ONS CONCERT OP 16 MEI
re
Het woord is aan...
47e Jaargang No. 14382
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Dinsdag 13 Mei 1930
HAARLEM S DAGBLAD
DIRECTEUREN! X C PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR! ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week 0.27)4, met Geïllustreerd Zondagsblad /0J2
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3.57)4. Franco per post door Nederland 13-87)4- Loese nummers
ƒ0.06. GeilL Zondagsblad per 3 maanden 007)4, franco per post
Bureaux: Groote Houtstraat S3 Drukkerij: Zui der Buitenspa arne 12
Telefoon No».: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 1482S Drukker? 10122, 12713 Poetgiro No. 38810
ADVERTENT1EN15 regels f 1-73. elke regel meer /OJS. Reclame*
0.60 per regel Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbod I4 regels 0.60,
elke regel meer 0.15. bniten Arrond- dubbele prijs. Onze •Groentjes Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. f025. elke regel meer /OlIOL mtal. A roman*.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonné*. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog 1 40Q.-. Duim f 250.-. Wqsvinger I 150.-. Elke andere vinger f 50.-. Arm- of Beenbreak f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
Groote Belangstelling.
Zooals te verwachten was, is hedenochtend,
tijdens de eerste uren van openstelling, reeds
een groot aantal toegangsbewijzen voor het
concert op Vrijdagavond a.s. in de Groote
Kerk verkocht Het is waarlijk niet te ver
wonderen, dat de belangstelling voor dit con
cert zeer groot is, want het zal bij deze gele
genheid voor het eerst zijn, dat de zoo beken
de zangeressen Mevr. Jo Vincent en Mej.
Annie Woud duetten zullen ten gehoore bren
gen. Zij zijn er bovendien in geslaagd een,
ook in de soli, bijzonder aantrekkelijk pro
gramma samen te stellen, waarbij de beide
solonummcrs die de heer George Robert op
het orgel zal uitvoeren, zich op buitengewoon
gelukkige wijze aansluiten.
De kaartverkoop zal ook Woensdag nog
van negen uur tot half zes in onze Tijding-
zaaal worden voortgezet, maar wij moeten er
wel op wijzen, dat zelfs in do Groote Kerk
de plaatsruimte tenslotte begrensd is. Wij
adviseeren dus nogeens om niet tot het uiter
ste oogenblik met het afhalen der gewenschte
kaarten te wachten.
DE CRISIS TE IJMUIDEN.
REEDS 90 TRAWLERS OPGELEGD.
tJrae corrtspoodent tie Umïuïdten schrijft:
Men moet vele jaren teruggaan in de ge
schiedenis van het visscherijbedrij f te IJnuü-
den, om een ernstige en langdurige crisis
te ontmoeten als die, welke het 'bedrijf thans
meemaakt. En dat wil heel wat zeggen, want
haast geen enkel bedrijf in ons land is zoo
,rrijk" aan moeilijkheden als het visscherij;
bedrijf. Het aantal trawlers dat is opgelegd,
is thans reeds tot 90 gestegen en nog is het
einde niet in zicht; nog steeds is het aantal
stijgende.
Nog slechts weinige maanden geleden had
den dfe reederijen te kampen met een voort*
durend tekort aan „volk". Herhaaldelijk ge
beurde het, dat trawlers niet op tijd konden
vertrekken, omdat de bemanning niet com*
pleet was. De ontwikkeling van het toen
200 bloeiende bedrijf wend door dit tekort
aan werknemers ten zeersoe bemoeilijkt.
Thans heerscht er een ongekende werk
loosheid. Negentig trawlers, bijna de helft
der geheeie vloot, liggen sta. D5fc beteekent
dat ongeveer 1000 zeevisschers zonder werk
zijn. Dit beteekent voorts, dat ook in de ne-
venbedrijven, voornamelijk in de ijsfabrie
ken een ongekende malaise zich doet gevoe
len; kolenwerkers, vischlossers, vischknechts
vletterlieden, zij allen lijden onder deze
crisis.
Men vraagt zich af, wat wel de oorzaak-
is van dezen ge wijzigden gang van zaken:
eenige maanden geleden veel visch en dure
prijzen, thans weinig visch en goedkoops
prijzen.
Het is vooral de pufvisscherij die thans de
aandacht vraagt. Puf (zeer kleine vischjes
van allerlei soort) is een gewild artikel, dat
voorheen in hoofdzaak als mest werd ge
bruikt en tevens, evenals nu nog als eenden-
voer. grooten aftrek vond. Sedert de oprich
ting van een tweetal vischmeelfabrieken te
LI muiden is de vraag naar puf zeer geste
gen, zoodanig, dat het als mest niet meer in
F anqois Mauriac:
Arbeid is een onovertroffen verdoovings-
middel.
aanmerking komt Mlllioenen visch jes wor
den sedert jaren weggevischt, konden dus
niet tot rijpheid komen. Reeds sedert jaren
gaan er stemmen op, om deze pufvisscherij
tegen be gaan en in velschillende landen,
bij de Noordzeevisscherij betrokken, zijn
proeven genomen met trawlnefcten, welke de
jonge visch sparen. Ook de Permanente In
ternationale Raad voer het Onderzoek der
Zee, houdt zich met dit vraagstuk bezig.
De eerste stap, die wellicht binnenkort ge
nomen zal worden is een verbod tot aanvoer
van puf. Deskundigen verwachten echter van
dezen maatregel niet veel. Niet de aanvoer
maar de vangst moet worden tegengegaan,
want is de visch eenmaal gevangen, dan is
ze toch al dood. Het vraagstuk is ongetwij
feld zeer moeilijk en zal dan ook voorloopig
nog wel niet zijn opgelost. De eendenhouders,
wier bedrijf zonder puf niet in stand is te
houden, zullen ongetwijfeld een woordje mee
spreken. Wat het zwaarst is, moet het
zwaarst gelden.
Maar niet alleen de pufvisscherij en de
overbevissching zijn de oorzaak van de ge
ringe vangsten. Ook het hooger zoutgehalte
van het water der Noordzee is vermoedelijk
van nadeeligen invloed op den vlschstand.
Het is een eigenaardig verschijnsel, dat het
thans vooral de kleine trawlers zijn, de z.g.
kustbooten, waarvan de resultaten slecht
zijn. Hunne vangsten steken zeer ongunstig
af bij die der groote trawlers, de z.g. schel-
vischbooten. Er begint dan ook weer bij ver
schillende reeders een neiging te ontstaan,
om trawlers van het groote type in de vaart
te brengen, welk type eenige jaren geleden
voor IJmuiden als ongeschikt werd geacht.
Doch thans, nu de Noordzee hoe langer hoe
minder oplevert, (al is dit dan ook wellicht
een tijdelijk verschijnsel) en men het verder
af zal moeten zoeken, ligt het voor de hand,
dat men geneigd is, het voorbeeld van
Duitschland te gaan volgen en groot-er traw
lers, geschikt voor lange reizen wel hoe lan
ger hoe meer in de mode zullen komen.
Op het oogenblik is er echter van uitbrei
ding geen sprake. Zoolang de prijzen zich niet
hersteld hebben, is er geen behoefte aan uit
breiding in deze richting.
De prijzen, die thans voor de visch worden
gemaakt kunnen niet abnormaal laag ge
noemd worden. Wel steken ze af bij die, wel
ke de laatste jaren golden, maar deze waren
abnormaal hoog en zullen voorloopig wel
niet meer voorkomen. Men zal zich aan deze
veranderde positie der markt moeten aanpas
sen, op welke wijze dan ook.
Het spreekt vanzelf, dat het niet geheel
toevallig is, dat de crisis te IJmuiden komt
in een tijd, dat er op de wereldmarkt een
overvloed van vele producten te constatee-
ren is.
F. H. SMIT.
35 JAAR BESTUURSLID DER HAARL.
HANDELSVEREENIGING.
Donderdag 15 Mei zal
het 35 Jaar geleden zijn
dat de heer F. H. Smit
tot bestuurslid der
Haarlemsche Handels-
vereeniging gekozen
werd. Sinds 7 Decem
ber 1914 bekleedt hij in
dat bestuur de functie
van voorzitter. Zijn
werk voor deze midden-
standsvereenlging
wordt zeer gewaar
deerd. De heer Smit
maakt in die qualiteit
ook deel uit van het
dagelijksch bestuur van de Middenstands
centrale.
Zooals wij meldden liepen twee renwagens op de Londcnsche Brooklandbaan tegen el
kaar op. Eén van de auto's (die men op de foto ziet) sloeg over den kopde tweede liep
o® de toeschouwers in, van wie er twee gedood werden. 20 personen werden min of
meer ernstig gewond-
Het beruchte proces Matsjek in Belgrado volgens de verklaringen van de beklaagden
werden de gevangenen op schandelijke wijze mishandeld heeft 30 verdedigers geëischt.
Men ziet het dertigtal dat den moed heeft ge had- voor de Kroaten in dc bres te springen,
hierboven afgebeeld. In den inzet, dc hoofd beschuldigde, Dr. Matsjek.
BAR BIERPRAATJE.
(Volgens het Centraal Bureau
voor de Statistiek heeft in het
jaar 1929 het Nederlandsch bier-
verbruik bijna 28 liter per hoofd
bedragen.)
Er ligt altijd een bekoring
In een cijferstatlstiek,
Ook al heeft ze geen verdienste
Op het punt van romantiek.
Ze kan leeg en nuchter wezen
Maar dit nadeel geldt niet hier,
Waar wij 't hebben over omzet
Van millioenen liters bier.
Beken, stroomen, zeeën biernat
Zijn door Holland's keel gevloeid
En de brouwerij bedrijven
Hebben, zooals spreekt, gebloeid
Als Chlneezen van Europa
Zijn wij sedert lang beroemd,
Arabieren van het Westen
Worden we nog straks vernoemd.
Denk eens; achtentwintig liter
Dronk ons nucht«r volk per hoofd,
Als de bron niet zoo secuur was,
Had 'k het zeker niet geloofd;
't Lijkt in dit verband wel juister,
Om te spreken van „per buik",
Maar de indruk blijft dezelfde,
Van een machtig blerverbruik.
'k Zag mijn beide kleine kleuters,
Er vanochtend eens op aan,
Maar dat tweetal blonde hoofden
Heeft er niet aan meegedaan;
Als ik daarbij dan nog reken,
Dat mijn vrouw het goed niet lust,
Word ik mijn gezinshoofdquantum
Honderd liter ruim, bewust;
Honderd liter is mijn aandeel.
Dat Is geen geringe plas,
Want er gaat een derde liter,
In een volgeschonken glas.
Dus zijn ruim driehonderd glazen
In mijn jaarlijksch deel vervat
't Is gemeen, ik heb mijn portie
Voor geen tiende deel gehad!
GROOTE BRAND IN NEW-
JERSEY.
NAPHTA-RESERVOIR ONTPLOFT.
NEW YORK, 12 Mei (V.D.) In de teer
fabriek te Elizabeth (New Jersey) heeft een
ernstige ontploffing plaatsgehad. Een groot
naphla.reservoir staat in vlammen. De om
liggende emplacementen van de Standard
Oil verkeeren. evenals andere fabrieksge
bouwen en huizen in gevaar. Het blussohings*
werk wordt ernstig bemoeilijkt door de ge
weldige rook, die boven de terreinen hangt.
Nadere bijzonderheden ontbreken nog.
HIJ DACHT SLIM TE ZIJN.
MAAR DE POLITIE WAS HEM TE
SLIM AF!
Den laatsten tijd verschenen in dc dagbla
den hier te lande advertenties, waarin ze
kere D. C. van Garderen, Turfmarkt 16 te
Haarlem, reclame maakte voor eer. nieuw
seriemerk sigaren, genaamd „Netierlandsche
Steden In die advertenties werden mon
sterkistjes beschikbaar gesteld, die men tegen
toezending van een postwissel van 0.50 zou
ontvangen. In die monsterkistjes zaten vijf
tig sigaren tegen een gemiddelden prijs van
tien cent.
Een door de politie Ingesteld onderzoek
bracht echter aan het licht, dat de adverten
tie was geplaatst door D. H. van Werven,
koopman, geboren te Amsterdam op 21 Oc
tober 1896, wonende Admiralengracht 247
huis aldaar. Aan de Turfmarkt 16 te Haar
lem had hij slechts een post-adres. De man,
die geen sigarenfabrikant is, had geen siga
ren in zijn bezit. Hij werd gearresteerd en
in verzekerde bewaring gesteld. Hij werd in
het bezit gevonden van een groot aantal
postwissels, die door al te goedgeloovige men-
schen waren verzonden. Gelukkig kon nog
Juist bijtijds een groot aantal postwissels op
het Postkantoor achterhaald en ingehouden
worden.
De Commissaris van Politie verzoekt aan
ie andere bladen, dit stukje over te nemen.
VERDUISTERING VAN f 10.000.
BIJ DEN AMSTERDAMSCHEN
KAPPERSBOND.
Naar de Tel. verneemt ontdekte het 'je-
stuur van den Amsterdamschen Kappers-
bond dat een aantal cijfers en berekeningen
in de boeken niet in overeenstemming kon
zijn met de werkelijkheid. Een nader on
derzoek werd Ingesteld, waarbij bleek, dat de
penningmeester betreurenswaardige hande
lingen had verricht met het geld, hetwelk het
zijne niet was en dat hij geprobeerd had het
ontbrekende, dat in den loop van eonigen
tijd tot ongeveer f 10.000 was gestegen, aan
te zuiveren. Dit was hem niet gelukt. Het
bestuur van den bond deed alle moeite de
zaak bulten te politie te houden en nam
tenslotte genoegen met de aanbieding, dat
het bedrag zou worden aangezuiverd door
bemiddeling van derden.
Deze bemiddeling werd om de een of an
dere reden niet verleend. Bovendien ont
ving de politie een mededeeling omtrent het
gebeurde, zoodat een onderzoek van hooger
hand werd ingesteld. Dit onderzoek is afge-
loopen en thans zijn de stukken naar de jus
titie gezonden.
FORENSEN-BELANGEN.
VERKEERSVERBETERINGEN.
Zaterdagmiddag 17 Mei zal de Algemeene
Bond van Forensen zijn jaarlijksche verga
dering houden te Haarlem in de Tulnzaal van
café Brinkmann.
Men deelt ons mede, dat de laatste suc
cessen, welke de bond voor de leden van zijn
afdeeling Haarlem en omstreken op ver
keersgebied heeft kunnen behalen, de volgen
de zijn:
Met ingang van 15 Mei as. zal aan de halte
HeemstedeAerdenhout behalve een eln
om 8,13uur tevens een trein om ongeveer 8.35
uur stoppen. Daar de trein van 8 13 slechts
voor een deel der forensen een goede verbin
ding gaf, werd aangedrongen op het laten
steppen van een trein omstreeks half legen
die de forensen te negen uur in Amsterdam
brengt. Door zijn voortdurende actie op dit
punt heeft de Forensenbond nu bereikt, dat
de directie der spoorwegen zijn verzoek heaft
ingewilligd, zoodat er nu voor alle forensen
te Heemstede-Aerdenhout een goede och
tendverbinding met Amsterdam bestaat.
Voor de Zandvoortsche forensen is verkre
gen. dat de tram, die om 18.05 uur van Am
sterdam naar Haarlem vertrekt en tot dusver
slechts tot de remise in Haarlem liep. met
ingang van 15 Mei as. bij wijze van proef,
tot. Zandvoort zal doorloopen. Vele forensen
toch zijn eerst tegen 6 uur met hun werk ge
reed en de laatste sneltram naar Zandvoort
vertrok reeds om 17.50 uur, zoodat een groot
deel der forensen hiervan geen gebruik kon
maken.
Om dezelfde reden was gevraagd om des
Zaterdagsmiddags omstreeks 2 uur een snel
tram naar Zandvoort te laten rijden. Ook aan
dit verzoek is voldaan, de tram, die des Za
terdags om 13.50 uur van Amsterdam ver
trekt zal doorloopen tot Zandvoort.
Tevens zal ter bespoediging van den rijtijd
ZandvoortHaarlem, respectievelijk Amster
dam op 15 Mei de Halte Koninginneweg te
Haarlem voor den interlocalen dienst Am
sterdamZandvoort in beide richtingen wor
den opgeheven.
Zooals men ziet verricht de Forensenbond
voor de forensen nuttigen arbeid en kan hij
met zijn actie menig succes boeken.
ERNSTIG ONGELUK IN EEN
DUITSCHE MIJN.
HINDENBURG. 12 Mei (V.D.ï Maan
jagmiddag heeft in de Concordla-mijn te
Hindenburg waarschijnlijk tengevolge van
het onweer een ontploffing plaats gehad ten
gevolge waarvan 12 mijnwerkers werden be
dolven. Ondanks de onmiddellijk aangevan
gen reddingspogingen konden tot nu
slechts vijl mijnwerkers geborgen worden.
Twee van hen waren dood: drie waren ernstig
gewond. Zij verkeeren alle drie in levensge
vaar. De overige zeven mijnwerkers konden
tot nu toe niot geborgen worden en zijn zeer
waarschijnlijk om het loven gekomcrv
Het Belangrijkste
Mr. Pieter Jelles Troelstra overleden.
(4e blad, le pag.)
De toestand in Brltsch-Indië.
(2e blad, le pag.)
Dc Holland ia-bron In Haarlemmermeer in
exploitatie.
(2e blad, le pag.)
De crisis hi IJmuiden.
(le blad, le pag.).
ARTIKELEN enz.
R. P.: Haarlem cn de Braassemer
(le oiad, le pag.)
J. H. de Bois: Van Kunst en Kunstenaars
Schilderijenziocndcl.
(4de blad, 2e pag.)
L. A.: Langs de straat. Te Zaandam; .De
Schat.
(2e blad, le pag
C. J. Groothof f: Door de Internationale
Voetbalwereld.
(4e blad, 2e pc*j.)
Zandvoortsche Causerie: De officleele ope
ning van den boulevard.
(3e blad. 2e pag.)
(Voor de laatste berichten zie men de 2e
pagina van het Eerste Blad).
HAARLEM, 12 Mei.
Haarlem en de Braassemer.
Natuurbeschermers en watensportmenschen
zijn In volle actie, om to verhinderen dat de
gemeente Haarlem vuil zal gaan storten bij
en in de Braassemermecr. Hinderwet-zittin
gen zijn in de gemeente Rijnzaterwoude en
bij Gedeputeerde Staten van Zuid-Hol1 and
gehouden. Een Imposant bozwaarschriften-
dossier is bijeen, en de opposanten hebben,
onder aanvoering van de burgemeesters van
Woubrugge en Rijnzaterwoude, ook al met
vele belangstellenden een boottocht over het
meer ondernomen om den toestand in détaila
te bekijken. Terwijl Rijnzaterwoucle een ver
ordening heeft vastgesteld, waarbij het vuil-
storten in de gemeente verboden wordt. Mis
schien zou die verordening In hooger ressort
aanvechtbaar blijken, maar In elk gevai is
het weer een nieuwe barricade, tegen Haar
lem's aanstormende vuils torters opgericht.
Wij hebben in dit blad de argumen en van
beide partijen In extenso vermeld. Wij hobbcn
pas nog, na een onderhoud van een onzer
redactieleden met den directeur der Ge
meentereiniging, uiteengezet waarom deze
andere oplossingen dan storting op rietlan
den niet kon aanbevelen. Uit de uiteenzet
tingen van den heer Van Driel. in wlen
Haarlem een zeer kundig en buitengewoon
actief bedrijfsleider bezit, bleek dat hij ook
in deze zaak een zeer grondig en veelzijdig
onderzoek had ingesteld. Het. Haarlemsche
stadsvuil in dc Ams'.erdamsche vuilverbran-
dLngs.inrichtlng te laten vernietigenhij
had die mogelijkheid onderzocht maar zU
bleek te duur.
Het naar de helde brengenIdem Het
naar zee vervoeren via IJmuiden - te be
zwaarlijk, vanwege de ongunstige stroo
mingen, zoodat het heel ver uit dc kust zou
gebracht moeten worden, om te beletten dat
het weer aanspoelde. Tenslotte restte voor
hem alleen de storting op rietlanden, cn hij
deed het voorstel om voor 54.0H0 de bewus
te gronden aan dc Braassemer te koopen.
Tot zoover is alles volkomen logisch, maar
als dc heer Van Driel begint te argumen
teeren over de belangen van het vormen van
cultuurgrond, op de bewuste plek, wordt zijn
betoog minder sterk. Wat ik erin mis is het
antwoord op deze vraag: zijn er geen andere
rietlanden te krijgen, die uit een oogpunt
van natuurschoon en van zellersbelangen
géén bezwaren opleveren? Dat antwoord
moet ongetwijfeld bevestigend luiden. Het is
mogelijk dat zij minder gemakkelijk bereik
baar zonden zijn. Maar zelfs ais een derge
lijke oplossing wat. meer zou kosten, is zij
toch zeker preferabel. Daarom hoop ik van
harte, dat Haarlem, als Gedeputeerde Staten
van Zuidholland de Hinderwet-vergunning
mochten weigeren, zich daarbij neer zal leg
gen cn een andere oplossing zoeken. Het zou
een bekrompen gemeentebestuur zijn dat in
dergelijke dingen alleen het directe locale
belangetje op de spits dreef, en een grooter
algemeen belang negeerde. Maar dergelijke
bekrompenheid zullen wij niet behoeven te
vreezen van een college, welks leden zich, m
particuliere of in andere openbare functies,
zoo geregeld met zaken van algemeen lands
belang plegen bezig te houden. „De brecdc
blik"' wordt hier inderdaad vcreischt
Nu heeft de heer Van Driel opgemerkt, dat
men er in Den Haag veel voor voelt om vuil-
storting ten bate van het in-cultuu--brengen
van gronden te bevorderen Dat zij grif aan
vaard. Maar ook in Den Haag zal men wel
degelijk eerst eens vragen, welke gronden
het betreft, en maar niet mir nichts dir
nichts verlof willen geven voor elke ge
meentelijke onderneming, die weer een stuk
natuurschoon bedreigt. Indertijd hebben wij
de bedreiging van de Kager Plassen dour
Leiden gehad nu bedreigt Haarlem de
Braassemer. Hopelijk zal ook dit gevaar af
gewend worden. Het is een gevaar, want de
stank van zoo'n inrichting verpest de om-
geving cn het geheel J6 afschuwelijk van