Het woord is aan...
De oneenigheid in de Ned. Reisvereeniging.
De nieuwe sluizen te IJmuiden
47e Jaargang No. 14318
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 25 Februari 1930
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN; J. C PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR; ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week 0.27J4, met Geïllustreerd Zondagsblad /0.32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3-57J4- Franco per post door Nederland 3-8754- Losse nummeri
ƒ0.06. GeïlL Zondagsblad per 3 maanden f 0-5714, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 53 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN: 1—5 regels f 1.75, elke regel meer 0.35. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels 0.60^
elke regel meer 0.25. buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. f 025. elke regel meer /0-10. ultsl. i contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekaboimés. Urtkeeringen: Levemlange ongetchiktleid en Overlijden 1 600.-, Verliea van Hand, Voet ol Oog I 400.-, Duim I 250.-, Wijsvinger I 150.-. Elke andere vinger I 50-, Arm- oi Beenbrenk 1 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
HET WERKTIJDENBESLUIT
VOOR WINKELS.
SLACHTOFFERS VAN DE ENQUêTE7
Het bestuur van de Middenstandscentrale
had Maandag opnieuw een brief gezonden
aan het bestuur van den Ned. R.K. bond van
handels- en kantoorbedienden „St. Francis-
cus van Assisië", waarin aangedrongen werd
op het noemen van de namen der leden die
door firma ontslagen «ouden zijn als een ge
volg van de vraag of zij georganiseerd waren.
Het bestuur van St. Franciscus van Assisië
antwoordde thans:
„Naar aanleiding van bovenaangehaald
schrijven betreffende ontslag van enkele
onzer leden, wijl zij georganiseerd waren,
deelen we U niede, dat indertijd door de drie
samenwerkende werknemersorganisaties be
sloten is, de namen en adressen van beide
partijen, te weten werknemers en werkge
vers, bekend te maken op de e.v. te houden
conferentie met Uw bestuur.
Wij meenen ons aan dit besluit te moeten
houden en zullen U bij die gelegenheid de
opgave verstrekken."
Daarop heeft het bestuur van de Midden
stand seentrale weer geantwoord:
Met stijgende verbazing hebben wij heden
middag per post Uw geëerd schrijven ont
vangen.
Uit Uw wachten gedurende vijf dagen om
ons vorig schrijven te beantwoorden en ver
der uit Uwe mededeelingen thans, dat U de
namen eerst zult noemen op de te houden
conferentie met ons Dag. Bestuur, zijn wij
niet gesterkt kunnen worden in de overtui
ging dat er onder Uwe leden werkelijk
„eenige slachtoffers" zouden gevallen zijn,
door hunne patroons ontslagen, omdat zh
georganiseerd waren.
Waar hier dan toch voor de belangen van
die „eenige slachtoffers" onmiddellijk optre
den dringend geëischt is, kunnen wij maar
niet begrijpen, dat bij Uw Bestuur, zoowel als
bij die Uwer Zustervereenigingen, tijd te over
.5?,111 deze ernstise zaak krachtig en be
middelend op te treden. Temeer, waar U niet
alleen zult staan, doch waar wij U van onze
hulp en tusschenkomst de ernstige verzeke
ring hebben gegeven.
Uw bestuur heeft ons slechts de namen en
adressen dier „eenige slachtoffers" voor te
leggen, alsmede der betrokken Firma's. Meer
niet! En wij gaan dadelijk voor hun belan
gen aan het werk!
Doch er is hier meer!
1 Door de officieele en pertinente publicatie
in de Dagbladen door Uwe Chr. Zusterver-
eeniging is een smet geworpen op onzen
Haarlemschen Winkelstand in het algemeen
en voor diens reputatie behooren •wij' op te
komen, dezen van dien smet te zuiveren door
een openlijke desavoueering der betrokken
Firma's.
Wij mogen en kunnen dan ook niet aan
een conferentie met Uwe drie Besturen deel
nemen vóór en aleer wij deze kwestie haar
fijn hebben onderzocht, de portée der ern
stige beschuldiging geheel en al kunnen
overzien en dus geheel ingelicht met U aan
de groene tafel zullen verschijnen.
Daarom, èn in het belang Uwer „eenige
gedupeerde Leden", èn voor de eer van onzen
Stand vragen wij U dringend ons de namen
en adressen omgaand voor te leggen. Geeft
U daaraan geen gevolg, dan zullen wij U in
gebreke moeten stellen, doch dan zuilen wij
ook niet met U kunnen confereeren."
ERNSTIG ONGELUK IN DE V. S.
'Aanrijding tusschen een trein
en een automobiel.
VELE DOODEN.
Ee nerocfle: snoorwecmcel "k. dat aan elf
personen het leven heeft gekost en waarbij
meer dan tachtig oer son en werden gewond,
heeft p'aats gehad op een overwee. die oo
eenige K.M. afstand van de stad Wisconsin
is gelegen.
Een goederentrein reed tegen een automo
biel oo en wiero dezen od het andere spoor
juist voor den electrischen trein, die met een
snelheid van 60 a 70 mijl oer uur op weg
was van Chicago naar Northshore.
De twee inzittenden van een auto waren op
slag dood en een gedeelte van den personen
trein derailleerde. Eenige wagons rolden in de
20 meter diepe greppel langs de sooorbaan en
van de passagiers, die in deze wagons zaten,
bleef nagenoeg niemand geheel ongedeerd.
Ook van den goederentre in ontspoorden der
tien wagens, waarvan de inhoud over de spo
ren werd uitgestort. De algemeene verwar
ring werd nog grooter. toen eenige goederen
wagens in brand geraakten en gevreesd werd.
dat het vuur zich ook aan de personenwa
gens zou mededeelen.
Alle beschikbare ziekenauto's werden direct
naar het terrein van de ramo gezonden, om
de gewonden naar de ziekenhuizen over te
brengen. De geheele omtrek is door de politie
afgezet. Men vreest, dat het aantal dooden
neg zal stijgen.
Volgens de laatste berichten zijn bij de
spoorwegramp in den staat Wisconsin, elf
personen gedood en 130 gewond. Zestig ge
wenden bevinden zich ir. de ziekenhuizen
Het reddingswerk ging in het nachtelijk
donker met groote moeilijkheden gepaard.
Men vreest, dat nog meer dooden onder de
puinhoopen gevonden zullen worden,
Bacon
Over ons zelf zwijgen wij.
TOEKOMST.
(In Amerika is het Iange-duur
schommelstoel kampioenschap
gewonnen door een dame die 280
uur achtereen schommelde, waar
na haar laatste tegenstandster
in slaap viel. Courantbericht).
Ik heb me dikwijls afgevraagd
Wat toch mijn zoon moest worden,
Hij is thans jong, maar het probleem
Komt spoedig aan de orde
Hij kan al staan, straks komt hij mij
Als wandelend vraagstuk nader,
Wat zal hij zijn? (behalve dan
Een beter mensch dan vader)
Een advocaat of een bankier,
Een staatsman of notaris,
Een medicus of rentenier
Politie-commissaris?
Een journalist of ambtenaar
(Die nooit fortuinen maken)
Een filmheld of een handelaar
In allerhande zaken?
Wat heden spartelt in de wieg
Strijdt mee in *t leven morgen,
En mij als vader baart reeds thans
Zijn toekomst zware zorgen;
Maar eensklaps voel ik hoe die druk
Van mij is afgenomen,
Verzekerd is mijns zoons geluk,
Hij za 1 er stellig komen;
Ik denk aan menig langen nacht
Dien ik heb zitten waken
En door hem schommelend doorgebracht
Zonder in slaap te raken.
P. GASUS.
DE TERAARDEBESTELLING VAN
BELA RADITSCH.
Wanordelijke tooneelen.
EEN ONBESCHRIJFELIJKE DRUKTE.
BOEDAPEST. 24 Febr. (VJ5.) Aan de
teraardebestelling van den „Zigeunerkoning",
den violist Bela Radltsch, werd door 150.000
personen deelgenomen, een menschenmenig-
te dus. gelijk sedert de begrafenis van Ludwig
Kossuth nimmer meer te Boedapest bijeen
kwam. De politie was volkomen machteloos
en werd door de vloedgolf belangstellenden
weggestuwd.
De microfoon, die voor de uitzending van
de plechtigheid was opgehangen, werd afge
rukt, candelabres werden omvergestooten en
zelfs de lijkkist liep een oogenbltk gevaar,
zoodat een viertal politiebeambten de grootste
moeite gehad heeft haar behouden de rouw
kapel binnen te voeren, alwaar door een
geestelijke een lijkrede gehouden werd.
Vervolgens werd de kist ten grave gedra
gen. De familieleden mochten er, tengevolge
van de overweldigende drukte, niet in slagen
in de nabijheid van de groeve te komen en
van de 500 aanwezige Zigeuners bereikten
er slechts een 70-tal het graf. terwijl de
overigen in het gedrang bleven steken, waar
bij hun muziekinstrumenten ineengedrukt
werden.
Na het einde der plechtigheid begon de
wanorde eerst recht en de chaos was weldra
zoo groot, dat een reddingsbrigade moest
worden gerequireerd. Er werden tijdens het
gedrang 14 personen zwaar gekwetst; zij
zijn allen in het ziekenhuis ter verpleging op
genomen. Het aantal lichtgewonden is bij
benadering niet vast te stellen. De begrafenis
plechtigheid zelve, die vastgesteld was op
drie uur, kon eerst tegen zes uur des avonds
een aanvang nemen.
GENERAAL G. C. E. v. DAALEN. t
Zaterdag is, 67 jaren oud. in Den Haag
overleden de gepensionneerde luitenant-ge
neraal G. C. E. van Daalen, oud-legercom
mandant in Inaië. De overledene volgde in
Juli 1909 generaal Van der Willigen op als
legercommandant, tot 1914 bleef hij chef van
het departement van Oorlog.
Van Daalen is vooral bekend door zijn
grooten tocht in 1904 naar de Sajolanden
ondernomen, waar hij op een hevigen tegen
stand stootte.
KETELONTPLOFFING TE
HAVANNA.
PARIJS. 24 Febr. (V.D.) Te Havanna op
Cuba heeft-, naar gemeld wordt-, een ketel
ontploffing plaats gehad, waarbij 10 werklie
den gedood en vier zwaar gewond werden.
Het gebouw, waarin de ketel zich bevond,
werd totaal uit* elkaar geslagen.
ENGELSCH TANKSCHIP IN
BRAND.
LONDEN, 24 Febr. (VD.) Het Britsche
olie'ankschip „British Honour", dat 18000
Liter olie aan boord had. is heden ter hoog
te van New Castie in Australië in brand ge
raakt. Binnen luttele seconden was het 7000
ton groote stoomschip één geweldigs vlam
menzee. De bemanning kon zich slechts red
den door in allerijl overboord te springen. Zes
opvarenden bekwamen letsel. De oorzaak van
de nbrand is nog niet opgehelderd-
JACOBUS VAN LOOIJ
OVERLEDEN.
De gemeente Haarlem heeft één harer be
kendste inwoners, de Nederlandsche Kunst
één harer nobelste beoefenaars verloren. De
heer Van Looy had eenigen tijd geleden een
operatie moeten ondergaan, die in verband
met zijn leeftijd, niet zonder gevaar was.
Hoewel dat gevaar overwonnen werd, bleef
de kunstenaar sukkelend. Toch was het ein
de, dat Maandagmiddag kwam, niet ver
wacht. Hij bereikte den leeftijd van 74 jaar.
Wanneer wij van Van Looy als bekende Haar
lemmer spreken, dan bedoelen wij daarmee
geenszins een lokale populariteit. die hem
immer zou afgeschrikt hebben doch meer
de stille glorie die de rustig voor zich heen
levende artist, alleen al door zijn aanwezig
heid hier, aan zijn geboortestad verleende.
Van Looy en Haarlem zijn in menig opzicht
aan elkaar verbonden geweest doch in hoofd
zakelijk geestelijke relatie; aa-n het open
baar leven nam hij zoo weinig deel, dat
slechts weinigen in het kalm wandelend oud
heertje een stuk van Haarlem's glorie kon
den herkennen. Hij ging onopgemerkt zijns
weegs, opzettelijk zich afkeerend van wat
hem bekendheid zou hebben kunnen ver
schaffen; hij was wel zeer degelijk oud-Hol-
landsch in deze levenshouding; en een tegen
stelling tot dié, welke de bezigheden voor
schrijft, waardoor men het „soigner sa
gloire" der meer wereldsch gezinde Fran-
schen in praktijk brengt. Het zal hem in zijn
leven een voldoening geweest zijn, dat zijn
materieele positie hem veroorloofde zich om
zijn roem niet te bekommeren. Chronos, die
rechtvaardigheid betracht, zal hem hij
daarvan overtuigd geweest zijn den roem
wel geven die hem toekomt, die dan duurza
mer zijn zal dan veel van de gesoigneerde
glorie der nog levenden.
In de Hollandsche Kunsthistorie zal Van
Looy een eigen, een bijzondere en een goede
plaats krijgen. Het bijzondere zal blijven de
zeldzame combinatie van een scheppende
bezigheid als schilder zoowel als schrijver.
Schrijvende schilders waren er meer. doch
hun geschriften waren meest van critischen
en niet van scheppenden aard. Zijn eigen
heid, zijn persoonlijkheid zal in zijn lite
rair werk zekerlijk niet betwist worden en in
zijn geschilderd oeuvre zal men toch steeds
dienen te erkennen dat hij zich naast exclu
siever en machtiger naturen, als Breitn-sr bij
voorbeeld, vermocht te handhaven. De uit
gebreidheid eener productie is niet noodzake
lijk voor het voortleven eener werkelijk in
teressante persoonlijkheid. Naast Vermeer,
kwam uit de zeventiende eeuw wel een weinig
productief meester als Vrel tot ons over, in
welverdienden roem.
Met. dat al, zou ik het toejuichen, zoo van
het schilderwerk van den thans ontslapen
stadgenoot, binnen niet te langen tijd wat
meer bijeengebracht en getoond werd. Zoo
ooit, dan zal hier een in memoriam ge
dachte expositie, de gelegenheid bieden een
kunstenaar de waardeering te wijden, die
deze tijdens zijn leven stelselmatig placht
uit den weg te gaan. Doch het lijkt ongepast
daarop thans vooruit te loopen en wij kunnen
zulk een verwezenlijking gerust aan de nog
veie trouwe kunstbroeders van Jacobus van
Looy overlaten. Voor het oogenblik zal velen
hunner slechts het trieste gevoel beheer-
schen dat het heengaan van een eenvoudig,
nobel vriend van groote begaafdheid, te weeg
brengt.
J. H. DE BOIS.
Jac. van Looy werd. na het overlijden zijner
ouders, op 5-jarigen leeftijd opgenomen in
het Burgerweeshuis alhier, waar hij het on
derwijs genoot der Gestichtsschool. Na vol
brachten leertijd werd er besloten, dat hij
zich aan het drukkersvak wijden zou en
kwam hij, 11 jaar oud, als letterzettersleerling
bij de firma A. C. Kruséman, terwijl hij te
vens de lessen volgde aan de burgeravond
school. Na twee jaar ging hij van de typo
graphic over naar het huis- en rijtuigschil
dersambacht dat- tot zijn 22c jaar door hem
werd uitgeoefend. Daartoe in staat gesteld
door eenige Haarlemsche ingezetenen en
door de Teyierstichting, kon hij leerling wor
den aan de Rijksacademie van Beeldende
Kunsten te Amsterdam, waar hij zich in 1877
vestigde. In 1879 kreeg hij het diploma voor
Middelbaar Onderwijs teekenen en won in
1884 den „Prix de Rome" aan de Amster-
damsche Academie. Daarna maakte hij een
studiereis door Italië en Spanje, zelfs tot
Tanger in Marokko. Gedurende deze reis
schreef hij in Italië zijn eerste artikel, dat in
de Nieuwe Gids werd opgenomen. Na zijn
terugkeer woonde hij in Amsterdam en
schreef daar voor ..Dc Nieuwe Gids" artike
len en eenige verzen.
Na zijn huwelijk met Titia van Gelder
(1892) bleef hij nog korten tijd in Amster
dam wonen, maar vestigde zich in 1894 te
Soest, waar hij de reeds in Amsterdam be
gonnen serie „Feesten" voortzette en vol
tooide. Ze werden gepubliceerd in „De Nieuwe
Gids," „Tweemaandelijksch tijdschrift" en
„Twintigste Eeuw". In 1902 ging hij weer
naar Spanje, stak naar Marokko over en vol
bracht. den gevaarlijken terugtocht van Tan
ger naar Fez. Na zijn terugkeer in Soest ont
stond onder den invloed van deze reis zijn
werk „Reizen", waarvan het. eerste deel in
„Elsevier's Maandschrift" verscheen met af
beeldingen van schilder- en teekenwerk, op
de reis vervaardigd. Te Soest vertaalde hij
ook „Macbeth" en „Hamlet". In 1907 vestigde
hij zich in zijn geboortestad Haarlem, waar
hij zijn „Wonderlijke avonturen van Zebe-
deus" voltooide.
Van Looy maakte ook deel uit van de re
dactie van „De Nieuwe Gids". Het bekendste
van al zijn werken is wel „Jaapje", de prach
tige beschrijving van het leven in het Haar
lemsche Burgerweeshuis (thans het Frans
Halsmuseum) waar Van Looy, zooals gezegd,
in zijn jeugd verbleef en van het zielcleven
van het gevoelige ventje, dat Jaapje is.
Op 12 September 1925 vierde Van Looy
zijn 70sten verjaardag. Het was geheel in
overeenstemming met zijn wenseh en ge
aardheid dat deze dag voor het groote pu
bliek onopgemerkt voorbij ging en. slechts in
zeer intiemen kring werd gevierd.
Alleen verscheen toen een Jubileum-uit
gave van „De wonderlijke avonturen van Ze-
bedeus" in drie deelen, met houtsneden on
bandversiering van J. B. Heukelom.
De teraardebestelling heeft plaats op Vrij
dag 28 Februari, te 12 uur, op de Algemeene
Begraafplaats aan de Kleverlaan.
Het Belangrijkste.
Jac. van Loog overleden.
(Ie blad, le pag.)
De oneenigheid in dc Ned. Reisvereeniging.
Mr. M. J. van der Flier en de heer R. van
Waard over dc Barcelona-reis.
(le blad, le pag.)
De schilderijen-diefstallen. Hoe de Dultscher
in Amsterdam gearresteerd werd.
(2e blad, le pag
Nadere bijzonderheden over den schilderijen
diefstal te Haarlem.
(le blad, pag. 2)
Geruchten over een verloving van Prinses
Juliana.
(le blad, pag. 2)
Een kortstondige levensduur van het kabi-
net-Chautemps? Geen medewerking der
links-radicalen. De terugslag in Londen.
(2e blad le pag.)
De nieuwe bruggen over het Spaarne.
(3de blad, 3e pag
ARTIKELEN, enz.
C. J. Groothof f; Door dc internationals
Voetbalwereld.
(3e blad 2a «-«o
C. Sipkes: Uit dc Natuur. Winter-wandeling
bij Bergen.
(3e blad, 4e pag.)
(Voor de laatste berichten zie men dc 2e
pag. van het Eerste Blad).
Mr. M. J. van der Flier en de heer R. van Waard
over de Barcelona-reis.
De belangeloosheid der leiders is een der grondslagen van de N. R. V.
In het gebouw van den Protestantenbond
werd Maandagavond voortgezet de op 13 Fe
bruari afgebroken vergadering der afdeeling
Haarlem van de Ned. Reisvereeniging. Zoo
als bekend werd daarin naar aanleiding van
de candidaturen voor het hoofdbestuur en
in verband met mededeelingen over de reis
naar Barcelona tot het sluitingsuur gediscus
sieerd.
De heer J. G. P. Sabel, voorzitter der af
deeling Haarlem, opende de vrij goed be
zochte vergadering en zette in 't kort uiteen
wat op de vergadering van 13 Februari was
besproken. De -notulen werden voorgelezen
en na eenige opmerkingen goedgekeurd.
De voorzitter deelde mee. dat er een groot
aantal circulaires was binnengekomen. Om
dat voorlezing daarvan zeer veel tijd in be
slag zou nemen stelde hij voor er een greep
uit te doen. Doch hiermee was de vergade
ring het niet eens. Mr. M. J. van der Flier,
de algemeene voorzitter van de Ned. Reis
vereeniging zeide toen dat zijn circulaires
niet behoefden voorgelezen te worden, hij
was bereid het nadeel dezer eenzijdigheid te
dragen. Daarop zag ook de heer R. van
Waard, lid van het hoofdbestuur, af van het
doen voorlezen zijner circulaires. De verga
dering keurde dit bij acclamatie goed.
Dc heer _R. van Waard aan
het woord.
Vervolgens kwamen de kwesties die in de
Ned. Reisvereeniging oneenigheid geschapen
hebben, ter sprake. De heer R. v a n Waard
voerde hierover het eerst het woord. Hij deel
de mede dat de voorzitter en de penning
meester, mr. M. J. van der Flier en de heer
A. E. N. Bakker, aan alle mogelijke afdee-
lingsbesturen een pakket brieven hebben ge
stuurd over de Barcelona-reis doch niet aan
spreker. Toch wil hij tegen deze brieven op
komen. Van een overeenkomst met de Fabre-
lijn ten aanzien van vrije plaatsen aan boord
van de „Alesia", waarvan mr. Van der Flier
verschillende bepalingen aangeeft is noch de
Commissie voor de zeereizen, noch snreker
iets bekend, een overeenkomst is niet tot
stand gebracht, evenmin is er over cespro
ken of gecorrespond^rd. Snreker la.s een
oassace voor uit een brief van de Fabre-Hjn,
waarin hem werd medegedeeld, dat het haar
zeer aangenaam was hoewel dienaan
gaande nWs was vastgesteld hem (spre
ker) en ziin reisnezelschaD een vrije plaats
-mn te bieden. Volcens snreker was mr. Van
Her Flier van meening. dat men de vier, door
de Fabre-lijn aangeboden plaatsen voor
vrouwen van leiders onder de eerste klas.se-
nassagiers had kunnen en behooren te vcr-
deelen. Het geld hierdoor verdiend moest
dan in de re is kas komen, iets wat spreker
totaal niet in orde vond.
Vervolgens deelde de heer Van Waard me
de, dat mr. Van der Flier aan de afdeeltnes-
besturen foto's en afschriften van enkele uit
hun verband gerukte brieven heeft gezon
den.
Daarna zeide de heer Van Waard, dat dc
aanvallen op den heer L. J. van Zwljndregt
den onlangs afgetreden secretaris van heb
hoofdbestuur en op spreker zijn begonnen,
toen in het hoofdbestuur iets begon door tc
dringen van de besprekingen gehouden in
het dagelijksch bestuur over de flnanclcelcn
toestand van de N. R. V. in begin 1928.
Spreker heeft alle lof voor de accountants.
Zij waren echter niet in staat een balans op
te maken en moesten zich tot een schatting
bepalen. Snreker zou het wenschelljkcr ge
vonden hebben als mr. Van der Filer, hl-
plaats van zijn aanvallen op spreker voort
te zetten, een verdediging had gegeven van
de combinatie penningmeester-bankier-der-
vereeniging, en een ranport overgelegd had
over den toestand der 's-Gravenhaagsche
Middenstandsbank en b.v. aangegeven had
wat deze bank waarvan de penningmees
ter der N. R. V., de heer A. E. N. Bakker, di
recteur is aan de Reisvereeniging verdien
de. Spreker verklaarde tenslotte verder niets
Overzicht van de thans bijna geheel voltooide nieuwe slulswerken te IJmuidenDeze foto
werd, gemaakt van het dak van hel havenkantoor af.
