Vakkleeding voor elke Branche
M. VAN DER HORST
LIGSTOEL1.98
STEUNSCHOENEN
Het woord is aan...
Het Belangrijkste
47e Jaargang No. 14385
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Vrijdag 16 Mei 1C30
HAARLEM S DAGBLAD
piRECTEUREMi J. C PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEUR! ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week f027)4, met Geïllustreerd Zondagsblad /O 32
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3-57J4. Franco per post door Nederland f 3.87)4. Losse nummers
ƒ0.06. GeïlL Zondagsblad per 3 maanden 0-57)4, franco per pose
BureauxGroote Houtstraat 33 Drukkerij: Zuider Bmtencpaaroe 12
Telefoon No*.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 28810
ADVERTENTI EN15 regels 1175. elke regel meer 0JS. Reclames
0.60 per regel. Reductie bij abonnement Vraag en Aanbod 14 regels 10.6<V
elke regel meer /0.15. buiten A/rond. dubbele prijs. Omt Groentjes (Dinsdag;
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. f 025. elke regel meer 0.10. uitsL ft cootaat.
Gratis Ongevallenverzekering toot Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG BLADZIJDEN
EERSTE BLAD
DE TOONEELSPEELSTE^R MARIA
ORSKA OVERLEDEN.
OOK IN NEDERLAND GEWEEST.
WEENEN, 16 Mei (V.D.) Donderdag
avond tegen half twaalf is Maria Orska,
zonder tot het bewustzijn, te zijn terugge
keerd, overleden.
De groote tooneelspeelster heeft indertijd
ook in ons land onder anderen met een stuk
van Strindberg een tournee gemaakt. Van
groote beteekenis was haar creatie van
„Zulu" in Wedekind's „Erdgeist",
STAKING VAN HET PARIJSCHE
TELEGRAAFPERSONEEL.
GEEN TELEGRAMMEN UIT PARIJS.
PARIJS, 15 Mel (VX>.) In aansluiting
op de actie van het P. T. T.-personeel in
Frankrijk voor betere salarieering en arbeids
voorwaarden, is het Parijsche Telegraafper
soneel Donderdagmiddag in staking gegaan.
AMSTERDAM, 15 Mei (VX>.) Naar wij
vernemen heeft het Rijkstelegraafkantoor te
Amsterdam sedert hedenmiddag ongeveer 1
uur geen telegrammen meer uit Parijs ont
vangen. Aangenomen telegrammen, bestemd
voor Parijs, worden echter doorgeseind.
PARIJS, 15 Mei (V.D.) De staking der
Parijsche Telegraafambtenaren, had een zui
ver demonstratief karakter en heeft 2 uur
geduurd. De regeering is voornemens de be
ambten die aan de staking hebben deelgeno
men, te straffen.
Wij ontleenen nog aan de Tel.f
Ofschoon de premier Tardieu de postbe
ambten had gewaarschuwd, dat elke poging
om tot directe actie over te gaan ten einde
de regeering te dwingen aan hun eischen toe
te geven, streng gestraft zou worden, is niet
temin de directe actie begonnen. Om elf uur
's morgens werden in de post-, telefoon- en
telegraafcentrales te Parijs en in verschil
lende provinciale hoofdsteden zooals Lyon,
Nancy, Rijssel en Marseille de werkzaamhe
den stopgezet. De bedoeling van deze staking
was het publiek een voorproefje te geven
van het ongemak, dat een werkelijke sta
king zou meebrengen.
H.^wel het werk om een uur 's middags
werd hervat, is de last. welke van deze onder
breking ondervonden werd, zeer groot ge
weest, vooral voor de beurs, waar de handel
gedurende de staking geheel werd stopgezet.
Bovendien werd ook het bezorgen der brieven
vertraagd, als gevolg van het parool van den
vakbond, dat ook de postsorteerders en de
bestellers het werk moesten stopzetten.
Intusschen is het kabinet weer bijeengeko
men. ten einde de noodmaatregelen te over
wegen, welke eventueel zullen moeten wor
den genomen. Er zullen maatregelen worden
genomen tegen de beambten, die, hoewel hun
dit door hun chefs werd gelast, weigerden
aan het werk te blijven. Met algemeene stem
men werd voorts besloten, alle stappen te
doen ten einde het funct-ionneeren der be
dreigde diensten te verzekeren.
Later op den middag werd echter bekend,
dat in weerwil hiervan door den bond van
het personeel der posterijen, telegraaf en te
lefoon aan het postpersoneel order is gege
ven. den brievendlenst tusschen zes en acht
uur 's avonds stop te zetten.
In zijn zitting keurde het kabinet de maat
regelen goed met betrekking tot de herzie
ning der salarissen en tractementen van het
burgerlijk en militair staatspersoneel De uit
voering dezer maatregelen zal in versneld
tempo geschieden.
OPERETTE „POLENBLOED"
Door het operettekoor .JExcelsor", dirigent
de heer Jan Overhuys, zal op Zondag 13 Mei
a.s. in den Stadsschouwburg bovenstaande
operette opgevoerd worden Deze prachtige
operette wordt voor het eerst- te Haarlem op
gevoerd en zal begeleid worden door een
strijkorkest. De hoofdrollen worden vervuld
door de dames Jopie Kevier, Evie de Lange
cn Annie v. d. Horst en de heeren Joop Wek-
ke, Harrie Landwert en M. van Soelen,
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
VAKKLEEDING-MAGAZIJNEN
Telefoon 15420 - Paul Krugerstraat 16-22-24
PRIMA PASVORM. SOLIDE KWALITEITEN
KLOMPENCENTRALE
hoek Dr Leydsstraat Tel. 11784
LOOPT U MOEILIJK, DRAAGT DAN DE
VAN PRESBURG, GR HOUTSTRAAT 88
PAV1LL0N RICHE - ZANDV00RT
Zaterdag 17 Mei a.s.
Opening v. h. Zomersaiaon
Dagelijks thé et Soirée Dansante
Het wereldvermaard Orkest
Jecce and his New Syncopaters
DE ZENDTIJDVERDEELING.
ACTIE VAN A.V.R.O.-VRIENDEN.
Onder het opschrift: „Op voor de A. V.
R. O.!" schrijft men ons:
De ministerieele beslissing omtrent de
zendtijdverdeeling heeft bij de vrienden der
A.V.R.O. felle verontwaardiging verwekt. Het
terugdringen van de A.V.R.O. tot een omroep
met minder zendtijd dan N. C. R. V., K. R. O.
of V. A. R. A. treft ieder radioluisteraar als
een onrecht. Krachtig zal dan ook de stem
van het Nederlandsche volk tegen deze be
slissing moeten klinken! Het ligt in de bedoe
ling hiertoe te Haarlem weldra een groote
openbare vergadering bijeen te roepen.
De ondergeteekenden zouden echter gaarne
inmiddels reeds adhaesiebetuigingen met het
streven der A. V. R. O. en met de actie tegen
de ministerieele beschikking in ontvangst
nemen. A. V. R. O.-vrienden, thans ten
strijde voor Uwen omroep!
Uitsluitend schriftelijke adhaesiebetuigin
gen worden gaarne ingewacht bij elk der
ondergeteekenden;
Mr. L. G. van Dam, Wilhelminastr. 49,
Haarlem (giro no. 111341).
B. Heymans, Julianalaan 122, Overveen
Mr. J. C. Y. Nleuwenhuijs, Laan van
Rozenburg 37, Heemstede (giro 135292)
S. Rijkes, Heemst. Dreef 268,
Heemstede (giro 53104).
J. W. van Santé Jr., v. d. Vinnestr. 13,
Haarlem.
Mevr. Mr. E. A. J. ScheltemaConradl,
Zonnekade 1, Haarlem.
A. C. Schotel, Westerhoutstr. 33,
Haarlem, (giro 147582).
Mej. M. A. Thiel, Vijverlaan 8, Haarlem
(giro 49647).
G. van Eek, Emmakade 55, Haarlem
(giro 99165)
J. F. Cramer, Tetterodestraat 32,
Haarlem.
B. Kluit, Coornhert-straat 20, Haarlem.
VERKEERSONGEVALLEN.
Tc Haarlem.
Donderdagmorgen weifelde de 51-jarige
wielrijdster E. B. op den hoek van den
Kleinen Houtweg en de Badhuisstraat even
alvorens verder te gaan. De bestuurder van
een juist passeerenden auto kon daardoor
een aanrijding niet voorkomen. De dame
kreeg een wondje aan het achterhoofd, ter
wijl zij door den val een beetje versuft was
Na eerst ten huize van een aldaar wonenden
dokter verbonden te zijn, werd zij per zie
kenauto van de firma Mathot naar haar
woning vervoerd.
Op den hoek van het Frederikspark ont
stond Donderdag een aanrijding tusschen
een van Amsterdam komende tram en een
luxe auto, waarvan de bestuurder een
vrachtauto op de trambaan vóór had laten
gaan. Juist op dat oogenblik kwam de tram
uit de bocht te voorschijn. De luxe aulo werd
gegrepen en van voren ernstig beschadigd.
Ook de tram bleef niet ongehavend. De poli
tie zal onderzoeken in hoeverre hier van
schuldvraag sprake is.
Sigurd Hoel
Het is een feit, dat zich achter het meest
imponeerende uiterlijke voorkomen en spe
ciaal achter het uiterlijk van groote politici,
groote, vaak ontstellende zivakheden verber
gen. Niet zelden komt het zelfs voor, dat een
man juist tijdens de vlucht voor zijn zicak-
heden leider wordt. Als een man werkelijk
zelfstandig is, uit één stuk, sterk en zonder
teere punten, dan heeft hij geen volgelingen
noodig, ja, gedoogt die zelfs niet in zijn om
geving.
VLEESCHVERGIFTIGING IN
NIEUW-VENNEP.
VEERTIG PERSONEN ZIEK
GEWORDEN
HUN TOESTAND THANS
BEVREDIGEND.
Te Nieuw-Vennep (Haarlemmermeer) heeft,
zich een geval van vleeschvergiftiging voor
gedaan waaromtrent wij van den directeur van
het Slachthuis te Haarlem bij informatie het
volgende vernamen.
Vrijdag j.l. werd in de Haarlemmermer een
koe ingevoerd, die gekeurd en goedgekeurd
was door den veearts te Broek in Waterland.
Zooals later bleek heeft deze keuring niet
met de noodige zorg plaats gehad en bevatte
het vleesch vergiftigings-bacteriën.
Toen Haarlemsche keurmeesters het
vleesch van deze koe in Haarlemmermeer op
de gewone wijze keurden op bederf enz. kon
den zij de aanwezigheid van deze bacteriën
niet meer constateeren, omdat zij de zoo
genaamde „levende en geslachte keuring"
niet hadden bijgewoond. Zij kwamen na
keuring tot de conclusie, dat het een beste
koe was en zetten or het invoerstempel op.
De Baairlemsche keurmeesters moesten
overigens aannemen, dat de eerste keuring
juist was geweest. Hierbij moet tevens nog
worden opgemer kt diait zulk vleesch-met
bacteriën er juist gewoonlijk heel goed uit
ziet.
Dc slager-grossier aan den Hillegommer-
dijk, die het vleesch had Ingevoerd, is in
dezen geheel te goeder trouw geweest.
Drievierde van de koe werd in Haarlem
mermeer gedistribueerd; van 1/4 ging een
schouder naar een Haarlemschen slager en
de rest naar een anderen slager te Haar
lem.
Maandagavond kreeg de Directeur van het
Slachthuis bericht van den eerstgenoemden
Haarlemschen slager, dat hij van klanten
roostbeef teruggekregen had omdat er
menschen ziek waren geworden na gebruik
van dit vleesch. Aan het Slachthuis werd
het vleesch nog dienzelfden avond in cuh
tuur gezet en uit den greei der cultures bleek
toen Dinsdagavond dat het vleesch vergif
tigingsbacteriën bevatte.
Dc Directeur ging daarop Woensdagmorgen
de Meer in om te informeeren, hoe het daar
was gegaan en hoorde toen dat daar onge
veer 40 menschen na het gebruik van gehakt
en roastbeef maar vooral van gehakt
van de koe in quaestie ziek waren geworden.
(In vleesch dat zwaar gekookt was, waren
de bacteriën gedood).
Bij den anderen slager te Haarlem was nog
niets van het vleesch verkocht. Het is door
den grossier in Haarlemmermeer dadelijk bij
hem weggehaald en vernietigd.
De ziektegevallen te Haarlem hebben zich
bepaald tot één bij den eers an Haarlemschen
slager en één bij een van zijn klanten.
Iets van het vleesch is ook te Hillegom
terechtgekomen; ook daar hebben zich eenige
ziektegevallen voorgedaan.
Het gevaar is nu natuurlijk geheel gewe
ken.
Onze correspondent te Hillegom schrijft
ons:
Hier ls door de politie een kalf in beslag
genomen, dit dier was een natuurlijken dood
gestorven, toch had de eigenaar, zekere K.
het- geslacht-, klaarblijkelijk om het vleesch te
gebruiken of te verkoopen, zonder dat het
gekeurd was.
De keuringsveearts heeft het vleesch on.
derzocht, afgekeurd en laten vernietigen. De
politie heeft een proces-verbaal tegen K.
opgemaakt. Het geval staat niet in verband
met dat te Haarlemmermeer.
%'t W I
De nieuwe Boulevard Dc Favauge te Zandvoort, die hedenmiddag officieel door
den Burgemeester van Zandvoort zal geopend worden.
HAARLEM, 17 Mei.
Film-kolos.
Zoo noemen ze In Amerika, en dus ook al
in Engeland. Duitschland, enz., Adolph Zu-
kor, president van de Paramount Company,
een maatschappij die zoowat vier a vijfhon
derd millioen gulden waard moet zijn.
Adolph Zukor vertoeft op het moment in
Europa, bezig met plannen om het arbeids
veld van zijn onderneming hier uit te brei
den. Hij zit in Duitschland, en dank zij de
hem voorafgaande groote trom ziet Enge
land zijn bezoek al in spanning tegemoet.
Deze Adolph, super-f.Im-magnaat, is een
heel klein, grijsharig mannetje. Hij is 57
Jaar. Als hij zijn wenkbrauwen fronst, bib
bert Hollywood. Zelfs Hollywood is in staat
om voor een kleintje vervaard te zijn. Als het
maar veel geld heeft verschrikkelijk veel
geld. En dat heeft Adolph Zukor.
Hij werd geboren in een klein dorpje in
Hongarije. Toen hij een jaar was stierf zijn
vader, en toen hij zeven was zijn moeder.
Zijn oom, een rabbijn, wilde hem tot geeste
lijke opleiden, maar kreeg hem er niet toe.
Zijn oudste broer werd rabbijn.
Hij naaide veertig dollars ln zijn vest en
ging op zijn vijftiende jaar in zijn eentje als
landverhuizer naar Amerika, dat toen nog
iedereen en alles toeliet. Het kleine eigen
gereide jongetje ging in den bonthandel,
klom daarin vlug op, maakte goede zaken en
„rook" op een goeden dag de toekomst van
de film. „Rook" is het woord. Hij was heel
slim, en zijn reukorgaan bleek begaafd met
die speciale finesse die men „flair" noemt.
Bij hem was het zaken-flair.
Van Adolph Zukor wordt niet beweerd dat
hij een man van bijzonder kunstzinnigen
aanleg is, en dat hij iets voelt voor „1' art
pour l'art" of dergelijke onvoordeeligheden.
waarmee nog nooit iemand aan het hoofd is
gekomen van honderden millioenen.
Neen, het kleine jongetje uit Hongarije rook
dollars.
Adolph was de eerste bij de film, die ont
dekte -dat het publiek drama's wilde, lange
drama's. Hij begon met „De Groote Trein -
roof", de langste film die tot op dat moment
geproduceerd was, en ging op dezen weg
voort. Daarop ontdekte hij dat het publiek
sterren wilde, en begon aan de sterren-fabri-
cage. Mary Pickford aarzelde toen of zij.
maar niet aan het ouderwetsche tooneel zou
gaan. Adolph bracht haar van dit fatale
denkbeeld af met dc aanbieding van een
jaar-contract van twintigduizend dollars en
een belofte „to star her". Hetgeen natuurlijk
wil zeggen: een ster van haar te maken. Zijn
flair rook de dollars in haar gouden krullen.
Vijf jaar later kreeg zij tienduizend dollars
per week, en een aandeel in de winst-. Daar
op bood een andere firma haar 240.000 dol
lars per film, en aangezien Zukor haar niet
meer dan 200.000 wou geven, liet hij haar
gaan. Het was hem niet speciaal te doen om
Mary, en hij dacht er niet aan om zich door
zijn sterren op den kop te laten zitten. Hij
had Mary ook niet meer noodig, want het
„star-system" had zijn waarde bewezen, en
de eigenaardigheid van sterren is immers
juist, dat er zoo verschrikkelijk veel zijn! Het
is het besef van dergelijke eenvoudige waar
heden, dat van kleine eigengereide Jongetjes
vervaarlijke magnaten maakt. Gewone men
schen denken dat één ster iets heel bijzon
ders is, staren er zich op blind en zien he'
firmament niet. Adolph Zukor zag steeds het
film-firmament, en als het hem geviel wer-
1311 er nieuwe sterren aan toegevoegd, en
schitterden andere brillanter dan tevoren
Alles een kwestie van dollars, van reclame,
van de groote trom.
De Engelsche film-Journalist A. T. Borth-
wick getuigt, van Zukor, dat hij ln de moei
lijke momenten van zijn loopbaan iedere
verleiding, om door een faillissement zijn
moeilijkheden op te ruimen en dan zonder
schulden door te gaan, heeft weerstaan. Hij
bleef eerlijk zaken doen. Ook offerde hij veel
geld op aan zijn principe dat de film netjes
gehouden moest worden, en geen onzede
lijke voorstellingen mocht geven, „maar hij
deed dit uit slimme zakelijke overwegingen
zegt Borthwick.
Zijn motto is „Famous players In famous
plays".
Ik weet niet of dit kleine kereltje hij
haalt, volgens Engelsche opgaven, net 1 M. 58
dat niettemin een kolos is, zich zal ver
waardigen om een zoo klein land als hel
onze te bezoeken. Mocht hU het doen. dan
zou hij ongetwijfeld velen verplichten door
zijn scherp reukorgaan te richten op een
(natuurlijk rendabele) oplossing, waardoor
wij verlost zouden kunnen worden van praat
films in het Amerikaansch. welker rauwe
neusklanken onze bioscopen thans vervullen.
De Duitsche zijn ook niet erg welluidend in
Hollandsche ooren, maar de Amerlkaansche
mishandelen onze trommelvliezen.
Wat Adolph's levensillusies zijn, en of hij
zich een gelukkig mensch voelt, heb ik ner
gens kunnen ontdekken. Dat zijn trouwens
van die nietigheden, waarop bij magnaten
niet meer gelet hoeft te worden. Nietwaar?
als de man maar een magnaat is, wie
denkt dan nog aan zulke dingen? Laat ons
voor hem hopen dat het meevalt, en dat
hij geen spijt heeft dat hij maar niet liever
rabbijn is geworden in het Hongaarschc
dorpje. Er zijn weinig beroepen die mij zoo
weinig benijdenswaard lijken als Hollywood-
magnaat. Maar in goede gezondheid, en ge
geven den aanleg, 2al ook dat wel te verduren
zijn. R. p.
DE „GELRIA" IS WEER
VERTROKKEN.
Hedennacht te 1.15 uur is het mailschip
-Gelria" van de Koninklijke Hollandsche
Lioyd, na geheel te zijn hersteld, opnieuw
naar Zuid-Amerlka vertrokken. Na c'c vlugge
reparaties van de „Johan van O lden bar ne
velt." is het spoedige herstel van de Gelria"
opnieuw een staaltje van het snelle werken
van het reparatiebedrijf in de Amstordamsohe
ixaven.
De begrafenis van mr. P. J. Troelstra.
Ge blad, 2e pag.)'
Vleeschvergiftiging in Nieuw-Vennep.
<le blad. Ie Dag.)
De Zaansche schatgravers zetten het werk
op het kerkhof stop en beginnen op dc
oorspronkelijke plaats opnieuw.
Ge blad, le pag.).
De Zendtijdverdeeling.
(4e blad, le pag.y
Slaking van Fransch post- en telegraaf-
personeel
(le blad. le pag.)
Intimus: Tweede Kamer: Het verslag van
dc jongste zitting.
(4e blad, le pag.).
De laatste Volkenbondszitting in Genève.
(2e blad, lc pag).
De toestand in Brltsch-Indië.
(2e blad, le pag.y
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Ftlm-kolos.
(le blad, le pag.)
In- en Uitvallen: Overxoeg-overweging.
(2e blad, le pag.)'
De Vrijheidsstrijd in Britsch-Indië. Bijzon
dere correspondentie)
(5e blad, 2e pag.)
J. Greshoff: Een rondgang op de Lulkscho
tentoonstelling.
(2e blad, le pag.)
Voor de laatste berichten zie men de 2e
pagina van het Eerste Blad.)
EEN TRILBEELD.
(De groote filmmaatschappijen
te Hollywood hebben besloten da
salarissen der filmsterren te «er-
lagcn tot een maximum van 12000
gulden per week).
Er heerscht diepe wanhoop ln Hollywood-otad,
Do machtigste sterren vcrbleeken,
Ze hebben steeds goud voor hun zwijgen
gehad,
Nu krijgen ze zilver voor spreken.
Wat kan nu zoo'n held met een
weekloontje doen
Van maximaal twaalfduizend gulden.
Hoe kan hij zoo leven naar filmheld fatsoen.
Hoe houdt hij zich bulten de schulden.
Het heden is somber, de toekomst ls zwart
Zij zullen zich moeten beperken
Het klinkt als de kreet uit een
dlepgewond hart:
De film biedt geen loon meer naar werken.
De nood weeft een sluier op t zielvolle oog
't Gelaat draagt al zorgende lijnen,
En menige ster zendt een zucht naar omhoog
Naar waar zijn collegas nog schijnen.
Slechts twaalf mil per week ls de fooi
die hij krijgt
Omdat hij voortaan ook mag praten,
't Is waarlijk begrijpelijk dat hij niet zwijgt.
Helaas, vulde praten ooit gaten?
Wat ik van de sprekende film heb gezien.
Dat kon me maar matig bekoren.
Van menige Hollywood ster heb 'k sindsdien
Een zoete illusie verloren;
En als ik het geld had dan bood ik hun aan,
Dat zij weer het goud konden krijgen
°p voorwaarde dat ze beloofden voortaan,
Weer net zoo als vroeger te zwijgen.
P. GASUS.
DE SCHATGRAVERS.
OPGRAVINGEN OP HET KERKHOF
STOP GEZET.
ELDERS OPNIEUW BEGONNEN.
Men deelt ons mede uit Zaandam, dat da
Duitsche schatgravers hedenmorgen besloten
hebben de werkzaamheden op het oude
kerkhof te staken en de pogingen voort te
zetten op het terrein waar men aanvankelijk
begonnen was, namelijk dat van den stal
houder Ros.
Deze had klaarblijkelijk goede argumenten
die de Duitschers bewogen hebben, zijn
voorstel te accepteeren. Welke die argumen
ten zijn is intusschen nog niet bekend.
ZANDVOORT
EEN DUUR STUKJE ZEEP.
Een bewoonster van de Brcdcrodestraat
deed aangifte van oplichterij door een koop
vrouw met zeep, rilc er met wisselgeld in
slaagde voor een stukje zeep meer dan f IQ
te laten betalen.
