Het woord is aan...
47e Jaargang No. 14337
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 19 Maart 1930
HAARLEM S DAGBLAD
PIRECTEURENt J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEURi ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week 0.27)4, met Geïllustreerd Zondagsblad /0.32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3.57)4. Franco per post door Nederland 3.8734. Losse nummer»
ƒ0.06- Geïll. Zondagsblad per 3 maanden ƒ00734, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat S3 DrukkerijZuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENT1EN: 1—5 regels 1.75. elke regel meer f 0J5 Reclames
ƒ0.60 per rcgeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbod I4 regels 1 O.öQ,
elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrond. dubbele prijs Onze Groentje» (Dinsdag
Donderdas en Zaterdag) 14 reg. 0.25. elke regel meer 0.10. uitsl i contant*
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet ol Oog I 400.-. Duim I 250.-. Wijsvinger I 150.-, Elke andere vinger I 50.-. Arm- ol Beenbreuk 1 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
HINDENBURG GRIJPT
NOGMAALS IN.
Een manifest voor het Oosten.
KRACHTIGE TAAL
Rijkspresident Hindenburg heeft de wet
betreffende het Duitsch-Poolsche liquidatie
verdrag onderteekend en bij deze gelegen
heid tot den rijkskanselier een brief gericht,
waarin hij, na eenige inleidende woorden,
on. zegt:
Bij mijn beslissing heb ik de bij een sterke
minderheid in den rijksdag tegen het verdrag
gevoerde oppositie volkomen naar waarde ge
schat. Met name begrijp ik het in het nood
lijdende Oosten van ons vaderland tegen deze
wet en de an. Duitsch-Poolsche economische
overeenkomst gerezen verzet volkomen. Het
liquidatie verdrag heeft in de eerste plaats
ten doel den Duitschen stamgenooten aan
gene zijde onzer grens op hun eigen grond
een bestaan te waarborgen.
In verband hiermee ontstaat voor ons de
plicht onze Oost-Pruisen en andere broeders
in het Duitsche oosten in hun nood, die tot
het hoogste punt is gestegen te helpen, en
hen staande thouden op den akker waar
van zij leven. Dat ook hier met spoed en
kracht wordt gehandeld, moet ik in dit uur,
nu ik in weerwil van vele bezwaren ook deze
wet uitvaardig, nadrukkelijk van de rijks-
regeering verlangen.
In mijn manifest van 13 Maart heb ik de
hoop uitgesproken, dat de politieke strijd der
laatste maanden thans plaats zal maken
voor een vastberaden, practlschen arbeid en
voor dit practische werk opent zich hier een
zeer belangrijk gebied.
Nu de sedert langen tijd hangende buiten-
landsche politieke quaesties zijn opgelost,
moet naast de saneerirug onzer financiën
vastberaden die van onzen landbouw en de
•wederoprichting van het Ineenstortende
Oosten worden aangepakt Slechts ln de stel
lige verwachting, dat dit zal geschieden, heb
ik mijn persoonlijke bezwaren tegen het
Duitsch-Poolsche liquidatieverdrag en he±
gisteren geparafeerde Duitsch-Poolsche han
delsverdrag op zij kunnen zetten en de wet
kunnen teekenen.
(get.) Hindenburg.
DE STADS-AUTOBUSSEN.
ACTIE DER CHAUFFEURS.
In het gebouw De Centrale werden Dins
dag twee vergaderingen gehouden voor het
personeel in dienst van de Brockway Maat
schappij, welke vergaderingen waren uitge
schreven door de Ned. Unie aangesloten bij
den Centralen Bond van Transportarbeiders
en den Ned. R.-K. Bond van Transportarbei
ders. Op beide vergaderingen, die zeer druk
bezocht waren werd door de besturen verslag
uitgebracht van de, ten stadhuize onder lei
ding van den wethouder van Openbare Wer
ken, gehouden conferenties met de Directie
der Brockway Maatschappij, naar aanleiding
van de toegezonden voorstellen tot wijziging
eer arbeidsvooiwaarden.
Deze voorstellen luiden o.m.
1. Het minimum loon der chauffeurs te
brengen op f 30 per week met behoud van de
jaanijksche periodieke verhoogingen tot f 35.
2. Bij garage-dienst of andere werkzaam
heden dan het besturen der autobussen, aan
de chauffeurs een vergoeding van f 1 per dag
uit te betalen.
3. De chauffeurs vrij te stellen van de
aansprakelijkheid voor schade, toegebracht
aan materiaal tengevolge van aanrijdingen
of anderszins.
4. Premievrije ziekteverzekering voor het
personeel.
Nadat deze voorstellen ln het begin van
December aan de Directie waren toegezonden
hebben nadien een tweetal conferenties
plaats gevonden, doch op belde verkregen de
besturen het antwoord dat het bedrijfs:<esul-
taat van dien aard was dat geen verbetering
van het loon kon worden aangebracht.
Vele aanwezigen spraken hun ernstige ont
stemming uit vooral over de inhoudingen van
het loon na aanrijdingen enz. waarvan geen
behoorlijk onderzoek plaats vindt waarbij
beide partijen worden gehoord, doch zonder
meer door de directie wordt bepaald dat de
betrekken chauffeur 10, 15 zelfs 25 gulden
moet beta'en.
Verder kwam de klacht tot uiting inzake
de bussen, waardoor reeds een vijftal chauf
feurs ziek zijn geworden als gevo.g van kool-
monoxydevergiftiging, waarvan de betrok
ken chauffeurs langdurig nadeel ondervinden
De doctoren hebben dan ook verklaard dat-
de verschijnselen er op wezen dat hier van de
betreffende gasvergiftiging sprake was. Te
meer bleek de ontstemming onder het perso
neel over de aankondiging dat wie ziek thuis
zou blijven voor den Invloed van deze gas
sen, zou worden ontslagen. Men vestigde er
de aandacht op dat het ziek worden van den
chauffeur al een belangrijk deel van zijn
inkomen kost en verder dat de uitoefening
der werkzaamheden door de doktoren was
verboden, zoodat het dan toch niet opgaat
om dan nog met ontslag té dreigen.
De vergaderingen verzochten dan ook drin
gend aan de besturen niet alleen aandacht
te blijven besteden aan de invoering der in
gediende voorstellen, doch in het bijzonder
aan de ernstige grieven. De besturen deden
de toezegging deze kwesties met de meest
pwselijken spoed te zullen behandelen.
Prentice Muiford:
Wie zichzelf als minderwaardig beschouwt,
in welk opzicht ook, zal het een tijdlang ook
werkelijk zijn. Maar dit kan niet zoo voort
duren. omdat deze gedachte op dwaling ge
grond is.
PARDON!
'k Hoop dat u mij excuseert.
Ik ben niet in vorm vandaag,
De stof in mijn hoofd is tot wol verkeerd,
Mijn bloed vloeit moeizaam en traag;
Het lukt me niet met een rijm,
Hoe graag ik het anders doe,
Ik ben, ik beken het, t is geen geheim,
In den hevigsten graad Ha-tsjoe!
Mijn neus staat op natte kou,
Mijn hoofd staat op dikke mist,
Het weer blijft voorloopig nog zwaar en grauw
Wanneer u het nog niet wist;
Er welt in mijn oog een traan,
Nu 'k schrijf aan dit treurig lied,
Ik ben zoo intens met mijn lot begaan,
Mijn lot meer dan ooit een niet.
De inkt vloeit loom uit mijn pen,
Mijn brein is versuft en lui,
Ik kan het niet helpen mijn vriend, ik ben
Wat je noemt, in een Maartsche bui.
P. GASUS.
DE BRAND OP DE
,BLIJDENDIJK" WOEDT VOORT.
HET SCHIP VERLOREN.
Volgens een bij de directie der Holland*
AmerikaJijn ingekomen telegram vaai den
kapitein van het stoomschip „Blijdendijk"
dat naar bekend in de Roode zee in brand
is geraakt zijn alle drie de ruimen door
het vuur aangetast.
Maandagavond te elf uur heeft men het
pompen gestaakt, daar het in de buurt
van het schip te heet werd en er gevaar
bestond dat er brandende voorwerpen naar
beneden zouden komen.
Het schip kan thans met groote waar*
schijnlijkheid als verloren worden beschouwd
De mogelijkheid bestaat nog dat een deel der
lading zal kunnen worden geborgen.
Lloyd's seinde Dinsdagomrgen uit Londen:
Het stoomschip ,3Hjdendijk" is aan den
grond gezet. De brand woedt met groote
kracht voort in de ruimen 1 en 2. Alle ruimen
zijn onder water gezet. Er bestaat zeer wei*
nig hoop, dat het schip nog kan worden ge
borgen.
Ruimen no. 1 en 2 bevatten 1800 ton lading
hoofdzakelijk rubber. Deze lading staat thans
ook in brand, meldt de N.R.C.
DE WEIGERING VAN EEN
PASVISUM VOOR MEVR.
KOLLONTAY.
Vragen van het Kamerlid Albarda.
Het Tweede Kamerlid Albarda heeft den
ministers van Justitie en van Buitenlandsche
Zaken de volgende vragen gesteld:
Heeft de regeering aan mevrouw Alexan
dra Killontay, de gezante te Oslo van de Rus
sische Sovjet-repuV.iek, een pasvisum voor
Nederland geweigerd?
Is die weigering gegrond op de overweging,
dat de regeering geen termen aanwezig
achtte om mevrouw Kollontay in Nederland
toe te laten?
Moet hieruit worden afgeleid, dat de regee-
rings als gedragslijn heeft aangenomen, al
leen die vreemdelingen in het land toe te
laten voor wier toelating bij haar goede
redenen bestaan, en heeft zij dus afscheid
genomen van den regel, dat allen worden
toegelaten tegen wier toelating geen ernsti
ge bezwaren bestaan?
Indien de weigerng van een oasvisum voor
mevrouw Kollontay niet berustte oo de ove--
weging. in de tweede vraag vermeld, waarop
berustte die weigering dan wel?
AUTO BIJ VAASSEN TEGEN
EEN BOOM GEREDEN.
In den nacht van Maandag op Dinsdag is
een auto, waarin zes personen zaten, op den
Eperweg te Vaassen in een bocht tegen een
boom gereden. De auto schijnt met te groote
snelheid te hebben gereden, waardoor de
bocht niet goed genomen kon worden. Van
de inzittenden, allen leden van een biljart
club, werden twee personen vrij ernstig en
de anderen licht gewond. Zij zijn naar Apel
doorn overgebracht.
DOOVE VROUW OVERREDEN.
Dinsdagmorgen sfak mejuffrouw H. B-,
wonende Botermarkt 9 C. op de Gasthuis-
vest plotseling den weg over. zonder op bet
verkeer te letten. Juist naderde een au'o,
waarvan de bestuurder signalen gaf. De
juffrouw liep echter toch door. waardoor zij
omver gereden werd- Zij werd in het Sint
Elisabeths Gasthuis binnengebracht, waar
een hersenschudding geconstateerd werd.
Zij is ter observatie opgenomen. Later bleek,
dat de juffrouw doof was.
OOK OVERSTROOMINGEN IN
MIDDEN-FRANKRIJK.
PARIJS, 18 Maart (V.D.) Na de ern
stige overstroomingen ln het Zuiden van
Frankrijk komen thans ook verontrustende
berichten binnen uit het Midden des lands.
De rivieren Cher, Vienne, Indre en Saóne
zijn vele Meters gestegen en ten deele bui
ten hunne oevers getreden, tengevolge waar
van het scheepvaartverkeer groote belem
mering ondervindt. Ook de Seine is sterk ge
stegen tengevolge van het hooge niveau harer
nevenstrcomen en heeft thans een stand
van drie Meter bereikt. Indien het water nog
een Meter stijgt, loopt het scheepvaartver
keer gevaar. Te Saint-Nazalre heeft een
springvloed groote schade aangericht. De
nabij de kust gelegen straten zijn verwoest.
De visscbershaven in de nabijheid van Brest
werden eveneens geteisterd. Verscheidene
visschersvaartuigen werden op de kust ge
worpen.
HET ONDERZOEK VAN HET
GEVAL-MOMM.
(Zie obk elders in dit nummer).
BERLIJN, 18 Maart (VD.) De echtge*
noote van den regeeringspresident Momm
heeft gls:eren, nadat zij door den Officier
van Justitie te Potsdam was gehoord, een
ernstige zenuwtoeval gekregen. Op aandrin.
gen van de doctoren moet mevrouw Momm
eenige dagen rust hebben voor het onder
zoek tegen haar voortgang kan vinden.
Vernomen wordt dat de verdachte alles
bekend heeft en dat men haar alleen nog
confronteeren wil met de beide personen die
het familiezilver te gelde gemaakt zouden
hebben. Het parket to Po:sdam zal twee
psychiaters verzoeken een onderzoek naar
de geestvermogens van mevrouw Momm in
te stellen. Zij zal zich ln haar woning te
Potsdam ter beschikking van de doctoren
stellen. De politie is op het oogenbllk nog
bezig met har pogingen om vast te stellen
hoe mevrouw Momm aan de werktuigen is
gekomen waarmede zij de „inbraken" zou
hebben voorbereid. Het vermoeden bestaat
dat de jongeman die haar behulpzaam was
met het aanbieden van het tafelzilver aan
antiquairs, ook de boren en andere voorwer
pen verschaft, heefc Vandaag zal hij nog
door de Justitie worden verhoord.
DE KERKVERVOLGING IN
RUSLAND.
VERGADERING VAN „DE DAGERAAD".
Door het 'bestuur van de Vrijdenkers*
vereen. „De Dageraad" is besloten om in
den loop der volgende week een groote open
bare vergadering te doen beleggen, ter weer
legging van de meening dat in Rusland van
een vervolging sprake zou zijn. Als sprekers
zullen naar aile waarschijnlijkheid optreden
de heeren Hoving, voorzitter van De Dage
raad en de hesr Edo Fimmen, searetaris
van de I.T.F. welke laatste meermalen per*
soonlijk in Rusland heeft vertoefd.
KIND DOODGEREDEN.
Het zevenjarig jongetje W. van der Stelt,
wonende Archipelstraat 10, hing Dinsdag,
middag één uur achter een auto van de
Gemeentereiniging. Hoewel hU herhaalde*
lijk gewaarschuwd werd, klom hij er toch
telkens weer op. Op een gegeven oogenouk
reed de auto achteruit, waardoor het jon*
getje er onder raakte. Na door twee dokters
verbonden te zijn, werd het kind naar de
Mariastichting vervoerd. Het is aan de be*
komen verwondingen overleden.
DE MOORD IN DE FABER VAN
RIEMSDIJKSTRAAT.
DE DADER TOT 5 JAAR VEROORDEELD
Het Haagsch Corr.-bureau seint ons:
De marktkoopman Bekker uit de Faber
van Riemsdijkstraat, die door de Haagsche
Rechtbank tot 6 maanden gevangenisstraf
is veroordeeld wegens het door schuld ver
oorzaken van den dood van zijn vrouw, die
hij na een woordenwisseling, volgens zijn
bewering, op ongelukkige wijze trof, toen
hij zelfmoord wilde plegen, is heden door het
Haagsche Gerechtshof ter zake doodslag ver
oordeeld tot vijf jaren gevangenisstraf met
aftrek van ongeveer zes maanden preventie
ve hechtenis en bevel tot gevangenneming..
DR. W. M. VAN DER SCHEER
HOOGLEERAAR TE GRONINGEN.
Kon. besluit tot benoeming binnen
kort te verwachten.
Reeds eenigen tijd liepen er geruchten, dat
dr. W. M. van der Scheer, eerste geneesheer
directeur van het Provinciaal Ziekenhuis te
Santpoort benoemd zou worden tot opvolger
van prof. E. D. Wiersma, als hoogleeraar in
de psychiatrie en neurologie aan de Gro-
ningsche universiteit.
Wij vernemen thans dat het Koninklijk be
sluit tot deze benoeming binnenkort is te
verwachten.
VOOR POSTZEGELVERZAMELAARS.
EEN'LOKET AAN HET POSTKANTOOR.
Zeer zeker zal het de postzegelverzame
laars interesseeren, dat de Haarlemsche Post-
zegelvereeniging „Op hoop van Zegels" en de
afdeellng Haarlem van de Nederlandsche
Vereeniging van Postzegelverzamelaars zich
tot den Directeur-Generaal gewend hebben
om te trachten ook in Haarlem aan het
postkantoor een loket voor verzamelaars te
verkrijgen, zooals reeds ln verschillende
plaatsen bestaat. Het. bestuur verkreeg van
den directeur van het postkantoor te Haar
lem de noodige medewerking.
Aan dit loket, dat waarschijnlijk een of
tweemaal per maand geopend zal zijn. bijv.
des Zaterdags van 35 uur zullen alle waar
den van de in gebruik zijnde zegels van Ne
derland, Ned. Indië. Curasao en Suriname,
zoo ook de Strafportzegels verkrijebaar zijn.
tevens de zegels van vorige uitvaven, voor
zoover die nog niet zijn ingetrokken.
Tegenwoordig moeten de verzamelaars,
die de Nederlandsche zegels in Roltandingen
of andere uitgayen wenschen te koopen, zich
een tocht naar Amsterdam getroosten waar
des Woensdags- en Zaterdagsmiddags een
loket voor postzegelverzamelaars geooend is.
De Haarlemsche verzamelaars zullen het
dan ook toejuichen, dat wellicht spoedig ook
hier de verschillende uitgaven verkrijgbaar
zullen zijn.
VOORBEURS TE AMSTERDAM.
De vaste stemming ln Wallstreet had hier
een dito tendenz tengevolge Op de ochtend-
beurs liepen de noteeringen op en verschil
lende fonrisensoorten herstelden zich verder
van de onlangs geleden verliezen. Zoo kwa
men A.K.U.'s wederom eens boven 90 pet. De
Philips' aandeelen monteerden enkele pro
centen. Margarine Unies avanceerden tot
302 1/2, Koninklijken bleven op pelL Am
sterdam Rubber waren vast.
NED. VERF.ENTGÏNG VAN
POSTZEGELVERZAMELAARS.
JUBILEUM DER AFD. HAARLEM.
Den lsten Me! val het 35 Jaar gebeden zjln.
dat de afdeeling Haarlem der Nederlandsche
Vereeniging van Postzegelverzamelaars opge
richt werd. Dien dag zal van 104 uur een
Postzegeltentoonstelling gehouden worden,
van verzamelingen door de leden bileenge-
bracht. Tevens zal een bezoek gebracht wor
den aan het museum van de heeren Joh En
schedé en Zn. hetgeen door de leden buiten
gewoon op prijs gesteld wordt.
Een eemeenschaooelijk diner zal ln Hotel
Lion d'Or plaats hebben.
BENZINE-RESERVOIR TE
ZWOLLE ONTPLOFT.
Werkman zwaar gewond.
Dinsdagmorgen omstreeks half elf kwam
in de motorafdeel'ng van de Centrale Werk
plaats van de Ned. Spoorwegen te Zwolle,
terwijl de 38-Jarige Hartwig bezig was werk*
zaamheden te verrichten aan het benzine
reservoir van een motorrijtuig, dit reservoir
plotseling tot ontploffing, waardoor H. ernstig
werd gewond. Het reservoir verbrijzelde een
zijner been en op twee plaatsen, ontwricht :e
zijn schouder cn kwetste den halsslagader.
Alles speelde zich af op het dak van het
rfjtuig. Hoewel de toestand zeer ernstig is,
achtte de hulpverleen en de geneesheer dezen
nog niet geheel hopeloos. H- is vader van
vijf kinderen, waarvan de jongste een week
oud is.
Het ongeluk vond zijn oorzaak hierin dat
H. een pasgesmeede haak, die nog niet vol*
doende was afgekoeld, aan het reservoir be
vestigde, waardoor benzinedampen tot ont
ploffing kwamen, meldt het Hbld.
Het Belangrijkste
Hindenburg grijpt nogmaals in.
Ue blad. Ie pag.)
Berlijn: De wet tot bescherming der Duit
sche republiek aangenomen.
(2e blad le pagj
BerlijnDe tragedie Momm.
(2e blad le pag.)
Moskou: Een blunder van de Staliniden.
(2e blad. le pag.)
Parijs: Mevrouw Hanau's onverzettelijke
houding.
(2e blad, le pag)
De moord ln de Faber van Riemsdijkstraat.
De dader tot 5 jaar veroordeeld.
(le blad, le pag.)
Intimus: Verslagen der zittingen van de
Tweede en de Eerste Kamer.
(3e blad, 2e pagj
ARTIKELEN.
E. W. Ott: Voor de Luistervinken
(2e blad, Se pag.)
J. B. Schuil: Het nieuwe stuk van Shaw: „De
Keizer van Amerika".
(2e blad, le pag.)
(Voor de laatste berichten zie men de 2e
pagina van het Eerste Blad.)
DE GESTIE VAN „BEIDER
BELANG".
EEN MILLIOENENZAAK.
LOTERIJ ZONDER PRIJZEN.
Reeds !s melding gemaakt van het Ingrij
pen der justitie in de gestie der Maatschap
pij tot Exploitatie van Onroerende Goederen
„Beider Belang", Waldeck Pyrmontkade 109,
ln Den Haag. De arrestatie der vijf hoofd
personen heeft vooral in de Residentie groot
opzien gebaard, daar „Beider Belang" reeds
geruimen tijd praktijken zou hebben uitge
oefend die het daglicht niet konden velen.
Op grond der Loterljwet, die weinig houvast
biedt, zag men aanvankelijk geen kans om
met succes ln te grijpen- Nu de maatschappij
in financieele moeilijkheden is geraakt, heb
ben politie en justitie niet geaarzeld maat
regelen te nemen, schrijft dc Tel.
Zooals gemeld werd bestonden de jongste
handelingen der maatschappij hierin dat
personen, die vroeger een premie op hun
obligatie hadden gekregen, bewogen werden
die premie-obligatie af te geven, waarvoor
zij andere obligaties ln dc plaats kregen. Daar
er ruim 50.000 van die premie-obrgaties A
100 loopen, betreft het hier dus een mll-
lioenenzaak. De meeste premies ln vroegere
jaren werden niet uitbetaald en daar de be
zitters der obligaties nooit een trekkingslljst
onder de oogen kregen, wisten zij ook niet
dat op hun obligatie een premie gevallen was.
Nu de maatschappij aan een ernstig geldge
brek leed waren haar bestuurders op bot
denkbeeld gekomen, pogingen aan te wen
den om obligaties, waar flinke prem'es op
waren gevallen, weer ln handen te krijgen.
Deze praktijken, die uit den laatscen tijd
dateeren, slaagden verschillende malen uit
stekend, Aan den bezitter van zoo'n oude
obligatie werd medegedeeld, dat zijn stuk
niets meer waard was en dat hij er verstan
dig aan zou doen het om te wisselen tegen
andere obligaties. Voor één oorspronkelijke
premie-obligatïe van Beider Belang ad f 100
kreeg de bezitter dan tien premle-obligaties
der dochtermaatschappij Waiyda a f 10 terug
mits hij de zegelkosten. die moestal f 2.50 be
droegen, bijbetaalde. Hem werd dan voor»
gerekend, dat hij met zijn tien nieuwe obli
gaties veel meer kans maakte op een premie
dan met zijn ééne obligatie.
Een der slachtoffers, dc heer K„ die bij
Drachten woont, praatte over het goval met
De groote Verbindingsweg tusschen Noord- en Zuid-Europade St. Gothard Pas werd
100 jaar geleden, geopend. Sinds de opening van den Sint Gothardtunnel is dc groote
straatweg minder belangrijk geworden. Tcch werd de weg onlangs nog voor automobiel-
verkeer, in orde gemaakt
