Drano
Finamcieele Kroniek.
t
N.V. DE KENNEMER BANKVEREENIGING
HOUTPLEIN 8 TELEFOON 13829 (L1Jj;EN) ALLE BANKZAKEN
BINNENLAND
SCHILDERWERK
HAARLEM'S DAGBLAD
DINSDAG 10 JUNI
VIERDE BLAD
1930
De verdere afbrokkeling der koer
sen leidt hier en daar tot nieuwe
financieelc moeilijkheden Af
wezigheid van zaken doet de geld
koersen tot een nieuw laagte-re
cord dalen. De tinprijs lager
dan sinds de laatste zestien jaar.
Verlaging van koperdividenden
Tekort op Staatsbegrootingen
Het euvel der werkloosheid een
indicatie voor toekomstige loons
verlagingen? Het verslag van
de Aku De Duitsché Herstellee-
ning.
Nog altijd dalen de koersen. Het zijn wel
geen groote koersverliezen, welke van dag
tot dag en van week tot week worden ge
leden, maar langzamerhand zijn veie fond
sen teruggevallen beneden het laagste peil,
dat tijdens de beurscrisis van September-Oc
tober 1929 voorkwam. De aandeelen Philips
rijn daarvan een sprekend voorbeeld. Dé
laagste noteering van 1929 was 435; deze
week daalde de koers beneden 380. Aandeel
Jen Margarine Unie-, die in het najaar v.an
1929 een tiefstand van 260 bereikten, zijn ook
vrijwel dat punt weer genaderd, aandeelen
AKU, die zich tijdens de beurskrach nog bo
ven pari konden handhaven, zijn beneden
pari gedaald. Van - de. Cultuurwaarden,
Scheepvaartwaarden e. d. zijn er vele, die
beduidend lager noteeren dan bij de groote
klopjacht op het overmoedig speculanten-
dom. We zien aand. H. V. A. het puikje dei-
cultuurwaarden, thans ca. 450 noteeren bij
een laagsten koers van 545 in 1929. Amster
dam Rubber ca. 130 tegen toen 143, Scheep
vaart Unie 171, toen 180, Stoomv. Maat
schappij Nederland 153, toen' 175, Nederl. Ind.
Spoor 190, toen 220, etc. Zonder groote
schokken voltrekt zich dit afbrokkelings
proces, maar het is duidelijk dat de fond
senhouders nieuwe verliezen lijden en dat
daardoor ook vele bankiershuizen voor
nieuwe moeilijkheden komen te staan,
moeilijkheden, welke men bij het einde van
1929 meende te hebben overwonnen. Wie
na de groote kladderadatsch nog overeind
stond, zoo meende men, zou ook verder
staande kunnen blijven. Maar langzamer
hand ontstaan er bij de kantoren weer
nieuwe zwakke posities, welke moeten wor
den afgewikkeld en waarbij de makelaar
niet tot zijn geld kan komen. Zoo heeft
deze week weer een Amsterdamsche firma
haar beenen uitgestrekt, gelijk men dat
noemt, en surséance van betaling aange
vraagd. En vast staat dat er meerderen
zijn, bij wie zich bedenkelijke verschijnse
len van financieele kortademigheid voor
doen.
Onder zulke omstandigheden Is het ver
klaarbaar, dat elk nieuw symptoom van
malaise de nerveuse stemming van het
publiek verergert en van steunaankoopen
nauwelijks sprake is. Een bewijs van de
groote, zich over alle beurzen uitstrekkende
zakenloosheid zijn de abnormaal lage
geldkoersen. De Prolongatiekoers is deze
week te Amsterdam tot 13/4 pet. gedaald.
Te New-York is daggeld voor VA pet. te
krijgen.
De groote vraag, 'dié nog altijd onbeant
woord blijft, ls hoe lang de economische
crisis, welker bestaan zelfs door de hard
nekkigste optimisten niet meer ontkend
wordt, zal duren. Haar einde is nog niet in
zicht, want op de grondstoffen en produc-
tenmarkten blijkt nog geen prijsredres te
kunnen intreden. In weerwil van de pogin
gen tot aaneensluiting in de rubber- en
suikercultuur, blijft zelfs de geringste prijs
verbetering uit. Voor tin kwam deze week
een noteering voor van 135 Per "ton,
welke de laatste zestien jaar niet is voor
gekomen. Men moet tot 1914 teruggaan om
een lagere noteering te vinden (£120).
Zelfs de best geoutilleerde bedrijven kun
nen bij dezen marktprijs niet meer met
winst produceeren. De koperprijs wordt
op c.a. 13 ct. gehandhaafd, en laat nog
enkele centen winst. Maar scherpe divi
dendverlagingen zijn noodzakelijk. De Ne
vada is van $3 op Si': per jaar gegaan, de
Kennecot van 8 5 op 83, de Utah Copper
van 8 16 op 8 en er zullen meerdere moe
ten volgen, want de cijfers over het eerste
kwartaal wijzen aanzienlijke ontvangst-
verminderingen aan. Men is in de V. S.
over den. economischen toestand nog niet
zonder hoop,, maar zingt toch reeds heel
wat tonen lager dan een half jaar geleden.
Het kan ook niet anders of de groote kapi
taalverliezen in Europa en de daaruit
voortspruitende vermindering der koop
kracht moet op het bedrijfsleven der V. S
terugslaan. Meer en meer begint het er
op te lijkon. dat. de wereld zich zal moeten
aanpassen bij een „Umwertung aller Wer-
te", waaruit nog veie moeilijkheden kunnen
ontstaan.
Een der voornaamste problemen, welke
door haar worden geschapen, is die der
werkloosheid. Dit evel treedt in steeds
scherpere vormen aan den dag, hier te
lande zoo goed als in Engeland en Duitsch-
land, waar de regeeringen er de handen mee
vol hebben. Want steun van regeerings-
wege wordt door de minder ruim vloeiende
hulpbronnen van den Staat allengs onmo
gelijk. In Engeland zit men met een tekort,
in Duitschland is het evemticht der be-
grootïng ook reeds weer zoek geraakt en ver
zwaring van den belastingdruk is een mid
del, dat erger is dan de kwaal. Als eenig
remedie blijft er dus alleen een inkrimping
der uitgaven over. Dat geldt niet alleen
voor Staten en Gemeenten, het geldt ook
voor particuliere bedrijven. De rationali
satie alleen kan hier niet baten, zoodat op
andere wijze de bedrijfskosten zullen moe
ten wouden verminderd. Zal dit kunnen
geschieden zonder te tornen aan loonen,
werktijdenbesluit en dergelijke heilige huis
jes der sociale wetgeving? Die vraag is
thans van overwegende beteekenis. Want
als men haar ontkennend beantwoordt, zal
men zich moeten voorbereiden op een lang
durige periode van socialen strijd. Hier en
daar is die reeds begonnen met een collec
tieve staking van fabrieksarbeiders als ge
volg van een voorgestelde loonsverlaging.
En komt er in den internationalen handel
niet spoedig een redres, dan staat ons nog
een en ander van dien aard te wachten.
De beurs geeft er zich dan ook reken
schap van, dat de bedrijfswinsten den
eersten tijd ook in de Nederlandsche in
dustrie gering zullen blijven. Het jaarver
slag van de AKU, het groote Europeesche
kunstzijde concern, wijst daar ook op. Men
Is reeds tevreden met de verklaring dat
thans nog met eenige winst kan worden ge
werkt. Overigens heeft het verslag geen
slechten indruk gemaakt, omdat de balan
sen van het concern blijkbaar grondig zijn
herzien en er in de activa eerder een stille
reserve, dan een onzichtbaar verlies aanwe
zig is. Maar ook bij de AKU staat men voor
dc moeilijkheid, dat de loonen in België,
Italië en Frankrijk zooveel lager zijn dan
hier.
Op de obligatiemarkt zijn de lage geld
koersen van weinig invloed. De Duitsché
Herstelleening zal nu dan toch haar beslag
krijgen. In Frankrijk, waar de inschrijving
op S 80 millioen het eerst wordt geopend en
de emissiekoers op 98 pCt. is vastgesteld,
zal men allicht een succes kunnen behalen,
omdat het rendement daar in het alge
meen lager is dan in de overige landen van
Europa. Maar groot lijkt ons het enthousias
me voor deze millioenenleening toch niet!
LETTTNGA.
(Adv. Ingez. Med.)
HEVIGE BRAND TE LEERDAM.
HOOI PERSERI J AFGEBRAND.
Zaterdagnacht omstreeks half twee werd
een hevige brand ontdekt in de hooiperserij
en opslagplaatsen van de N.V. „De Be-
•rendrecht" te Leerdam. Ofschoon de motor
spuit onmiddellijk ter plaatse was kon men
niet beletten, dat het complex tot den
grond toe afbrandde. Het apart staande
kantoorgebouw alsmede de woning van den
bedrijfsleider, bleven gespaard. Alles was
verzekerd, met uitzondering van een auto,
toebehoorend aan den directeur der maat
schappij, den heer J. Fledderus. Omtrent
de oorzaak tast men in het duister. Hooi-
broei acht men buitengesloten, eigenaardig
is het, dat het groote complex één vuurzee
was, toen de brand ontdekt werd en dus
niet na te gaan fs, in welk gedeelte de brand
ontstaan is. De politic is nog met haar on
derzoek bezig, zoo meldt de Tel.
GééN REGEN;
MISSCHIEN WEL VANDAAG.
Zooals bekend zou Zaterdagmiddag tusschen
twee en zes uur de regenmaker, de heer
Veraart, zijn proef voor het verwekken van
neerslag herhalen en wel ditmaal in den
driehoek Schellingwoude—Pampus—Muider-
bere Op grond van de ingekomen weerbe
richten besloot de heer Veraart echter de
proef niet te doen doorgaan, aangezien geen
bewolking van eenige beteekenis kon worden
verwacht.
Ook van dit uitstel zal echter geen afstel
komen, aangezien heden. Dinsdag, de proef
bij gunstige bewolking zou worden herhaald.
DE
,JOHAN VAN OLDEN-
BARNEVELT".
TE BATAVIA BINNENGELOOPEN.
Vrijdag om acht uur is het mailstoomschip
„Johan van Oldenbarnevelt" der Stoomvaart
Maatschappij „Nederland" op zijn eerste reis
naar Indië te Batavia blnnengeloopen. Er
was zeer veel belangstelling van de zijde van
het publiek. Aan boord werd een keurig
ontbijt geserveerd, waarbij de vertegenwoor
digers der Bataviasche en Bandoengsche
pers aanzaten. Vervolgens werd aan boord
een ommegang gehouden, waarbij de schit
terende inrichting en kunstvolle afwerking
de algemeene bewondering opwekten. Ten
slotte werden door vertegenwoordigers der
maatschappij en van de pers radio-telefoni
sche gesprekken gevoerd met opvarenden
van de „Christiaan Huygens", ter reede van
Semarang.
EINDE VAN DE SCHATGRAVERIJ
GEEN VERGUNNING MEER.
Door B. en W. van Zaandam is besloten
geen vergunning meer te verleenen tot
voortzetting van het graven naar schatten
in den Zaandamschen grond. De doortocht
van den weg van den Zuiddijk naar de Klans
Katerstraat laat verder graven niet toe.
Men heeft nu 51 dagen gegraven en zeven
groote en eenige kleinere kuilen gedolven
zonder resultaat.
OVERDRACHT VAN ..SORGHVLIET'
AAN DEN STAAT
De symbolische levering van het landgoed
..SorghvheC te 's Gravenhage aan den Staat
heeft Vrijdag plaats gehad door de overhan
diging van een zilveren sleutel van het in-
rijhek aan den minister door den oudsten
zoon van mr. A. E H. Goedkoop.
Het is de bedoeling den toegang tot het
wandelpark te verlenen op kaarten.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
60 Ct». per regel.
VRAAGT VOOR UW BINNEN- EN BUITEN
FIRMA J. HEYDANUS Zn
KONINGSTRAAT 25 PARKLAAN 60 rd
Tel. 11361 van 8—12 en 1^ 5. Zaterd. 8-1
Dr. H. NANNING's
§U I WA TANDPASTA
n I VA*25&75cp.tube
reinigt mond en tanden.
ERNSTIG AUTO-ONGEVAL.
VIER GEWONDEN.
Zaterdagmiddag ongeveer half vier is, zoo
meldt de N. R. Crt., op den rijksstraatweg
tusschen Nijkerk en Putten een ernstig auto
ongeluk voorgevallen. Een met groote snel
heid uit de richting Putten komende auto
reed, door tot dusver onopgehelderde oor
zaak tegen een boom. De voor in den auto
zittende heer en dame werden vreeselijk ge
wond, de twee achterin zittende militairen
uit het garnizoen Harderwijk, die vermoe
delijk gevraagd hadden een eind mee te mo
gen rijden, zooals dat Zaterdagmiddags her
haaldelijk gebeurt, werden eveneens ernstig
gewond. Een hunner vloog door den kap
van den auto. Alle vier personen werden be
wusteloos aangetroffen. Na voorloopig te
zijn verbonden werden de slachtoffers in
zeer ernstigen toestand naar Amersfoort
vervoerd.
Op den bestuurder werd een rijbewijs ten
name van W. S. v. d. Kroft te Rijswijk iZ.H.)
gevonden. De geheel vernielde auto droeg
het nummer H 60141. De namen van de mi-
liairen waren nog onbekend.
EEN NATUURMONUMENT
HET GOOI?
IN
PLAN TOT AANKOOP VAN RUIM
1500 H.A. HEIDETERREIN.
De Commissaris der Koningin in Noord-
Holland. jhr. mr. dr. A. Röell, heeft, naar
het Vad. meldt, namens de provincie, de
stad Amsterdam en de Gooische gemeenten
aan den voorzitter van Stad en Lande van
Gooiland, den heer E. Luden, het volgende
aanbod gedaan:
Do genoemde instanties koopen van Stad
en Lande van Gooiland tegen een prijs van
2 millioen ca. 1548 heideterreinen met de
bedoeling deze in een stichting te brengen
en als natuurschoon te bewaren.
Een commissie uit het bestuur van Stad
en Lande heeft dit aanbod getoetst in ver
band met de Erfgooierskwestie en In een
voltallige bestuursvergadering is dit aanbod
uitvoerig besproken.
Over den koopprijs werd geen beslissing
genomen; men heeft besloten zich te bera
den over drie voorwaarden, waarvan een de
meerderheid moet behalen wil het plan kans
van slagen hebben, n.l. kapitaalsuitkeering
aan de leden van Stad en Lande; wetswij
ziging waardoor winrftuitkeering ad 20 pCt.
mogelijk is of geheele ontbinding van Stad
en Lande.
Na ruggespraak met de leden zal men de
volgende maand weer bijeenkomen.
A. PLESMAN OVER HET
NIEUWE VLIEGVELD.
DOOR DE K. L. M. ZEER GEWENSCHT.
In een persconferentie heeft Vrijdag de
heer A. Plesman, directeur van de K. L. M.,
zijn meening uiteengezet, over het gemeen
schappelijk vliegveld van Den Haag en Rot
terdam. De heer Plesman juichte de stich
ting ten zeerste toe, betreurde alleen, dat
het zes jaar heeft moeten duren, alvorens
het besluit genomen kon worden. De verlo
ren gegane tijd is amper meer in te halen.
De heer Plesman schetste het belang van
een vliegveld voor beide steden en tegelijk
voor het industriegebied langs den Nieuwen
Waterweg en voor het Westland. de dichtst
bevolkte streek van ons land. Hij noemde
Rijksexploitatie niet juist.
De heer Plesman bestreed voorts, dat Ne
derland met één centraal vliegveld voor de
vier groote gemeenten bij Oudshoorn zou
kunnen volstaan. Het verkeer te land is
daarop niet ingesteld.
Hij voegde er aan toe. dat Waalhaven
door de slechte verbindingen vrijwel waar
deloos is voor de buitenlandsche maatschap
pijen.
KINDERVERLAMMING TE
GOUDA.
DRIE NIEUWE GEVALLEN.
De kinderverlamming blijft zich te Gouda
gestadig uitbreiden. Gisteren zijn drie nieuwe
gevallen waargenomen waarmee het totaal
aantal is gestegen tot tien. Nieuwe sterfgeval
len hebben zich niet voorgedaan.
De ziekte heeft een vlug verloop, schrijft
het Hbld. Een der overleden kinderen ge
voelde zich om half zeven 's avonds niet wel
en den volgenden morgen om half acht was
het reeds gestorven. De gewone symptomen
van de ziekte zijn vermoeid uiterlijk, koorts,
sterk transpireeren en soms ook onpasselijk
heid. Het is van het grootste belang ln dit
starium de ziekte te herkennen, omdat het
dan nog mogelijk Ls door een spoedige behan
deling met een serum de verlamming te
voorkomen, of deze tc beperken.
De in Gouda waargenomen gevallen be
treffen Spinale kinderverlamming die van
het ruggemerg uitgaat. Men houdt het niet
voor onmogelijk dat er nog tal van kinderen
rondloopen die de kiemen van de uiterst
besmettelijk gebleken ziekte bij zich dragen.
Tot nu toe heeft men den besmettingshaard
nog niet kunnen opsporen. Of er kans be
staat op groote uitbreiding, valt blijkens er
varingen elders opgedaan, niet te zeggen.
Het Volk meldt;
De gevallen van kinderverlamming te
Gouda hebben zich met drie uitgebreid,
zoodat er zich tot dusverre tien gevallen heb
ben voorgedaan, waarvan drie met doode-
Ujken afloop.
Er wordt geadviseerd, om geen rauwe
vruchten en rauwe groenten, zooals sla. te
eten en geen ongekookt water te drinken.
SMOKKELARIJ AAN DE
LIMBURGSCH-DUITSCHE GRENS
EEN ACHTERVOLGING
De Tel. verneemt uit Roermond:
De smokkelhandel tiert de laatste maan
den weer welig aan dc Llmburgsch-Duitsche
grens. Werd tot voor korten tijd hoofdzake
lijk koffie gesmokkeld, thans schijnen ook
andere levensmiddelen over de grens ge
bracht tc worden.
Evenals tijdens den oorlog Is ook thans
Venlo het centrum van den smokkelhandel
waarbij men zich voornamelijk toelegt op
het smokkelen van koffie. Deze wordt in
groote hoeveelheden tot nabij de grens ge
voerd en aldaar in keeten en somstljds in
bosschen verborgen om, als de gelegenheid
gunstig is over de grens te worden gebracht.
Tijdelijke winkels, tusschenhandelaren. dra
gers, deze iaatsten meestal van Duitsché na
tionaliteit, allen zijn weer present.
Ook in midden-Limburg en wel voorname
lijk op de z.g. Mijnweg en te Koningsbosch
onder de gemeente Echt neemt de smokkel
handel geweldig toe. Door de hooge Duit
sché rechten wordt thans zelfs tarwe en rog«
ge gesmokkeld. Doordat de Nederlandsche
grensbeambten tegen velen dezer smokke
laars niet behoeven op te treden, omdat de
meeste dezer artikelen vrij kunnen worden
uitgevoerd, hebben de Duitsché beambten de
handen vol werk. Daaraan zal het dan ook
wel zijn toe te schrijven, dat zij somstijds
vlug van hun vuurwapenen gebruik maken
Bij Koningsbosch ging hun ijver zelfs her
haaldelijk zoo ver. dat zij tot op Nederlandsch
gebied de smokkelaars achetrvolgen.
Dezer dagen vluchtte een Duitsché grensbe
woner. die een zak tarwe over de grens
trachtte te brengen op Nederlandsch gebied,
toen hij door een Dultsch douane-beambte
werd aangehouden. Hoewel hij de tarwe ach
terliet achtervolgde de Duitscher hem een
eindweegs op Nederlandsch gebied, en lostte
aldaar eenige schoten op don vluchteling,
zonder dezen echter te treffen. Eenige re
volverpatronen werden later door een kom
mies aan deze zijde van de grens gevon
den.
DE INDISCHE ZENDTIJD.
HET ANTWOORD DER OMROEP-
VEREEN1GINGEN.
Men zal zich herinneren, dat dc Radioraad
aan de verschillende omroepverenigingen
verzocht heeft, het oordeel te vernemen in
zake het voorloopig advies aan de regeering
inzake den Indlschen zendtijd.
Daarbij werd o.m. voorgesteld, dat de
Phohi 61,5 procent zou besteden voor uitzen
dingen van ontspannenden aard, waaronder
te begrijpen een hoogstaand muziekprogram
en nieuwsberichten. De N-C.R.V. en K.R.O.
zouden 10 pCt. krijgen voor uitzendingen
van religieuzen en stichtelijken aard, geën
cadreerd door daarmee harmonieerendc
muziek.. Ook de V.A.R.A. zou 10 pCt. krijgen,
te besteden voor uitzendingen van cultu-
reelen aard.
Het Hbld. verneemt thans, dat de V A.RA.
hiermede accoord gaat.
De Ver. van Liberale Radio-Amateurs gaat
hiermede niet accoord. In haar antwoord
spreekt zij als haar meening uit, dat het van
groot bolang .geacht moet worden, dat eerst
nog het advies van de Indische Regeering
en van den Volksraad worde. Ingewonnen.
To: zoo lang acht men het wenschelijk de
Phohi de beschikking over den zender te
laten.
De VPRO. heeft zich op het standpunt
gesteld accoord te kunnen gaan met dc
voorgestelde 3 5 pCt. De vereeniging gevoelt
echter niets voor een sectarischen omroep
voor lndie, evenmin als voor Nederland.
De Ned. Clir. Radiovereeniglng kan hier
mede niet accoord gaan. Deze vereeniging
wenscht wel mede te werken aan een natio-
nalen omroep, doch niet aan een h-i. on
billijke verdeeling, zooals die thans ls voor
gesteld.
De Kath Radio Omroep heeft nog geen
beslissing genomen. De K RO. wenscht eerst
verdere adviezen af te wachten van voor
aanstaande Indische katholieken uit dc
politieke en sociale beweging.
De Rad;oraaa had verzocht het oordeel
vóór 30 Mei j.i. te ontvangen.
Het Hbld. verneemt, dat in de vergadering
van j-1. Donderdag van du college de-ze zaak
een onderwerp van bespreking heeft uitge
maakt. Tot een definitief besluit is het ech
ter niet gekomen.
DE RADIORAAD.
TWEE LEDEN NEMEN ONTSLAG
Naar de Standaard verneemt, hebben in
verband met de beslissing van den minister
tot verdee'ing van den zendtijd, de leden
van den Radioraad dr. Posthuma, oud
minister van arbeid, en mr. A. Philips, oud
gezant der Nederlanden bij de Vereenigde
Staten, aan de Koningin hun ontslagaan
vrage als leden van den Radioraad ingediend.
Over hun vervangers is nog geen beslis
sing genomen.
De N.R C.t. zegt van dit bericht;
Wat de Standaard als motief noemt ls,
naar men ons mededeelt, onjuist. Dr. Posthu
ma heeft bedankt wegens drukke bezig
heden en mr. Philips heeft gemeend voor den
Radioraad te moeten bedanken naar aan
leiding van zijn benoeming tot commissaris
van het Philiprconcern te Eindhoven.
IN VIJF JAAR 21 MAAL LATEN
GIJZELEN.
„GIJZELING VOOR DORGELO EEN
NORMAAL MIDDEL GEWORDEN."
De eere-raad. bestaande uit de heeren H.
Diemer te Rotterdam, mr. J. Drost te Rot
terdam en D. van Staveren te s Gravenhage
heeft in zijn reeds door ons vermelde uit
spraak in het gijzelingsgeval Dorgelo te
Gouda, geconstateerd, dat de heer Dorgelo
in den korten tijd van 5 jaar 21 maal het
middel van gijzeling heeft doen toepassen.
Dit getal noemt de raad ontstellend groot.
Vcor den heer Dorgelo schijn: gijzeling een
normaal m;ddel :e zijn geworden.
Ook in het geval Duyvestein had Dorgelo
wellicht niet mogen gijzelen; cat hij niet
reeds lang vóór 3, Maar: 1930 de gijzeling
heeft opgeheven, moet de commissie ernstig
afkeuren.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Ct*. per regel.
IM
Jn gifn buTiloudlng nht-
br««kt rrn wJirrlnjing,
In g«*n huishouding nuig
0 R A N O" on<hr»k*n.
M*c Dn no Wunl U irli,
tonder hulp v»n een lood-
gi«ter. verttopte water
leidingen vrflmaken
Hovendien voorkom»
het eegelmatig gebruik
van Drano xulke onaan
gename verat opnlngen
Prane. I« abtoluut on-
achadrliik voor rmalttc,
ponelrir) «o leidingen
Cincinnati U.S.A.
Prmsenorachl 618 Amsterdam
Tc HAARLEM o.a. verkrijgbaar biiN.V. Ijzer»
handel v.h. Giebels Co.. Ged. Oude Gracht 57
J. P. Karthaus. Groote Markt S; W. C. I.asschuit,
Groote Houtstraat 155; G. Schous, Ged. Oude
Gracht 30: te HEEMSTEDE: T. de Carpcnticr,
Camplaan; Jac. van Noort, 29 Raadhuisstraat.
MR. B. C. J. LODER OVER „INTER.
NATIONAAL RECHT EN
TOEKOMST".
NOENMAAL VAN DEN NEDERL.
JOURNALISTENKRING
Vrijdagmiddag heeft ln hotel
Paulez te 's-Qravenhage het noen
maal plaatsgehad, dat de Nederlandsche
Journalistenkring aanbood aan den heer mr.
B. C. J. Loder. oud-president van en rechter
in het Permanente Hof van Int. Justitie, die
rich bij de eerstvolgende benoeming niet
meer herkiesbaar stelt.
Het Krlngbestuur en de plaatselijke cn ge
westelijke vereeniglngen waren ruim ver
tegenwoordigd. De voorzitter van den Neder-
landschen Journalistenkring hield tot mr.
Loder een toespraak, waarin hij hem schet
ste als den strijder voor het Recht en her
innerde aan rijn overwinning Inzake de toe
treding van Engeland tot de clausule, die de
mogendheden verplichten zal tc verschijnen
voor het Permanente Hof van Internationale
Justitie ook al waren zij niet met hun eigen
goedkeuring gedagvaard.
In den loop van het noenmaal hield mr.
Loder zijn rede over „internationaal recht
een toekomst."
Hij herinnerde er aan, dat Huig dc Groot
wel de grondlegger is van het internationaal
recht, maar dat het na hem niet toegepast
werd. In spreker's studententijd was er zelfs
nog geen sprake van dc studie er van Mr-
Loder ging na wat zijn leermeester A-ser in
dezen baanbrekend werk gedaan heeft. Spr.
herinnerde voorts aan de daaruit gevolgde
conferenties, de Eerste Vredesconferentie
van Czaar Nicolaas in 1899. Deze conferentie
regelde oa. de arbitrale rechtspraak. Op rie
tweede conferentie regelde oa. dc arbitrale
rechtspraak. Op de tweede conferentie van
1907 werd het werk voltooid.
Den oorlog van 1914 noemde spr dc grootste
collectieve misdaad, en het vredesverdrag
een monument van onkunde en onverstand,
een monument van haat. een onuitvoerbaar
stuk. Mr. Loder schetste hoe na dc mLslukte
pogingen van voor den oorlog daarna het
Cour Permanente de Justice Internationale
geboren werd uit de behoefte aan een
rechtsinstituut boven de strijdige sferen van
recht en souvereiniteit der volken.
In een door spr. geleide conferentie in
1920 op initiatief vnp minister Van Karne-
bcek met de Scandinavische en Zwitsersche
landen bijeen geroepen, kwam het plan tot
stand. Op geestige wijze vertelde spr. hoe hij
met het plan op reis ging en hoe het resul
taat was, dat in Juli de tien juristen te Den
Haag bij elkaar kwamen. De leden werden
om de politiek uit te sluiten gekozen door
Conseil en Assemblée van den Volkenbond,
den eersten keer is dit gelukt, doch spr. vroeg
zich af of het bij de tweede verkiezing in
September van dit jaar weer zal gelukken.
Of het middel voldoende ls om de politiek
te weren uit het recht, is nog een open vraag,
zei spr., die verder uiteenzette, hoe de
Staten in den Conseil aanvankelijk niet kon
den toegegeven, dat er een hoogere macht Js
dan dc .souvereiniteit der staten, zoodat zij
het Hof slechts als een arbitrage-Instituut
konden beschouwen. Doch de kleine staten
hebben gedaan weten te krijgen, dat de
clause facultative in het protocol werd op
genomen. met de verplichting tot verschij
ning. en deze kondigde, aldus sprden mor
gen aan, en die morgen is gekomen reeds na
negen jaren. En wat zijn negen Jaren in de
wereldgeschiedenis? Land voor land tecken-
de het protocol.
Er is thans .een gerecht boven en tusschen
de staten en als alles teniet gaat 2al het
Recht nog daar staan als de poolster aan
den hemel, want het Recht ls eeuwig, is deel
van de wereldorde.
Spr. weerlegde tenslotte een aantal grie
ven tegen den Volkenbond. De souvereine
Staten weten niet eens dat de souvereiniteit
al aan het afbrokkelen is. zei hij.
Mr. Loder besloot met eenige toepasselijke
citaten aan tc halen, op den morgen, die
zeker komt na den nacht.
Er volgde op zijn rede een langdurig ap.
plaus, en de heer Hans zegde mr. Loder
dank voor zijn rede. die hij een hoogtepunt
in de geschiedenis van den Kring noemde.
