder voorbehoud aan
nemen, dat hU zijn hoorders door zijn onder
houdend woord heeft aangezet, de bestrij
ding der drankellende actief ter hand te ne
men. „Loge Naastenliefde noa 48" zal hem
stellig grooten dank weten.
G. J. KALT.
Echtgenoote van den humoristischen tee
kenaar: ..Vlug, verberg die teekeningen van
den loodgieter. Onze loodgieter moet hier
langs komen.
(Passing Show)
Voor den inhoud dezer rubriek stelt de Redact»
zich niet verantwoordelijk.
Van meezonden stukken, geplaatst of nie?
geplaatst, wordt de kopij den inzender niet terug»
ceceven.
CONSULTATIE-BUREAU VOOR
ALCOHOLISME.
De erkenning door de Regeering als „Re-
classeerings-Vereenlglng" is ingekomen, en
met nieuwen moed kan het werk weer opge
nomen worden als.... er maar genoeg
geld is!
WU hebben onlangs getracht met een pro-
paganda-avond de belangstelling voor deze
nutt-lge instelling op te wekken. Wij zUn
daarin geslaagd tot zekere hoogte, maar
niet voldoende.
De uitnemende, van oprechte liefde en
geestdrift voor het werk gloeiende rede van
den leider van het Amsterdamsche Bureau,
den heer Varekamp, sloeg in. Maar wij had
den 1500 circulaires verzonden, wat groote
kosten met zich brengt. Wij hadden ze o.a.
geadresseerd aan alle predikanten, artsen,
advocaten en leden der rechterlijke macht.
Raakt deze zaak hun werkkring niet?
En hoevelen hunner waren er niet?!
En hoevele andere geadresseerden waren er
niet?!
Nu weten wij wel, hoevele avonden er al
beslag gelegd wordt op Uw rijd. WU willen
gelooven, dat gij er dien avond niet kondt
zijn. Maar wilt dan, zoo bidden wij U, ten
spoedigste Uw circulaire voor den dag halen
en ze invullen en opzenden aan (ofwel, zoo
Uwe circulaire verloren is geraakt U direct
als contribuant opgeven bU) den penning
meester, Mr. A- A. Huizinga, Kruisweg 32rood,
(Postgiro no. 3971).
Het Comité,
Mevr. MaarschalkVan Coppenaal, Mevr.
Bas BackerBarones van der Feltz, Mevr.
AnemaGertzen, Mevr. Bierens de Haan
Dudok de Wit, Mevr. BraunsSchagen, Mevr.
De Clercqs' Jacob, Mevr. Cohen Tervaert
Koch, Mej. Cool, Mej. Dr. van Dorp, Mej.
Duf our, Mevr. FrankenRemmers, Mevr.
GerritszSchagen, Mevr. Heerkens Thljs-
senVan der Kim, Mej. De Josselln de Jong,
Mevr. KlüssenerBensman. Mevr. Meinesz
Barones van Ittersum, Mevr. Mouthaan
Zimmerman, Mevr. RootllebVan Kempen,
Mej. Simon, Mevr. SterckProot, Mevr.
Teding van BerkhoutVan Taack Trakia-
nen. Mevr. Valck LucassenWeiter, Mevr.
Ir. WaardenburgLindeyer»
OPENLUCHTSCHOLEN.
Zijn openluchtscholen inderdaad noodig?
Zijn de tegenwoordige schoollokalen niet
ruim genoeg van inhoud en onvoldoende ge
ventileerd, dan deugen ze niet voor prae-
tuberculeuze kinderen, maar ook niet- voor
kinderen, die men voor volkomen gezond
houdt.
De lucht in 'n schoollokaal moet aanhou
dend en vooral regelmatig door versche
lucht vervangen worden en daarom is bU
centrale verwarming een pannetje met water
op de radiatoren nog lang geen ventilatie,
want waterdamp is nog geen versche lucht.
't Laatste woord inzake het ventileeren
van schoollokalen is ongetwijfeld nog niet
gesproken.
Men dweept met een verblUf in de duinen
en ja, met mooi weer en windstilte is het in
den voorzomer heerlUk in de duinen, maar
vaak kan het er gevaarlUk stuiven en ik
betwijfel zeer of 't aantal üjders aan adem
halingsziekten in de duinen of elders op t
platteland, inderdaad geringer is dan in de
steden.
Dat kinderen, die door bekwame dokters
voor prae-tuberculeus worden gehouden, in
sanatoria worden opgenomen, zoo de ouders
dat verlangen, acht ik uitstekend en dat de
gemeenschap de kosten daarvan geheel of
gedeeltelijk draagt als de ouders daartoe niet
in staat zUh, lijkt my ook redelyk, maar er
moet worden gezorgd, dat het onderwijs vol
doet aan de eischen der wet; doet het dat
niet, dan zullen de kinderen daarvan in hun
later leven de treurige gevolgen ondervinden.
De meerdere moeite, die ze bU gebrek aan
voldoend lager onderwUs ondervinden zou
hen tuberculeus of zenuwziek kunnen maken.
Begint de gemeente met openbare
openluchtscholen te bouwen, dan zal ze wel
dra het bouwen van openluchtscholen voor
de kinderen van ouders, behoorende tot ver
schillende kerkgenootschappen moeten steu
nen en ook die scholen zullen moeten vol
doen aan alle eischen der wet op het lager
onderwUs.
Den Raad zou ik willen herinneren aan
het oude rijmpje:
Let goed, waar gU uw voeten zet,
't Hangt alles af van d' eersten tred.
Draagt het RUk bU tot de zeer hooge kos
ten van openluchtscholen in groote gemeen
ten, dan benadeelt het de kleinere gemeen
ten, die immers wèl moeten bU dragen in de
gemeene kosten, maar van die inrichtingen
niet kunnen profiteeren, omdat ze niet bU
machte zUn, zulke kostbare inrientingen te
stichten en te onderhouden
Voorloopig geen pension aan de leerlingen
te verstrekken, beteekent slechts uitstel van
executie.
Heeft men ln zeer uitgestrekte gemeenten
één of twee van die inrichtingen, of sticht
men zoo'n school ver buiten de grenzen der
gemeente, dan zullen de kinderen er heen
gebracht moeten worden b.v. met auto's. Voor
100 kinderen van 614 Jaar (Prae-tubercu-
leuze kinderen beneden dien leef rijd moeten,
thuis blUven, of, als ze niet al te jong zUn,
naar een openlucht bewaarschool worden
gezonden) zal men wel 5 auto's noodig
hebben. Twintig van die kinderen zonder
eenig toezicht in een gesloten auto te pak
ken, ls wel niet gezond en voor die kinderen
misschien wel gevaarlUk, maar een overwe
gend bezwaar is het niet en de kosten van
5 auto's heen en terug, zullen wel niet meer
dan 60 gulden per week bedragen.
Is de gemeente van Noord tot Zuid en van
Oost tot West nog al uitgestrekt, dan zullen
de auto's op bepaalde plaatsen, stel drie.
moeten afrijden en zal men daar behoorüjk
tochtvrije wachtlokaaltjes moeten bouwen,
waar de stakkers met hun geleiders kunnen
wachten tot het gezelschap bUeen is. Wie
zal ze daar brengen? Wie zal ze daar na het
eindigen der lessen vandaan halen? Vader
heeft zUn werk en een flinke huisvrouw
heeft in den regel ook geen tijd voer zulke
wandelingen. De oudere broertjes en zusjes,
zoo die er zijn, gaan met het oog op de ge
varen van het steeds toenemend verkeer met
auto's en fietsen, liefst zoo dicht mogelUk
bU de ouderlUke woning school en daarom ook
bouwt men tegenwoordig geen schoolkazer-
nes meer, maar enkelvoudige scholen.
Wordt op die openluchtscholen ook ge
zorgd voor eten en drinken, dan is voor het
klaar maken heel wat personeel noodig en
kan een nauwlettend toezicht op het inkoo-
pen en bereiden der sprijzen, gemist worden.
Amsterdam, een gemeente met 750.000 in
woners, heeft twee openluchtscholen. Hoe
die zUn ingericht, weet ik niet, maar de
kosten van één zoo'n inrichting zullen de
financiën van het minder zielen tellend i
Haarlem, natuurlUk meer drukken, dan die
van Amsterdam door de twee scholen ge
drukt worden.
En wat zal men met dat alles bereiken?
Komen de kinderen na den schoolrijd terug
in de ouderlijke woning, dan vinden ze daar
niet zelden een woonvertrek, waarin gekookt,
gebakken en gebraden wordt, waarin wasch-
goed wordt gedroogd en bovendien de lucht
door tabaksrook is bedorven.
Ook de slaapgelegenheden laten daar uit
een hygiënisch oogpunt gezien, dikwijls heel
wat te wenschen over.
Een paar keer bezocht ik een openlucht-
school en zag, hoe moellUk het ls daar on
derwijs te geven. De onderwijzer moet er
zeer luid, sterk geaccentueerd sp.eken ora
verstaan te worden en het gesprokene ver-
llest daardoor het intieme, vriendelUke, dat
bU opvoeding en onderwijs zoo noodig is; ook
de kinderen moeten luider spreken dan goed
voor hen is en toch moet er veel gesproken
worden, want niet zelden zyn de handjes te
koud om te schrijven; ervaren onderwUzers
zijn blijkbaar ook bU de organisatie van die
inrichting (een school immers?) buiten 't
kapittel gehouden. De inrichting scheen mij
een onrUpe vrucht van uitvindingszucht.
Eer komt het mU beter voor, dat door het
Rijk of de Provincie eenige flink ingerichte
sanatoria voor prae-tuberculeuze kinderen
worden gesticht en daaraan openbare- en
bUzondere scholen wórden verbonden. Ouders,
die de verpleging hunner kinderen in zoo'n
inrichting niet kunnen betalen, zouden in
het betalen der kosten moeten worden tege
moet gekomen.
SEMPER PARATUS.
Prins Takamatsu, de broer van den Japans chen keizer, is in het huwelijk getreden met
Kikuko Tokugawa, de laatste telg uit het geslacht van één van de beroemdste leden
van den Japanschen adel. Op deze foto ziet men het paar. gekleed in de historische cos*
tumes, onmiddellijk na de voltrekking van. de huwelijksplechtigheid.
