Het woord is aan... 47e Jaargang No. 14323 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Maandag 3 Maart 1930 HAARLEM S DAGBLAD DIRECTEUREN» J. C PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM. UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER HOOFDREDACTEUR» ROBERT PEEREBOOM ABONNEMENTEN: per week 0.27)4. met Geïllustreerd Zondagsblad /0.32 Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der gemeente) 3.57)4. Franco per post door Nederland 3.87)4. Losse nummers ƒ0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden 0-57)4, franco per post. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810 ADVERTENT1EN: 1—3 regels f 1.75, elke regel meer f 0J5. Reclames /0.60 per regcL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regel» f 0.60, elke regel meer /0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag, Donderdag en Zaterdag) 14 reg. 025. elke regel meer /0.10. uitsl. contant. Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verliea van Hand, Voet of Oog I 400... Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-. Elke andere vinger f 50.-. Arm- of Beenbreuk f 100. DIT NUMMER BESTAAT UIT VEERTIEN BLADZIJDEN. EERSTE BLAD ERNSTIGE AUTOBOTSING IN ROTTERDAM. EEN DOODE, DRIE ZWAAR GEWONDEN. In de oude binnenstad van Rotterdam heeft vannacht omstreekt kwart over twaalf een zeer ernstig auto-ongeval plaats gehad, waarbij één doode en drie zwaar gevonden zijn te betreuren, meldt de Courant. Op het kruispunt van den Oppert en den nieuwen verkeersweg De Meent reden twee auto's met vrij groote vaart tegen elkaar. De gevolgen waren ontzettend. Beide wagens werden voor het grootste gedeelte vernield, terwijl de glasscherven in het rond vlogen en de inzittenden ernstig verwondden. Spoedig was de politie op de plaats van het ongeval verschenen en ook de G. G. D. was gauw ter plaatse. De 48-jarige mej. Schnitz- lerCohen was bijna op slag dood. De 16-ja- rige D. Krom bleek een zware hersenschud ding bekomen te hebben benevens verwon dingen aan den hals. De chauffeur van één der auto's Van de Werken brak zijn linker sleutelbeen, terwijl het 17jarig meisje A. C. van 't Hof ernstige snijwonden aan de kin bekwam. Alle gewonden zijn per auto van den G. G. D. naar het ziekenhuis aan den Coolsingel vervoerd. EEN OUDE MOORDZAAK. DE DADER AANGEHOUDEN? In den laten avond van Dinsdag 10 Fe bruari 1925 heeft in een café op den Schle- damschen Dijk te Rotterdam de Spanjaard G. B. zijn vriend, den 34-jarigen F. D. in een twist doodgeschoten. De dader is naar het buitenland ontkomen, doch dezer dagen, zoo als de politie ter oore kwam, naar Rotterdam teruggekeerd. Er zijn nu twee Spanjaarden aangehouden van wie de een onschuldig bleek te zijn. De ander werd door eenige getuigen herkend als de man, die indertijd heeft geschoten. De papieren geven evenwel een anderen naam, terwijl de verdachte pertinent ontkent. Toch is hij ter beschikking van de Justitie gesteld. ZWEEDSCH SCHIP BIJ TERSCHELLING GESTRAND. OP EIGEN KRACHT WEER VLOT GEKOMEN. Men seint ons van Terschelling: Het Zweedsche vrachtstoomschip „Bare" heeft Zaterdagmorgen omstreeks acht uur noodseinen gegeven. De reddingboot „Bran- daris" en de sleepboot „Oceaan "van de firma Doeksen Drost zijn ter assistentie uitgeva ren. Zaterdagmiddag waren zij er nog niet in geslaagd het stoomschip te vinden. Men vermoedt, dat het schip tengevolge van den zwaren mist een aanvaring heeft gehad. De Courant verneemt van de kustwacht, dat het stoomschip op de Terschellinger gronden was gestrand en Zaterdagochtend om acht uur op eigen kracht Is viotgekomen en de reis naar Amsterdam heeft voortgezet. DE GODSDIENSTVERVOLGING IN RUSLAND. In verband met het groote aantal berich ten betreffende godsdienstvervolging in Sovjet-Rusland heeft het hoofdbestuur van de Vrijdenkers-Vereeniging „De Dageraad" te Amsterdam besloten enkele vooraanstaan de Nederlanders van verschillende geestes richting te verzoeken een studiereis naar Sovjet-Rusland te ondernemen. Genoemd verzoek werd gericht tot de heeren: Prof. Dr. A. H. de Hartog, te Utrecht; Jac. Rustige, gemeenteraadslid te Amsterdam; Ds. A. R. de Jong, te Bussum en J. Hoving, voorzitter van „De Dageraad" Amsterdam. Achmed Mirza, ex-Sjah van Perzlë, is na een langdurige ziekte In Neuilly bij Parijs gestorven; hij weigerde indertijd naar zijn land terug te keeren, om daarvoor de genoe gens van Parijs op te geven. Hij werd daarop onttroond door Riza Khan. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN Sunky Joska en zijn Hongaarsch ensemble concerteert in Café Restaurant Du Commerce DE „CO-OPERA-TIE" OPGEHEVEN. GEBREK AAN OPENBAREN STEUN. Namens de directie der „Co-opera-tie" schrijft men aan de Tel.: Nadat in het einde van 1929 de Nederland- sche Opera (De Co-Opera-Tie) hare voorstel lingen had moeten staken en de exploitatie had moeten stopzetten, heeft het bestuur ge tracht de middelen bijeen te krijgen om als nog de voorstellingen, die voor het loopende seizoen op het speelplan stonden, te kunnen geven en daardoor de mogelijkheid te ver krijgen voor een verder voortbestaan van deze nationale instelling. Ondanks vele moei te is dat echter niet gelukt en men heeft daarom moeten besluiten 'thans definitief tot opheffing over te gaan. Hoofdzaak tot dit ongelukkig einde is het feit, dat de gemeente Rotterdam voor het seizoen 1929-1930 niet bereid was subsidie te verleenen, waardoor de onderneming niet over de middelen kon beschikken om de exploitatie voort te zetten. DE NIEUWE SCHOOL IN HAARLEM-NOORD. NU MEER ZON! Naar aanleiding van de aanhouding van het voorstel van B. en W. inzake het bouwen van een school voor lager onderwijs op een terrein tusschen de Delftlaan en de Laurier straat, deelen B en W. aan den raad mede, dat nu aan de geopperde bezwaren tegemoet gekomen is. Het bouwplan is nu zoo veran derd, dat de speelplaats en de leslokalen geheel op het zuiden komen te liggen. De bouwkosten zullen daardoor evenwel met 2000 'stijgen. INGRIJPEN VAN PRESIDENT VON HINDENBURG? BERLIJN, 1 Maart (V.D.) President Von Hindenburg heeft hedenmorgen den fractie leider van het Centrum, dr. Bruening en vervolgens den voorzitter van de Duitsche Volkspartij, ar. Scholz ontvangen. Dit be zoek staat in verband met het besluit van beide genoemder partijen om zich bij de be slissing over de wetten goedkeuring van het Younplan van stemming te onthouden. Men neemt aan, dat de Rijkspresident zijn beide bezoekers heeft gewezen od de moeilijke positie waarin het Rijk verkeert en de nood zakelijkheid om geen gevolg te geven aan de bezwaren die men heeft tegen het offer, dat het Duitsche Rijk moet brengen. ALGEMEENE STAKING TE VALENCIA? LONDEN. 1 Maart (V.D.). Uüt Valencia wordt gemeld, dat ook daar een algemeene staking dreigt uit te breken. De autoriteiten hebben reeds hun maatregelen genomen en een groote politiemacht is op de been om eventueele onlusten te onderdrukken. De burgemeester van Valencia is spoorloos verdwenen.. DE OPENBARE LEESZAAL EN DE TRIBUNE. VRAGEN VAN MR. DR. F. A. BIJVOET. Het lid van den gemeenteraad, de heer Mr. Dr. F. A. Byvoet heeft de volgende vra gen aan B. en W. gesteld: 1. Is het Burgemeester en Wethouders bekend, dat in de courantenkamer der Open bare Stadsb'bliotheek en Leeszaal ter lezing nederligt „De Tribune", dagblad der Com munistische Partij-Holland, sectie der com munistische internationale? 2. Is het Burgemeester en Wethouders bekend, dat in genoemd dagblad herhaalde lijk artikelen en afbeeldingen worden gepu bliceerd. waarin God en de bedienaren van den Godsdienst op de meest walgingwekken- de wijze worden bespot? 3. Achten Burgemeester en Wethouders het in overeenstemming met de taak der overheid om, door te dulden, dat genoemd blad op gemelde plaats ter lezing ligt, indi rect mede te werken aan de verspreiding van den inhoud van een orgaan, dat zich ten doel heeft gesteld de christelijke beschaving te vernietigen? 4. Achten Burgemeesters en Wethouders het tegenover de burgerij van Haarlem ver antwoord, dat in een leeszaal, opgericht en in stand gehouden met het belastinggeld dier burgerij een dagblad aanwezig is, hetwelk de meest elementaire religieuze gevoelens bij voortduring beleedigt en welks inhoud der halve voor het overgroote deel der burgerij in hooge mate kwetsend en grievend is? 5. Zoo de sub 3 en 4 gestelde vragen ont kennend mochten worden beantwoord, zijn Burgemeester en Wethouders dar. bereid dt noodige maatregelen te nemen, dat bedoeld godslasterend dagblad ten spoedigse uit de Openbare Stadsbibliotheek en Leeszaal ver dwijnt?. John D. Rockefeller: leder mensch heeft meermalen In zijn le ven een kans, maar weinigen weten, wan neer. MANNELIJKHEID. (Voor de Fransche Kamer van Burgerlijk Recht wordt de kwes tie behandeld of de Fransche bond voor vrouwensport een zijner leden (mademoiselle Vio lette Morris) het speelrecht kan ontnemen, omdat zij in mannen- kleeding verkiest rond te loopen). Is 't iets dat in gezelschap hoort, Een vrouw gekleed in mannenkleeren? Dit is een kwestie van de soort, Waarover valt te disputeeren; De kleeren maken wel den man, Dit geldt sinds overoude dagen, Maar maken zij een vrouw tot man, Wanneer zij ze verkiest te dragen? Als dit zoo is, dan kan ze slecht Als vrouw doen aan 't sportieve leven En ls de sportbond in zijn recht Als hij haar kortweg heeft verdreven; De rechter, naar het spreekt galant Als slechts een Franschman het kan wezen, Heeft hier een vraagstuk aan de hand, Waarvoor zelfs Salomo zou vreezen; Daar staat een vrouw (wat zij toch blijft) Besloten ons geslacht te eeren, Door ln de sport die zij bedrijft Haar vrouw te staan in mannenkleeren; En aan den andren kant een bond, Die 't vrouwenkleed slechts wil gedoogen, Een standpunt logisch en gezond En sympathiek in mannenoogen; Als ik die goede rechter was Zocht ik geen uitkomst in de boeken, Ik zou die vrouw van mannelijk ras Eenvoudig zeggen en verzoeken: Modern sportieve vrouw van thans, Mag nu een man u ejghs wat leeren? Gij zijt oneindig veelmeer mans, Als gij u houdt aa§ vrouwenkleeren. P. GASUS. HAARLEM, 3 Maart. HET GEMEENTELIJK ORGEL- CONCERT VAN DINSDAG. SOLISTE MEVROUW NOORDEWIER. Op het gemeentelijk orgelconcert van Dins dag a.s. zal mevrouw A. NoordewierRed- dingius soliste zijn. Het programma, dat zij en de heer Geo. ge Robert ten gehoore zullen brengen luidt als volgt: 1. Fantasie J. P. Sweelinck (orgel) 2. a. Heer Jesus heeft een hof ken b. Dans der Maegdekens Oud-Nederlandsch c. Solo Cantate D. Buxtehude (zang) 3. Passacaglia G. Muffat (orgel) Pauze 4. „Ora pro nobis" F'. Liszt (orgel) 5. „Vater unser" cyclus P. Cornelius a. Vater unser, der Du bist im Himmei b. Zu uns komme Dein Reich c. Führe uns nicht in Versuchung d. Gehelliget werde Dein Name. (zang) 6. Choralvorspiel Joh. Brahms (orgel) REUSACHTIGE BRAND TE NEW-ORLEANS. NEW YORK, 3 Maart. (VD.) Uit New Or leans wordt gemeld, dat daar een geweldige brand is uitgebroken. Een pakhuis met 40.000 balen katoen en een 5000 ton metend Ameri- kaansch vrachtschip werden o.a. door het vuur vernield. De schade beloopt tusschen de 4 en 5 millioen dollar. Negen personen wer den gewond. HET EINDE DER REVOLUTIE IN SAN DOMINGO. NEW YORK, 1 Maart (VD.) Dc Presi dent van de Republiek San Domingo, Vasquez, heeft zijn ontslag ingediend en een decreet onderteekend, waardoor Rafael Estrella Urena wordt benoemd tot voorloopig presi dent der Republiek. Door deze beide besluiten is aan de revolutie een einde gekomen. Ex- President Vasquez zal de Republiek San Domingo verlaten. DE GODSDIENSTVERVOLGING IN RUS LAND. MADRID, 2 Maart (B.T.A.) De kardi naal-primaat van Spanje heeft een protest tegen de godsdienstvervolgingen in Sovjet- Rusland het licht doen zien, waarin verklaard wordt dat het de plicht der Spaansche re geering is zich aan te sluiten bij de stappen van andere landen, om door samenwerking te komen tot pacificatie der gemoederen in de sovjetlanden. Het Oude. De Amsterdammers tobben moeizaam voort aan hun eindelooze Rokin-dempings-vraag- stuk. en er is langzamerhand zoo verschrik kelijk veel over geschreven en gepraat, dat de begeerte om er nog iets oorspronkelijks over te zeggen tot onrustbarende symptomen, zelfs bij de schrandersten onder hen, begint te leiden. Zoo heeft professor Brugmans verklaard dat het Rokin een rivier is. Tot Amsterdam's goedige ij delheden behoort de gewoonte om te beweren dat de Amstel een rivier is, maar dat de professor de veelbe sproken vieze stinksloot van Dam tot Munt nu ook al dit eervolle praedicaat toekent, is zelfs den ras-Mokummer te machtig. Een ander onrustbarend symDtoom doet zich voor bij den heer Henri Polak, die, in een poging om de kwestie eens en voor al krachtig te definieeren, zegt: „Men heeft de keus tusschen: radicaal aantasten van het wezen van onze oude steden ofmatiging van de e'schen van het verkeer". Stel u voor dat men hierop antwoordt: „Laten we dan het wezen van onze oude ste den niet radicaal aantasten en de eischen van het verkeer matigen". Of het tegendeel. Of wat u maar wilt. Het komt er eigenlijk niets op aan, want het zijn alleen maar woorden. Het Rokin-vraagstuk toont een roerende overeenkomst met het Dobbelsteen en-pro bleem van de Groote Houtbrug. dat Haarlem vier jaar geleden tot oplossing bracht, en dat eindigde met de verdwijning van de gele ku busjes van wijlen meneer Suvs. Ook daarover was ad infinitum geredetwist en betoogd, ook daarbij wist iedereen voortdurend wat het resultaat zou zijn. Het kon niet anders. Zoo zal het Rokin ook gedempt worden, om dat het niet anders kan. maar pas nadat Amsterdam er zijn volle hoeveelheid gemeen telijken tild aan verbeuzeld zal hebben. De vieze stinksloot zal verdwijnen en een soort van kromme boulevard zal ontstaan, die de karakteristieke leelijkheid van alle gedempte grachten zal vertoonen, met dat eigenaar dige aspect van huizenrijen die de straat breedte „niet aan kunnen" .omdat zij er te smal voor zijn. Het geheel zal ietwat desolaat wezen. Jammer, maar ook alweer niets aan te doen. Een overgangsperiode moet er we zen in die dingen. Keulen en Rome zijn niet óp één dag gebouwd, een nieuw Rokin bouw je zelfs niet in een jaar. Maar het zal korter duren om er iets goeds van te maken dan bijvoorbeeld in het geval van de Overtoom, of van ettelijke andere gedempte grachten. Het zal korter duren, omdat aan dezen hoofd verkeersweg de groote moderne gebouwen snel zullen verrijzen, en omdat er tegenwoor dig zooveel Schoonheidscommissies zijn, dat de toekomst van bedorven stadsbeelden zich veel hoopvoller laat aanzien dan vroeger, en de erge leelijkheids-periode veel korter kan wezen. Generalisaties over de waarde van het be houd van het oude en over de onmatige eischen van het verkeer hebben, geloof ik, geen waarde. Een aantal van de mooiste oude dingen kan men bewaren, om haar schoon heid en soms ook als historische monumen ten, maar de rest moet weg. Zij moet ook daarom weg. omdat er plaats voor nieuwe schoonheid moet worden gemaakt. De schep pers daarvan ontbreken geenszins, allerminst in de architectuur, die in het bereiken van nieuwe vormen de andere kunstrichtingen, in deze periode, vooruit is. De bouw van geheele straten- en pleinen-complexen in stijl-een heid heeft ongetwijfeld nog lang niet zijn hoogtepunt en zijn schoonste uitingen be reikt. maar is zeker een verschijnsel van groot belang en een tyoeerend voor een tijd, die de dingen veel grooter ziet en uitvoert, en zich daarmee aansluit aan een zooveel sneller en uitgebreider verkeerswezen. Het is jammer dat er zooveel tijd met on- noodig geredetwist verknoeid moet worden, eer Amsterdam overgaat tot een maatregel als de demping van het Rokin. Maar het schijnt niet anders te kunnen. Een latere generatie zal er zich misschien over verba zen dat wij in onzen tijd zoo verschrikkelijk veel moesten redekavelen om tot zelfs de kleinste veranderingen in het Oude te ko men, terwijl diezelfde tijd het Nieuwe toch wel in het groot zag. en tenslotte wist uit te voeren. Dit is blijkbaar de onvermijdelijke ironie der tegendeelen. De groote menschen die de ideeën hebben en ze tot uitvoering brengen moeten in de tusschenliggende phase lang en geduldig wachten tot de kleine menschen er zich suf op gepraat hebben, en ten laatste den weerstand opgeven. Voor een stad als Amsterdam, trotsch on de geboorte van haar driekwart-millloensten bewoner, is het met dat al toch wel een beetje gênant dat zij zulk een eindeloos mis baar moet maken over de onvermijdelijke demping van enkele honderden meters vieze stinksloot, inclusief de opheffing van het kinderachtigste en meest-bespotte pontje in Nederland R. P. AANVARING BIJ TERSCHELLINGERBANK. DUITSCH STOOMSCHIP GEZONKEN. DE BEMANNING GERED. TERSCHELLING. 3 Maart, (V.D.) Vol gens een alhier draadloos ontvangen bericht is het Duitsche stoomschip ,,Kohli"(?) heden morgen in den mist in aanvaring geweest met het Zweedsche stoomschip „Gudur" om streeks acht uur bij Terschellingerbank. De „Kohll" is gezonken. De bemanning van dit schip is door de bemanning van het Zweed sche schip gered. De ..Gudur'' heeft de reis, vermoedelijk naar den Helder, voortgezet. Het Belangrijkste. Het drama in de bosschen bij Bennckom. Dé vermoedelijke dader gearresteerd. (Ie blad, 2e pag. en 4e blad, le pag.) Het conflict in de Nederlandsche Rcisver eeniging. (le blad, 2e pag). Tardieu's nieuwe kabinet. (2e blad, le pag.) Crisisstemming in de Engelsche Liberale partij (2e blad, le pag.) ARTIKELEN. R. P.: Het Oude, (le blad, le pagj J. Greshoff: België's financieele situatie. (2e blad le pag.) Lettinga: Financieele kroniek. (2e blad, 2e pag.) C. J. Groothof f: Door de Internationale Voetbalwereld. (4e blad, 2e pag.J Voor de laatste berichten zie men de 29 pag. van het Eerste Blad). INGEZONDEN MEDEDEELINGEN J7nfhrac/ef A eierkolen brechcohes&&bribettenji m oerzeqefde AMSTERDAMSCHE ANTHRACIET M! Groote Houtstraat 187 Tel. 12504 Ami'erdsm Hilversum Ru-ium Leiden DE VOORBEURS TE AMSTERDAM FLAUWE STEMMING Het Persbureau Vaz Dias meldde ons he denmiddag: In de ochtenduren bestond van morgen een flauwe stemming, terwijl de af faire daarbij van uiterst bescheiden afme tingen bleef. Margarine Unie werden op nieuw tegen lager koersen afgedaan: nadat die reeds Zaterdag tot 321 waren Ingezakt, liep dit fonds heden tot beneden 32pCt. terug. Ook de Kon. Petroleum kon het niveau van Zaterdag niet geheel handhaven: die werd tegen 318 1/2 pCt. afgedaan. De Am sterdam Rubbers waren aangeboden; de koers stelde zich op ongeveer 169—170 pCt. DE PRINS VAN WALES LIJDT AAN MALARIA NAIROBI. 2 Maart (Reuter). Off'cieel wordt medegedeeld dat de Prins van Wales, die op de jacht is naar groot wild, hier is te ruggekeerd, lijdende aan een aanval van ma laria. De koortsen hebben een norihaa! ver loop; men verwacht dat de Prins binnen cenige dagen hersteld zal zijn. RELLETJES OP EEN RENBAAN. MARSEILLE. 2 Maart. (B.T.A.) Op de ren banen in het Pare Borely heeft het publiek, ontevreden over het teruglooDen van 'een paard, den ordedienst verstoord, afrasterin gen omvergeworpen, de weegplaats binnen gevallen en de keeten der bookmakers in brand gestoken. De brandweer werd opge roepen om het vuur te bestrijden. DE LUCHTRETS VAN VAN LEAR BLACK. KARACHI. 3 Maart. (N.T.A.) Do Ameri- kaansche millionair Van Lear Black ls hier gisteren met zijn beide Nederlandsche pi loten aangekomen uit Jask. Heden zal hij naar Delhi doorvliegen. DRIE PERSONEN DOOR GAS VERGIFTIGD. HAMBURG, 3 Maart. (Wo'.ffbureau) Door gasvergifting zijn in een huis alhier drie per sonen om het leven gekomen. EEN INVALIDE VERBRAND BRESLAU, 3 Maart. (Wolffbureau). Een berg-invalide die in een eenzaam huis in dc nabijheid van Ludwighdorf woonde, Ls gis terenmorgen door een landjager half ver koold onder zijn ln dei; asch gelegd huls ge vonden. Of men hier te doen heeft met een misdaad of een ongeluk, is nog niet opge helderd. EEN POSTAUTO OMGEVALLEN. Zondagavond is op den hoek Groote Markt Barteljorisstraat een postauto die van de Groot Markt kwam ln aanrijding gekomen met een Brockwaybus, komende uit de Bar teljorisstraat. De schok was zoo hevig, dat de postauto omviel en op het trottoir voor het Stadhuis terecht kwam. Wonderlijk genoeg gebeurden er geen per soonlijke ongelukken. Naar de schuldvraag wordt een persoonlijk onderzoek ingesteld.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1930 | | pagina 1