Het woord ïs aam 48e Jaargang No. 14436 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Donderdag 17 Juli 1930 HAARLEM S DAGBLAD Directie P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM» ABONNEMENTEN: per week f 03714, met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32 Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der gemeente) 3.5754. Franco per post door Nederland 3.8754. Losse nummers 0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden 0-5754, franco per post Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810 ADVERTENT1EN: 15 regels ƒ1.75, elke regel meer f 0.35. Reclames ƒ0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbod 14 regels ƒ0.60, elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag, Donderdag en Zaterdag) 14 reg. ƒ0.25. elke regel meer ƒ0.10. uitsl. a contant- Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.- DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF BLADZIJDEN. EERSTE BLAD TWEE PREDIKANTEN ERNSTIG GEWOND. AUTO-ONGELUK TE VEENENDAAL. Ongeveer vijf uur Woensdagmiddag kwamen de beide predikanten ds. Jongebreur en ds. Snoek, beiden uit Veenendaal, terug van het Zendingsfeest te Rijsenbuug. Tusschen Doorn en Driebergen op den Rijksstraatweg nabij de garage De Bruin moest de chauffeur uitwijken voor een tourwagen. De wagen, een spiksplin- •ter nieuwe Cadillac, slipte in de tramrails waartusschen daar ter plaatse geen bestrating is. De auto werd eerst tegen een boom aan de eene zijde van den weg geslingerd, en daarna aan de overzijde van den weg. De chauffeur, G. Beukhos uit Veenendaal, werd half uit den wagen geslingerd, doch wist het stuur nog vast te houden. Daar het chassis weinig beschadigd werd kon de auto nog vera der rijden en vijftig meter verder werd de wagen tot stilstand gebracht. Een vierde in zittende J. H. Jansen, eveneens uit Veenen daal, werd uit de auto geslingerd doch be kwam wonder boven wonder geen letsel. Het achterste gedeelte van de Cadillac werd echter totaal vernield. De beide predikanten die achter in zaten, werden vreeselijk ge= wond. Dr. van der Wey van het nabijgelegen sanatorium Dennenoord", verleende de eerste hulp, terwijl spoedig na het ongeval Dr. Le Heux, Dr. Barbey Wolf, beiden uit Doorn en Dr. Beelaerts van Blokland uit Drie bergen, aanwezig waren. Ds. Snoek bleek ernstige vleeschwonden en eenige gebroken ribben te hebben. Per ziekenauto kon hij naar Veenendaal overgebracht worden. Ds. Jonge- Ibreur werd met zware hoofdwonden en an dere verwondingen opgenomen en naar het Wijkhuis 'te Doom vervoerd. Zijn toestand is hoogst zorgwekkend. Toen het tragisch ongeval te Veenendaal in den loop van den avond bekend werd, verza* melde de bevolking zich op het Marktplein. De verslagenheid over dit ongeluk, den beiden Ned. Hervormden predikanten overkomen, is szeer groot. ONTBINDING VAN DE GROEP- WIJNKOOP. EEN VERKLARING VAN WIJNKOOP EN DE ZIJNEN. De heeren Wijnkoop, J. Hodgcarspel, J. Brommert Jr. en C. van Burink, de kopstuk ken- van de zoogenaamde Wijnkoop-groep, hebben naar „De Tribune" meldt een verklaring aan het W. E. B. gezonden. „De instanties der Comintern zullen binnenkort stelling hiertegenover nemen" voegt het blad eraan toe. In die verklaring staat o.m.: >,In verband met onze aanmelding als le den van de Hollandsohe sectie der C. I. (C. P. H-) te Amsterdam en Rotterdam, resp. op 27 en 29 Juni j.l. voelen ondergeteekenden zich verplicht tot de volgende verklaring: „dat de wijze waarop de C. I. bij de ont binding van onze groep te werk is gegaan, onze volledige instemming heeft, waarbij wij er op willen wijzen, dat in het bijzonder het onderscheid dat de C. I. bij het opnemen van de groep, naar bolsjewistische methode, ge maakt heeft tusschen de verantwoordelijk heid van de leden en die van de leiders door ons wordt onderschreven en dus in dit ons eigen geval ook geheel door ons wordt aan- yaard „dat wij erkennen, dat het bestaan of la- ten bestaan van een afzonderlijke organisatie naast en dus tegenover de sectie van de C. I. een politieke fout en een vergrijp tegen de Derde Internationale is, ook onafhankelijk dus van het feit dat de ontwikkeling van de wereld-economie en de wereld-politiek de juistheid van de lijn van de C. I. ten volle heeft bevestigd: „en dat wij bovendien van meening zijn dat elke groep die tusschen Comintern en de Tweede internationale poogt te gaan in staan vroeger of later tot een politiek bankroet ko men moet hetgeen in de likwidatie van onze groep inderdaad is bewezen DE ZAAK VAN AMSTERDAM'S GASDIRECTEUR. NIETS TE ZIJNEN NADEELE GEBLEKEN. Namens hunnen "cliënt dr. L\ J. Terneden, hoofddirecteur der gemeentegasfabrieken te Amsterdam, hebben mrs. G H. A. Grosheide en D. W. Schut aan de leden van het ge meentebestuur een memorie van verweer ge zonden, contra den inhoud van de justitio- neele en politioneele dossiers, ter visie ge legd voor de raadsleden, lezen wij in het Hbld Wat de mededeelingen in de politioneele stukken betreft, verklaren zij niet te begrij pen wat die hebben te maken met de houding van dr. Terneden als gasdirecteur. Met betrekking tot de onderwerpen, m het justitieele dossier naar voren gebracht, ont kennen zij dat juridisch iets ten nadeele van den gasdirecteur zou zijn gebleken. Zij concludeeren dat, mocht het gemeente bestuur dr. Terneden niet meer als directeur willen handhaven, op hem de wachtgeld- reeeling dient te worden toegepast en niet de~ hem voorgestelde uitkeerlng van 4000 per jaar tot aan zijn 65ste levensjaar, TWEEMAAL IN HET WATER GEREDEN. „VAN DEN WAL IN DE SLOOT" GEHOLPEN. In den nacht van Dinsdag op Woensdag te ruim half twee reed een luxe auto uit Veghel terugkeerend van de kermis te Asten, nabij de fabrieken der firma J. A- Carp te Helmond, in de Zuid-Willemsvaart. De vier inzittendë heeren wisten zich zelf uit hun benarde positie te redden. Een hunner liep daarbij ernstige verwondingen aan zijn hand op. Een andere auto, waarmede de gewonde naar een geneesheer alhier zou vervoerd worden, reed echter in de diepe bermsloot aan de overzijde van den weg. Dit ongeval liep nog al goed af. Beide auto's zijn door een takel wagen uit het water gehaald. De auto uit Veghel was zwaar beschadigd. HAAGSCHE WERKLOOZEN TOCH WEER AAN 'T WERK? LANKMOEDIGE HOUDING VAN DEN MINISTER. Van de Haagsche tewerkgestelden bij de Rijkswerkverschaffing die in staking waren gegaan, hebben thans alle georganiseerde en verscheidene ongeorganiseerde arbeiders, te zamen ongeveer 125 in aantal het verzoek gedaan het werk op de oude voorwaarden te mogen hervatten. Naar de Tel. verneemt hebben B. en W. deze verzoeken aan den minister van Binnenlandsche Zaken door gezonden met het verzoek er welwillend op te willen beschikken. Reeds Woensdag zou het gemeentebestuur namens den minister bericht ontvangen hebben dat de werkver schaffing Maandag heropend zal worden. Vermoedelijk zullen, wanneer de betrokken arbeiders weer aan het werk zijn, nog be sprekingen worden gevoerd over de verlang de verbeteringen. WINDHOOS TE KATWIJK AAN ZEE. SCHADE AAN GEBOUWEN EN TELEFOONNET. Men meldt aan de N.R.Ct. Woensda^vond omstreeks kwart over drie heeft een windhoos een gedeelte van Katwijk aan Zee geteisterd. De hoos ging van Zuid naar Noord. Verscheidene schoor- steenen werden afgerukt, dakpannen vlogen in grooten getale door de straten, telefoon draden knapten af en het water in het Prins Hendrikkanaal werd omhoog gestuwd. Per soonlijke ongelukken zijn er niet gebeurd. OVERTREDING DER WEGEN- WET. BOETE WORDT NIET DIRECT GEÏND. Medegedeeld wordt dat het bericht als zouden de Rijksambtenaren, belast met de controle op de wegenbelasting, bevoegd zijn, bij ontdekking van overtredingen dadelijk de boete te innen, onjuist is. De minister van Financiën heeft slechts bij wijze van proef de bevoegdheid van het sluiten van een transactie (waardoor rechtsvervolging wordt voorkomen) overgedragen van de directeuren op de ontvangers der directe belastingen (c.q. der accijnzen) en dan nog enkel in het geval de overtreding be'staat- in het hiet kunnen vertoonen van een belastingkaart. terwijl de belasting wèl is betaald. Lord Robert Cecil: doch men dient niet te vergeten dat in meer dan één land belangrijke leiders der openbare meening terugkrabbelen naar de oude politiek en de afgezaagde leuze prediken dat men, indien men vrede wil, den oorlog moet voorbereiden." GEPASTE ACTIE. (Tusschen Nederlandsche en Duit- - sche regeeringsvertegenwoordigers zijn besprekingen gevoerd met het doel te komen tot geleidelijke af schaffing van den wederzij dschen pasdwang) Kijk dat is een passend denkbeeld. Open toch de paspoort wijd, Want die nare passenpoespas Is nu toch wel uit den tijd. Zestien jaar geleden wisten Wij niet wat een paspoort was. Als je naar den Rijn wou reizen Kwam geen pas erbij te pas. Schoon we lang weer vredig leven Hebben wij nog steeds dien last, Steeds nog denkt men: zonder passen Is een vreemdeling ongepast. Maar het blijft een nare poespas Voor je reis- en pasklaar bent En je dokt toch maar je pasmunt Voor dit dwaze passement Neen, het werd een passenpassle En wij namen 't maar voor lief. Jaren hebben wij geofferd Zonder morren, pas-passief. Maar nu wil ik het eens uiten* Snij ons dezen pas maar af Duitschland, geef ons weer passage Vrij, zooals je :t vroeger gaf. Laat ons maar onpasselijk worden Want het nut is toch nihil, Laat ons passieloos passeeren, Want zoo'n pas is een paskwil, Kom gij vrij weer naar ons landje Zooals 't voor den oorlog was, Tusschen onze beide landen Geldt het: il n'y a qu'un pa^. P. GASUS. DE VIERDAAGSCHE 30 DEELNEMERS UITGEVALLEN. Men meldt ons uit Nijmegen: Woensdag, de tweede dag van de Internationale Af- standsmarschen, was een ware regendag. Van 10 uur af heeft het voortdurend geregend, waardoor de zware wegen in Maas en Waal moeilijk bewandelbaar waren. Nochtans is het aantal uitvallers betrekkelijk gering gebleven en werd tegen het slechte weer in. goed ge marcheerd, al kwamen de meeste deelnemers wat later binnen dan gisteren. Woensdag ochtend vertrokken er 1466 deelnemers. Met de uitvallers van Dinsdag, ten getale van 7 zijn er nog 3 weg gebleven. De eersten ver trokken om vijf uur van morgen en zij die de 30 KM. afleggen, waren tegen 12 uur terug. In totaal zijn er Woensdag 20 personen uitgevallen, waaronder eenige dames. De buitenlandsche gasten hebben het er allen weer goed afgebracht, In totaal zijn er nu 30 deelnemers uitgevallen. Donderdag vroeg om 5 uur gaat de tocht door het land van Cuyk en het Rijk van Nijmegen. De geest onder de deelnemers is uitstekend en de organisatie en verzorging wordt algemeen schitterend ge vonden. Allen zijn vol lof over de houding der bevolking, zoowel in Nijmegen als op het platteland. VERBETERING VOOR DE OUD-GEPENSIONNEERDEN. Bij inlichtingen t-e bevoegder plaatse heeft de Maasbode zekerheid gekregen, dat de al- gemeene maatregel van bestuur inzake de nieuwe regeling van de uitkeeringen aan de oud-gepensionneerden hoogstwaarschij nlij k met 1 September in werking zal treden. Sirdar Ballabdhai Patel, één van Gandhi's volgelingen, voormalig voorzitter van het Indisch huis van afgevaardigden, keerde na een gevangenisstraf van drie maanden onder gaan te hébben, met bloemen getooid in Bombay terugHij werd door duizenden met gejubel ontvangen* ONDERWIJS AAN SCHIPPERS KINDEREN. ONDERBRENGING BIJ HET BUITENGEWOON L. O.? Verschenen Ls het rapport van de Staats commissie onder voorzitterschap van mr. H. Smeenge, aan welke werd opgedragen een regeling te ontwerpen, voor het onderwijs aan schippers^ en kramerskinderen. De Commissie noemt daarin de huidige toestand onbevredi gend en niet. veel beter dan in 1920, het jaar der in werking treding der L.O.-wet. Uit de uitkomsten van een onderzoek bij de kinderen, die z.g. ligplaatsonderwijs ge noten, blijkt, dat van de onderzochter 691 kinderen van negen jaar en ouder slechts 139 of 20 pet. een schoolontwikkeling hebben, die bij hun leeftijd past; 80 pet. is achter; 139 zijn één jaar achter; 179 twee jaar achter. 143 drie jaar, 63 vier jaar en 28 vijf jaar. De commisise geeft een overzicht van de toestanden op dit gebied in het buitenland. Hieruit blijkt, dat behalve in België, het vraagstuk op zeer sobere wijze is opgelost. De commissie acht oplossing op eenvoudige wijze mogelijk door onderbrenging van dit onderwijs bij het Buitengewoon L. O. Zij biedt een tweetal ontwerp-maatregelen. aan, een volgens een ontworpen drie-jarige school met beperkt leerplan en derden schooltijd en een voor de scholen of klassen bestemd voor het trekkend kind. De Kostenvergoeding is ten volle ten lasten gebracht van het Rijk, Voor de ligplaatsscholen, die het kind zoo spoedig mogelijk moet leeren bezoeken, is de .oelatingsleeftijd gelijk aan dien, voor het gewoon lager onderwijs gesteld. Schoolgeld zal niet worden geheven. Ten aanzien van de Kramerskinderen, die zeer gering in aantal zijn, acht de commissie naleving van art. 8 der Leerplichtwet voor velen voldoende. Voor het eerste jaar worden de kosten der voorgestelde regeling geschat op ongeveer f 177.500. ^E HELDEN VAN DEN GEEST EN DIE VAN HET ZWAARD. EEN ONTSLAGQUAESTIE. De Tel. verneemt uit Utrecht: Voor de commissie van beroep van den schoolraad werd te Utrecht het beroep be handeld van den onderwijzer Fedde Schurer inzake het aan hem door het schoolbestuur te De Lemmer verleende ontslag terzake van het in ernstige mate' divergeeren van de Nederlandsche Geloofsbelijdenis. Gelijk men zich zal herinneren was reeds bij beslissing van 28 April de schorsing, die aan het ontslag voorafging, op formeele gronden door dezelfde commissie vernietigd. Voor het schoolbestuur waren verschenen de voorzitter en secretaris met hun gemachtigde mr. P. S. Gerbrandy, terwijl Schurer werd bijgestaan door mr. R. Pollema en den secre. taris der unie van Chr. onderwijzers, den heer Jungcurt. Het getuigenverhoor liep in hoofdzaak over een ledenvergadering in December 1929, weLke een eenigszins rumoerig verloop had gekregen en de daarop in de schoolvereeniging ten gunste van den ontslagen onderwijzer ge voerde actie. Hem werd verweten daarin een al te actief aandeel te hebben gehad, waartegen appellant- zich verweerde door op te merken, dat hij niet anders had gedaan dan hetgeen hij als lid der schoolvereeniging zijn recht en plicht achtte, terwijl hij ontkende daarbij de gren* zen van het geoorloofde te hebben over schreden. Een der getuigen, het hoofd der school, deelde mee, dat appellant hem gezegd had, bij zijn geschiedenis-onderwijs meer be lang te hechten aan de helden van den geest dan aan die van het zwaard. Zulks zou volgens getuige wijzen op den verkeerden invloed, die van appellant op de jeugdige leerlingen kon uitgaan. Overigens bleek, dat de verhouding van den onderwijzer met bestuur, hoofd en ouders voordat het conflict uitbrak, normaal en in vele gevallen zelfs vriendschappelijk genoemd kon worden. Vervolgens stelde de verdediger van Schurer twee vragen aan ds. Buskes als deskundige, 01.1. of deze Schurer's standpunt vereenigbaar achtte met de Nederlandsche Geloofsbelijder nis en of er voor orthodox belijdende Christe nen plaats was in een vereeniging als Kerk en Vrede. Beide vragen werden door ds. Buskes in bevestigenden zin beantwoord. Nadat mr, R. Pollema en de heer Jungcurt beklaagde hadden verdedigd en mr. Gerbrandy het standpunt van het bestuur had toegelicht, deelde de voorzitter mede, dat de commissie later uitspraak zal doen VERTROUV/EN IN DEN VOORZITTER GESCHOKT. ONREGELMATIGHEDEN BIJ DEN HOOGVEENSCHEN POLDER? In de vergadering van den Hoogveenschen polder te Noordwijkerhout werd een com missie van onderzoek ingesteld teneinde on regelmatigheden te onderzoeken over het be stuur en beheer van den polder. O.m. zou de voorzitter van het polderbestuur steekpen ningen hebben aangenomen en materialen van den polder particulier hebben aange wend. De commissie is, volgens het Hbld. tot de conclusie gekomen, dat het vertrouwen in den voorzitter ernstig is geschokt en dat meer controle op levering enz. noodzakelijk is. D.e conclusies zijn .\angenomen met 118 te gen 7 stemmen. Het Belangrijkste De ontwikkeling der gebeurtenissen iri Duitschland. Hindenburg kan op reis gaan, Stahlhelm tceer toegelaten en dc belasting wetten door middel van de noodioet aange nomen. (2e blad, le pag.). De onlusten in Egypte (2e blad, le pag.). De Engelsche mijnicet gered,. (2e blad, le pag.) Het groote internationaal concours hippiqua te Hoofddorp. (3e blad, 2e pag.) De radio controle commissie geïnstalleerd. (2e blad 3e pag.) Windhoos te Katwijk aan Zee. (le blad, le pag.). ARTIKELEN, enz. R. P.: De afgezaagde Leugen. (le blad, le pag.) E. E. J.P.: Aan het strand (Femina). (3e blad 3e pag.) Willy van der Tak: Een eigen kamer. (Femina). (3e blad 3e pag.) Bep Otten: Brave kinderen uit vroeger dagen. (Femina). W. T.: Langs de Straat. (3e blad 3e pag.) (2e blad, 2e pag.) Voor de laatste berichten zie men de 2a pagina van het Eerste Blad). HAARLEM, 17 Juli. De Afgezaagde Leugen. Lord Robert Cecil. Lord Robert Cecil heeft gisteren in de openingszitting van de Londcnsche confe rentie der Interparlementaire Unie, waarbij 400 afgevaardigden de parlementen van tien tallen landen vertegenwoordigen, de meening geuit dat de vredesbeweging aan het ver slappen is. Een bedenkelijke verklaring en tevens komend uit den mond vaar een dergelijk onvermoeid strijder tegen den oor log een ernstige waarschuwing. Lord Robert wees er verder op, dat in meer dan één land belangrijke leiders der openbare meening „terugkrabbelen" naar de oude poli tiek en de afgezaagde leugen prediken dat men, indien men den vrede wil, den oorlog moet voorbereiden. Niemand, die de onder handelingen van de Londensche Vlootconfe- rentie heeft gevolgd, kan beweren niet te hebben bemerkt hoe zij in een oorlogssfeer werden gevoerd. Elk geval van tegenoverge* stelde beiangen werd op de hypothese van een oorlog teruggebracht. Ook sprak hij over de oorlogspropaganda, belichaamd in het streven naar schitterende uniformen, titels, praal, martiale muziek en dergelijke, en verklaarde dat de grootste voorzorg tegen de oorlogszuchtige mentaliteit de ontwapening is, die ongelukkigerwijze op de grootste moeilijkheden stuit. Hij is ervan overtuigd dat Briand's Europeesche Fede- ratie=plan geen ander doel heeft dan den Volkenbond te versterken. Juist den vorigen dag had de afgeizaagdo leugen als gij den vrede wilt, bereidt u ten oorlog weer eens een groote demon stratie beleefd. Ditmaal in Parijs, ter ge legenheid van den nationalen feestdag: 14 Juli. Een geweldige troepenrevue op de Esplanade des Invalides beperkte zich niet tot het moderne leger, maar was aangevuld met troepen in de nu zoo onpractische, maar veel mooier en kleurrijker uniformen van een eeuw geleden, om het eeuwfeest van dc ver overing van Algiers te herdenken. Het his torisch défilé wekte groot enthousiasme, en de Parijsche correspondent van het Algemeen Handelsblad, die toegeeft dat hij in zijn hart de pacifisten gelijk moest geven met hun protesten tegen deze viering van den 14en Juli, „zou het toch. betreuren als onze alles

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1930 | | pagina 1