Hef woord is aan...
47e Jaargang No. 143S5
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 23 April 1930
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN: J. C PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR: ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week 0.2754, met Geïllustreerd Zondagsbtad f0.32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3A754- Franco per post door Nederland 3 8754. Losse nummers
0-C6- GeïIL Zondagsblad per 3 maanden f 0 5754. franco per post.
Bureaus: Groote Houtstraat S3 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENT1EN15 regels 1.75. elke regel meer t 0.35 Reclames
0.60 per regcL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbc<J 14 regels 0.60^
elke regel meer 0.15. buiten Arrond- dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag.
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. f025. elke regel meer /0.10. mtsl. i contant-
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet ol Oog I 400.-. Dnitn 1 250.-. Wijsvinger I 150.-, Elke andere vinger I 50.-. Arm- ol Beenbreuk 1100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
HET KETCH-JACHT „MARIA
CATHARINA" TE WATER
GELATEN.
GEBOUWD DOOR DE HAARLEMSCHE
INDUSTRIE.
Het Is Dinsdag woer een blijde dag voor de
Haarlemsche Scheepsbouwnij verheid ge
weest, en in het bijzonder voor de Werf
„Hubertina" v.h. W. H. Jacobs. Want met de
te waterlating van een zeewaardig jacht
heeft deze werf bewezen tot ook andere
prestaties in staat te zijn dan den gewonen
bouw van bakken en zuigers, baggermachi
nes en bokken. Het was een zeer uitzonder
lijke opdracht, die kolonel C. W. de Visser te
Bloemendaal deze plaatselijke industrie hes ft
willen geven, en het is voor de eerste maal.
dat de werf zich met den bouw van een jacht
belast heeft. En nog wel het grootste Ketch-
jacht, dat ooit in Nederland gemaakt werd.
Het „Ketch-jacht'' ..Maria Catharina"
werd Dinsdagmiddag te drie uur te water ge
laten. En met goed gevolg!
Kolonel De Visser heeft alvorens het schip
van de helling gelicht werd een toespraak ge
houden in tegenwoordigheid van de vele ge-
noodigden, die gekomen waren om bij de
plechtigheid tegenwoordig te zijn, hij heeft
de bouwmeesters bedankt en mevrouw De
Visser heeft als mseter het schip gedoopt.
Ook de heer E- Crone uit Amsterdam heeft
gesp-oken, mede namens den voorzitter van
de Koninklijke Roei- en Zeilvereeniging, den
heer Lucassen.
De te waterlating geschiedde niet door
middel van een helling, omdat het Spaarne
ter plaatse te smal ls, doch het schip werd
met een bok van de helling gelicht. Toen de
sierlijk witte romp goed en wel te water lag.
heeft in het directie-kantoor de directeur
van de werf, de heer W. G. Jacobs woorden
van dank gesproken tot den eigenaar, die de
plaatselijke industrie liet voorgaan bij an
dere. Ook werd dank gebracht ?.an den heer
Braggfvr, Inspecteur van Bureau „Veritas",
die controle oefende op den bouw, die volgens
Klasse Bureau Veritas geschiedde.
Het jacht van onzen plaatsgenoot, die In
zeilerskringen waarlijk geen onbekends is, is
bestemd tot het maken van groote tochten,
zelfs voor het bsvaren van de Zuiderzee is de
diepgang van 3 Meter te groot. Hst zal aan
de werf verder afgebouwd worden en in Juni
waarschijnlijk gereed zijn. Ontwerper is de
heer H. W. de Voogt te Haarlem.
De lengte over alles is 27.31 Meter, de leng
te op de waterlijn 19 M.. de breedte op spant
5.60 M., de holte in de zijde 4.16 M. Het schip
is geheel van vloeiijzer gebouwd, het heeft
een teakhouten dek en wordt door vier wa
terdichte schotten verdeeld in vijf compar
timenten. Waarlijk van alle moderne com
fort voorzien is dit jacht. Het heeft een zeil-
oppervlak £an den wind van 270 M2., doch
een reserve-dieselmotor van 50 P.K. kan zoo
noodig te hulp komen.
De beschietingen worden uitgevoerd ln
blank gelakt mahoniehout, zoodat wij wel
mogen verwachten, dat het schip als het met
volle zeilen de blauwe golven klieft sprook
jesachtig mooi zal zijn.
Een prachtig specimen van Hollandsche,
van Haarlemsche scheepsbouwkunst.
BIJEENKOMST „KERK FN VREDE".
De afdeeling Haarlem en Omstreken van
de vereenigtng „Kerk en Vrede" houdt een
openbare bijeenkomst op Donderdag 24 April
in het gebouw van den Nederlandschen Pro
testantenbond aan den Potgieterweg te Bioe-
mendaal, waar ds. P. D. Tjalsma. Remon-
strantsch predikant te Leiden spreekt over:
«De roeping van de kerk in cuzen tijd".
DE ONTZETTENDE BRAND IN
COLUMBUS.
Nadere details.
317 GEVANGENEN VERBRAND.
DE DIRECTEUR GESCHORST.
In aansluiting op de berichten van gisteren
over den ontzettenden gevangenisbrand in
Columbus, waarbij 317 personen om het
leven kwamen, deelen wij vandaag nog
mede:
NEW YORK, 22 April (V.D.) In verband
met den brand in de Staatsgevangenis te
Columbus heeft de Gouverneur van den
Staat Ohio den directeur van de gevangenis
van zijn ambt ontheven en een streng on
derzoek bevolen.
Thans Is gebleken, dat de ramp zulke
groote afmetingen heeft aangenomen, door
dat de sleutels der cellen niet te vinden
waren. De directeur verklaart, dat al het
mogelijke is gedaan om de gevangenen van
den dood door verbranding te redden. Vol
gens hem is er nergens op de gevangenen
geschoten en evenmin zijn zij door de bewa
kers mishandeld.
De Tel. meldt nog:
Over de tooneelen, die zich tijdens den
brand hebben afgespeeld, worden nog de
volgende details gemeld: De gevangenen, die
zich op dc binnenplaats bevonden, voorza
gen zich van touwen, bijlen en hamers on
namen heldhaftig deel aan het reddingswerk
te midden van de vlammenzee. Naar oogge
tuigen mededeelen, heeft een neger een touw
geworpen in de cel van een gevangene, die
om hulp riep. is vervolgens aan het touw
naar boven geklommen, waar hij zich toe
gang tot de cel wist te verschaffen. Een van
de aangrijpendste voorvallen was wel, dat
zestig gevangenen, die op de bovenste ver
dieping opgesloten waren, schreeuwend en
huilend in de vlammen zijn omgekomen,
terwijl de cipiers tevergeefs trachtten hen
te bevrijden.
De autoriteiten hebben reeds een eerste
onderzoek ingesteld ln verband met het
groot aantal gevangenen, dat bij dn brand
om het leven is gekomen. De getuigen heb
ben verklaard, dat de cipiers eerst tot de
overtuiging zijn gekomen, dat er gevaar
dreigde toen talrijke gevangenen door den
rook bedwelmd ln hun cellen neervielen. Een
cipier, die naar beweerd wordt, geweigerd
heeft de sleutels van de cellen af te geven
aan de gevangenen, die om hulp te verlee-
nen het brandende gebouw wilden binnen
dringen, is reeds voorloopig geschorst. Met
het openen der cellen is blijkbaar pas be
gonnen. toen de brandweer in het gebouw
werd binnengelaten. Van de gevangenen,
die in de cellen der ter dood veroordeelden
waren opgesloten, is niemand om het leven
gekomen.
De dircteur verklaart, dat al het moge
lijke is gedaan om de gevangenen van den
dood door verbranding te redden en dat er
niet op de gevangenen is geschoten en deze
evenmin door de cipiers zijn mishandeld.
COLUMBUS (Ohio), 22 April. Meer dan
vijftig begrafenisondernemers zijn bezig de
noodige voorbereidingen te treffen voor de
teraardebesteliing van de bij den brand om
gekomen gevangenen.
Van 276 slachtoffers is de Identiteit vast
gesteld, maar de andere zijn dermate ver
minkt, dat identificatie bijna onmogelijk ls.
De cipiers en de gevangenen deelen mede,
dat zij gedurende hun geheele leven vervolgd
zullen worden door het geschreeuw van de
mannen, die als het ware levend geroosterd
werden.
DE MOORDENAAR VAN
MESSITER TERECHTGESTELD.
LONDEN. 22 April (V.D.) William Pod-
more, de dader van den in een garage te
Southampton op Messiter gepleegden moord
is ln de gevangenis van Winchester opgehan
gen.
Men meldt aan de N. R. Ct.:
Minister Clynes heeft met groote heftig
heid geantwoord op de resolutie, die de onaf
hankelijke arbeiderspartij te Birmingham
had aangenomen, waarbij gezegd was, dat
hij in geen geval had mogen toestaan, dat.
de doodstraf op Podmore werd toegepast. Hij
zeide dat deze motie was aangenomen, om
dat de publieke opinie er op had aangedron
gen. Bij die motie werd van hem geëlscnt
dat hij het plechtige besluit van de recht
bank, rechters en gezworenen had moeten
ignoreeren en de stem van het publiek had
moeten volgen.
„Ik hoop", zei hij, „dat zulk een niet te ver
dedigen leer nooit op een minister invloed
zal hebben. In bedoelde zaak heb ik dagen
lang gezocht, hopende een reden te vinden
om genade te doen gelden. Ik zocht vergeefs.
Ik wil de wet niet te schande maken, hoe
zeer ik zou mogen wenschen haar te veran
deren. De openbare meening Is niet altijd
volledig ingelicht en zij mag niet in de
plaats treden van een rechtbank. Het is het
recht van het publiek verandering te wen
schen, maar het is de plicht van den minis
ter de wet toe te passen. Er zijn velen in den
lande, die zeggen dat verschillende leiders
van de onafhankelijke arbeiderspartij zonder
vorm van proces moeten worden doodge
schoten. Mij is geen motie onder de oogen
gekomen om daarnaar te handelen en ik zou
het niet doen, als het mij werd gevraagd".
HAARLEM, 23 April.
Gevangenisbrand.
De ontzettende gevangenisbrand In Co
lumbus, de hoofdstad van den Amerikaan-
schen staat Ohio, waarbij 317 gevangenen
omkwamen nadat de brand door gevangenen
zelf gesticht was, heeft ongetwijfeld ln de
geheele wereld ontzetting gewekt. Ameri-
kaansche toestanden blijven ons ten allen
tijde verbazen door hun „hevigheid", om het
zoo maar uit te drukken Bij min of meer ge
regelde afwisseling geven de Amerikanen
blijk, dat zij Europa ver vooruit zijn en dat
zij er ver bit achterblijven. Hun wetgeving is
een wonderlijk samenstel van excessief voor
uitstreven en excessieve achterlijkheid deze
laatste dan voornamelijk in de toepassing
van de wetten. Hun misdaden-statistiek is
ontstellend, de misstanden in een stad als
Chicago zijn voor een Europeaan vrijwel on
begrijpelijk. Maar nauwelijks heeft hij er zich
afkeurend over uitgelaten of hij ontmoet
nieuwe bewijzen van zoo gezonden arbeldswil,
vindingrijkheid en sociale vooruitstrevend
heid bij de Amerikanen dat hij er met eer
bied kennis van neemt en denkt: daarbij
vergeleken is Europa decadent. Ook deze
slotsom blijkt niet in alle opzichten houd
baar, want er zijn weer andere toestanden
in Amerika die Europeesche decadentie over
treffen. De meest opvallende eigenschap in
de Vereenigde Staten schijnt nog wel in al
les: de overtreffende trao Alles gebeurt er
hevig en ln de superlatief.
Aan zelfvertrouwen ontbreekt het de Ame
rikanen geenszins. Dat ls trouwens een na
tionale deugd. Vaak wordt het zelfverheer
lijking. en soms reageert men er in de Oude
Wereld vinnig op. Vooralsnog heeft Amerika
naast zijn „ups" te veel .downs" om de rest
van de wereld van zijn superioriteit te kun
nen overtuigen. Maar ln de rest van de we
reld is men zich niettemin voldoende bewust
van het superieure tempo, waarin Ame
rika werkt en streeft. Het tempo Ls geweldig.
De vraag in Europa is: al? wij vijftig jaar
verder zijn. zal Amerika dan niet veel geor-
dender. levender en vooral in den meest alge-
meenen zin, levender zijn dan de Oude
Wereld? Op die vraag Is net antwoord vrij
wel algemeen bevestigend. In grafisch ge-
dachtenbeeld uitgedrukt, is de gang van
zaken in Europa een nauwelijks-golvende
lijn. die in Amerika een bliksemstraal
Wij twijfelen of wij de Eurooeesche lijn een
algemeene opwaartsche richting moeten ge
ven. rnaar wij twijfélen niet aan ae klim
ming van den Amerikaanschen bliksem -
straaL
Wat wij te hooren en ie lezen krijgen
over het Amerikaansche gevangeniswezen is a-
even hevig en Europeesch-beschouwd, onbe
g;Ijpelijk als de rest. Er zijn gevangenissen
waarin een overdreven modernisme hesrscht
er zijn andere waarin allerlei verouderde mis
standen heerschen. Tot de laatste benoor:
blijkbaar de gevangenis van Columbus. Ohio,
waarin bijna vijfduizend menschen zaten op
gesloten terwijl er ruimte voor twee duizend
was. Dat enkelen hunner zelf de brand sticht
ten (die op twee plaatsen tegelijk uitbrak)
in de blijkbare hoop dat zij ln de on'stane
verwarring zouden kunnen ontvluchten,
schijnt een gruwelijk bewijs te leveren van
de vertwijfeling, die in dit- oord heerschte.
Het gevolg was een ontzetlende ramp. een
zooals zich zelfs in Amerika zelden heeft
voorgedaan, waarbij 317 menschen omkwa
men en honderden anderen zwaar gewond
werden. Het pandemonium van de hel moei
ln dat gebouw zijn losgebroken.
Er zijn in den laats en tijd verschelden -
gevangenisoproeren in de Vereenigde Staten
geweest, met belegeringen en schietpartijen
compleet, en het- geval van Columbus zal,
als ontzettende climax, er veel toe bijdragen
dat de verouderde gevangenistoestanden in
Amerika verdwijnen. Ongetwijfeld zal ook
dat weer met buitengewone snelheid en hevig
heid gebeuren. Misschien zal de gewelddadige
dood van 3000 menschen verhoed worden door
het sneven van deze 300. Dat is het beste
dat men er van hopen kan. Het lijkt, gezien
den gang van zaken in zoovele Amerikaan
sche aangelegenheden, zelfs waarschijnlijk.
Dat Intusschen zulke wantoestanden
leidend tot zulk een tragedie, zich kunnen
voordoen in een van de voornaamste
staten, kan ons alleen verwonderen.
Ohio is geen uithoek van de groote
republiek, maar een van haar sterkste
kernpunten. Het is een van de eerste land
bouw, en Industriestaten. De hoofdstad Co
lumbus, meer dan een eeuw geleden gesticht
telt 200.000 inwoners. Er zijn twee universi
teiten. Ohio heeft veel Invloed in he: bestuur
der machtige republiek, heeft vele leidende
staatslieden voortgebracht gaat er niet weinig
prat op dat verscheidene presidenten van
Amerika uit dezen staat geboren zijn. Het is
dus niet alleen een centrum van den dollar
maar ook van iniellectueel leven, en onder de
bestuurders van den staat zelf moeten er
velen zijn die dien socialen vooruitgang be
hartigen en daarvoor de bekwaamheid zoowel
als de energie bezitten.
Dit alles maakt de Columbus-ramp nog
veel onbegrijpelijker. Maar wij staan er als
Europeanen tegenover, wij leven in zeer ver
schillende sfeer, bij ons is alles historisch ge
groeid hetgeen daar nog Jong is. en storm
achiig z^n weg naar verbetering zoek:
Misschien zullen over een paar jaar de ge-
vangenis-toes anden in Ohio veel beter zijn
*an bij ons. terwijl er h!er nog in het einde-
looze over geredetwist wordt-
Iemand, die laren !n Amerika gewoond
heeft, vertelde mil eens dat hij. ln geze'.schan
van twee Amerikaansche dames, toevallig
een relletje in een Hollandsche stad bij
woonde. waarbij de politie tcgtn eenige dron
ken belhamels moest optreden. Het conflict
was lang en verward, vooral door de inmen
ging van het publiek, dat natuurlijk tegen
de politie partij koos. De Amerikaansche da-
Si grid Undset:
Voor sommigen is het heter te ontberen,
dan met iets onvolkomens genoegen te
nemen.
mes waren belden zeer verbaasd, dat de po
litie niet tot schieten overging. Het hand
haven van de orde eischte dat, haars in
ziens, toch.
Wij behoeven dit standpunt geenszins te
bewonderen. Integendeel. Wij zijn in deze
dingen verder. Maar over vijfentwintig jaar...
R. P.
JONG EN OUD.
Hij die op succes wil bogen,
Wil dat hij in 't loven wint.
Moet voor 't slagen van zijn pogen
Zorgen, dat hij vroeg begint;
Alles moet de mensch eerst loeren,
Wil alleen ls niet genoeg.
Altijd weer opnieuw probeeren
En vooral: begin ai vroeg;
Dit geldt wel voor alle zaken
In het menschelljk bestaan.
Voor je werk en Je vermaken:
Jong geleerd is oud gedaan!
Zondags op de voetbalvelden
In een dichren drom geschaard.
Staan de leunstoel voet-balhelden
Kritisch brommend in hun baard;
Ach die Jansen kan niet trappen,
Daar doet Klaassen weer verkeerd,
KUkers die het spel zoo snappen.
Theoretisch en geleerd;
Ach, wat zou er wel geschieden.
Zouden zij in 't vela eens staan,
Lees voor die geleerde lieden:
Oud geleerd, maar jong gedaan.
P. GASUS.
DE DUITSCHE
CHèQUEVERVALSCHER.
EEN JUWELIER, DIE ER WEL IN LIEP.
De chéque-vervalscher. die een Haagsch
winkelier er in wilde laten loopen, doch
daarin niet slaagde, ls, naar de Tel. meldt er
toch nog in geslaagd om een anderen Juwe
lier beet te nemen. Hij heeft bij een juwelier
aan het Noordeinde een ring van f 5000 ge
kocht en deze betaald met twee valsche
cheques ter gezamenlijke waarde van f 57C0,
waarop de juwelier voorloopig f 200 terug
betaalde. De andere f 500 zouden in het ho
tel von den kooper terugegeven worden. In
het hotel verbleef de kooper echter niet en
de politie zoekt hem nog.
Nog een derde juwelier heeft de Dultscher
getracht op te lichten doch bij dezen is het
kunstje niet gelukt.
De juweliers worden gewaarschuwd om
zich in acht te nemen.
T CONFLICT AAN DE
HUMANITAIRE SCHOOL.
TWEE ONDERWIJZERS ONTSLAGEN.
Het bestuur van de Humanitaire School te
laren heeft d^ belde ond-rwljzers met wie
zij ln een conflict is batrokken, ontslag aan
gelegd.
Daar het bestuur niet bekend ls met alle
namen der voor«='emmers der motie heeft het
thans tot alle 125 ouders der kinderen die de
school bezrekc-n de vraag gericht of zij hier
toe behooren. zoo Ja dan verwacht het be
stuur de kinderen bij den aanvang van het
volgende schooljaar niet terug.
Het Belangrijkste
Het Wlnkelwerktijdenbcsluit. Het rapport
van de enquête den Haarlemse hen
winkelstand.
(3e blad, 2e pag.)
Het zesde jaarverslag van de Middenstands
centrale.
(3e blad, 2e pag.)
Het internationale financleele herstel. Di
recteur en president van de Int. Bank
benoemd.
(2e blad, le pag.)
De ontzettende gevangenisbrand in Co-
luinbus.
(le blad, le pag.)
Het Ketch-jacht Maria Catharina" te ira-
ter gelaten.
(le blad, le pag.)
ARTIKELEN.
R. P.: Gevangenisbrand.
(le blad, le pag.)
In- en Uitvallen: Paaschvacor.tie voor banken
(2e blad, le pag.)
Mr. B. de Jong van Beek en DonkHet Vol-
kenbondswerk.
(2e blad, le pag.)
(Voor de laatste berichten zie men de 2e
pagina van het Eerste Blad.)
HET JOHAN HENDRIK LUDEN-
FONDS.
DE TON VOOR T. B. C-BESTRIJDING.
Het bestuur der Vcreenlglng tot bestrijding
der tuberculose bevestigt thans ln de volgen
de offlcleele mededeellng onze vroeger gepu
bliceerde berichten:
Op 24 Maart 1930 Ls de acte gepasseerd,
waarbij het „Johan Hendrik Ludenfonds" 13
gesticht.
De renten van de fondsen dezer stichting
moeten gebruikt worden voor de verpleging
van tuberculeuse kinderen in „Bredrode-
duln".
Dit zijn ln het kort de bewoordingen der
acte. waarbij aan het dagelijksch bes.u ir van
de Vereenlging tot bestrijding der tubercu
lose een aanzienlijk kapitaal werd overhan
digd. Dit zijn de nuchtere feiten, waar hier
aan ten grondslag ligt de nobele daad eener
zwaar getroffen moeder, die haar eenlg kind
aan de gevreesde ziekte zag te g-onde gaan.
Andere moeders het leed. dat haar trof te
besparen, mede te helpen aan de bestrijding
der tuberculose, waren haar drijfveeren. We
tende dat deze strijd zeer kostbaar is. wilde
zij de Vereenlging daarin bijstaan. Met diep
medegevoel voor de droeve aanleiding en met
groote waardeering voor de motieven, die de
stichtster hebben geleid, heeft het dage-
lijksch bestuur deze schenking aanvaard, het
ziet daarin een waardeering van het werk,
dat reeds tot stand ls gebracht en een blijk
van vertrouwen ln zijn werkkracht.
3RAND OP HET EMPLACEMENT
CENTRAAL STATION.
BRANDSTOFFENLOODS VERNIELD.
Dinsdagavond tegen elf uur brak door on
bekende oorzaak brand uit ln een loods op
het Westelijk emplacement van de Spoor
wegen bij het Centraal Station te Amster
dam. Hoog sloegen de vlammen uit het hou
ten gebouw op, dat aan den achterkant
steunt tegen een locomotlevenloods.
In de brandende loods waren geborgen de
brandstoffen, hoofdzakelijk takkenbossen,
waarmee de locomotieven worden aange
maakt. Uiteraard brandde de inhoud van de
loods zeer fel. De brandweer bestreed net
vuur met twoe stralen. Honderden nieuws
gierigen waren naar de De Ruyterkade op
het zien van de hoog-oplaalende vlammen
gestroomd. Van het houten gebouw dat om
streeks 15 Meter lang ls, bleef slechts een
geraamte over. De aangrenzende locomotic-
venloods leed geen schade.
EEN VORSTELIJKE VERLOVING.
ROME. 22 April (V.D.) In hofkringen
verwacht men binnenkort de offlclele aan
kondiging van de verloving der Spaansche
prinses Beatrice, dochter van koning Alfon
so, met den hertog van Spoleto, zoon van
den hertog van Aosto, neef van koning
Victor Emanuel.
PAARD IN ELKAAR GEZAKT.
Dinsdagmiddag vier uur zakte op de Wes
tergracht een voor een wagen met steenen
gespannen paard in elkaar. Volgens een te
hulp geroepen veearts had het dier een be
roerte gehad. Het is door een paarden-
slachter met behulp van een schi'etmaskor
ter plaatse afgemaakt, waarna het naar het
Openbaar Slachthuis vervoerd werd.