A/e/'syës NIEUWE ROTTERDAMSCHE COURANT. EEN DIAMANT WAAROP EEN VLOEK RUST. BRENGT DE KOH-I-NOOR ONHEIL AAN? BIOSCOOP Boakhar.dcl W. F. VAN HALST, Wagenweg 9 Fa. VOS ROUWENS General Electric Stofzuiger f 110.- HAARLEM'S DAGBLAD ZATERDAG 22 MAART 1930 VIERDE BLAD DE WRAAK VAN EEN HAREM-FAVORITE. Door Dr. Sir Edward Denison Ross. den beroemden geleerde en kenner van het Oosten. Toen Koningin Mary van Engeland beslis te dat de geschiedenis van den schitterend- sten diamant van haar kroon, den Koh-i- noor, verfilmd zou worden en dat onder haar toezicht, trotseerde de vorstin hiermede het eeuwenoude bijgeloof, dat ieder die iets met den diamant te maken had, door een ramp zou worden getroffen. Inderdaad bestaat er een geweldige af stand tusschen de prachtige en veilige om geving van Buckingham Palace en de oude. Indische legenden volgens welke een van de grootste diamanten ter wereld dood en ver derf, bloed en tranen met zich brengt. Clive Maskelyne, de goochelaar, nam gaarne het aanbod aan, een rol te spelen in de film, die de geschiedenis zou weergeven, waarvoor de Koningin zich zoo bijzonder interesseerde. En nu is Clive Maskelyne overleden. Vol levenslust en stralend van gezondheid reisde hij naar In die, om daar zijn werk voor de film te beginnen. Nu is hij niet meer. Sir Edward Denison Ross, die de geschie denis van den beroemden diamant heeft ge schreven en daarvoor voortdurend in aan raking kwam met Koningin Mary en Koning George heeft met de meeste beslistheid ont kend. dat de dood van Clive Maskelyne in eenig verband zou staan met den d amant en in het volgene artikel zegt hij precies, hoe hij over de zaak denkt. De steen des onheüs. Zeker is het waar, dat de diamant vreese- lljk onheil heeft gebracht over zijn bezitters, maar dat was alleen omdat het de eenlge steen ter wereld was, voor het bezit waarvan de menschen hun ziel wilden verkoopen. De Koh-i-noor wekte de slechtste gedachten en eigenschappen in sommige menschen, omdat zij zóó onder den invloed en de bekoring kwamen van den steen dat zij bereid waren alles te offeren en alles te doen om hem in hun bezit te krijgen, aldus Sir Edward. Er bestaat geen romantischer verhaal dan de geschiedenis van dezen diamant, die 186 karaat weegt en eindelijk in het bezit van Koningin Victoria kwam. Ofschoon ik niet de minste waarde hecht aan de legenden die met den diamant in verband staan geef ik toe, dat het een ongeluk aanbrengende steen is, in zooverre dat hij de oorzaak is geweest van de gevangenzetting, pijniging en den dood van verschillende menschen. Veldslagen zijn er om geleverd. Hechte vriendschapsbanden zijn er om afge broken. Hij heeft een afschuwelijke rol in de geschiedenis gespeeld. Broeders zijn er bittere vijanden door geworden. Hij heelt invloed gehad op het lot van volken. Indiërs hebben gehuiverd toen, kort nadat de Koh-i-noor door Kóningin Mary bij haar kroning was gedragen, haar jongste zoon, Prins John, stierf- Zij beweerden, dat de diamant weer bezig was zijn heilloozen in vloed te oefenen Een eigenaardig feit is, dat van de per sonen, die met den steen te maken hebben gehad, tallooze mannen zijn overleden maar geen enkele vrouw- Volgens de meening der Indiërs is de Koh-i-noor dan ook onschade lijk voor vrouwen. De beschaafde wereld hoorde voor het eerst iets meer dan een legende betreffende den diamant in 1305. toen Ala-ed-Din, de keizer van Delhi, den Radja van Molwa ver sloeg, in wiens familie de Koh-i-noor gedu rende vele honderden jaren een erfstuk was geweest. Ala-ed-Din beschouwde het- feit, dat hij den diamant in zijn bezit had gekresen als een gebeurten's van veel grooter beteeke- nis dan het winnen van den slag. In 1526 werd de slag bii Par1""t geleverd en de dynastie van den groot-en Moeol werd in Dehli gevestigd. Dit bracht den diamant in het bezit van den Sjah Jehan. wiens dochter den steen bij haars vaders dood is een gou den schotel aan Aurung-Zeb schonk. Intriges en samenzweringen, alle met het doel den geweldigen diamant te stelen, wer den herhaaldelijk gesmeed in die dagen. Aurung-Zeb plaatste hem in het oog van een van de gouden pauwen, die zijn troon ver sierden. Toen de Perzische veroveraar. Nadir Shah, hem daar zae. wekte dit zijn begeer te. den diamant te bezitten. Des nachts liet hij den troon wegnemen. Maar Nadir Shah had er geen rekening mede gehouden dat Aurung-Zeb's eerste gedachte natuurlijk den Koh-i-noor had gegolden en dat hij, zijn gast niet vertrouwende, den diamant uit het pau wenoog had laten nemen en had laten ver vangen door een ander edelgesteente. De wraak van een favorite. Een harem-schoonheid, ln woede ontstoken omdat een ander dansmeisje haar plaats in de gunst des Keizers had ingenomen, ver ried aan Nadir Shah de plaats waar de dia mant verborgen was, nl. in den tulban van Aurung-Zeb, dien hij nóch over dag, nóch des nachts afzette. De Perzische veroveraar, die Aurung-Zeb niet openlijk geweld wilde aandoen, wist raad. Daar hij zich reeds had meester gemaakt van het grootste deel van de Dehli-schat, verloor hij er weinig bij als hij een vredesverdrag sloot met den Keizer en als hij gebruik kon maken van de pas door toedoen van 's Keizers voormalige fa vorite verkregen kennis, had hij alles te win nen. Hij organiseerde dus een groot-sche plech tigheid waarvan het hoogtepunt zou zijn het herstel van den Keizer uit de dynastie van den Mogol op den troon van zijn Tartaar- sche voorvaderen. Terwijl de plechtigheid aan den gang was. herinnerde Nadir Aurung-Zeb er aan dat zij, volgens een aloude gewoonte, van tulband moesten ruilen, als een bewijs van weder zij dsche vriendschappelijke gezindheid. In een oogenblik had hij den tulband van scha penhuid afgenomen die zijn eigen nationaal hoofddeksel was en zich den tulband van Aurung-Zeb op het hoofd geplaatst. De onvergelijkelijke steen was inderdaad in den tulband verborgen en in zijn vreugde riep de veroveraar luide uit: „Koh-i-Noor", wat beteekent: „berg des lichts". Zóó kreeg de diamant den naam, waaronder hij nog steeds bekend is. Kort daarna werd Nadir Shah onder ge- heimzinige omstandigheden dood gevonden. Zijn zwakke zoon, Shah Rokh, kwam toen in het bezit van den Koh-i-Noor. Dit bezit was echter te veel voor zijn zwak intellect en het werd een obsessie voor hem. De fabel achtige waarde van den steen werd natuur lijk door geheel Inöië bekend en de vorsten bevochten elkaar, zelfs terwijl zij plannen maakten om gezamenlijk tegen Shah Rokh op te trekken en hem den diamant te ont- rooven. De machtigste van allen die den Koh-i-Noor begeerden was Aga Mohammed. Hij nam zich voor dat niets hem zou beletten den steen toe te voegen aan zijn reeds zoo rijke verzame ling diamanten. Hij maakte een slim plan. Onder voorwendsel dat hij het heilige graf van Imam Riza wilde bezoeken, naderde hij met een groot aantal manschappen, ver momd als pelgrims, hetgeen geen achterdocht wekte, daar het graf jaarlijks door duizenden Shiva-peigrlms werd bezocht. Toen Aga Mo hammed zijn godsdienstplichten had vervuld, wierp hij zijn vermomming af en beval den jongen Shah Rokh hem den diamant af te staan. Shah Rokh weigerde en vluchtte naar Meshed, een versterkte plaats, waar de dia mant. naar hij dacht, veiliger zou zijn. Aga Mohammed gaf aan zijn soldaten bevel de oogen van Shah Rokh met hun speren uit te steken en zoo onbeschermd liet men blijk baar den jongen vorst, dat het vreeselijK be vel kon worden uitgevoerd. Nóg weigerde de ongelukkige Shah Rokh, te zeggen, waar de steen verborgen was. Hij werd gepijnigd, maar ofschoon hij in zijn lijden wèl mededeelde, waar menige andere kostbare edelsteen was, wilde hij aan Aga Mohammed niet zeggen, wat deze vóór alles wensehte te weten. Zelfs toen hem kokende olie over het hoofd werd gegoten, bleef zijn mond gesloten. De huiverende volken van Indië meenden dat de diamant Shah Rokh had gehypnoti seerd en dat hij niet kón spreken onder den heilloozen invloed van den steen. Vóór Shah Rokh stierf tengevolge van de behandeling die hij op bevel van Aga Mohammed had ondergaan, sloot hij een verbond met Aimed Shah, den stichter van het Duranisch Af- ghaansche Rijk en overhandigde hem den diamant. Nauwelijks was deze in het bezit van den steen of hij stierf een gewelddadi- gen dood. Zijn kleinzoon, Shah Zeman, kwam later in het bezit van den Koh-i-Noor. Van dat oogen blik af werd zijn broeder, Prins Shuja, die altijd zeer met Shah Zeman bevriend was geweest, zijn bitterste vijand. Shuja, die hoopte .(evenals Aga Mohammed dat ge hoopt liad) dat blindheid van den eigenaar van den diamant zou maken dat de steen zijn bekoring voor den bezitter zou verlie zen, liet Shah Zeman de oogen uitsteken en hem in de gevangenis werpen waar hij ge durende vele jaren smachtte. Shah Zeman echter, die den Koh-i-Noor meer dan zijn leven lief had, slaagde er in den steen onge merkt mee te nemen naar de gevangenis, Eenige der deelnemers aan de Londensche vlootconferentle worden schoongemaakt althans hun evenbeelden in Madame Tussaud's panopticum. Van links naar rechts: Wakat sulci, (Japan), Stimson (Amerika), Macdonald (Engeland), Tardxu (Frankrijk) en Grandi (Italië);, waar hij hem verborg in den vochtigen ge- pleisterden muur. Daar bleef hij langen tijd verborgen. Maar na vele Jaren begon de muur af te brokkelen; een ambtenaar ont dekte bij toeval den diamant en bracht hem naar Shuja. Het geheim van de Indische vorstin. Hiermede zijn we met de geschiedenis van den Koh-i-Noor tot den modernen tijd ge naderd. De diamant was het middelpunt van aller bewondering, toen Elphinstone als af gezant der Britsche regeering naar Pesjower kwam gedurende Shuja's veelbewogen re geering. Het is wel merkwaardig dat Shuja het zelfde lot onderging als zijn ongelukkige broeder. Zijn jongste broeder nl. begeerde op zijn beurt den steen en liet Shuja onttronen en hem de oogen uitsteken. De beroemde Iiungit Singh, bij wien hij hulp zocht eigenaardig genoeg; in gezelschap van zijn oudsten broeder, Shah Zeman, dien hij zoo slecht had behandeld! was den beiden broeders eerst vriendschappelijk geslnd. Maar nauwelijks had hij vernomen dat de blinde broeders den Koh-i-Noor bezaten of hij nam hen gevangen. Elk middel, ook de pijnbank, paste hij toe, om te weten te ko men, waar de diamant was. Maar tevergeefs. Tenslotte wendde de listige Singh zich tot Shuja's vrouw. Wat er gebeurd is tusschen den Oosterschen heerscher en de schoone vrouw van zijn gevangene zal nooit bekend worden maar toen Singh haar verliet, wist hij wat hij weten wilde. Getrouw aan zijn woord, dat hij haar gegeven had, liet hij Shuja dadelijk uit zijn gevangenschap be vrijden. In 1813 ging Runj it Singh naar Shadara, waar de blinde Shuja, zijn vroegere gevan gene, hem ontving. Het moet een treffende ontmoeting zijn geweest ofschoon, volgens de mededeeilngen die omtrent dit feit tot ons gekomen zijn, de beide potentaten, voor het uiterlijk althans, him Oosterse he onaandoen lijkheid bewaarden. (Nadruk verboden). INGEZONDEN MEDEDEELINGEN a 60 Cts. per regeL Een mooi» fluweelzachte huid en geen pukkeltjes, ruwe of roods plekjes, als U des avonds een weinig Purol goed REMBRANDT THEATER. „De vier Veeren" en het Wladimir Picque trio". De geluidsfilm geniet de aandacht van de serieuze schrijvende experts van de kunst zinnige en strenge beoordeelaars der kunst film, doch hoewel deze prijzenswaardige aandacht alle hulde verdient men kan niet ontveinzen, dat in den ijver om neer te halen en elders op te bouwen, wel eens aar dige, fijne, en geestige producten uit Holly wood, over het hoold gezien worden. Bij mijn weten heeft men bijvoorbeeld de nieuwste teeken- en geluidsfilms van Max Fleischer niet voldoende recht, doen wedervaren. Ik bedoel die korte schetsen, die het ontstaan en de be teekenis, en de sfêer van een nieuwen of een ouden m uzi kalen schlager, op een mallotige wijze in beeld brengen. Zoo zag ik gisteren avond de caricaturale teeken geluidsfilm handelende over de oude melodie (1892): „After the Ball". Van dit oude ge geven werd een hoogst modern filmpje ge maakt, waarin niet anders voorkomt, dan wat gestoei met de melodie, wat gespeel met zwart en wit figuurtjes, op de notebalken en op de letters die de woorden vormen van den tekst van .After the Ball". Dit alles ls uitermate eenvoudig en licht en luchtig ge houden. Dit werk is te vergelijken met een geestige prestatie van een Jazz Band, het is alleen rijker, overtuigender en grappiger, omdat het geluid hier onafscheidelijk ver bonden is met een groteske teekenfantasie. De film „De vier veeren" gemaakt onder regie van Cooper en Schoedsack wordt elders in dit nummer, in de wekelijksche filmrubriek besproken. Het is een degelijk werk, zeer romantisch, inderdaad een ver beterde editie van Beau Geste, waarin enke le prachtige natuurtafereelen voorkomen, die de schoonheid van Cooper's en Schoedsack'a films „Gras" en „Chang" in het geheugen brengen. Op het tooneel het Wladimir Picque Trio. twee Russen en een Russin, dat in Nederland naam maakte door het optreden voor den Hilversumschen zender. Het Picque trio had zeer veel succes- Zijn pres taties gaan dan ook zeker boven het middel matige! PALACE. Joan Crawford in Adrienne Lecouvreur. Het zeer uitgebreide Palace-programma biedt weer „elck wat wills". Een bijzonder gelukkig nummer is „The Happiness Boys" en het variété de „Truppe Udalala Bucures- tiana" ontwikkelt ln zijn dansen en in het tempo en vitaliteit en een Schwung om jaloersch op te worden. In hun smaakvolle nationale!dracht voeren deze twee dames en twee heeren hoogst temperamentvol hun dansen uit- In het tooneelstuk, waarin indertijd Me vrouw Mann-Bouwmeester haar afscheid van het tooneel nam, speelt Joan Crawford r.u de hoofdrol in het verfilmde stuk. Zij speelt het zigeunermeisje, dat later een beroemde actrice wordt op de wijze, zooals we dat van haar gewend zijn. Ze heeft direct de volle sympathie van haar toeschouw-rs. Ge ïnteresseerd volgen we het gebeuren op het doek. Een avond in Palace zou nóg meer genoe gen opleveren, als er op de een of andere manier wat meer geventileerd kon worden. Voor niet-rookers wordt het zoo nu en dan hoogst pijnlijk voor de oogen, die gaan bran den in het hoofd. LUXOR-THEATER. De revue: „Is me dat 'n Dingetje!" In plaats van een bioscoophoofdnummer wordt deze week in het Luxor-Theater als hoofdnummer een revue vertoond, welks in INGEZONDEN MEDEDEELINGEN *0 Ct« per r*fe! DAGELIJKS GEïLL. BIJBLAD en buitendien plaatjes in het Ochtendblad. Uitmuntend verzorgde nbrieken op elk gebied, kortom, de bekende inhoud van HET VOOR NAAMSTE DAGBLAD VAN NEDERLAND. Abonnementsprijs 2per maand 25 cts. voor thuisbezorgen. Zij die zich met ingang van 1 APRIL a-s. abonneeren ontvangen de nog deze maand verschijnende nummers GRATIS. Gedurende 8 dagen KOSTELOOS ter kennismaking verkrijgbaar bij den: TELEFOON 15019 GIRO 118.66- die als AGENT voor Haarlem zal optreden. houd buitensporig grooten Invloed heeft op de lachlust der bezoekers. Deze geheele revue is zeer goed verzorgd, de costumes zijn buLtengewoon aardig en de zang is uitstekend. De verschillende taf e ree- len volgen elkaar goed en snel op. Leuke versjes worden ten gohoore gebracht en om de stemming er goed ln te houden wordt net publiek gevraagd mee te zingen, aan welk verzoek grif wordt voldaan. Den medewer kenden komt ook hulde toe voor het feit, dat zij geen gebruik hebben willen maken van goedkoope effecten. Wel worden, zoaals in de meeste revue's, verschillende toestanden ge hekeld. De revue bestaat uit 18 tafereelcn die alle even aardig van aankleeding en Inhoud zijn. Een bijzonder woord van lof komt toe aan het danspaar dat veel moois laat zien en voorts aan den komiek van het gezelschap. De revue is eigenlijk in twee gedeelten te splitsen nl. „Op de M3an' (waar we kennis maken met Madame la Lune) en „Op de Aarde". Het gezelschap ls van de maan naar de aarde afgedaald en wat het daar beleeft, wordt ons vertoond. Als men een avond gezellig wil uitgaan en tevens iets moois wil zien, dan brenge men deze week een bezoek aan het Luxor-Thea- ter. Het programma opent met „Die schóne Galathé" van v. 8uppé. hetgeen veidienste- lijk ten gehoore wordt gebracht en dan voe ren de Duitsche reisjes ons naar Rothenburg a.a. Tauber, waar we een verzameling van middeleeuwsche schoonheden zien. „De Toreador" Is een komisch filmnum mer, met vele onmogelijkheden, waar echter veel om gelachen wordt. Het programma wordt verder tol too ld met een komische film en het Luxor-nieuws. STANDAARD -THEATER. Norma Shearer In ..R'ogg en Littauer". Ook ditmaal biedt het S'andaard Theater zijn bezoekers twee hoofdfilms aan. terwijl bovendien een vermakelijke klucht in 2 ac- ten de lachsoieren der toeschouwers een ware vuurnroef doet ondergaan. „Vreemde Duivels" ls de titel van de eer ste hoofdfilm, die voor de pauze gedraald wordt. Deze rolprent verplaatst ons naar China, waar we een verwoeden strijd te aan schouwen krijgen tusschen de oorlogszuchtige zonen van het H^melsche rijk en de verde digers van het Engelsche gezantschansge- bouw. De rol van den heldhaftigen kapitein Kelly is in handen van Tim Mac Cov. terwill Claire Windsor de rol der vrouwelijke hoofd persoon vervult. De tweede hoofdfilm .B'ogg en Littauer in Parijsche mode" ls een allergeestigste speelfilm met Norma Shearer ln de hoofdrol. Hierin wordt ons het leven geschetst van een vrouwelljken handelsreiziger, die haar mannelljken collega van een concurreerende firma steeds even voor is in het opnemen van orders. Dit geeft aanleiding tot allerlei zonderlinge situaties, vooral daar beiden on den duur een toenemende eenegenheid voor e!kaar oovatten. Natuurlijk komt alles op zijn pootjes terecht, maar hoe dat gebeurt en in het bijzonder het handige weerwerken van een lang niet malsche derde, ls op zich zelf al een gang naar het theater ten volle waard. Het echtpaar Speenhoff Jr treedt in de pauze met hun nieuwste liedjes op. De jonge Koos had met zijn humoristische voordrachten de lachlustigen al gauw op zijn hand. terwijl ook het ernstige levenslied een plaatsje ln zijn repertoire had gekregen. Zooals altijd werden de films ook nu voor treffelijk door het strijkje begeleid. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN a 60 Cts. per regel. Groote Houtstraat 15 - Telefoon 15497 „WIJ BOUWEN". FILMAVOND VAN DEN ALG. NED. BOUWARBEIDERS-BOND. In de stampvolle Gemeentelijke Concert zaal werd gisterenavond voor de afdeellng Haarlem van den Algemeencn Ned er land schep Bouwarbeiders Bond Joris Ivens' cchoone filmwerk „WU bouwen" vertoond. Het begon om half acht, maar door de blijkbaar noodzakelijke redevoeringen werd het een stuk later vóór de twaalf acten lange film ging draaien en durude het tot half «waaif vóór we weer op straat stonden. Maar wat hindert dat fei eiijk bij zóó'n film? Joris Ivens heeft met dit monumentale werk waarschijnlijk een periode afgesloten. Hij reist nu met zijn films ln Rusland en studeert er ook, en niet onmogelijk is het dat hij in de toekomst zich aan anderen filma o. d zal wijden; zijn groote èn groot» sche pian, de sage van den Vliegende Hol lander te verfilmen, wacht op realisatie. Monumentaal is „Wij bouwen", dit hoog lied van den arbeid, zeker. Behalve de tweo acten over de organisatie van de bouwvak» arbeiders, wier bondsb?stuur een culturcele daad verrichtte toen het aan Joris Ivens, den jongen maar kundigen en voor dfc werk zoo bijzonder geschlkten film-maker op dracht gaf een film van hot bouwen te maken behalve die twee acton over de organisatie dan. brengt deze film het bouwen ln al zijn verschillende vormen in beeld. Zwaar dreunt telkenmale het heiblok op de palen, seen naast steen leggen de metse laars, betonmolens draalen en mengen de breiïge specie die uitvloeit tusschen het dichte netwerk van stangen en staven, dak spanten worden gesteld, 'n beitel steekt een zwaluwstaart in blank hout, baggermolens scheppen klontige k'.ei op. grijpers storten die in 't klotsende water van de Zuiderzee, die zijn machtige dijken krijgt en zijn groo sche sluiswerken en die weldra land en IJselmeer zal zijn. Reeds eerder schreven wij over deze film uitvoerig. Maar weer pakte ons die wondere emotie bij het zien van die stoere w kers, torsend zware buizen of lange bundels rijs hout voor de zinkstukken, van die machinisten die zoo kalm en zeker de handels over halen, bij het zien van die titanische kranen en grijpers die weg en weer zwenken. Het is een machtig en schoon iets dat zich daar op de Zuiderzee voltrekt. En Ivens heeft dat zoo zuiver en filmisch-mooi gezien en op genomen, met het oog van den arbeider èn met het oog van den kuns.onaar zag hij dit grootsche werk. En daar gisterenavond in die saai vol arbeiders en hun vrouwen bemerkte Je hoe Ivens wel heel goed het essen tl eel e van zya onderwerpen aangevoeld moet hebben, want deze documentaire film boeide de menschen ongemeen. Zij liet dezen menschen den arbeid der bouwers zien, zijn schoonheid óók. Den heer E. SLnoo, den secretaris van den Alg. Nod. Bouwarbeiders Bond. die Ivens in geleid heeft ln het bouwbedrijf en die gis terenavond een en ander vertelde over den Bond en over de film en zoo nu en dan een korte, duidelijke toelichting gaf. werd uit dankbaarheid voor zijn werk namens de Haarlemsche leden een cadeau aangeboden. Onder de aanwezigen waren oa. wethouder mr. J. Geirltsz, de directeur der Ambacht school, dei heer A. L. Hengevcld. verschil lende raadsleden en bestuursleden uit de vak beweging. C. G. B. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN a 60 Cts. per regel. Vraagt Uw Winkelier n pakje D'E Het nieuwste verkeersmiddel: De vuurtoren van Yorkshire In ingeland ls door middel van smalle rails, verbonden met het S mitlen verier liggende plaatsje Ktlnsea Op een lor rie heeft men een zeil gespannen, de u'lnd ts ie motor.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1930 | | pagina 13