SCHILDERWERK
J. Lottgering
HAARLEM'S DAGBLAD
MAANDAG 14 JULI 1930
MUZIEK
NATIONAAL MUZIEKCONCOURS VAN
HAARL. POLITIE-MUZIEKKORPS.
Dc Zaterdagavond.
"Uitgezocht zomerweer voor heel het drie-
weeksche muziekfeest. Men mag dan den
laatsten Zaterdagavond uitzonderen, al heeft
dan ook geen der bezoekers een spatje regen
gehad. De heerlijkheid van het buitenzijn
boette in door de ontrouw van de zon, die
ditmaal haar medewerking niet had toege
zegd: de dreigende luchten over heel den
triesten dag deden geen goed voorspellen.
Maar het concours van Haarl. Politiemuziek-
korpsna zoo een enormen voorarbeid moest
en zou het slagen. En de lucht klaarde op,
zoodat in den avond al die booze voorteeke-
nen, waardoor de laatste Zondag dreigde te
mislukken, verdwenen waren. .Harmonie-
Crescendo" dat dezen avond onder leiding
van den heer H. W. Hofmeester de luiste
raars aangenaam bezig hield, had dus volle
recht, als toegift te kiezen de heel optimis
tisch gestemde marsch „Per aspera ad
astra". De idee, in dezen titel besloten, werd
heel gelukkig gerealiseerd in de melodie der
bassen; dat hier het groot koper loopt tot
hoog bas, zou men niet vermoeden bij de
groote agiliteit waarmee Harmonie-Crescen
do deze prettige muziek van Urbach uit
voerde.
I-fet programma zelf hield heel wat in dat
belangstelling mocht wekken. En H, C. zorg
de dat die opmerkzaamheid gaande bleef
door een meerendeels uitstekend verzorgde
weergave. We noemen slechts de Grieg's eer
ste Peer Gynt Suite, waarvan wel het slot
deel de grootste belangstelling waard was.
Ook voor het derde deel lag in de goede be
zetting van H. C. de weg open, die tot volle
bevrediging leidde. Slechts het tempo van
„Morgenstimmung" voldeed me niet algeheel,
door te groote reserve in den aanvang; en
ook in Ases Tod, waar voor harmoniebezet
ting de moeilijkheden als opgehoopt liggen,
werden niet alle wensclicn bevredigd, al zorg
de het groot koper voor een uitstekend fond.
Er waren voorts nog van Weber de ouverture
„Peter Schmoll", later eveneens diens „Pre-
ciosa"-ouverture. De eerste kennen we van
H. C. in een alleszins goede vertolking; bij de
laatste verrasten het juiste tempo, de juiste
opvatting van den dirigent. Met de fantasie
over „Si j'étais roi" en een bekende wals van
Waldteufel was het zuiver muzikale van het
programma afgehandeld; restte nog het vir
tuoze. En daarin hadden de klarinettist P.
Houtgraaf en de pistonnist A. Wenstedt, de
eerste in Donizetti's „Luisa dl Montfort" en
de laatste in variatiewerk van Reynaud, ge
legenheid genoeg om te constateeren, dat een
overgroot deel van het publiek nog altijd de
virtuositeit (mits dan met goeden uitslag ge
demonstreerd zooals hier) hooger stelt dan
het zuiver muzikale. Hoe het zij, het korps
Harmonie-Crescendo heeft dezen avond zeer
goed beantwoord aan het doel, waarvoor dit
concert werd gegeven: een mooie onderbre
king te geven aan den lnspannenden arbeid
die het concours vraagt van allen," die er lei
dend bij zijn betrokken en voor wie <5e „as
pera negotia" slechts uitwerkten een samen
spannen van alle krachten, om te blijven
gaan den weg „ad astra".
Marscli wedstrijd.
Al was er ditmaal niet het overgroot aan
tal deelnemende korpsen van den vorigen
Zondag, zoo zag men niettemin weer een be
langstelling die opmerkelijk was. Lag zij in
het feit dat dit de laatste dag was, dat de
Dreef dit feestelijk vertoon zou te zien ge
ven? of wel trok het gehalte der korpsen nu
bijzonder de aandacht? Vier korpsen uit en
om de hoofdstad zouden het doen vermoe
den, want de dirigenten M. C. v. d. Roovaart,
Hub. Rijgersberg en P. Svvager hebben immer
de beste indrukken nagelaten. Ook twee
korpsen uit onze veste, Harmonie-Crescendo
en Utile Dulci hadden alleszins aanspraak op
belangstelling: het eerste, wijl het immer op
het appèl was bij een hier ter stede gehouden
marschwedstrijdhet laatste, waar dit op
den weg is, zich een plaats onder de heel
goede korpsen te veroveren. Leiden en
Utrecht voltooiden op waardige wijze de lijst
der deelnemers, waaronder precies om twaalf
uur als eerste korps „De Post" Leiden arri
veerde, onmiddellijk gevolgd door Harmonie-
Crescendo, van welk korps dezelfde marsch
als bij 't voorgaande was toegezegd, die ech
ter werd vervangen door „Oesterreichisehe
Wachtmeister".
Het aantal passen, door ons genoteerd, over
schreed een weinig het voorgeschrevene, wijl
het resp. 124 en 126 bedroeg. Het volgende
korps, onder M. C.. v. d, Roovaart, maakte
het juiste getal, en werd daarin nagevolgd
door „Amst. Politie Muz. korps", dat met zijn
schitterende bezetting een uitnemenden in
druk maakte. Minder goed .marcheerde
„Frans Smulders", Utrecht, een werklieden
korps, dat het in dit opzicht noodwendig
moest afleggen tegen dc militaire training
van andere gezelschappen. Excellent was ook
„Diemer Harmonie" onder P. Swager. Het
was wel een hooge uitzondering, dit pracht-
korps te zien meedoen in den marschwed-
strijd en het mocht dan ook gelden als een
sympathiebetuiging tegenover H.P.K., dat
het dit gebeuren kwam opluisteren. Voorts
voor „Utile dulci", Haarlem, onder leiding van
dir. A. C. Jutjens mag het als groote voldoe
ning gelden, dat het te midden van zoovele
prachtig geoutilleerde korpsen een zoo goe
den indruk maakte. Het mooie korps „For-
zando" uit de hoofdstad, moest jammer ge
noeg afschrijven en ook fn den wedstrijd afd.
uitmuntendheid zullen we het moeten mis
sen. Na beëindiging van den marschwedstrijd
paradeerde nog eenmeel Harmonie-Crescen
do, om een moment, de enorme menschen-
menigte in bedwang te houden, waarvan een
zeer groot deel zich begaf naar het terrein
van het
Zondagmiddagconcours.
Wederom de stralende zon, met rondom de
uitgezochte schaduwpartijen van het Park.
Wel was in den aanvang de belangstelling
niet zoo groot als anders, maar die werd
blijkbaar gereserveerd voor de later op
tredende korpsen der betere afdeclingen.
Zoo schonk het korps uit Nootdorp (4e afd.
harmonie) nog niet het rechte muziekgenot,
althans niet in 't verplicht werk, en ook 't
vrije nummer liet alsnog vele wenschen on
bevredigd. „Utile dulci", Haarlem, (dir. A. C.
Jutjens) kenmerkte zich door mooie stem
ming. smaakvolle fraseering en goede opvat
ting Wij zien met voldoening, dat de leider
met'vaste hand zijn korps opvoert naar een
hoogere afdeelfng.
M. C. v. d. Roovaart met „Ons Ge
noegen" de eerste afd. fanfare in, zooals we
dat van hem gewoon zijn: muzikaal be-
heerscht. Het vrije werk bleef daarbij ge
heel vrij van de malheurtjes die in de ver
plichte opgaaf alsnog de saxophoonpartij
lichtelijk ontsierden. Zijn arbeid was een
prestatie die met groote belangstelling ge
volgd werd.
Bij „Frans Smulders" was de klankgevfng
belangrijk beter dan in den marschwedstrijd,
hoewel we hier ongaarne misten den stra-
lenden trompetklank van v. d. Rovaarts
korps.
Zeer spijtig was het. dat nu in de afd. uit
muntendheid harmonie M. C. v. d. Rovaart
niet uitkwam met „Forzanclo", Amsterdam.
Nu was het „De Post", Leiden, dfe in deze
afd. de spits afbeet met het veeleischende
„Le dernier jour de Ia terreur", waarmee
dir. Hulsman, Den Haag, den eersten dag
zulk een prachtoverwinning behaalde met
loi der jury. „De Post" bezorgde Robespierre
een ontijdige begrafenis, nog vóór de twee
knallende schoten hem hadden doen sneven.
In het vrije werk werden de weinfge moei
lijkheden lang niet alle succesvol ge
nomen".
„Linker Maasoever" ging nog verder, en
verklaarde den terrorist al dadelijk voor dood
geboren, zonder evenwel het recht prijs te
geven der executie, die met overdadig krachts
vertoon plaats greep.
In ernst: vinden we hier bij .Linker Maas
oever", onopgewassen tegen den eisch eener
hoogere afdeeling, niet de sinistre gevolgen
van het gooien met eerste prijzen, door de
thans zittende jury zoo terecht gelaakt?
De lezer moge ons nu volgen naar de
streek benoorden het Noordzeekanaal Aan
dir. A. Meyns de eer, ons voor te stellen de-
leden van „Concordia" Oostzaan, dat in de
eer e-afd. f an fare Mendelssohn's ouverture
Heimkehr aus der Fremde" bot verplichte op
gaaf had De onderscheiden stemmen der
partituur werden bij Meyns tot een strak ge=
spannen eenheid.
Zeer fijn en schoon werd ook daar, waar
partijen als b.v. die der baritons naar voren
traden, die eenheid bewaard Glucks ouverture
„Iphigenie en Aulide" bleek ook een geluk
kige keuze, waar de violenklank treffend
werd gerealiseerd door bugle en piston, maar
spijtig genoeg de hobo niet altijd gelukkig
door de sopraansaxaphone werd uitgebeeld,
wijl hier de stemming een zweving of wat
te laag was. De totaalklank bleef helder,
prachtig doorzond, een gelukkig specimen van
het fanfare-toonvolume.
Het korps uit Oostwoud telde 20 man min*
der dan het voorgaande, maar wist toch een
zeer bevredigend toonvolume te bereiken. Dir.
Groen liet tegen 't slot de verblindende noot
in corno (of althoorn) willens of onwillens,
niet aanhouden, wat de spanning nadeelig be*
invloedde. Het vrije werk stond met Gl-ueks
ouverture niet op één lijn. doch de zeer goede
pistons en dito bugles droegen zeer bij tot
een goede klanksfeer
Weer 10 man minder was het korps uit
Muiderberg „G. A. Heinze", onder dir. B.
C. Hooyberg, een groep, naar kwantiteit
kwalijk opgewassen tegen den eisch der eere-
afdeeling. De uitslag evenwel overtrof verre
de verwachting, door het mooie klankgeheel,
waar de uitnemende saxophones prachtig de
groepen van klein en groot koper overbrug
den. De uitvoering van 't vrije werk „Thetis"
deed door de agiliteit waarmee zij verzorgd
werd, me denken aan het praedicaat dat
Homeros gaf aan Peleus -bruid: de „zilver -
voetige".
Wederom kwam met de veeleischende op
gaaf, Saint Saëns' ballet uit ..Henri VIII",
de beurt aan de eere-afd.'harmonie, die in
het Limburgsch korps (Harmonie „Heer" voor-
ui:) een verdienstelijk representant vond,
schoon dc klankont wikkeling niet onbelang
rijk achterbleef bij het korps uit Hoorn, (dat
met felicitatie der jury de vorige week schit*
terend overwon) en ook de noten niet alle op
haar plaats stonden. Massenet's „Scènes
piltoresques" bleken veel beter beheersoht,
al misten we ook de spontaneïteit die ons in
de Limburgers altijd zoozeer verrast
Dezelfde „Scènes pittoresqv.es" volgden nu
als verplichte opgaaf, doch in de superieure
afd. fanfare. Het was het „Amst. politie-
muziekgezelschap", dat met zijn goede be
zetting onder Hub. Rijgersberg een weer
gave bood, die meer nog dan die met harmo
niebezetting belangrijk bij de oorspronkelijke
symphonie-partituur moest achterstaan. Het
slotdeel was verre van notengetrouw weer
gegeven, terwijl het tweede deel niet werd
uitgevoerd en evenals in de Hugenotenmarsch
de grens der welluidendheid nogal eens weixT
overschreden.
In de nu volgende Superieure afd. harmo
nie kwam P. Swager met zijn onovertroffen
„Diemer harmonie" ons Grieg's eerste Peer
Gynt suite brengen. Streelend klonken de
klarinetten, opmei-kelijk fijn de fluit en de
hobo, terwijl de klank van het koper prachtig
werd afgenomen en in de fluweelen pauken-
toon een sublieme aanvulling verkregen werd.
Opvatting, tempo enz. lieten, geen wensch
onbevredigd. 1-Iet was een musiceeren van
superieur gehalte. Het artistiek cachet be
waarde Swager ook ongerept in het Faust-
ballet. Een concoursgebeuren dat lang zal
heugen.
Tegenover het fijn doorachtig coloriet van
Diemen bood „Harmonie-Crescendo" Haar
lem onder dir. H. W. Hofmeester een volumi
neuze klankgeving, die op zichzelf ook zeer
was te waardeeren, al maakte de groote be
zetting het contrast met Diemen wel frap
pant. Het korps heeft zich uitstekend ge
houden vooral in Weber's ouverture „Peter
Schmoll".
Ongewoon laat werd het, eer dé jury
(samengesteld als beide vorige keeren den
uitslag bekend maakte. De wedstrijd duurde
onafgebroken van een tot acht uur. Dan ver
namen we den uitslag, die voer den marsch
wedstrijd luidde:
le prijs 188 p. Amst. politiekorps.
2e prijs 152 p. „Diemer Harmonie".
3e prijs 149 p. „Ons Genoegen" Schelling-
woude.
4e prijs 148 p. „De Post" Leiden.
Voorts behaalden nog „Utile dulci", „Frans
Smulders" en „Harm. Crescendo" resp. 107 1/2
94 en 138 1/2 p.
Voor het concours vielen de prijzen als
volgt:
In de 4e afd. harmonie: geen prijs.
So afd. harm. „Utile dulci" Haarlem le prijs
294 1/2 p.
le afd. fanf. „Ons genoegen" Schelling-
woude le pr. 283 1 '2 p. „Frans Smulders"
Utrecht le pr. 302 1/2 p.
Afd. uitm. harmonie „De Post", Leiden 2e
prijs 235 p. .Linker Maasoever" R'dam geen
pr. 146 p.
Eereafd. fanfare „flfcmcordia" Oostzaan le
pr. 289 1/2 p. „Oef. kweekt kennis" Oostwoud
2e pr. 246 1 2 p. „G. A. Ileinze", Muiderberg
le pr. 325 1 '2 p.
Eere al'd harmonie „Heer" (bij Maastricht)
le pr. 296 1 2 p.
Super ?.fü. fanfare „Amst. politie" le pr.
288 1/2 p.
Super afd. harmonie „Diemer Harmonie"
le pr. 350 p. (met lof der jury). „Harmonie
Crescendo" Haarlem, 1q pr. 3221/2 p,
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel.
VRAAG I VOOR UW iNNfc.IV EN 6UUE
FIRMA J. HEYDANUS Zn
KONINGSTRAAT 25 PARKLAAN 60 ,3
Tel. 11361 .an S—12 aa 1^—5. Zalard. 8—1
Verven
Stoomen
Stoppage Hoeden vormen
Groote Houtstraat 5a
Ook nu viel de uitslag van het hoogst aan
tal behaalde punten over het geheele con
cours.
Voor fanfare: „De Eendracht", Hp met
388 p.
Voor harmonie: „Kunst na arbeid" Hoorn
en „Diemer harmonie", beide met 350 punten.
Aan deze drie korpsen viel voor deze pres
tatie extra ten deel een zilveren lauwerkrans
met vergulde lier. En als Haarlemsch korps
dat als zoodanig het hoogste puntental ver
wierf, werd genoteerd „Harmonie Crescendo".
Een verguld zilveren medaille was de be-
looning.
Zondagavond Eerewedstrijd
Het aantal uitgeloofde eerste prijzen was,
gezien het standpunt der jury bij de voor
gaande wedstrijden, een flink eind boven
mijn verwachting. Ruim bedeeld achtte ik
Utrecht, Heer, Amsterd. politie (terwijl ook
voor Leiden de tweede prijs lang geen karige
belooning was). Er was alzoo groote deelna
me aan den eere wedstrijd, die eerst tegen
half tien aanving. Daar Utrecht en Heer
reeds moesten afreizen, waren er zeven
korpsen.
„Utile dulci" behaalde met „L'attente fait
mourir" 228 punten. Het Amsterd. politie
korps gaf met Cav. Rusticana meer voldra
gen werk dan des middags en verwierf 262i
p. Aan „Ons Genoegen", Schellingwoude, vie
len met „Le rocher fantöme" 230p. ten
deel, terwijl „Concordia", Oostzaan, daar met
de ouv. „Orphée aux enfers" belangrijk boven
kwam (257 p.). „G. A. Heinze", Muiderberg,
verkreeg met „Marche aux flambeaux" te
recht verdiend 265:/. P-. weer overtroffen
door „Diemer Harmonie" met „Les Erinnyes"
van Massenet (345 p.). Ten leste vielen aan
„Harmonie-Crescendo" alhier met de ouver
ture „Preciosa" zeer terecht 300// p. ten deel,
zoodat de uitslag van den eerewedstrijd
werd:
le eereprijs: „Diemer Harmonie".
2e eereprijs: „Harmonie-Crescendo" Haar
lem.
3e eereprijs: „Kunst na Arbeid", Hoorn
(dit korps kwam de vorige week uit).
Voorts behaalde in den marschwedstrijd
het hoogst aantal punten, n.l. 191: „Klein
maar Dapper", Amsterdam.
Directeursprijzen vielen als volgt:
lste d.-prijs Rich. Heuckeroth, Hoorn.
2e d.-prijs P. Swager, Amsterdam
3e d.-prijs G. H. Hulsman, den Haag.
Troostprijs Carl Haack, Heer, bij Maas
tricht.
Wij willen het verslag over dezen wedstrijd
niet besluiten dan na een woord 'Van lof aan
de mannen van het roode, groene en rose
roset, die ongemerkt veel arbeid van de hand
hielpen zetten. Voor de jury waren het da
gen van inspanning; van het uitvoerend co
mité offerde meer dan een zijn vacantiedag
en nam er ingespannen arbeid voor in ruil.
Ook mogen we niet verzuimen, aan de leden
van „Roode Kruis" en „Snelverband" hulde
te brengen voor de dagen die zij trouw op
hun post waren, door weinigen opgemerkt,
maar door dezen hooglijk gewaardeerd.
Ten slotte mogen wij de vraag, of de
wensch in vervulling ging, bij herhaling uit
gesproken door beschermheer en eere-voor-
zitter van „Haarl. Politiemuziekvereen." (het
verkrijgen van een goede verhouding tus-
schen publiek en politie) beantwoorden met
een volmondig „ja". Dit concours heeft daar
toe weer een steen bijgedragen.
G. J. KALT.
GEVONDEN DIEREN EN VOORWERPEN.
Terug te bekomen bij:
Hidding, Gen. Cronjéstraat 128e armbandje;
Santé, v. d. Vinnestraat 13, kinderbril; v. d.
Mark, Voorzorgstraat 40, badgoeü; Stam,
Kinderhuisvest 1, horloge; Mon, Brouwers
plein 25 rood, kinderjurk; Kennel Fauna,
zwart-witte kat en grijze kat, Bijster, Jan
Steenstraat 38, muts, De Wit Schoterweg 63,
idem, Emmer, Paul Krugerstraat 25, mes;
Cotem, Rijksstraatweg 138, pullover, Verhoef
Woonschip 1831. Oostvest, schort; Medem-
blik, Korte Wolstraat 7, hangslot; Bouwens
Amsterdamstraat 3a, sleutel van melkkraan;
Blaauw, Breestraat 5 rood, rijwielbelasting-
merk; Menser, Schermerstraat 27 zwart, ro
zenkrans; Bureau van Politie, Smedestraat,
rij wielbelastingmerk.
GESTOLEN FIETSEN.
Maandag is bij de politie aangifte gedaan
van diefstal van een heeren rij wiel, dat ge
plaatst stond in de vestibule van een perceel
aan de Zomervaart.
Dinsdag is een rijwiel gestolen voor een
huis aan den Koninginneweg.
WAAR WOONT JENS VOORN?
Blijkens bij het departement van buiten-
landsche zaken ingekomen bericht is op 19
Maart overleden een lid van de bemanning
van het Amerikaansche s.s. President Cleve
land. die is aangemonsterd onder den naam
II. M. Voorn. Vermoed wordt, dat de over
ledene Nederlander was. Als adres van zijn
naaste bloedverwanten had hij bij aanmon
stering opgegeven Jens voorn, te Amsterdam.
Aangezien het door den burgemeester van
Amsterdam op verzoek van den consul-
generaal te San Francisco ingestelde onder
zoek naar de verblijfplaats van Jens Voorn
geen resultaat heeft opgeleverd, wordt be
doelde persoon uitgenoodigd zich schriftelijk
bij het ministêrie van buitenlandsche zaken
aan te melden.
NAAR ARTIS.
Het Artisfeest, het reisje der Haarlemsche
sohoolkinderen uit de 6e klasse naar Artis
Amsterdam, zal dit jaar 15 Juli platas
ken»
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN a 60 Ct«. per regel.
ONDEROFFICIERSVEREENIGING
„ONS BELANG".
De afdeeling Haarlem zal Donderdag 17
Juli een bijeenkomst houden tot het be
luisteren van de radio-toespraak van den
voorzitter van de propagandacommissie van
de Sanatoriumstichting „Ons Belang", den
heer O. J. van Rijswijk, die wordt uitgezon
den door bemiddeling van de A-V.R.O.
Na afloop der luisterbijeenkomst zal een
ledenvergadering plaats hebben.
MARKTNIEUWS
Noteering van Beverwijk den 11 Juli 193a.
Spinazie, per kist 5080 cent.
Postelein, per kist 3060 cent.
Andijvie, 100 str. 35.
Wortelen, 100 bos 510.
Komkommers, per 100 39.
Peulen, per K G. 1020 cent.
Doppers, per K.G. 1220 cent.
Capucijners, uer K.G. 1620 cent.
Tuinboonen, per K.G. 28 cent.
Snijboonen, per K.G. 3040 cent.
Heerenboonen, per K.G. 2948 cent.
Roode kool, per 100 8.
Bloemkool, 1624 cent.
Uien, per K.G. 4 cent.
Rabarber, per 100 bos f 47.50.
Pieterselie, per bas 5 cent.
Selderie, per bos 57 cent.
Aardbeien, per K.G. 2430 cent.
Frambozen, per slofje 4050 cent.
Bessen, per slofje f 0.601.05.
Kruisbessen, per slof 5575 cent.
GEMENGD NIEUWS
MENSCHENROOVERS
AMERIKA.
IN
Kort geleden wilde men Vanderbilt Jr.
doen verdwijnen om van zijn vader eenige
duizenden dollars te kunnen krijgen als
losprijs. De jonge Vanderbilt bemerkte,
vroeg genoeg, het gevaar, waarin hij zich
bevond en het- gelukte hem, daaraan te ont
komen.. Hij wilde een uitstapje met zijn auto
maken en nam een pas aangenomen chauf
feur mede. Deze, evenwel reed niet in de
door zijn meester aangegeven richting, maar
volgde zijn eigen wil en stuurde zijn wagen
met een waanzinnige snelheid langs groote
omwegen, langs eenzame landwegen en kron
kelende weggetjes. De jonge Vanderbilt, een
gespierde sportman, sloeg den chauffeur met
een goed getroffen kaakslag neer. De chauf
feur bleek een der leden te zijn van een ge
vaarlijke rooverbende.
Het rooven van menschen is in Amerika
nog steeds aan de orde van den dag en niet
alleen dat de gevaarlijke misdadigers be-
hooren tot de onderwereld van de Ameri
kaansche groote steden, zij zijn ook de op
volgers van de oude romantische roover-
benden die in de grotten en holen van ge
bergten hun rooversnesten hadden.
Uit de Sing-sing-gevangenis ontvluchte
misdadigers, cowboys, Chineezen en zelfs In
dianen vormen de leden van deze benden.
Ze zijn zeer talrijk en hebben heel veel geld
noodig. 5000 dollars is de minste prijs voor
het vrijlaten van een slachtoffer. Maar ver
scheidene millionnairs moeten ook wel 100.000
dollars als losprijs betalen voor hun kind of
een of ander familielid. De menschenroovers
werken met groote vastberadenheid en be
slist gevaarlijken moed. Daar de landwegen
hun weinig kans op succes bieden, omdat
daar de voorbijgangers niet veel geld bezit
ten, over het algemeen, wagen zij zich, een
voudig, in het groote gewoel van de stad. Ge
wiekste spionnen deelen hun mede, wanneer
en waar men zulk een slachtoffer kan vin
den. Met hun buit verdwijnen zij in de on-
deraardsche holen en kelders van de groote
stad en wachten vijf, zes dagen, tot de fa
milie van den verdwenene voldoende wan
hopig is. Dan wordt aan den vader of oom
een brief geschreven, waarin wordt ge
dreigd en waarin pogingen om geld af te
persen worden gedaan. Van den losprijs, in
den brief vermeld, wordt niet afgeweken.
Geen cent minder wordt aangenomen. Hun
gevangenen worden zeer voorkomend en be
leefd behandeld. Zij worden goed verzorgd.
Vaak bevinden zich vier of vijf leden van een
familie in de macht van de roovers. Om te
voorkomen dat zij zich vervelen kunnen zij
met elkaar en zelfs ook met de roovers
schaak of kaart spelen. Krijgen de roovers
den bedongen losprijs dan wordt de gevange
ne, geblinddoekt ver van de verblijfplaats
der roovers weggevoerd en dan vrijgelaten.
Een zeer interessant geval speelde zich,
kort geleden, te Florida af. Daar was de zoon
van een automobielenfabrikant reeds voor de
vijfde maal in de macht van roovers ge
raakt.
De vader had voor de vijfde maal 50.000
dollars als losprijs betaald en wachtte op den
terugkeer van zijn zoon, die evenwel niet
terugkeerde. Eindelijk, op zekeren dag kreeg
hij een brief met den volgenden inhoud:
„Lieve vader,
Ik vraag u vergiffenis, maar ik keer niet
naar u terug. Uwe slechte opvoedingsmetho
den zijn er de schuld van. U heeft mij per
maand slechts 200 dollars zakgeld gegeven en
met die paar centen kon ik niet uitkomen. Ik
kwam daarom op het idee, zelf een men-
schenrooversbende te stichten, die mij
zelf roofde en u moest mij zelf den losprijs
betalen. Thans heb ik een kapitaal van
250.000 dollars en kan onafhankelijk van u
en uw armzalige 200 dollars leven. Leef wel,
vader en vergeet uw zoon niet."
OMZE. GROEMTJE5
DirS5DAG
DONDERDAG
ZATERDAG 1
msche
rtis te I
heb-I
HET GEHEIM VAN DEN
REGENBOOG.
In de volkssprookjes wordt de regenboog
„de brug der Engelen" genoemd. Iris, de
vrouwelijke bode van de Grieksche Goden,
ging, aldus de mythologie, langs dezen kleu-
rigen boog naar de menschen, omgeven door
regen en hagelslag, door bliksemstralen door
Hephaistos afgezonden.
De Bijbel spreekt van den kleurigen band
als van den boog van God, dien Hij als een
teeken van vrede met de menschheid, na de
verschrikkingen van den Zondvloed, in de
wolken heeft geplaatst.
Zelfs de meest primitieve volkeren hebben
bij hun mystieke voorstellingen ook den re-
T gen-boog.
Maar de menschen van onzen tijd vragen
naar een verklaring hoe de regenboog ont
staat.
De bonte godenwereld van Griekenland ia
verdwenen. We vragen naar oorzaak en ge
volg.
Het witte zonnelicht bestaat, naar we we
ten, uit kleurige lichtstralen. Moet het licht
een voorwerp doordringen, waardoor de sa
menhang van deze kleuren wordt gestoord,
dan wordt, in plaats van het witte licht een
kleurige stralenbundel zichtbaar. Zoo komt
het kleurrijke geschitter van een brillant in.
een ring tot stand, zoo het heerlijke kleu
renspel van een dauwdroppel, die in den
vroegen ochtend aan een grashalm hangt.
Kleurt men een drijftol met de kleuren
van den regenboog: rood, oranje, geel, groen,
blauw en violet en draait men den tol snel
in het rond, zoo vermengen zich voor onze
oogen de kleuren en de tol schijnt wit ge-
kleurd te zijn.
Wanneer het voor ons uit afdrijvende
donderwolken regent, en de zon schijnt ge
lijktijdig achter ons, steeds tegenover de zon,
dan zien wij een kleurrijken regenboog naar
het rijk der wolken opstijgen. Het zonne
licht moet millioenen kleine waterdruppels
doordringen en wordt bij het doorgaan van
deze druppels in een bonten band opgelost.
Dat is gemakkelijk te begrijpen. Maar moei-
lijker is het evenwel duidelijk te maken,
waarom niet eenvoudig een veelkleurige
band of schijnsel ontstaat, maar de bekende
kringvormige boog.
Wie in de vroegte over een bedauwde wei
de wandelt, ziet de dauwdruppels in alle
regenboogkleuren schitteren. De eene drup
pel is prachtig robijnrood, de andere schit
tert groen als een smaragd en een derde
goudgeel als een Oost-ersche topaas. Tal van
druppels evenwel, ofschoon ze ook in het
zonnelicht staan, vertoonen heelemaal geen
kleur. Verandert men slechts een weinig
de stand van den druppel, hetzij zijwaarts of
naar onder, dan ziet men dadelijk het
kleurenspel in den druppel. De roode drup
pel schijnt nu geel, de groene blauw, de
druppel die straks nog schitterde, wordt
kleurloos, de pas nog kleurlooze rood. Slechts
onder een bepaalden hoek kunnen de drup
pels hun kleurrijk licht in onze oogen wer
pen en ook de kleuren hangen af van dien
hoek. Zoo is het ook met den regenboog.
Niet al die millioenen druppels van den re
gensluier voor ons kunnen den regenboog
voor ons too ver en, maar slechts de druppels
die onder een gelijk blij venden hoek stralen
in ons oog werpen. Zij alleen zijn voor ons
werkzaam, zij alleen vormen den bonten
regenboog.
Steeds bevindt zich de regenboog tegen
over de zon. De zon, ons hoofd en het mid
denpunt van den regenboog vormen een
rechte lijn. Daarom is het van zelf sprekend,
dat in den middag, wanneer de zon hoog
staat, de regenboog het kleinste is. Bij het
ondergaan van de zon hebben wij een reus-
achtigen regenboog. Deze natuurkundige
wetten worden dikwerf door kunstenaars
verwaarloosd, die ons op doek den regenboog
schilderen.
Millioenen en millioenen menschen uit al
le tij-den en van alle volkeren zagen den!
kleurrijken regenboog, het kleurenspel van
den dauwdruppel, de lichtende, kleurige
plekken op den muur, door den zonnestraal
daarop getooverd, wanneer hij door een ge
slepen bokaal, een glazen prisma, die aan
een lamp hing, was gegaan. Niemand ver
moedde dat dit bonte kleurenspel ons eens
de groote geheimen van de sterrenwereld
zou ontsluieren. Onze geheele moderne we
tenschap over den aard van de ver gelegen;
sterren, over hun ontstaan en vergaan is ge
bouwd op de onderzoekingen van de regen
boogbanden, die op de sterrewachten met
groote instrumenten uit het licht van zon
en sterren door ons worden vervaardigd. De
Engelschman Wollarton ontdekte in 1802 in
den kleurigen band, welke ontstaat wanneer
men een zonnestraal door een prisma laat
gaan, donkere lijnen. De Munchener na
tuurkundige Fraunhöfer zag ook deze lijnen
in het heldere licht der sterren en Kirch-
hoff en Bunsen in Heidelberg losten einde
lijk het raadsel op, doordat zij aantoonden,
dat'deze lijnen ook in de vlammen van
aardsche stoffen optreden en afhankelijk
zijn van den aard der lichtgevende licha
men. In die dagen ontstond de wetenschap
der „spectraalanalyse". Men besefte, dat de
lijnen in de regenboogbanden van de zon en
de sterren ons verraden, welke stoffen daar
gloeien. Men was in staat vast te stellen,
dat het dezelfde stoffen zijn, waaruit de
aarde bestaat en dat het heelal uit de zelfde
materie is opgebouwd.
WAT IS LIMONADE?
De „Citroenlimonade" bij ons ook wel
kwast genoemd, gedurende het warme jaar
getijde zeer gezocht, is nog niet oud. Welis
waar werd de citroen sedert de kruistochten
naar Europa gebracht maar algemeene ver
breiding had eerst in de 17e eeuw plaats.
Overigens weten weinigen, dat men zich
aan een z.g.n. „tautologie" schuldig maakt,
wanneer men van citrcenlimonade spreekt.
Limonade komt nl. van het Italiaansch woord
„limone" d.i. citroen. Limonade beteekent
daarom niet anders dan „limonate" het Ita-
liaansche woord voor citroensap. En het is
eigenlijk dwaas te spreken van limonade
van frambosen,
