Het woord is aan...
Het Belangrijkste
STEUNSCHOENEN
47e Jaargang No. 14391
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Vrüdag 23 Mei 1930
HAARLEM S DAGBLAD
piRECTEURENi J. C PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEURS ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTENper week 0.27$4. met Geïllustreerd Zondagsblad f0.32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd ia (koen der
gemeente) 3-57)4. Franco per post door Nederland 3.87)4. Losse nummers
0.06- GeïlL Zondagsblad per 3 maanden /0>57J4, franco per post.
Bureau»Groote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Btritempaarne 12
Telefoon No*.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 1482S Drukker? 10122, 12713 Poetgiro No. 38810
ADVERTEKTlEft: 1-5 «rek tUS, read /(LB. u.cfau~e
fOjÓO per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbod 1regels 0-60,
dkc regel meer /Q.15, buiten Arrood- dubbele prija. Onze Groentjes (Dmsdaa
Donderdag en Zaterdag) 1—4 rcg. 025. elke regel meer 0.KX aitsL i cootant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeering en: Levenslan
ge MgeKÜktkeid ea Oreerden 1 «XL, Veriiea na Hand, Voet af Oog 1 «0.-. Duin 1 00.-. W^rmger 115#.-, Elke eadere riuger i SO.-. Ann- W Beeubreok 110*.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG BLADZIJDEN
EERSTE BLAD
HET WERKLOOZEN-
VRAAGSTUK.
De toestand te Haarlem en in
Nederland.
BELANGRIJKE VOORZORGEN.
2ooals men weet heerscht enorme werk
loosheid in de Vereenigde Staten, in
Duitschland en in Engeland. Het getal der
werkloozen in Engeland is thans gestegen tot
13/4 mlllioen. Dit Is op een bevolking van
ongeveer 42 millioen (Ierland valt buiten de
ze statistiek), wat meer dan 4 pet is.
Indien voor Nederland hetzelfde percen
tage gold, zou het aantal werkloozen de
300.000 naderen.
Hoewel niet met juistheid het aantal is
vast te stellen, kan toch met stelligheid ver
zekerd worden, dat het cijfer veel kleiner is.
Het Centraal Bureau voor Statistiek deelde
ons mede, dat in Maart J.l: 95.000 menschen
bij de arbeidsbeurzen in ons land stonden in
geschreven. Niet al deze werkzoekenden zijn
zonder werk, een gedeelte heeft zich alleen
laten inschrijven om ander werk te zoeken.
Aan den anderen kant is het mogelijk, dat
èenige duizenden werkloozen buiten deze tel
ling gevallen zijn, omdat de opgaaf zich
slechts uitstrekt over plaatsen waar arbeids
beurzen of correspondentschappen zijn, zoo
dat de allerkleinste dorpjes daarbuiten val
len. Deze beide factoren in aanmerking geno
men, is vast te stellen, dat het aantal werk
loozen in ons land onder de 100.000 is.
Dat is dus een derde van het Engelsche
(percentage.
In Februari j.l. trokken 51.000 werklooze
arbeiders steun uit hun verzekeringskas. De
overige werkloozen waren toen dus uitgetrok
ken of niet verzekerd, zoodat zij uitkeering
kregen via de armbesturen. Na Februari is
'de werkloosheid in ons land belangrijk afge
komen.
In Haarlem is thans op bijna 120.000 in
woners een aantal van 700 werkloozen. Dat is
dus nog geen 0.6 pet., wat dus wil zeggen,
Öat er in Engeland op de bevolking gemid
deld 7 maal meer.werkloozen zijn dan te
Haarlem.
Wij hadden over deze aangelegenheid een
Onderhoud met den heer J. Vader, directeur
van den Gem. dienst voor de werkloosheids
bestrijding. Hij verklaarde, dat Haarlem op
dit moment een vrij gunstige positie inneemt
wat den omvang der werkloosheid betreft.
In groote handelscentra, zooals Amsterdam
ën Rotterdam, is het werkloozenpercentage
belangrijk hooger. Zulke steden vangen het
'eerst de klappen op bij economische inzin
kingen.
De directeur waagde zich niet aan een
Voorspelling, of de economische inzinking,
die thans in het buitenland reeds groote
werkloosheid veroorzaakt heeft, zich op den
duur ook sterker in Nederland en speciaal in
Haarlem zal doen gevoelen. Wel kon hij vast
stellen, dat vroegere economische inzinkin
gen ook meestal een ongunstigen terugslag
hadden op de Haarlemsche arbeidsmarkt
Speciaal had daarvan dan de metaalnijver
heid te lijden.
Verder herinnerde de directeur aan een
verklaring van wethouder Mr. J. Gerritsz
eenige weken geleden in den Haarlemschen
gemeenteraad afgelegd, waarin uitkwam, dat
hij voor een toeneming van de werkloosheid
te Haarlem vreesde. Het gemeentebestuur
tracht, zooveel dit mogelijk is, bijtijds voor
zorgen te nemen. Verschillende groote bouw
werken voor de gemeente zijn in voorberei
ding, terwijl ook aan de bedrijven opdracht
is gegeven, om maatregelen te nemen, dat,
Indien het noodig mocht blijken, belangrijke
werken zullen worden uitgevoerd, waardoor
dan vele arbeiders voor werkloosheid be
waard zullen blijven.
Mussolini tij zijn aankomst in Florence. In den inzet, de dictator tij het uitspreken zij
ner rede die zooveel stof deed opwaaien en die hoofdzakelijk bedoeld was tegen Frankrijk.
MUSSOLINI DIENT VAN
REPLIEK.
Hij tracht er zich uit te
praten.
OVER SNATERENDE GANZEN EN
HUICHELARIJ.
Bij de plechtige overhandiging van een
door de Italiaansche oorlogsinvaliden ge
schonken kunstig bewerkten bevelhebbers
staf aan Mussolini te Milaan, heeft de Duce
een rede gehouden, waarin hij zijn weerzin
wekkende redevoeringen tracht goed te pra
ten, door de Europeesche reactie op deze
redevoeringen als huichelarij en ganzen-
gesnater te betitelen. De Duce zeide onder
anderen
„Als gevolg van mijn redevoeringen te Ll-
vorno en Florence zijn alle ganzen begonnen
te snateren, om de kapitolen der verschillen
de landen van Europa te redden. Nimmer
heeft men een schitterender voorbeeld van
menschelijke huichelarij gezien. Het schijnt,
dat er slechts vliegtuigen zijn in Italië, want
eldens heeft men blijkbaar slechts onschul
dige kindervliegers, Slechts in Italië vindt
men kanonnen, in andere landen slechts
pronk-geschut. Slechts in Italië heeft men
kazernes, elders slechts zieken- en bede
huizen. Alleen Italië heeft de brutaliteit een
oorlogsmarine te bezitten, terwijl de andere
naties slechts visschers- of pleziervaartuigen
hebben. Gij weet echter, dat de werkelijkheid
er heel anders uitziet en dat, indien alle lan
den bewapend zijn, of zich wapenen, men
niet zou kunnen begrijpen, waarom alleen
Italië ontwapend zou zijn, 'of zich niet zou
wapenen".
Dit verweer raakt natuurlijk kant nog wal.
In geen enkel Europeesch protest werd ver
klaard, dat Italië het eenige land was, da.t
bewapend was. Neen. Men heeft slechts stel
ling genomen tegen de fantastische bewe
ring van den pathetischen Duce, dat wan
neer men Italië zou kleineeren/ Italië zijn
tanden zou laten voelen, en dat „geweren en
mitrailleurs schoonerAan woorden" waren.
Terecht heeft men- 2icli daarop in het
buitenland afgevraagd: „Wie denkt er aan,
Italië te kleineeren of aan te vallen?"
Er was maar één antwoord op deze vraag
en er bleef dus niets anders over, dan de
conclusie, dat de Duce als een echt dictator,
zijn volk de grove kost gaf, die het slikken
wilde.
Zijn verweer is daarom veeleer een aan
klacht tegen zich zelve, een bewijs voor de
veronderstelling dat Mussolini een vergissing
op een onhandige manier tracht goed te
praten.
Zelfs een 20ste eeuwsche Napoleon is niet
onfeilbaar!
EEN HUIS INGESTORT TE
NEW-YORK.
NEW-YORK. 22 Mei (V. D.) Een groot
nieuw gebouw van vier verdiepingen in een
der westelijke wijken van New-York is heden
door tot dusverre onbekend gebleven oorzaak
ingestort, waarbij een groot aantal werk
lieden onder de puinhoopen werd bedolven.
Voorzoover kon worden nagegaan zijn er 6
arbeiders gedood en 23 zwaar gewond. Na
deze instortingsramp brak op de plaats des
onheils een brand uit, dit tot dusver nog niet
gebluscht kon worden.
DYNAMIET GESTOLEN TE
KAR ATS JI.
LONDEN, 22 Mei (V. D.) Uit een wagon
te Karatsji is een groote hoeveelheid dyna
miet verdwenen. Ondanks krachtige naspo
ringen van de politie slaagde deze er niet in
uit te vinden hoe dit mogelijk is geweest.
ALGEMEENE STAKING DER
JOODSCHE BEVOLKING IN
PALESTINA.
JERUZALEM, 22 Mei (V. D.) Hedenmid
dag is de Joodsche bevolking als protest te
gen de beperking der Zionistische immigratie
door de Britsche regeering in algemeene sta
king gegaan. Ook de bioscopen en café's zijn
als teeken van instemming gesloten, terwijl
de Joodsche taxichauffeurs eveneens staken.
In alle Synagogen worden bijzondere diens
ten gehouden. De politie is versterkt en heeft
bijzondere veiligheidsmaatregelen genomen.
BRAND AAN BOORD VAN EEN
PELGRIMSSCHIP.
LONDEN. 22 Mei (V. D.) Uit Cairo wordt
gemeld, dat het Fransche stoomschip
„l'Asie" met ongeveer 1500 pelgrims voor
Mekka aan boord in de haven van Dzjeddah
in brand is geraakt. Men vreest, dat er een
honderdtal dooden valt te betreuren.
Juoenalis
Er is schier geen twist, of een vrouw heeft
er schuld aan.
ONDERSCHEID.
(De secretaris en een raads
lid van de gemeente Sleen.
zijn dezer dagen hand ge
meen geweest. Courant
berichten).
Het gaf me een commotie;
Door heel ons landje heen,
Daar werd de secretaris
Van de gemeente Sleen
Met een verbolgen raadslid,
Maar even handgemeen.
De beide mannen vochten
In een verbeten strijd.
Met voeten en met vuisten
Bestuurd door feilen nijd
En wij wij spreken weder
Van een verworden tijd,
Zooiets nietwaar, dat hoort niet
In een beschaafden staat,
Zoo doen geen secretaris
Of leden van den Raad,
Zij strijden wel met woorden,
Maar nimmer met dei daad.
Er kan iets in je leven
Van een verborgen wensch
Die je de vuist doet ballen,
Een mensch is maar een mensdh.
Maar ook die vuist gebruiken,
Neen, alles heeft een grens;
En daarom schreven kranten
Met recht: waar gaan we heen,
O, hoe betreurenswaardig
Wat er geviel in Sleen
En 't spreekt wel, die opinie
Heb 'k met de pers gemeen.
Maar toch, er blijft een zijde,
Die mij niet logisch lijkt
Er is een onderscheiding
Een vreemde, die hier blijkt,
Wanneer je deze kwestie
In ruimer zin bekijkt
Partijen roepen schande,
Als in ons vaderland.
Twee menschen willen vechten,
Met kracht van voet en hand,
Dan is dat onbehoorlijk
Voor lieden van dien stand;
Maar krijgen naties ruzie,
Wat ook helaas gebeurt.
Dan wordt het wapenveohten
Natuurlijk wel betreurd,
Maar als beslechtingswij ze
Door velen goedgekeurd.
P. GASUS.
ONGEVAL IN EEN FABRIEK.
In de fabriek van de firma Cohen en Van
der Laan trok Donderdagmiddag vier uur de
15-jarige fabrieksjongen C. R. een ijzeren
plaat achteruit. Hij viel en kwam met den
rechterpols onder de plaat terecht, waar
door dit lichaamsdeel brak. Na door leden
van den Ongevallendienst voorloopig verbon
den to zijn. werd hij per particulieren auto
naar het Sint Elisabeths Gasthuis vervoerd.
ONBESUISDE WIELRIJDER
Donderdagmiddag half zes reed de 16-
jarige H. H., wonende Tuinstraat 1 J, in snel
le vaart op een racefiets van de Kruisbrug
naar de Ridderstraat. Bij de Nassaustraat
reed hij nog steeds in dezelfde snelle vaart
links vooibij een stilstaande tram. maar
botste toen tegen een juist passeerend be
spannen voertuig op. De jongen viel en bleef
bewusteloos liggen. Hij werd door leden van
den Ongevallendienst behandeld en daarna
op last van een dokter per ziekenauto van
den heer Mathot naar het Sint Elisabeths
Gasthuis vervoerd.
Met een verwijzing naar het Buitenlandsch Overzicht, geven wij hier een foto van op-
marcheerende „Heimwehren". In den inzet, twee der belangrijkste figurende leiders Dr.
Steidle rechtsen Fiirst Hartemberg. Zooals men weet hebben de Heimwehren de bru- Eén der eerste foto's van den brand in het paleis van den kroonprins van Hoorwegen,
taliteit gehad, om het binnenlandsch bestuur voor zich op te eischen, om de binnenland- De prins en zijn vrouw hielpen bij het blusschingswerk. Slot Skougum werd echter
sche ontwapening te vergemakkelijkenDe fascistische Heimwehrenzelf denken er, geheel verwoest
natuurlijk niet aan om zich te ontwapenen.
Het Werkloozenvraagstuk. De toestand te
Haarlem en in Nederland.
(Ie blad, le pag.).
Mussolini dient van repliek.
(le blad, le pag.)/
Een impertinentie van de Oostenrijksche
Jascistischc Heimwehren Zij eischen
het binnenlandsch bestuur op.
(2e blad, le pag.y
De oneenlgheid in de LabourpartijMosley's
motie verworpen.
(2e blad, le pag.).
Gemeenteraadsvergadering in Bloemendaal.
(4e blad, le pag.)
Likasan wederom door een modderstroom
geteisterd.
(4e blad, 2e pag.)
Intimus: Zitting der Ticeede Kamer: Onge
vallenwet en arbeidsbemiddeling.
(4e blad, le pag.)
De gevolgen der mlnlsterieele beslissing in
zake de Zendtijdverdeeling.
(2de blad, le pag.)
ARTIKELEN, enz,
R. P.; De Machtigen.
(le blad, le pag.)
II. t. B.: Brief uit Berlijn; Het Duitsche
tooneel.
(3e blad, 2e pag,)'
Voor de laatste berichten zie men de 2e
pagina van het Eerste Blad.)
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
LOOPT U MOEILIJK, DRAAGT DAN DE
VAN PRESBURG, GR. HOUTSTRAAT 88
ACTIE VAN DE HOVENIERS IN
HAARLEM EN OMGEVING.
GEEN ALGEMEENE STAKING.
De Ned. R. K. landarbeidersbond „St.
Deuxdit" deelt ons mede:
Bij de samenwerkende bloemist- en tuln-
arbeidersorganisatles hebben nu zes groote
firma's en ook enkele kleinere, aannemelijke
voarstellen ingediend, zoodat waarschijnlijk
de aangekondigde staking ingaande Maan
dag 26 Mei a.s. niet algemeen zal worden,
maar zal worden beperkt tot die werkgevers,
welke weigeren de arbeidersorganisaties te
erkennen.
HAARLEM, 23 Mei.
De Machtigen.
De veelbesproken Boess, eerste burge
meester van Berlijn, heeft bij disciplinair
vonnis oneervol ontslag gekregen met be
houd van tweederden van zijn wettelijk
pensioen. Hij gaat evenwel in hooger beroep,
en blijft daardoor nog eenige maanden in
functie. De tweede burgemeester Is ziek, dé
wethouder van financiën is geschorst en
tegen de meeste andere wethouders zijn be
schuldigingen hangende. De gemeenteraad
excelleert in vechtpartijen.
Een prettige toestand en wat rest erin
van den eerbied voor de overheid, onder
welker bewind zulk een janboel ontstaan is?
Duitschland zucht onder zware oorlogs
schulden. enorme werkloosheid, corruptie,
Schandaalprocessen.
Engeland zucht onder zware oorlogs-
schulden. enorme werkloosheid, voortduren
de verzwakking van zijn koloniale macht.
Vrankrijk voert een schier hopeloozen
strijd tegen de ontvolking des lands.
De Vereenigde Staten zijn zwaar geschokt
door de bcurscrisis van het vorige laar. wier
economische gevolgen niet zijn uitgebleven,
en tobt met werkloosheid op enorme
schaal.
In Rusland heerscht de dictatuur van het
proletariaat.
In Spanje heerscht de dictatuur van het
leger.
In Italië heerscht de dictatuur van Mus
solini, die een tijdelijk geforceerde welvaart
heeft gebracht, die als stelsel geen toekomst
heeft omdat zij van één man afhangt, en
die door het buitehland als een voortduren
de bedreiging van den vrede wordt gevoeld.
In Oostenrijk en Hongarije, eenmaal ge
zamenlijk een groote en welvarende natie,
nu twee kleine naties die in voortdurende
flnancieele moeilijkheden verkeeren, heer-
schen verwording op velerlei gebied, en on
tevredenheid bij allen.
Zoo staan de groote mogendheden ervoor,
twaalf jaar na den grooten oorlog dien zij
gevoerd hebben en die ze alle voor langen
tijden In de ellende heeft gedompeld. Alle,
de „overwinnaars zoowel als de „overwon-