BUITENLAND
HET BEZUINIGINGSPROGRAM VAN
HET DUITSCHE KABINET.
De gebeurtenissen in China.
AGENDA
HAARLEM'S DAGBLAD MAANDAG
TWEEDE BLAD
JUNI 1930
Een onheilspellende boodschap aan de
ambtenarenklasse.
Is Tsjang Kai Sjek al afgetreden
Het winstgevende bedrijf: Oorlog!
het belangrijkste; nieuws.
Het Duitsche kabinet heeft thans vol
gens een telegram in de Tel een bezuini
gingsprogram gepubliceerd, dat aan den
Rijksdag zal worden voorgelegd en dat hoofd
zakelijk neer komt op de klasse der ambte
naren, het omvat de volgende punten:
1. Gedurende een periode van vijf jaar zul
len geen nieuwe ambtenaren worden be
noemd.
2. Verlaging en geleidelijke opheffing van
alle bestaande plaatselijke ambtenaarstoe
slagen.
3. Verkorting van het verlof.
4. Ontslag van vrouwelijk personeel inge
val van huwelijk.
5. Bij de bepaling van het pensioen zal de
wachtgeldtijd niet meetellen.
6. Verhooging van de ouderdomsgrens van
65 tot 68 jaar.
7. Vermindering van het pensioen en ver
vallen van weduwenuitkeering, indien de we
duwe een eigen salaris of pensioen geniet.
8. Een algemeen verbod van salarisverhoo-
ging voor het rijk, de landen en gemeenten,
waarbij de rijksminister van Financiën het
recht verkrijgt de salarisregelingen der ge
meenten te controleeren.
Zooals men ziet heeft het kabinet wel zeer
drastische maatregelen voorgesteld die uit
sluitend het ambtenarencorps aangaat. Geen
prettige mededeeling voor de betrokken groe
pen! Het voorstel zal zonder twijfel op de
noodige tegenkanting in den Rijksdag stui
ten. z
De Japansche bladen publiceeren een be
richt, dat evenwel nog niet van andere zijde
is bevestigd, volgens hetwelk maarschalk
Tsjang Kai Sjek zijn functies heeft neerge
legd.
Hij zou van plan zijn zich zoo spoedig mo
gelijk in te schepen naar de Vereenigde Sta
ten.
Eerst in de komende dagen zou het aftre
den officieel worden bekend gemaakt.
Omtrent de vorming van een nieuw kabi
net onder leiding van Wan Sin Wei wordt
gemeld, dat deze zijn opdracht niet heeft
aanvaard. Hij verklaarde alleen dan een re
geering te kunnen vormen, wanneer een
nieuw kabinet de Kwomintang zou bijeen
roepen. Buitendien verwacht Kwan Sin Wei
de directe afschaffing van het militaire es
kader en een wapenstilstand met de Noorde
lijken.
Geruimen tijd geleden scheen het dat
China zijn man gevonden had. De volgeling
van den grooten nationaal-communist San
Yat Sen, Tsjang Kai Sjek, kreeg na een ver
woeden strijd met de Noordelijken (Tsjang
Tso Lin) eindelijk de definitieve macht in
handen, en het scheen dat China na den ge-
heimzinnigen dood van den Noordelijken ge
zaghebber een periode van rust tegemoet zou
gaan.
De militaire leiders, voor wien oorlog een
broodwinning was. slaagden er echter in
nieuwe conflicten te scheppen en Tsjang Kai
Sjek moest al weer spoedig naar de wapens
grijpen om het gewonnen gebied te verdedi
gen.
Van het oude ideaal der volgelingen van
China's bevrijder San Yat Sen, kwam niets
terecht en Tsjang Kai Sjek bleek toch ook
niet de man te zijn die China middels een
verstandig en krachtig bestuur uit het moe
ras kon houden.
Het is niet mogelijk om van hieruit ook
maar een eenigermate zuiver oordeel te vel
len over Chineesche toestanden. Doch hoe
dan ook: Tsjang Kai Sjek is aan het eind
van zijn macht gekomen en de veronderstel
ling is wel gerechtvaardigd, dat het winst
gevende oorlogsbedrijf (voor honderdddui-
zenden dollars stellen de Chineesche gene
raals hun troepen immers beschikbaar) één
der hoofdredenen is van de hardnekkige
misère, waaronder het Chineesche volk lei
den moet.
De figuur van Tsjang Kai Sjek is zeer vaag.
Allerlei zonderlinge verhalen omtrent zijn
levenswijze doen de ronde. Het is onmogelijk
om te zeggen wat legende is en wat waar
heid. Dat het met de onbeperkte macht, die
deze jonge opperbevelhebber eens uitoefende
gedaan is, blijkt wel uit de hier bijgevoegde
illustratie: het daarop afgebeelde wand-
scherm werd in Peking's straten tentoonge
steld. Bovenaan op den tempel zetelt Tsjang
Kai Sjek met zijn lievelingsvrouw (in Euro-
peesche kleederdracht)De tempel wordt
geschraagd door de ruggen der soldaten, die
op een voetstuk staan, dat door het lijdende
volk gedragen wordt
Een oud motief, dat voor China nochtans
in ieder opzicht opgaat.
L. A.
Volledige verzoening tusschen
Carol en Helena.
INGEZONDEN MEDEDEELINEEN
a 60 Cts. per retrel.
STDFZUIGERHUIS MAERTENS
BARTEL JORIS STRAAT 16 - TEL. No. 10756
Apex Klop-Veeg-Stofzuigsrs f 175
Prinses Helena van Griekenland die zich
verzoend heelt met koning Carol II en thans
tot koningin van Roemenie is uitgeroepen.
BOEKAREST, 14 Juni (V.D.) Naar ver
nomen wordt is thans een volledige verzoe
ning tot stand gekomen tusschen koning Ca
rol en zijn echtgenoote prinses Helena, sedert
gisteren koningin van Roemenië. Gister
avond zat de geheele koninklijke familie aan
bijeen door Carol gearrangeerden feest
maaltijd in het slot Cotroceni, die het karak
ter droeg van een verzoeningsfeest. De ver
zoening zou geheel zijn geschied op de basis
van de verzoeningspogingen, die zijn onder
nomen door ex-koningin Elizabeth van Grie
kenland.
Madame Loepescoe, die gisteren nog te Lu-
zern vertoefde, was voornemens naar Boeka
rest te vertrekken, waar zij Zondagavond
hoopte aan te komen. Zij verklaarde, dat zij
geen ander plan had, dan als gewoon parti
culier persoon kalm te Boekarest te wonen.
Een conflict in Memel.
Het standpunt van Litauen. volgens het
welk ambtenaren der centrale Litausche re
geering in het Memelgebied niet voor de
rechtbank te Memel kunnen worden gebracht
doch uitsluitend voor een Litausche recht
bank, heeft heden te Memel tot een opzien
barend incident geleid.
Eenigen tijd geleden was een Litausch
ambtenaar, een zekere Garwinnus, wegens
verduistering tot twee jaar gevangenisstraf
veroordeeld en in de gevangenis te Memel
gedetineerd. De Litausche regeering trachtte
de uitlevering van Garwinnus te verkrijgen,
doch dit verzoek werd van de hand gewezen.
Hedenmiddag nu verscheen voor de gevan
genis een afdeeling zwaargewapende solda
ten, aangevoerd door officieren. Twee offi
cieren verschaften zich toegang tot het ge
bouw en arresteerden er de beambten en den
directeur, waarna zij zich in het bezit der
sleutels stelden. Daarop begaven zij zich naar
de cel, waar Garwinnus was opgesloten,
maakten zich van hem meester en vertrok
ken vervolgens met hem.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN k 60 Ct». per regel.
MEUBELEN
Levering direct aan particulieren, met uitschakeling van den tusschenhandel.
Dressoir, Tafel, 2 Fauteuils cn 4 Stoelen, moquette, Gld. 80—mooi Q. A Bi ffet. bolle deuren,
Gld. 62.50; Linnenkasten Gld. 45-—: dric-dcclig gegarandeerd prima Java Kapok Bedstcl Gld. 65.—
Salon- Huis- en Slaapkamermeubelen, Dekens, Karpetten enz.
Alles MET DRIE JAAR SCHRIFTELIJKE GARANTIE. PRIMA AFWERKING.
NED. MEUBEL-INDUSTRIE „NEMI".
Modelkamer, voor Haarlem: KONINGINNEWEG 18.
Dr. Matsjek vrijgesproken.
BELGRADO. 14 Juni Het gerechtshof
tot bescherming van den staat heeft heden-
namiddag vonnis geveld in liet proces tegen
der. Kroatischen leider Dr. Matsjek c.s. Bij
het begin der zitting deelde de president
mede. dat een deel der verdachten, nl. tien
van de 24, vrijgesproken werd. Tot hen be
hoort ook Dr. Matsjek.
Van de overigen werd Bernaditsj, die als
leider der terroristische organisatie werd be
schouwd. tot 15 jaar gevangenisstraf veroor
deeld, de tweede voornaamste verdachte
Hadjija tot vijf jaar, twee andere tot tien
jaar en de vroegere afgevaardigde der Kroa
tische boerenpartij Jelasitsj tot drie jaar. De
veroordeelden kunnen niet in hooger beroep
gaan.
Het nieuwe Roemeensche
Kabinet.
BOEKAREST. 13 Juni (B.T.A.) De re-
geering is gevormd.
Manioe wordt minister-president. Mironesco
minister van buitenl. zaken, Vaida Voivod
van binnenl. zaken en generaal Condesco
van oorlog.
Geen herziening van den
8-urendag.
De beheersraad van het Intern. Arbeids
bureau is bijeengekomen om een besluit te
nemen in zake het voorstel der Zweedsche
regeering om de herziening van de conven
tie van Washington op den achturendag
aan de agenda van de intern, arbeidsconfe-
rentie van 1931 toe te voegen, na eerst de re
geeringen hierover te hebben geraadpleegd.
Opvallend was het, dat de Engelsche regee
ring zich hier onthield, hoewel een wetsont
werp tot ratificatie bij het Engelsche parle
ment is ingediend.
Zooals te begrijpen was. verklaarden de
werkgevers zich voor herziening der conven
tie. De Engelsche werkgevers-gedelegeerde,
Forbes-Watson, noemde de conventie een te
vroeg geboren kind. dat wat zuivere lucht
dringend noodig heeft, hetgeen Thomas, dien
hij de baker van het kind noemde trachtte te
verhinderen. Daarom moeten de ouders, d.w.
z. de regeeringen, geraadpleegd worden over
de vraag of het kind niet uit handen van
de baker naar den dokter overgebracht moet
worden.
Thomas hield een krachtig pleidooi tegen
herziening. Het Zweedsche voorstel werd
daarop met 137 stemmen en 2 onthou
dingen verworpen. Het rapport van Thomas,
in zake de toepassing der conventie wordt
dus zonder raadpleging der regeeringen naar
de conferentie van 1931 gezonden, die dan
met 2/3 meerderheid nog het recht heeft tot
herziening te besluiten, aldus de Tel.
SCHOBER PAKT UIT.
De Neue Freie Presse bevat een artikel van
den Bondskanselier dr. Johann Schober, ge
titeld „Pinksteren 1930". Om twee verschil
lende redenen wekte dit artikel een nog niet
tot rust gekomen sensatie, aldus de NR.C.
In de eerste plaats is het reeds een ongewoon
iets, dat een staatsman van de gezaghebbende
positie, welke Schober inneemt, met zoo on
beschroomde openhartigheid en duidelijk
heid de vraagstukken, die in de politiek van
vandaag actueel zijn, in het openbaar be
handelt. Maar in de tweede plaats geeft de
heer Schober in zijn artikel uiting aan een
pessimisme dat in lijnrechte tegenstelling
is met zijn spreekwoordelijk geworden opti
misme.
Dr. Schober begint zijn artikel met te con-
stateeren, dat de jongste dagen en weken
het voor de Oostenrijksche geschiedenis be
droevende feit hebben geopenbaard, op hoe
weinig zin voor rechtvaardigheid en op hoe
weinig vaderlandsliefde, politiek inzicht en
zelfbeheersching het politieke leven van
Oostenrijk kan bogen. Na in korte trekken
te hebben geschetst wat zijn regeering. die
nu 7 1 2 maand het roer in handen heeft, in
dien tijd heeft gepresteerd en voorbereid,
richt dr. Schober zich op scherp-polemische
wijze tegen den directeur-generaal van de
Oostenrijksche Alpinen Montangesellschaft,
dr. Anton Apold. den leider der Oostenrijk
sche z.g „Schwerindustrie".
Dan wendt Schober zich tegen de leiders
van de Burgerwachten en constateert dat
dezen op gewelddadige wijze een wijziging
van de Grondwet, en van alle grondslagen
waarop het openbare leven berust, willen
doorzetten, bij welk streven zij er niet tegen
op zien de regeering verdacht te maken.
Ten slotte rekent Schober met de parle
mentaire obstructie van de sociaal-demokra-
ten af en concludeert, dat men hier met
een verwoest-ingswerk te doen heeft, dat
binnen weinige minuten bloeiende culturen
in blinde verwoestingsdrift vernietigde.
Schober zegt woordelijk: ..Wanneer het op
den akker opkomende zaad den eenen dag
door een groep onverantwoordelijke men-
schen wordt vertrapt en den anderen dag de
cavalerie van de tegenpartij op dit veld haar
rlj-oefening houdt, dan moet men zich niet
MAANDAG 16 JUNI
Gem. Concertzaal. Propaganda-feestavond
van de V. A. R. A- 8 uur.
Palace: „Het spook van de Opera". Too-
neel: Goyo Matsu en assistente. 8.15 uur.
Luxor Theater: „Blanke Duivels" en ..Van
Hel tot Paradijs". Tooneel: Plet Groenendaal
8 15 uur.
Rembrandt Theater: „Huwelijk in Holly
wood". Tooneel: 5 Carras 7 en 9 15 uur.
Standaard Theater: ..Artikel 232" en „De
Spookauto'Tooneel: Michel Swaab. 8.15 uur
DINSDAG 17 JUNI
Groote Kerk. Orgelbespeling. 8.15—9.15 u.
Gouvernementsgebouw, Dreef 3. Eerste zit
ting Provinciale staten van Noord-Holland.
11-30 v.m.
Remonstrantenhuls Wilhelminastraat 22.
Ned. Ver. van Spiritisten „Harmonia"
Voordracht K. H. Noest Jr. 8 uur nam.
Bioscoopvoorstellingen.
Teyler's Museum. Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur, behalve s Maan
dags, toegang vrij.
Haarlemmer mi ee r. Raadsvergade
ring. 2 uur nam.
erover verwonderen, dat op dezen bodem
geen graan meer groeit, en ook geen gras
meer kan gedijen. Dr. Schober spreekt ton
slotte de hoop op een pinksterwon der uit.
waarbij de heilige geest misschien ook de
politici zal voorlichten en overtuigen van de
noodzakelijkheid, de partijpolitiek aan de
economische belangen ondergeschikt, te
maken. Hij zegt ten slotte: „wee hem, die de
teekens van den tijd niet verstaat."
NACHTELIJKE FILMTOONEELEN
IN HYDE PARK.
(Van onzen Londenschen correspondent).
Hyde Park heeft verscheidene spannende
tooneelen gekend maar zeker nooit iets dat
kan worden vergeleken met de wonderbaar
lijke gebeurtenissen, die er zich nu in den
nacht voordoen. Het Park wordt nu ge
bruikt voor scènes in het filmspel ..Escape",
ontleend aan het tooneelstuk van Galswor
thy van dien naam. Dit stuk zal in de film
bewerking weinig of niets verliezen; want
het was in oorsprong al film-achtig, episo
disch. Filmmakers beginnen niet zelden hun
werk met het einde van een verhaal. Dat
was ook deze week in Hyde Park het geval,
toen de laatste stadia van de hachelijke
avonturen van den vluchtenden gevangene
in beeld werden gebracht. Die gevangene
wordt uitgebeeld door dien meest geliefden
der Lonaensche acteurs Sir Gerald du Mau-
rier. Hij was naar dit filmtooneel onder de
boomen van het park gekomen, gekleed fn
de imposante mannenkleeren, die men aan
Ascot verbindt, een hoogen hoed van sier
lijke nieuwe lijnen, een jaquet-jas. witte
slobkousen. Maar hij had zijn gezicht een
ongezond gele kleur gegeven. Daar. bij de
muziektent, speelde hoewel het één uur in
den ochtend was zoowaar de „band" van
de „Guards". De verkleede vluchteling
mengde er zich onder de menigte en raakte
er in gesprek met een opzichtig gekleede
en „opgemaakte" juffrouw. In het spel was
het het schemerig avonduur. Felle film-
lichten vielen op de muziektent en de om
liggende boomen. grasvelden en paden. En
een microphoon pikte de geluiden op voor
de trouwe reproductie van dit fragment
van Londensch leven. Er waren eenlge toe
schouwers, onder wie parlementsleden, die
speciale kaarten hadden ontvangen. Zij, ge
noten van het nieuwe schouwspel, een Brit-
sche film geboren te zien worden op een
plek, die tevoren nimmer tooneel voor een
bioscoopproduct had willen zijn. Zoo waren
er twee groepen, een die het bed had ver
onachtzaamd om te komen kijken, de an
dere om te gehoorzamen aan de bevelen per
magaphoon, uitgeloeid door den „producer"
Basil Dean. een der bekwaamste regisseurs
van Londen, die volgens gloednieuw
nieuws ook de leiding zal hebben ln de
verfilming van de stukken van Shaw. Het
is opvallend dat de Britten voor dit werk
van Galsworthy klaarblijkelijk den steun der
Amerikanen niet kunnen ontberen. De be
werking voor de bioscoop van Galsworthy's
stuk is de meest ambitieuse onderneming,
die de Britten tot nu toe zijn begonnen op
dit gebied. Zij werken er voor samen met
een bekende Amerikaansche filmmaatschap
pij, die de technische zijde verzorgt en die
blijkbaar de hoogste stem heeft- in de zaak.
Voor het werk van Shaw nu ook voorbe
stemd „al pictures" en ..all talking" te wor
den, is de positie de zelfde. In het geval van
Escape hadden de Amerikanen den bijzon
deren wensch te kennen gegeven dat de
„local colour" zoo Engelsch mogelijk moest
zijn. Daarom had men aan het departement
van Openbare Werken om vergunning ge
vraagd Hyde Park te mogen gebruiken De
film zal verder ook tooneelen geven in Pic
cadilly, waar krantenverkoopers het resul
taat van het gerechtelijk proces van den
held uitschreeuwen. En de directie van de
„Underground" heeft toestemming gege
ven voor het „schieten" van scènes in het
„Tube station" bij Hyde Park.
ZAANLANDSCHE OUDHEIDKAMER TE
ZAANDIJK.
Den llen Juli as. zal het 40 jaar geleden
zijn. dat de Zaanlandsche Oudheidkamer als
openbare verzameling voor het publiek toe
gankelijk werd gesteld.
Dit feit zal worden herdracht op Zater
dag 12 Juli. Het bestuur zal dien middag re
ceptie houden van 4 tot 5 1 2 uur in het
Raadhuis te Zaandijk, het gebouw waarin
de Oudheidkamer al die Jaren is gevestigd.
ONTVANGEN BOEKEN
Karei cn Elegast of Dc Koning cn
dc Dief. Tragi-komedie in vijf be
drijven door August Heytlng. Den
Haag. Luctor et emergo.
Het mooie Mlddelnederlandsche gedicht
van Karei ende Elegast is door den heer
Heytlng benut om er een tooneelstuk van te
maken, waarvan de opvoering alleen zou
kunnen bewijzen of het een tooneelstuk is-
De auteur, ijverig propagandist voor hef doen
opvoeren van oorspronkelijke Nederlandsche
tooneelstukken, twijfelt daaraan natuurlijk
niet. „Naar ik meen" zegt hij in zijn voor
woord, „zou bij een tooneel van moderne
inrichting de opvoering onverkort kunnen
geschieden. Bij het fragment te paard be
hoeven de ruiters niet zichtbaar te zUn. De
Engel Gods mag onzichtbaar blijven'.
Zooals de toestanden nu eenmaal zijn.
vrees Ik zeer dat niet alleen het fragment
te paard en dc Engel Gods, maar hef geheele
geval onzichtbaar zal blijven, tenzij de schrij
ver voor eigen rekening en risico, en als
onder-onsje een vertooning weet door te
zetten. Laat de schrijver echter tevreden
zijn: voor ons geestesoog voltrekt zijn
schouwspel zich in perfectie en lezing en
voordracht van het stuk hebben blijkbaar
in zijn omgeving voldaan. Ter informatie
geeft de sthrijver echter zijn negentig pa-
ginas tragi-comedi, als toegift 24 pagina's
besprekingen van zijn werk. daaronder
zeven vriendelijkheden over Karei en Elegast.
Hetgeen mij den lust beneemt er een acht
ste aan toe te voegen. Laten wij den heer
Heyting genoegen doen en de vijfde in onze
aanteekenlngen vastleggen, te zijner glorie,
te onzer verlichting. Ze is van Caroline van
Lanckervan Dommelen ln het maandblad
Op de Hoogte-
„Kloek, prachtig, grootsch van opzet
en majesteitelijk van uitvoering liggen
daar de kostelijke stukken- Het is een
overdaad van juweel. Een voortdurend
vreugdewonder. Dan weer verrast de
innlg-vrome meditatie en de god-ver-
eerende deemoedstoon ln zijn mysterie
spel Zondeval. Of triomfantelijk klaroe
nen de van strijdgeest schallende vers
regels uit zijn ridderspel Karei en Ele
gast, terwijl de kracht der oertijden
dreunend gaat door het vers in Harald
de Skalde".
Dat is tenminste mannentaal van Caroline.
Een ander, de heer L. J. Simons zegt: ,,De
heer Heyting heeft waarlijk met veel ge
schiktheid den roman in een dramatisclien
vorm gegoten". Die geschiktheid is goed.
Tot slot: Dr. Jan Walch: „Mijn meening is
dat U prachtig den Middeleeuwschen val van
't gedicht hebt behouden" Terwijl niemand
het blijkbaar zijn plicht acht den schrijver
voor den val van het stuk te behoeden. Den
Middeleeuwschen val van het gedicht waar-
deeren wij al onmiddellijk in de eerste regels
van het eerste tooneel van het eerste bedrijf.
„Elegast: Edele maagd, wat schoon ont
moeten,
Gij zijt de eerste die ik mag groeten,
Wis. dit is mij een gunstig teken,
Dat ik U dus alleen mag spreken.
„Hilda: Welkom hertog, bij mijn broeder.
God zij immer Uw behoeder.
Welkom in de Valkehof" enz.
Ik kan het gevoel niet. van mij afzetten
dat ik oen namaak oud-Delftsch bord ln mijn
handen heb. Het ls bijna zoo mooi en toch
weer rjiet net zoo Maar enfin, Caroline en
die anderen zijn toch ook geen kinderen,
nietwaar? En de heer Heyting heeft groote
verdienste als IJveraar voor oorspronkelijke
Nederlandsche tooneel-litteratuur.
Dc Pruisische minister van binnenlandsche zaken heeft den nationaal socialisten het
dragen van uniformen verboden. Dc voort durende onlusten tusschen rechts en links
radicale, inilitairistisch uitgeruste troepen, hebben tot dit besluit aanleiding gegeven.
Beieren had reeds vroeger het voorbeeld gegeven. Op dc eerste foto ziet men hoe
Adolf Fittler zijn „troepen" inspecteert. Op dc teekening ziet men de Schupo in verle
genheid afgebeeld. De politiemannen vragen zich namelijk vertwijfeld af Ji dit mode-
eenheid of uniform
