BUITENLAND Hernieuwd optimisme ter Vlootconferentie. Gandhi's opmarsch. AGENDA HAARLEM'S DAGBLAD MAANDAG 17 MAART 1930 TWEEDE BLAD Besprekingen tusschen Tardieu en Macdonald. HET TOONEEL DE NALATENSCHAP. Vriendschap schijnt altijd nog het voor naamste doel te zijn van de vereenfging, ale Zaterdagavond in de Bloemhof-zaal „De Nalatenschap" opvoerde. Om den gezelllgen avond is het voornamelijk te doen en het toor.eelstukje wordt in zulke vereenigingen beschouwd als de gangmaker voor de pret, die volgen gaat. En dan kan men voor zulk een doel nooit beter doen dan een onschul dige klucht te spelen. Het bleek uit alles duidelijk, dat men op het tooneel het beste voor had. Men deed al wat men kon om de zaal in een vroolijke stemming te brengen en voor de rest zorgde de Engelsche schrijver H. V. Esmond, die een zoo malle vergissine als deze nalatenschap in elkaar draalde. Wij hebben de klucht twee jaar geleden bij D. I. U. zien spelen, welke vereeniging de oudste dilettanten-veree- niging van Haarlem over sterkere krach ten beschikt dan V. Z. O D. en dus tot een beter resultaat kwam. Het erfstuk zelf Eliza bleek het meest begrip van snelen te bezitten en zij maakte van dit rolletje dan ook wel iets aardigs, vooral in het be gin, toen zij nog het onhandige meisje met de peenharen en de witte blouse was. Voor haar was dan ook het grootste succes. Ook oom Alexander werd niet onverdienstelijk gespeeld en „tante" sloot zich bij zijn spel goed aan. Sandy het jongemensch, dat met deze zonderirnge nalatenschap gelukkig wordt gemaakt, hadden wij wel wat levendi ger en losser gewenscht. Het viel niet ge makkelijk in hem een iqn~»n man van Angel- saksischen bloede te herkennen, wat wij trouwens van alle medespelenden kunnen zeggen. De leden van V. Z. O. D. zullen nog heel wat moeten oefenen om Juin vereenielng oo een zelfde hoogte te brengen als laten wij zeggen D. I. U. en Vooruitgang. Zij zijn blijk baar van uitstekenden wille en aan de goede vriendschap twijfelen wij geen oogenblïk. maar dat is nog niet voldoende om tot eenigszins behoorlijke opvoeringen te komen. Maar het zal de leden wel voornamelijk om de gezellige avonden te doen zijn en wij twh'felen geen oo^enblik, of daarin zijn ze volkomen geslaagd. Er werd tenminste nu en' clan hartelijk gelachen en voor het overige zal het strijkje wel hebben gezorgd, dat er zoo lustig op los streek, dat het jonge goed in de pauzes al bijna niet rustig on de stoelen kon blijven zitten! En dat is toch je ware in een vereeniging met het devies: „Vriend schap zij ons Doel". J. B. SCHUIL. WOUTERTJE PIETERSE. Jan Govers, Merijntje Gijzen, Woutretje Pieterse en straks nog de kleine Johannes, zoo langzamerhand komen alle Hollandsche literatuur jongetjes op het tooneel 1 Dat Woutertje Pieterse, meer dan 'n halve eeuw na zijn verschijnen, daarom vroeg, kan ik moeilijk zeggen. De zeer slechte opkomst van de Haarlemmers op beide avonden bewees reeds dat de kleine Wouter niet meer zoo in de belangstelling van het publiek staat als 50 jaar geleden. Dat zou natuurlijk nooit een reden mogen zijn hem niet ten tooneele te voeren, wanneer hij er de geschikte eigen schappen voor had bezeten, maar de opvoe ring heeft wel duidelijk aangetoond, dat dit niet het geval is. Wij kregen op het beroem de „avondje bij juffrouw Pieterse" alle be kende figuren, zooals juffrouw Laps, luf- frouw Zipperman, vrouw Stotter, meester Pennewip en Stoffel te zien, wij maakten kennis met de Kopperliths papa, Pomplle, Eugène en Hersilia in levenden lijve op het kantoor in het sousterrain, maar Wouter tje, den droomer, den fantast zagen wij niet- Wat wij wèl zagen, was 'n strooperlg zoet jongetje, 'n prentje van 'n braaf kereltje, en zeker niemand zou, wanneer hij Multatuü's geesteskind niet kende, bij het zien van dezen Woutertje Pieterse hebben kunnen ge- looven dat hij in onze literatuur een zoo beroemden naam draagt. Het welbekende ..avondje" en het kantoor van óe Kopper liths bieden gelegenheid tot aardige toonce- len, maar zij zijn louter fragmentarisch! En de bedrijven bij Femke deden vooral tegen het slot zoo braaf en zoetelijk aan, dat wij soms aan kindertooneel dachten. „Is dit de Woutertje Pieterse, dien wij toch eens lief hebben gehad?" vroeg ik mij bij de voor stelling herhaaldelijk af Het is het fatale van zoo'n tooneelbewerking, dat zij een heel ver keerden indruk geeft van het boek. waaruit zij getrokken is. Want de waarde van Wou tertje Pieterse ligt allerminst in het ver haaltje, dat wij op het tooneel krijgen te zien, maar in de „ideeën", die deze frag menten aan elkander binden en die ons Woutertje als den Jongen fantast met de teere ziel doen kennen. Wij zagen nu wel iets van de harde wereld die dit zieltje wondde en dat was dan ook verreweg het. beste deel van het stuk maar de ziel, die was, er niet! Het Schouwtoonee! heeft overigens alles in het werk gesteld om Woutertje Pieterse goed ten tooneele te brengen! Het was zooals wij dat van dit gezelschap in zulk soort werk gewoon zijn een uiterlijk uit stekend verzorgde voorstelling; Het Sa lie- avondje hadden wij indertijd reeds van de Haarlemsche Tooneelclub gezien en zeker niet minder dan thans van Het Schouwtoo- neel! Dat het met mevrouw de Boer van Rijk in de rol van juffrouw Pieterse, Hesje Rijkenvan Rijk als juffrouw Laps, Sophie de Vriesde Boer in de gedaante van juf frouw Zipperman die zoo trotsch is op haar schoonzoon bij het kadaster! Willem de Vries en Jaap van der Poll als Stoffel en meester Pennewip een goed geheel was. zal wel niemand verwonderen. En ook het tafe reel op het kantoor van de Kopperliths kreeg kleur en teekenlng, vooral door de fijne ty peering van papa Kopperlith door Ezer- man. De bedrijven n en IV bij vrouw Claus waren al te braaf en gelikt om mij te kun nen bekoren. Deze waschvrouw en haar doch ter waren meer poppetjes van een moei prentje dan levende menschen! En in de liefdes-idylle tusschen Woutertje en Femke misten wij de vereischte sfeer .doordat deze Femke Mien van der Lugt Melsert niet fragiel en teer genoeg was en Woutertje Dogi Rug3nl al te zeer het verkleede meisje bleef. Tot de knappe kindercreaties zooals van Merijntje door Ciska Kremer, Jan Uitkomst door Tilly Lus en Georgette Hagedoorn, Tytyl door Elsa Mauhs. boefje door Annie van Ees kunnen wij deze Wou tertje zeker niet rekenen. Dogi Rugani bleef een tooneeljongetje, zooals ook Woutertje Pieterse in deze bewerking van Jaap van der Poll niet meer dan een tooneelventje is. J. B. SCHUIL. LIEDEREN- EN PIANO-AVOND ANNIE WOUD EN KAREL DE JONG. Op Donderdag 20 Maart zullen Annie Woud en Karei de Jong, evenals twee jaar geleden, een liederen- en piano-avond fn den Stadsschouwburg geven. Ook nu zal Annie Woud weder door Emmy van Eden aan den vleugel worden begeleid. Voor dit concert van Haarlemsche artisten zal zeker groote belangstelling bestaan, vooral na het succes, dat Annie Woud onlangs we der te Weenen en Augsburg mocht oogsten. De buitenlandsche kritiek was unaniem vol lof over onze stadgenoote. Zoo stelde het Hamburger Fremdenblatt haar prestaties in Sursum Corda zelfs boven die van Gertrud Förstel, een zangeres toch met wereldnaam, en schreef het Neues Wiener Journal na de opvoering van Esther, dat onze Haarlemsche zangeres uitblonk in het solokwartet, het welk door verschillende bladen het beste vocaal-kwartet werd genoemd, dat in Jaren In Weenen was opgetreden. En de vele Haar lemmers, die Annie Woud op de twee feest- concerten van Zang en Vriendschap in de Alt-Rhapsodfe van Brahms hebben gehoord, zullen zeker onderschrijven, wat Willem Lan_ dré in de Nieuwe Rotterdamsche Courant over haar schreef: „In haar begroeten wij een altzan<reres. zoo als wij er in jaren geen gehad hebben, met een stem, die machtig Imponeert door klank volume, klankpracht en warmte. Een zange res, die ongetwijfeld een Europeesche car rière maken zal!" Karei de Jong en Emmy van Eden hebben te Haarlem terecht reeds lang een gevestig- den naam. Wij willen hier nog eens aan halen. wat A. de Wal fn zijn bekende boek „De Pianisten-Wereld" over Karei de Jong schreef „Zijn Beethoven-spel is wel van de nobelst- denkbare soort" en hij noemt de Jong een „hoogst begaafd, innerlijk-sterk en warm- eenvoudig, technisch zeer ontwikkeld kun stenaar". Den Haarlemmers wacht dus een concert, dat ook om zijn programma belangrijk belooft te worden. LAATSTE GEMEENTELIJK ORGELCONCERT. UITZENDING VOOR DE A. V. R. a De soliste To van der Sluys. Op Dinsdag 18 Maart, des avonds te 8 uur. geeft de stadsorganist George Robert» in do Concertzaal het laatste (10e) Gem. Orgelcon cert van dit seizoen en wel met medewerking van de sopraanzangeres To van dor Siu:«. Het zal voor het eerst zijn, dat deze zange res op .een Gemeent. Orgelconcert haar mede werking verieent; dat dit niet eerder ge schiedde, mag louter toeval heeten, want To van der Sluys neemt onder de zangeressen in ons land een eervolle plaats In. Amsterdamsche van geboorte, genoot rij haar volledige opleiding aldaar van Ary Be- llnfante (plano) en Caroline van der Lin den (zang): van haren grootvader, den be kenden Cornells van der Linden, ontving zij het eerste muziekonderricht. Bezien wij de talrijke muziekcritlcken over de prestaties dezer artiste, dan treffen ons de gelijkluidendheid in waardeering ten op zichte van stem en voordracht- Zoo spreekt het Algemeen Handelsblad over „haar (T. v. d. Sl.'s) helder geluid, zui ver gevoel voor rythmiek en haar groote in telligentie". De Nijm. Crt.: „T. v. d. S. is ln het bezit van, een buitengewoon welluidend timbre. Zij is begaafd en intelligent." De Schelde (Antwerpen): ..Spande de kroon voorwaar de sopraan T. v- d. Sdie haar kristallijnen stem als zilveren fontein- stralen deed opschieten en neerklateren." Le Soir (Paris) en die mej. van der Sluys de gelegenheid geeft een stom te doen hooren van oen zeldzame warmte, van een pakkend en fluweelzacht timbre- De .^Frankfurter Volksstimme": „T. v. d. S- heeft zich hier een uitstekenden naam als kunstenares verworven." Met den organist heeft de zangeres voor het a.s. concert een programma samengesteld dat, beknopt, toch een zeer beteekenisvollen Inhoud heeft. De namen van Gluck, Handel, César Franck Llll Boulanger en Hendrik Andriessen prij ken erop. Van laatstgenoemde speelt George Robert In eerste uitvoering in de Concertzaal een Passacaglla, gecomponeerd in den zo-- mer van 1929. Hieronder het volledig programma. 1. Adagio en Allegro uit het Concert D.gr.t, orgeL G. F. Handel. 2. a. Aria uit: „II Trionfo dit Clella. b. Aria: „O tol, qui prolongeas mes jours", zang, Chr. W. v. Gluck. 3. Choral b kl. t. orgel, César Franck. 4. a. Re Jesu. Lili Boulanger. b. Magna res est amor, zang, H. Andriessen 5. Paaacaglla a kl. t„ orgel. H. Andriessen. Vermelden wij nog, dat dit laatste orgel concert ln de Concertzaal door de Alg. Ver. Radio Omroep wordt uitgezonden; ten ein de storing te voorkomen, wordt den concert bezoekers dringend verzocht, voora! niet la ter dan 8 uur hun plaatsen te willen inne men. Arresteeren of niet arresteeren. Groote moeilijkheden voor de Engelsche regeering. HET BELANGRIJKSTE NIEUWS. Minister-president Tardieu heeft een ver klaring afgelegd over de te Chequers gehou den besprekingen. Hij zeide oa.: „Wat wij noodig hebben is geen haat, doch succes. Ik ben er van overtuigd, dat wij tot een bevre digend resultaat zullen komen Er wordt ge meenschappelijk verder gewerkt". Volgens den diplomatie ken medewerker van de „Daily Telegraph" zullen nieuwe Fiansche voorstellen een wederkeerig ga rantiepact tusschen de zee-mogendheden aan de Middellandsche Zee behelzen, waar bij ook alle niet te Londen vertegenwoordig de Midellandsche Zee-staten betrokken zul len worden. De Britsche regeering zou ech ter ook tegenover zulk een pact afwijzend staan. „Pertinax" bevestigt op zeer voorzich tige wijze de Fransche bedoeling om zulk een plan in te dienen, want hij schrijft oa., dat hoewel de Fransche garantie-eischen langen tijd zijn afgewezen, er thans toch misschien weer een kans op verwezenlijking der politieke wenschen komt. De „Times" bevestigt, dat tusschen de Amerikaansche en de Japansche delegatie te Londen overeenstemming is bereikt, welker strekking echter nog door de regeeringen te Washington en te Tokio moet worden goed gekeurd. Men vermoedt echter, dat de beide regeeringen met de door him gedelegeerden bereikte overeenstemming accoord zullen gaan, hoewel het nog wel een week kan du ren, voor het antwoord der Japansche re geering te Londen is. De diplomatieke mede werker van de .Daily Telegraph" beweert echter, dat de besprekingen tusschen de Amerikanen en de Japanners nog niet defi nitief beëindigd zijn. In Londensche kringen, die met de ge- berutenissen in Indië goed op de hoogte zijn verwacht men stellig, dat Gandhi binnenkort zal worden gearresteerd. De noodzakelijkheid der arrestatie wordt gemotiveer met het feit dat in de door Gandhi bezochte dor pen op zijn aandringen de toonaangevende personen van het bestuur zijn afgetreden. In tusschen zet Gandhi zijn actie met kracht voort. De arrestatie van den leider zou een zeer gevaarlijk experiment zijn, daar vol gens de berichten, in verschillende provin cies met de burgerlijke ongehoorzaamheid begonnen zal worden zoodra Gandhi het pa rool daartoe geeft of zoodra hij gearresteerd wordt! In een rede die Gandhi voor studenten hield zeide hij: „Voor ons bestaat er thans nog slechts één beroep: allen moeten het land in vuur en vlam zetten; het zal dan niet lang meer duren, voor de vrijheid verworven is". In een andere rede zeide Gandhi: „Geld alleen kan ons swaraj (zelfbestuur) niet ver schaffen. Kon het dit wèl, dan had ik het reeds lang tot stand gebracht. Wat thans noodig is, is uw bloed". De situatie wordt steeds moeilijker. Gandhi heeft een zeer grooten invloed op zijn ge- loofsgenooten, een invloed, waarin mystieke en religieuze elementen zich doen gelden. Daarom juist is de opmarsch der martelaren zoo onheilspellend, en daarom juist zijn er zulke groote gevaren verbonden aan de ar restatie van den grooten voorganger. L. A. Kalenderhervorming in Sovjet-Rusland. Het Russische volkscommissariaat van On derwijs heeft .thans blijkens een bericht ln de ..Krasuaja Gazeta" een definitief besluit ge nomen ten aanzien van de verschillende voorstellen In zake de kalenderhervorming, aldus de Tel. Het heeft zich niet aangesloten bij diegenen, die het nieuwe jaar in verband met- den datum der bolsjewistische revolutie op 7 November wilden laten aanvangen en evenmin is het er toe overgegaan een nieuwe jaartelling in de voeren, die in het revolutie jaar 1917 haar aanvang zou vinden. Wel is thans definitief besloten, dat het jaar ver deeld wordt in 12 maanden van 30 dagen, plus rijf revolutlonnaire feestdagen, die in de betreffende maanden worden ingelascht met de toevoeging a en b. b.v. la en lb Mei. Elke week bestaat uit vijf dagen, de Zater dag en Zondag vervallen- Op elke vijf dagen is er één rustdag, doch aangezien de onafge broken werkweek wordt ingevoerd of gedeel telijk reeds Is ingevoerd, hebben de ploegen arbeiders hun rustdag elk op een anderen dag, zoodat er geen algemeene vrije dag meer komt, met uitzondering dan van de vijf revolutlonnaire feestdagen Daar in de staatsfabrieken en -bedrijven de talrijke or- tho oxe feestdagen zijn afgeschaft, is het to'a'e aantal vrije dagen, ook nu er op elke vijf dagen een rustdag is, nagenoeg hetzelf de gebleven. Volgens een besluit der Sovjet-regeering moet bovengenoemde kalender-hervorming met ingang van 1 April a.s. worden ingevoerd. Zooals vanzelf spreekt, zal zij voornamelijk worden doorgevoerd in de fabrieken en be drijven in de steden, terwijl de plattelands bevolking er zich weinig van zal aantrekken. Jhr. Loudon in Londen. Jhr. Loudon, de voorzitter van de voorbe reidende ontwapeningscommissie van den Volkenbond, is te Londen aangekomen tot het voeren van besprekingen met den spe- cialen vertegenwoordiger van den Volken bond Colban over den datum van de vol gende zitting der commissie. LONDEN, 15 Maart (Reuter). Van bevoeg de zijde wordt bevestigd, dat het bereikte Ja- pansch-Amerikaansche compromis een ver mindering inhoudt van het door Japan ge- eischte percentage aan groote kruisers en als compensatie een hooger Japansch percenta ge aan destroyers en onderzeeërs. De bevesti ging van de Japansche regeering wordt ver wacht Het Japansch-Amerikaansche compromis stelt de Vereenigde Staten en Groot-Brit- tannlë in staat de laatste nog tusschen hen bestaande kleine meeningsverschillen uit den weg te ruimen, zoodat althans een overeen stemming tusschen drie partijen thans ver zekerd is. Communistische actie in Estland. De politieke politie ln Eeval heeft een groote onwettige communistische organisa tie ontdekt. Er zijn talrijke huiszoekingen ge daan waarbij ettelijke opruiende vlugschrif ten ea. in Rusland gedrukte lectuur in be slag werden genomen. Er zijn elf personen aangehouden, o.w. twee leden der Komin tern, die uit Rusland waren gekomen. Een der verdachten, die zich met de wapens in de hand tegen zijn arrestatie verzette, werd gedood. De meeste gearresteerden waren in het bezit van revolvers. De ln beslag geno men documenten leveren het bewijs, dat de organisatie streefde naar de gewelddadige omverwerping van het bestaande regiem in Estland. Andere arrestaties worden ver wacht. Ook te Pernau zijn huiszoekingen gedaan, die een arrestatie tengevolge had den. Twee communistische afgevaardigden, die bij de zaak betrokken zijn, zijn sedert acht dagen verdwenen. DE CONFLICTEN OM DE ENGELSCHE MIJNWET. Hoewel de regeering Dinsdag de verwer ping van de clausule in zake de heffing niet als een nederlaag heeft willen beschouwen, welke tot een kabinetscrisis moest leiden, is de positie der regeering daardoor toch zeer onaangenaam geworden. Dit succes der op positie is namelijk voor de mijneigenaars een aansppring geweest om van hun zwijgend verzet tegen de wet over te gaan, tot een actieve, openlijke campagne, aldus te Tel- Sedert de onderhandelingen, door de regee ring met de associatie van mijneigenaars in den vorigen herfst gevoerd, hebben zij het verweer tegen de wet aan het parlement overgelaten, doch thans zijn zij zelf weer in actie gekomen. Afgevaardigden van het aantal mijneige naars. die de meerderheid der productie en, naar zij zeggen, 90 van den export ver tegenwoordigen, hebben verzet tegen de ge- heele wet aangeteekend, die, zoo zeggen zij, de werkloosheid zal verergeren, de opbrengst zal verminderen en aan het geheele land on herstelbare schade zal toebrengen. Deze groep eigenaars is altijd in oppositie geweest. Dit Is vooral van beteekenis, omdat de kans op hevige oppositie tegen de wet In het Hoogerhuis door de nieuwe campagne van deze sterke groep eigenaars groot wordt. Deze eigenaars concentreeren hun verzet vooral op de bepalingen tot regeling van de productie, doch die bepalingen, waarvande regeering een prijsverbetering verwacht, zijn door haar hoofdzakelijk opgesteld om de ver korting van den werktijd mogelijk te maken. Dat de eigenaars de verkorting van den werktijd zullen aanvaarden zonder eenige productieregeling, moet echter ook hoogst onwaarschijnlijk worden geacht. Anderzijds heeft de verwerping der hef fing groote onrust onder de mijnwerkers leiders veroorzaakt, die daaraan grootere be teekenis hechten dan de regeering. Zij ach ten de heffing een essentieel deel van de wet, doch zij hopen, dat de eigenaars vrij willig district-sovereenkomsten voor de in stelling van een heffing tot stimuleering van den export zullen sluiten. De executieve der mijnwerkersfederatie verklaarde, dat zij om die reden de nederlaag der regeering niet als van vitale beteekenis beschouwt. De execu tieve nam echter een resolutie aan, waarin op krachtige wijze de eisch gesteld wordt, dat de wet zonder verwijl zal worden aange nomen. Wat geschieden zal, wanneer nog andere bepalingen door het Lagerhuis niet worden aanvaard, of later eventueel niet door de lords, blijkt wel uit de waarschuwing, die door het orgaan van de mijnwerkers- federatie, de „Miner", gegeven wordt- Wan neer nog verdere bepalingen van de wet ver worpen mochten worden en de regeering de geheele mijnwet zal laten vallen, verklaart de „Miner", dat de mijnwerkers de Labour- regeering niet verder zullen steunen. Een der vertegenwoordigers van de mijnwerkers in het parlement verklaarde verder, dat de 44 parlementsleden, die mijndistricten ver tegenwoordigen, een verder regeerer. va\ Labour dan onmogelijk zouden maken. Treedt de regeering dus af. wanneer de mijn. wet verworpen zou worden, dan zou zij daar toe gedwongen worden door de afvalligheid van de geheele groep mijnwerkersvertegen woordigers in haar eigen partij. schutting U verwilderd van den gevel van Palace. De nieuwe gevel tn het straaiheM van de Groote Boutstraat, Heden: Schouwburg Jansweg. „Aan die mooie blauwe Donau". 8.15 uur. Stadsschouwburg. Abonn. voorstelling 3de serie. Ver. Rott. Hofstad Tooneel. „Daar was een man noodig". 8 uur. ,.De Kroon" Groote Markt. Alliance Fran- Qai.se. Lezing met Lichtbeelden M. Villen eau. 8.30 uur. Palace. „Een Vrouw van Eer" (A woman affairs). T<y>neel: The great Hirston Co. 815 uur. Luxor Theater. „Slachtoffers der Samen leving". Tooneel: Duo Saphir en Boesnach. 8.15 uur. Rembrandt Theater. „Rassenhaat" (Reds kin). Tooneel: Sorosoto. 7 en 9.15 uur. Standaard Theater. ,.De Indianen-over val". Tooneel: Johnny Toering. 8.15 uur. Gebouw St. Bavo, Haariemsch Kin ierkoor „Internos". 2.30—5.30 en 7-30—10-30 uur. DINSDAG 18 MAART Gem. Concertzaal. Gem- Orgelconcert. George Robert. To v. d. Sluys, zang. 8 uur. Bioscoopvoorstellingen. Gebouw Ged. Oude Gracht 79: 3e (uitge stelde) lezing van de serie tot ontwikkeling en verdieping: Ds. Waardenburg over De- keering". 8.15 uur. Teyler's Museum, Spaarne 16. Geopend op werkdagen van 11—3 uur, behalve 's Maan dags, toegang vrij.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1930 | | pagina 5