Het woord is aan... 47e Jaargang No. 14350 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Donderdag 3 April 1930 HAARLEM S DAGBLAD DIRECTEUREN: J. C PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM. UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER HOOFDREDACTEUR: ROBERT PEEREBOOM ABONNEMENTEN: per week ƒ0.2754. met Geïllustreerd Zondagsblad /0-32 Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der gemeente) 3.5754. Franco per post door Nederland 3875-4. Losse nummer» ƒ0.06. GeilL Zondagsblad per 3 maanden 0-5754, franco per post. Bureaux: Groote Houtstraat S3 Drukkery: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon No*.: Directie 13082 Hoofdredactie 15C54 Redactie 10600 Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810 ADVERTENT1EN: 1—5 regel» t 1 75. elke regel meer 0J5 Reclames ƒ0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels 1 0 öQ, elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onie Groentjes (Dinsdag Donderdag eo Zaterdag) 14 reg. ƒ0.25. elke regel meer ƒ0.10. uitsL i eontar*. Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog I 4€0.-, Daim f 250.-. Wijsvinger I 150.-. F.lke andere vinger f 50.-. Arm- of Beenbreak f 100. DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN. EERSTE BLAD VERDUISTERING DOOR EEN GEMEENTE-AMBTENAAR. ANDERHALF JAAR GEëlSCHT. Het O.M. bij de Rechtbank te Leeuwarden eischte tegen den gewezen kassier-boek houder van het gemeentelijk elecfcriciteits- bedrijf te Buitenpost, wegens verduistering van een bedrag van ongeveer f 11.000, ge pleegd tusschen 1921 en 1929, 'n gevangenis straf van 11/2 jaar. SLECHTE RESULTATEN VAN DE RIVIERVISSCHERIJ. OP HET HOLLANDSCHE DIEP TIJDELIJK GESTAAKT. Op de Brabantsche rivieren laten de uit komsten van het riviervisscherijbedrijf zeer te wenschen over. Op de Maas, Merwede en Hollandsch Diep zijn de zalmvanesten niet volgens de verwachting. De resultaten zijn niet loonend. Het geheele visscherijbedrijf is tijdelijk gestaakt en aan den Moerdijk ligt een belangrijk deel der vissehersvloot werk- .loos in de haven gemeerd. VEEL ROODVONK TE HAARLEM. IN DE AFGELOOPEN WEEK TIEN GEVALLEN. Blijkens opgave in de Staatscourant de den zich in de week van 23 tot en met 29 Maart 1930 te Haarlem voor 10 gevallen van roodvonk en 2 gevallen van diphtheritis. Te Haarlemmerllede 1 geval van rodvonk en te Velgen en Zandvoort 1 geval van rood vonk. In laatstgenoemde plaats ook een ge val van diphtheritis. Het totaal aantal geval ]en van roodvonk in Noord-Holland be droeg 82. DE VERVLAAMSCHING VAN DE GENTSCHE HOOGESCHOOL. OOK DOOR DEN SENAAT GOEDGEKEURD. BRUSSEL, 2 April (V.D.) De Senaat heeft het ontwerp inzake de vervlaamsching van de Gentsche* Hoogeschool met 111 tegen 14 stemmen en 17 onthoudingen aange nomen. ACTIE HOVENIERS. EEN ONTWERP COLLECTIEF CONTRACT. Aangezien de werkgevers geen gevolg, heb ben gegeven aan de uitnoodiging der bloe mist- en tuinarbeidersbonden om door geza menlijk overleg te komen tot een regeling van de arbeidsvoorwaarden, hebben de sa menwerkende arbeidersorganisaties thans aan de grootste werkgevers een concept-col- lectlef-contract toegezonden, met het ver zoek voor 8 April a.s. te willen berichten of men zich hiermede kan vereenigen, of dat men alsnog een bespreking wenscht. Woensdag 16 April komen de personeelen weer bijeen om de verdere doorvoering van hun program te bespreken. Gevraagd wordt o.a. een minimumloon van 32 per week voor vaklieden en 30 per week voor losse arbeiders. Een werkdag van 9 uur gedurende 9 maan den en van 8 uur gedurende 3 maanden, met vrijen Zaterdagmiddag. EXAMEN DAMESKAPPEN. Te Amsterdam zijn geslaagd voor het examen damekappen; Mej. M. Ch. Kapteyn te Haarlem, met diploma voor alle vaktak- ken; met bijzondere eervolle vermelding van het Nederl. Dames-Kappers-Gilde, de heer Louis Arnaud de Calavon te Haarlem, voor modern damesknippen en ondulation; mej. Johanna Cath. ter Haak te Heemstede, voor pédicure, manicure en massage. ERICH MARIA REMARQUE NAAR NEDERLAND. T T TOEKT RUST OM TE KUNNEN SCHRIJVEN. Erich Maria Remarque, de schrijver van Jm Westen nichts Neues" heeft het voor nemen om zich gedurende een jaar in Ne derland te vestigen, waarschijnlijk in een van de kleine badplaatsen. Hij gaat aan een nieuw boek arbeiden, dat zal gaan over de sexualiteit in de loopgraven en wil dit doen in een rustige omgeving. Boufflers Zoolang er vrouioen op aarde zijn zal men er altijd weer iets nieuws over kunnen zeg gen. ROTTERDAM EN DE KALI-VERSCHEPINGEN. Toch opzegging van het contract OM DE FRANSCHE REGEERING TERWILLE TE ZIJN. De financieele medewerker te Parijs van het Alg. Hbld. heeft een onderhoud gehad met de S.C.P.A. te Parijs Men zeide hem: Reeds lang bestond bij ons de wensch, uit volkomen zuiver commercieele overweging, de beschikking te hebben over een tweede verschepingshaven, niet ter vervanging van, maar naast Antwerpen. Daarom werden on derhandelingen met Rotterdam geopend voor opslagplaatcen. die 150.000 ton potasch-zou- den kunnen bergen. Op 14 December 1929 waren wij het van weerskanten eens geworden, maar van Ne- derlandsche zijde kon men niet tot de defi nitieve onderteekening overgaan zonder machtiging van den gemeenteraad. Onze directeur-generaal merkte toen op. dat hij redelijker wijze aan zijn goedkeuring de voor waarde moest verbinden, dat van Neder- landsche zijde die machtiging binnen drie maanden afkwam. Weken verliepen en in- tusschen lekte een en ander uit, zoodat Bel gië zich tot de Fransche regeering wendde. Nu zijn de zouten, die de S.C.P.A. verhan delt, voor drie kwart afkomstig uit de Staats-, de zoogenaamde Domanlale mijnen en slechts een kwart van particuliere her komst. Onze maatschappij moet daarom de Fransche regeering ter wille zijn en toen de datum van 15 Maart verstreken was zonder ratificatie van Nederlandsche zijde, waren wij wel gedwongen onze vrijheid te herne men. Wat ons betreft nooit hadden wij gedacht dat aan die quaestie een politieke kant vast- Geen interventie. De Tel. heeft op het deoartement van Bui- tenlandsche Zaken geïnformeerd, of het in het voornemen der Nederlandsche regeering ligt in de kwestie der kali-verschepingen te intervenieeren. Men deelde echter mede. dat aangezien het hier een zuiver particuliere aangelegenheid betreft, welke niet officieel ter kennis der regeering is gebracht, men geen aanleiding vindt om in dezen eenigen stap te ondernemen. „Officiëele nota" in België. Woensdag is volgens de Tel. een officieele nota gepubliceerd, waarin wordt medege deeld, dat de overeenkomst tusschen de So- clété Commerclale des Potasses d'Alsace en de gemeente Rotterdam is geannuleerd. De nota voegt hieraan toe, dat Antwerpen maatregelen zal nemen tot uitbreiding der inrichtingen in de haven voor de versche ping van kali. Te Rotterdam is echter nog geen enkel bericht van annuleering binnengekomen. Tenslotte nog een bericht uit België: BRUSSEL. 2 April CV. D.) Van Cauwelaert heeft hedenmiddag een bezoek gebracht aan den Franschen Gezant om hem dank te brengen voor zijn inerventie waardoor de frwestie van de kall-verscheoingen in voor België gunstigen zin geregeld werd. ONGELUK IN HAARLEMMERMEER. VIJFJARIG JONGETJE DOODGEDRUKT Woensdagmiddag omstreeks half vijf had op den Hillegommerdijk in Haarlemmer meer een ernstig ongeiuk plaats, dat aan den vijfjarigen Cornelis Huisman het leven kostte. Het knaapje beging nabij de ouderlijke woning de onvoorzichtigheid te gaan hangen achter aan een vrachtauto. De bestuurder, de heer G. wonende te Rijk. die er miets van bemerkt had dat het jon getje aan z'n wagen hing, moest een eindje achteruit rijden en dit geschiedde juist in de richting van een langs den weg staand transformatiehuisje. De auto reed echter zoo ver door, dat het kind tusschen het transfor matorhuisje en de auto bekneld geraakte. Het Jongetje werd in zorgwekkenden toe stand naar de ouderlijke woning gebracht en Is kort daarop aan de gevolgen overleden De ontboden geneesheer, Dr S. van Nieuw- Vennep, kon ook slechts den dood consta- teeren. HAARLEM, 3 April. Het Gebaar. Dat de gemeente Bussum den dichter Frederik van Eeden op zijn zeventigsten ver jaardag een jaargeld van duizend gulden heeft toegekend schijnt sommigen eenigs- zins te verwonderen. Ik heb zelfs hooren vragen, hoe dit kan passen in het kader van financieel gemeentebeheer. De eenige troost die men de stellers van deze vraag kan ge ven is, dat de gemeente Amsterdam al een „precedent" had geschapen door het toe kennen van een jaargeld van 3000 aan Louis Bouwmeester, dat bij zijn dood over ging op zijn zuster, mevrouw Mann-Bouw- meester. Andere gevallen van gemeente lijke jaargelden, aan groote kunstenaars toe gekend om hun levensavond van de ergste materieele zorgen te bevrijden, zijn er voorzoover ik weet niet. Misschien zal het voorbeeld, door Amsterdam en Bussum ge geven. in de toekomst veel navolging vin den. En ik hoop het, want de gewone nuch tere overwegingen van financieel beleid kun nen in dergelijke gevallen niet meetellen. Zoo'n daad is een gebaar van eenvoud'ge dankbaarheid. „Van particuliere zijde" wordt zij meermalen bedreven Dat een gemeente raad er zich ook toe kan opwerken, ondanks de sfeer waarin zulk een college zijn arbeid nu eenmaal verrichten moet. kan ons ver heugen. Waarom een gemeente trouwens, wèl geld zou kunnen uitgeven om dan kun stenaar na zijn dood in een monument te eeren. en niet om zijn laatste levensjaren te verzachten, is mij ten eenenmale onduide lijk. Frederik van Eeden maakt aanspraak op grooter dankbaarheid van zijn landgenooten dan in eenig jaargeld kan worden uitgedrukt. Zoo was het ook met Louis Bouwmeester, en zoo is het met vele anderen. Misschien komt er een kentering, misschien zal het in de toekomst minder voorkomen dat kunste naars hun leven eindigen in armoede en el lende zooals In het verleden zoo vaak ge beurd is. Zij allen hebben voor zichzelf de vreugde der groote scheppingsdaad gekend, een vreugde die gewone menschen niet be leven. Sommigen hunnner lang niet allen oogsten bovendien succes Maar tegen over die vreugden staan altijd beproevingen, meestal veel zwaarder beproevingen dan die van den gewonen burger De groote kunste naar is, ipse facie, een onevenwichtig mensch, die de leven«ctormen in volle kracht te doorstaan krij£t. die veel strijd met zich zelf te voeren heeft, wiens overgevoelige na tuur hem veel doet lijden naast veel vreug de beleven. De regelen van de burgerlijke conventie zijn voor hem een benauwd keurs lijf, waarin hij zich niet kan wringen. Dat wordt hem dan kwalijk genomen door men schen. die niet begrijoen hoeveel naarder strijd hij moet voeren dan zij. die over uiterlijkheden vallen en hem vooral critl- seeren omdat hij „niet zuinig" is, en „niet met geld weet om te graan"terwijl zij vergeten wat zij aan hem te danken heb ben. Want in moeilijke tijden van hun eigen leven heeft hij hen vaak nieuwen moed ge geven door de schoonheid, de ontroering die hij door zijn kunst vermocht te scheppen. Dat heeft ook Van Eeden gedaan. Aan talloozen heeft hij schoonheid en ontroering geopenbaard door zijn litteraire werk. Zijn mislukte sociale experiment met de Walden- kolonie kan men gemakkelijk critisceren, maar het heeft de nobele daad getoond van een mensch, die het grootste deel van zijn stoffelijk bezit verspeelde in een poeing om anderen te helpen. Dat m'slukte Walden experiment Is nimmer vergeten in Neder land. hetgeen tenslotte het beste bewijs is van den diepen indruk dien het gemaakt heeft. Omdat maar zoo heel weinig men schen tot een dergelijke zelfopoffering in staat zijn. De daad op zichzelf heeft velen een dosis nieuw vertrouwen in de mensch- heid gegevenomdat er dan toch nog altijd menschen bestaan, tot zooiets in staat, en groot genoeg om den hoon te verdra gen van domme lieden, die zich geen levens opvatting kunnne voorstellen waarbij men eigen materieel welzijn op den achtergrond plaatst. Misschien kan de dankbaarheid jegens een figuur als Van Eeden er iets toe bijdragen, dat een breeder opvatting in Nederland '.ot wording komt omtrent een groep kunsie naars, wier moeilijke levensomstandigheden in dezen tijd wel scherper dan ooit aan den dag treden. Ik bedoel natuurlijk de tooneel- spelers. Een aantal hunner heeft zich nu in twee groepen geconcentreerd, die met den moed der wanhoop trachten om den eenigen behoorlijken schouwburg ln de hoofdstad des lands te bemachtigen. Voor de verliezen de partij zal het in elk geval misère worden, want de overige theaters schieten tekort en waarborgen een tooneelgezelschap geen be hoorlijk bestaan. Het is, voor een in het algemeen, en In vergelijking met andere, welvarende natie als de Hollandsche, een droevig en armoedig schouwspel. Is het niet hoog tijd dat een groote campagne in den lande op touw wordt gezet om Amsterdam te verrijken met een Nationalen Schouwburg, bekostigd door het Nederlandsche volk en geëxploiteerd met rijkssubsidie? Andere kleine naties, zooals Denemarken en Zweden, geven ons een be schamend voorbeeld in hun steun van het tooneel. Het is tijd dat wij het eindelijk de erkenning geven, waarop het door zooveel groote kunstenaars recht heeft. Laat men toch uitscheiden met de ware Kunst te be schouwen als een handelsartikel, of het er mee te ve-ge'ijken! Het tooneel zal nimmer financieel, de bioscoop en de revue kunnen evenaren. Maar het zal die als kunstuiting altijd verre blij ven overtreffen. Het zal ons onvergetelijke avonden brengen, en momenten die wij tot de mooiste in ons leven blijven rekenen. Daarvoor moet men iets over hebben. Daar voor moet zelfs een Hollander, spontaan.'.- brr!...„ kunnen overgaan tot iets zoo moeilijks en gênants als Het Gobaar Het Gebaar, zoomaar, ln een edelmoedige o; welling, zonder redeneeren en nuchter heid en sceptische beschouwingen. Zooals het kleine Bussum het. beschelden- üjk nog maar. maakte tegenover een man als Van Eeden. R. P. STEEDS MEER. Eet meer! Is de nieuwe leuze. Eet meer dit en eet meer dat, Menig spoorslag ln die richting Hebben wij nu al gehad: Eet meer vruchten zoo begon het En dit nieuw systeem droeg vrucht. Want sinds dien is d' eetmeer-actle Niet meer van de etenslucht; Eet meer brood, dat maakt je krachtig Voor je welzijn eet meer visch! Eet meer soep zal nog wel komen 't Wordt een rijk voorziene dlsch. Eet meer vleesch. mijn waarde vrinden Dat 't je naar den vleeze gaat, Ben je somber en neerslachtig Eet meer groente, dat brengt baat. Eet meer aopelen en peren. Eet meer bloemkool en meer sla. Eet meer haring en meer rolpens Eet meer taart en chocola. Eet meer mosterd en meer kauwgom, Ook dat krijgen wij nog wel Volgens deze soort reclame Van steeds meer gebruikt model En er komt in deze actie Tevens nog een nieuwe klank, Na de eet meer-vaste voeding Komt nu ook al: drink meer drank! Want de leuze: drink meer koffie Is het allernieuwst idee Wilt ge op de koffie komen? Wilt ge niet. dan drink meer thee; Nu de teerling is geworpen Wordt die actie mettertijd. Voor de meest verscheiden dranken Denk ik, nog wel uitgebreid, En dan zal het er van komen Dat de noodzaak straks ontstaat, Dat men om gezondheldswille Nog een stapje verder gaat. Als we alle adviezen volgen Maakt men zeker een begin Met een krachtige campagne; Neem meer wonderolie in! P. GASUS. EEN „LIBER AMICOFUM" VOOR FRED. VAN EEDEN. BIJDRAGEN UIT BINNEN- BUITENLAND. EN Op initiatief van een uitgebreid comité en door de Wereldbibliotheek verzorgd, is een herinneringsboek verschenen ter gele genheid van het jubileum van dr. Frederik van Eeden. Het bevat behalve vele portret ten van den dichter tusschen 1861 en 1930 genomen reproducties van beeldende kun stenaars, een enkele muzikale compositie en betuigingen van genegenheid en waardee ring voor het werk van den dichter. Zoo zijn er bijdragen van K. J. L. Alberdingk Thijm. 'Lodewijk van Deyssel), van Albert Verwey Ch. M. van Deventer, Aart van der Leeuw, A. Roland Holst. Romaln Roland. Rabindra- nath Tagore. Stefan Zweig, Freud, Sir Oliver Lodge en tallooze ande-en. Er is ook een be langrijke brief van Henrietta Roland Hols', en een krijtteekening van dr. H. P. Berlage. EEN GEHEIMZINNIGE BOMAANSLAG IN BERLIJN. IN HET WARENHUIS „TIETZ". HAMBURG, 2 April (V.D.) In het wa renhuis Hermann Tietz aan den Junvfern- stieg heeft een ontploffing plaats gehad, wel ke door het geheele uitgestrekte gebouw hoorbaar was. Naast de restauratiezaal be vindt zich een liehtkoker, waarvan alle ruiten gesprongen zijn, terwijl ook eenige kasten omvielen, Onder het publiek en personeel ontstond een paniekstemming doch er kwam spoedig ontspanning toen de bedrijfsleiders kalmeerend optraden en de gevaarlijke plaatsen, begonnen te ontrui men. De brandweer stelde onverwijld een onderzoek in naar de oorzaak van deze eigen aardige ontploffing, doch tot dusverre te vergeefs. Aanvankelijk dacht men, dat zij veroorzaakt was door een sterkstroomlelding doch deze idéé heeft men laten varen. In verband met de gebeurtenissen bij den juwe lier Wempe dacht het publiek direct aan een bomaanslag. Het onderzoek duurt voort. Politle-autoriteiten deelen omtrent de reeds gemelde ontploffing in het warenhuis der firma Tietz mede. dat hedenmiddag om bij half zes in het trappenhuis een hevige knal weerklonk.Ruiten sprongen en 'n glazen dak werd af geslingerd. Óp de tweede verdie ping werd aanzienlijke schade aangericht. He:, is een groot geluk, dat de springstof welke door een individu op de tweede verdie ping was neergelegd, een uitwerking omhoog heeft gehad, terwijl de vele ruiten weinig tegenstandboden. De ongelukken waren anders niet te overzien geweest. Het Belangrijkste Critteke toestand in Berlin. Rijksdagont- binding waarschijnlijk. (2e blad, le pag.) Ierland Cosgrave herkozen. De Valera ver slagen. (2e blad, le pag Groote Werkloosheid in de Vereenigde Staten. (2e blad, le pag.) Uit Haarlem Gemeenteraad. (3e blad, 2e pag.) ARTIKELEN. R. P.: Het gebaar. (le blad. le pag.) In- en Uitvallen De bloemententoonstel ling te Aalsmeer. (2e blad, le pag.) Dr. A. Charasch De feaak Koetjepof. (2e blad, le pag.) C. J. Croothoff Oranje tenen de Italianen- de blad, le pag.) (Voor de laatste berirhtm zie men de 2e pagina van het Eerste Blad). INGEZONDEN MEnFDEEI.INGEN Hoe hooger men sti'gt, hoe dieper men valt, met een huistrap die niet in de Klompen Centrale is gekocht. Prijzen vanaf 25 cent per tree Maten :n voorraad van 3 tot 15 treden hoog. Alléén hoek Dr. Loydstraat, Telefoon 11784. UIT DEN RIJKSDAG. DE MOTIE VAN WANTROUWEN VERWORPEN. BERLIJN, 3 April (Wolfbureau). De Rijksdag heeft het votum van wantrouwen in dc nieuwe Regeering om 1 uur verworpen met 252 tegen 187 stemmen. DE GELOOFSVERVOLGINGEN. PROTESTVERGADERING IN DEN HAAG. INCIDENTEN TIJDENS DE REDE VAN DR. DE VISSER. Te 's-Gravenhage ls Woensdag in het ge bouw voor Kunsten en Wetenschappen een groote protestvergadering gehouden tegen de geloofsvervolgingen in Rusland. Ruim tweeduizend personen vulden het gebouw geheel. Onder de aanwezigen waren de mi nisters Ruys de Beerenbrouck, De Geer, Deckers, en Terpstra. de voorzitter der Eerste Kamer. Baton de Vos van Steenwijk en de burgemeester van Den Haag. mr. J. A. N. Patijn. Tal van rechercheurs en vrij willigers waren aanwezig om de orde te handhaven. Het koor van dc Russ sche ka thedraal te Parijs luisterde de bijeenkomst met zang op. Als eerste spreker trad op dr. J. Th. de Visser. Tijdens diens rede deed zich een incident voor. Toen dr. De Visser eenige voorbeelden van geloofsvervolging aanhaalde, zoo lezen wfj in de Tel., werd er van de tweede galerij af geroepen: „Leugenaar, je liegt!" Meteen ontstond er veel deining in de zaal. Van alle zijden werd er geroepen en geschreeuwd, ter wijl ook een groote roode vlag van de eerste galerij af vlak naast de loge waar dc minis ters zaten, werd ontvouwd. Ook werden er van de gaanderijen af stinkbommen naar be neden gegooid, waardoor de menschen be neden ln de zaal op verschillende plaatsen uiteenstoven. Terstond waren tal van recher cheurs op de bedreigde punten aanwezig om de herriemakers, die zich hevig verzetten, de zaal uit te werken. Onder het uiten van de ergerlijkste verwenschingen w rden de veroorzakers der wanorde uit de zaal gezet. Na eenigen tijd kon dr. De Visser zijn rede voortzetten. Nadat hij deze had uitgesproken, waarbij zich geen nieuwe wanordelijkheden voor deden. voerden nog het woord de kanunnik deken van Den Haag H. A. Th van Dam, opperrabijn I. Maursen en de Metropoliet Eulogiu.s uit Parijs, die zijn rede ln het Rus sisch hield. Op regeeringsstappen aangedrongen. Tenslotte werd een motie aangenomen, waarin zij voor God en menschen protesteert tegen deze onduldbare gruwelen; zij het comité van organisatie dezer ver gadering uitnoodigt om er bij de regeering op aan te dringen dat deze hetzij in overleg met andere regeeringen, hetzij zelfstand'? stappen doe of maatrceelen neme welke -"e beëindiging dezer geloofsvervolgingen ln Rusland tengevolge hebben." Ook de ministers stonden op om hun in stemming met deze motie te betuigen. Heden. Donderdagavond, organiseert het comité een tweeden protestavond ln de groote zaal van den Dierentuin, waar behalve de kanunnik-deken Van Dam en de metropoliet Eulogiu.s. ook prof. Slotemaker de Bruine en opperrabijn S. R. Perelra het woord zullen voeren,

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1930 | | pagina 1