Het woord is aan...
37e Jaargang No. 14392
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 24 Mei 1930
HAARLEM S DAGBLAD
PIRECTEUREN: J. C. PEEREBOOM EN P. W. PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HOOFDREDACTEURS ROBERT PEEREBOOM
ABONNEMENTEN: per week 0.27)4, met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 357)4. Franco per post door Nederland 3.87)4. Losse nummert
0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden 0-57)4, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: ZukJer Buiteotpearne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
AD VERTE NTI EN1-5 regek /I75. dke regel meer /0JS.
/0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbod 14 regels 0.60,
elke regel meer ƒ0.15. bniten Arrond. dubbele prtjt. Onxe Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) l4 reg. /025. elke regel meer 10.10. nitaL i contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet ol Oog f <00.-, Duim 1 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger I 50.-, Arm- of Beenbreak f 100.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG BLADZIJDEN
EERSTE BLAD
CE GEWEIGERDE AUDIëNTIE.
Een nieuwe aanvrage
„ACTIE VAN DEN EEN HEEFT MET
DEN ANDER NIETS TE MAKEN."
Het bestuur der vereeniging „De Vrije
Luistervink", bestaande uit de heeren mr. J.
H. van Doorne, dr., Max Juda en Westerling
beeft na de weigering van den minister van
Waterstaat om het in audiëntie te ontvangen
een telegram aan den minister gezonden,
waarin het zegt het onbegrijpelijk te ach
ten dat de actie der A.VR.O. den minister
zou beletten het bestuur eener andere ver
eeniging te ontvangen en het voor ondenk
baar te houden dat de minister zou kunnen
ocrdeelen over 't nut van toelichting bij een
request zoolang hij deze toelichting niet
heeft willen aanhooren.
Derhalve verzoekt het betsuur om alsnog
zoo spoedig mogelijk in particuliere audiën
tie te worden ontvangen.
PE PROTESTVERGADERING DER
A. V. R. O.
NOC STEEDS TAL VAN
ADHAESIEBETUIGINGEN.
De voorzitter van het A.VR.O.-Comité
ischrijft ons:
De protestvergadering te Haarlem, belegd
door het plaatselijk comité van protest tegen
dc beslissing van den Minister van Water-
slaat inzake de zendtijdverdeeling, zal a.s.
Maandagavond om 8 uur in de Gemeentelijke
Concert-zaal, Lange Begijnestraat worden ge
houden.
Als sprekers treden op de heeren W. Vogt
en Ds. F. Dijkema. Opening der zaal om.7
•uur. De belangstelling voor' deze vergadering
zal ongetwijfeld groot zijn; nog steeds
stroomen bij de leden van het comité de
adhesiebetuigingen binnen. Personen van
allerlei richting, zelfs leden van andere om-
rcepvereenigingen betuigden hun verontwaar
diging over het genomen besluit, waardoor de
algemeene omroep wordt gehalveerd. Men
aorge dus tijdig aanwezig te zijn om een
plaats te krijgen.
In de zaal is een luidsprekerinstallatie aan
gebracht.
HET VERZOEK OM EEN
GLEICHWELLENSYSTEEM.
Antivoord van den Minister
aan Floris Vos.
TECHNISCHE VRAAGSTUK MOET IN
ZIJN GEHEEL BEZIEN WORDEN.
Minister Eeymer heeft thans geantwoord
op de vragen van het lid der Tweede Kamer,
den heer Floris Vos, inzake het verzoek van
de A VRO. om vergunning tot het bouwen
van een zender volgens het Gleichwellen=
systeem, dateerende van 18 Mei 1929 en aan
gevuld 19 October van dat jaar.
De minister zegt in zijn antwoord o.m.,
dat omtrent dit systeem inlichtingen zijn in
gewonnen bij de Duit-sche administratie, die
ervaringen er mee heeft, voorts werden beide
verzoeken aan den Radioraad overgebracht.
Het advies van den Radioraad d d. 25 Novem=
ber vestigde er slechts de aandacht op, dat ook
indien de A.V.R.O. toestemming zou verkrij
gen voor het inrichten van een „Gleichwellen
Systeem", de daardoor ter beschikking komen
de zendtijd, overeenkomstig het bepaalde in
de wet. over de omroeporganisaties naar bil
lijkheid zou moeten worden verdeeld.
Onderhandelingen door den Radioraad ge
veerd met de omroeporganisaties omtrent een
plan van de N.V. Philips Radio om de geheeie
zendapparatuur in Nederland to herzien, heb
ben aangetoond, dat voor het oogenblik de
uitvoering daarvan niet mogelijk is. Dit brengt
mede hernieuwde overweging van het ver=
zoek van de A.V.R.O., evenals van een in Sep
tember 1929 ingekomen verzoek van de
V A R.A vcor den bouw van een zender voor
do 298 meter-golf en de nadien nog van de
A.V.R.O. terzake ingekomen verzoeken tot
den bouw van een zender, ingericht voor uit
zendingen op 298 M. 1071 M. en 1875 M.
Het is thaas wederom bij den Radioraad in
behandeling.
In afwachting daarvan kon op het verzoek
van de A.V.R O. inzake het z-g. „Gleichwellen-
plan", noa geen beslissing genomen worden.
Zcodra het advies terzake van het vraag
al uk in zijn geheel den minister heeft be
reikt, zal hij het nemen van zijn beslissing
zooveel mogelijk bespoedigen.
Alsdan zal derhalve ook een beslissing wor
den gen:men ten aanzien van het vfc'zoek
yan de A.V.R.O,
Nog een interessante foto van de aardbeving die onlangs Rangoon heeft geteisterd. Een
verwoeste straat in de Cliineezenwijk van Rangoon. 7000 menschen werden slachtof
fers van deze ramp.
GEWELDIGE BRAND TE
ZAANDAM.
In de nabijheid van twee
gashouders.
VIER PERCEELEN TOTAAL
VERWOEST.
ONTPLOFFINGSRAMP VOORKOMEN.
Vrijdagavond omstreeks kwart over zeven
is een felle brand uitgebroken in een groote
houtopslagplaats, aan de Westzijde'te Zaan
dam. Aan de Zuidzijde grenst deze opslag
plaats aan twee gashouders der Gemeente
lijke Gasfabriek en aan de Noordzijde aan
de ouwelfabriek' „Ensof", een timmermans
werkplaats en een viertal particuliere wo
ningen.
Het groote pakhuis .,De Zaan", in gebruik
bij de N-V. J. Schoemaker, Mij. voor Handel
en Industrie, de timmermanswerkplaats, de
ouwelbakkerij van „Ensof", werden reeds
spoedig door het vuur verwoest.
Aanvankelijk bestond ook groot gevaar
voor een der gashouders, doch door het
krachtig optreden van de brandweer wist
men dit gevaar te keereii. Alle brandweren
der verschillende Zaansche gemeenten na
men aan het blusschingswerk deel. In het
pakhuis „De Zaan" lagen groote partijen
cacaoboonen en granen opgeslagen. De goe
deren zijn alle op beurspolis verzekerd.
Paniek onder het publiek
Nader wordt gemeld:
De brand, die op zichzelf van grooten
omvang en hevigheid was, kreeg vooral een
ernstig karakter door de onmiddellijke na
bijheid van de gasfabriek, die slechts door
een smal st-eegje van het terrein van den
brand gescheiden is. Bovendien was de
wind in de richting van de gasfabriek.
De gashouder, die het öichtsbij stond en een
inhoud heeft van 10.000 M3. had het zwaar
te verantwoorden. Onder de duizenden
toeschouwers ontstond, toen de brand het
hevigst was een paniek, doordien de meening
verspreid werd, dat groot gevaar voor een
explosie bestond en dat de halve stad mis
schien zou worden vernietigd. Dc reden
voor deze vrees was naar ons later door
den directeur der Lichtbedrijven werd ver
zekerd slechts zeer gering. De gashouder
heeft den vuurproef vrij goed doorstaan. W*i
is zij zeer ernstig geblakerd en zijn er bui-
in getrokken, maar er ontstonden geen
scheuren.
Tijdens den brand is de gashouder 1 M.
gerezen. Zóó hevig was de hitte, dat de Vrij
willige Brandweer, die zich tusschen het
terrein van den brand en den gashouder had
opgesteld de pas nieuwe motorspuit in den
steek moest laten, wilden de brandweerlie
den niet zelf het slachtoffer worden. De
spuit, die men een poos later met groote
moeite nog wist te redden, is deerlijk door
het vuur gehavend.
Wat verloren is gegaan.
Behalv, de fabriek van de firma J. Schoe
maker, die zich bezighoudt met het verwer
ken van cacaoafval, welke geheel is verwoest
zijn de volgende perceelen geheel of gedeel
telijk door het vuur vernield:
De timmermanswerkplaats van den heer
Boerendans, de Ouwelfabriek E. N. S. O. F.
en de mandenmakerij van den heer Klokman
Zeer belangrijke brand- en waterschade kre
gen voorts het perceel van den bakker Van
Noort, dc slagerij van den heer A. Hoek.
Om négen uur was men den brond mees
ter.
Burgemeester Ter Laan en alle wethouders
waren op het terrein aanwezig. De oorzaak
van den brand is nog niet bekend. Ook staat
nog niet vast, waar dc brand is begonnen.
HET SPOORWEGONGELUK BIJ
MEPPEL.
IN HOOGER BEROEP WEER EEN
MAAND GEëlSCHT.
Voor het gerechtshof te Leeuwarden is
de zaak behandeld tegen de betrokkenen bij
het spoorweg-ongeluk bij Meppel op 5 Sep
tember 1929. Op den ochtend van dien dag
is de locomotief van den eersten trein naar
Leeuwarden bij de geopende spoorbrug in de
Drentsche hoofdvaart gereden. De brug
wachter had zich vei-slapen en de brug open
laten staan. De seinen stonden onveilig, doch
de machinist had te laat gestopt en de trein
was doorgegleden. Het verkeer is tengevolge
van het ongeval geruimen tijd gestremd ge
weest.
Terecht stonden een 64-jarige hoofd
conducteur te Meppel en een 33-jarige on
dermachinist te Zwoyerkerspel.
De rechtbank te Assen veroordeelde ieder
op 29 November 1929 tot 1 maand hechte
nis. Veroordeelden gingen van dit vonnis in
hooger beroep. Thans werd bevestiging van
het vonnis gevraagd.
DE VERBINDING
AMSTERDAM—ZANDVOORT.
PLEIDOOI IN AMSTERDAM'S KAMER
VAN KOOPHANDEL.
De heer Adolf Bruinsma heeft in de ver
gadering van de Kamer van Koophandel te
Amsterdam een rede gehouden, waarin hij in
het belang van de middenstanders en arbei
ders nog eens gewezen heeft op de noodzake»
lijkheld van een snelle verbinding van Am
sterdam met zijn badplaats Zandvoort en aan
het slot waarvan hij de medewerking van de
leden heeft ingeroepen om de spoorwegen
een snellere en goedkoopere verbinding en
electrificatie te verzoeken.
Pierre de Coubertin:
Het hoofddoel in hel Leven is niet dc
overwinning, maar de strijd; de hoofdzaak
is niet, te hebben gewonnen, maar goed te
hebben gestreden. Deze regelen te propagee-
ren is den weg bereiden voor een krachtiger
en volwaardiger menschdom, dat dientenge
volge scrupuleuzer en genereuzer zal zijn.
MUSSOLINI SPREEKT.
Terwijl de wereld, zij het moeizaam,
Naar 't ideaal van vrede gaat.
Of, mocht u dat te hoopvol lijken,
Tenminste over vrede praat;
Terwijl althans nu geen regeering
Meer welbewust naar oorlog streeft,
Omdat in alle menschenharten
De wensch naar wereldvrede leeft,
Is Mussolini losgebroken
In onvervalschte oorlogstaal
En maakt in zeer gezwollen termen
Een Wapen kletterend kabaal;
Wie ons Italië wil belagen,
- Zoo brult hij, zullen wij verslaan.
Wie ons de vrijheid wil benemen
Maar wie ter wereld denkt daaraan?
Daar staat de machtige dictator
In 't land van blauwe lucht en zon
En briescht van bommen en granaten.
Een zakformaat Napoleon.
Vesuvius kijkt op hem neder,
Zij spuwde nimmer dwazer vuur.
En Don Quichot voelt zich herleven
In die windmolen-strijdnatuur.
Het hoeft ons niet te verontrusten
Dit opgeschroefde strijdgebral
De hondjes die het hardste blaffen
Zijn 't soort dat niet gauw bijten zal.
P. GASUS.
AMY JOHNSON
AANGEKOMEN.
Ecuador vierde deze maand de 100-jarige onafhankelijkheid. Dc republiek Ecuador nas
vroeger een deel van het Inka-rijk. Links het plein der onafhankelijkheid in de hoofd
stad Quito. Rechts president Dr. Isidro Arjora
Zooals wij gisteren reeds in een deel van
de oplage meldden, is Amy Johnson op Ti-
mor geland.
De jonge, dappere Amy Johnson is niet meer
zoek, maar terecht aan de haar bewonde
rende wereld is een pak van het hart ge
nomen!
Sir Alan Cobham die den eersten vlieg
tocht. naar Australië heeft gedaan en die de
eilanden kent waar zij over heenvloog, had
aan de Daily Chronicle verklaard dat hij nog
geen reden voor bovenmatige ongerustheid
zag. Haar route gaat, zelde hij. over een groot
aantal kleine eilanden, en op de meeste er
van is het heel goed mogelijk in het ergste
geval een noodlanding te doen zonder al te
ve§l gevaar.
De plaats op Timor waar Amy Johnson
reeds gisterenavond is geland is de dessa
Haliloelik, niet ver van Atamboea, aldus de
N. R. C.
Hieronder volgen twee telegrammen van
Aneta uit Batavia over haar landing:
Zoo juist komt het bericht binnen, dat miss
Johnson reeds gisteravond een landing bU
Haliloelik, een dessa in de nabijheid van
Atamboea (Timor) heeft verricht.
Nadere berichten omtrent de landing van
miss Johnson bij Haliloelik melden, dat de
landing geschiedde om 10 uur 40 G.M.T. Zij
ging per auto naar Atamboea.
Vandaag keert zij naar Haliloelik terug.
Miss Johson is voornemens aldaar wederom
op te stijgen en naar Atamboea te vliegen.
Omtrent het vertrek van Atamboea is tot
dusverre niets bekend.
Miss Amy Johnson vertrokken.
ATAMBOEA. 24 Mei. (Reuter). Miss Amy
Johnson is heden naar Port Darwin ver
trokken.
Amy Johnson in Australië.
PORT DARWIN. (Noord-Australië). 24 Mei
(Reuter). De Britsche aviatrice Amy John-
i son is hier om 3.55 n.m. aangekomen,
Het Belangrijkste
Geweldige brand in Zaandam.
(Ie blad, le pag.)
De gevolgen van de ministerieele beschik
king inzake de Zendtijdvcrdeeling.
(Ie blad le pag. en 2e blad le pag.)
Amy Johnson in Australië aangekomen.
(le blad, le pag.)
Dc Oostenrijkschc ontwapeningswet bij den
Nationalen Raad ingediend. Schober bijt
van zich af.
(2e blad, le pag.)
Macdonald neemt het werk van Thomas
over. Wending in de Engelsche politiek.
(2e blad, le pag.)
Herdenkingsbijeenkomst voor wijlen Mr.
Troelstra.
(2e blad, 2e pag.)
Intimus: De vergadering der Tweede Kamer.
(6e blad, le pag.),
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Veiligheidsweek.
(le blad, 2e pag.V
T. Nagtegaal (arts)Congres voor geestelijke
hygiëne te Washington. (II).
(3e olad,
Een modepaleis in Haarlem.
(4e blad. le pag.)
Een ambtenaar B. B.: Feesten bij den Sultan
van Pontianak.
(5e blad, le pag.)
De hertog van Berivick en Atba: Heeft Ko-
nina Alfonso een einde gemaakt aan de
dictatuur?
(5e blad, le pag.)
Scriba: Van Amsterdammers die in Haarlem
wonen (III): Zeedijk Rapport.
(5e blad, le pag.)
P. J. Zürchcr: Uit Vergeelde paperassen Uit
de geschiedenis van Nederlandsch-Indië)
XXVIII.
(5e blad, 2e pag.)
K. Pk.; Schatgraven.
(5e blad. 2e pag.)
Biographieën in een Notedop: Jacob Maris.
(5e blad. 2e pag.)
Het lid van het Britsche Lagerhuis, dc Her
togin van Athol: Het Engelsche onderwijs
in de 20ste eeuw.
(5e blad, 3e pag.)
W. M. BekaarVliegende menschen in de
Oostenr\jksche bergen.
(5e blad. 3e pag.)
(Voor de laatste berichten zie men de 2e
pagina van het Eerste Blad.)
MEVR. NAIDOE GEVONNIST.
LONDEN, 23 Mei. (V.D.) Naar gemeld
wordt is mevrouw Naidoc heden wegens het
deelnemen aan den aanval op het zout-
depót van Dharasana tot 9 maanden gevan
genisstraf veroordeeld. Zij is in de nabij
heid van Bombay ondergebracht. Een 250-
tal aanhangers van Gandhi is in honger
staking gegaan.
Bij nieuwe aanvallen op het zoutdepot van
Wadala zijn heden 47 vrijwilligers gearres
teerd. Te Rangoon kwam het tot ernstige
botsingen tusschen stakende dokarbeiders on
een groep Chineezen.
STEMMING OVER DE PRUISI
SCHE BEGROOTING
VERHINDERD.
DOOR OBSTRUCTIE.
BERLIJN. 23 Mei 'V.D.) Doordat de
oppositie in den Pruissischen Landdag zich
bij de eindstemming over de Pruisische be
grooting van stemming onthield, werd het
vereischte quorum niet bereikt en was een
beslissing over de begrooting onmogelijk. De
uitslag werd door de oppositie met gejuich
begroet. De zitting werd verdaagd tot G Juni
aanstaande.
BRONZEN ANKER GEVONDEN
IN HET NEMI-MEER.
ROME, 23 Mel (V.D.) Bij het opgra-
vingswerk In het gedeeltelijk drooggelegde
Nemi-meer heeft men. op een afstand van
ongeveer 200 meter van de plaats, waar c!c
resten van de gallei van Calligula. lagen, uit
den modder een fraai bronzen anker van
ongeveer 3 1/2 meter lengte opgegraven. Te
vens vond men een stuk hennepkabel, dat
oogenschijnlijk nog geheel in tact was. On
der den invloed van de buitenlucht bleek
de kabel echter geheel te zijn vergaan.
KONINGIN-MOEDER TE CULEMBORG
De Koningin-Moeder heeft Vrijdag op haar
doorreis van Brabant naar Soestdijk een
bezoek gebracht aan het St. Eljsabethswees-
huis te Culemborg.
