JAM
TAMINIAU'5
Het woord is aan
48e Jaargang No. 14438
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 19 Juli 1930
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HocWredacteor: ROBERT PEEREBOOM»
ABONNEMENTEN: per week 0.27J4, met Geïllustreerd Zondagsblad /0.32
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3.57)4. Franco per post door Nederland f 3.8754. Losse nummers
f 0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden f 0-57Vt. franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN: 1—5 regels 11.75, elke regel meer 0.35. Reclames
ƒ0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbod 14 regels f0.60,
elke regel meer ƒ0.15, buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. ƒ0.25. elke regel meer 0.10. uitsl. a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange
ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
K. L. M.-VLIEGTUIG MAAKT
EEN NOODLANDING.
Het toestel redelijk goed
neergekomen.
TEMPELHOF WAS IN MIST GEHULD.
Een Wolff-bericht uit Berlijn meldt:
Het tusschen Rotterdam en Berlijn vlie
gend verkeersvliegtuig van de KUM. met den
piloot Soer en zes passagiers aan boord heeft
om acht uur bij de Machnower Schleuss in
Telt-ow in de nabijheid van Berlijn een lan
ding gemaakt, omdat de bestuurder wegens
den sterken regen het vliegveld Tempelhof
niet kon vinden. Passagiers en piloot bleven
ongedeerd, nadat het vliegtuig even met
den staart in de hoogte was gaan staan.
Nader meldt de correspondent van de Tel.
te 's-Gravenhage na informatie aldaar, nog
het volgende:
Het driemotorige vliegtuig PH-AGR van de
K.L,M„ bestuurder Soer, dat heden om
16.05 uur van Waalhaven vertrok naar Ber
lijn, vond het vliegveld Tempelhof (Berlijn)
geheel door plotseling opkomenden mist af
gesloten. De vliegtuigbestuurder besloot te
rug te keeren en maakte toen een landing
bij Schönow in de nabijheid van Berlijn. De
landing geschiedde normaal, doch bij den
uitloop kwam het vliegtuig op een zacht ge
deelte van het terrein neer. Hét is daarbij
langzaam op zijn neus gaan staan. De pas
sagiers van wie geen enkele eenig letsel
heelt bekomen, evenmin is de piloot ver
volgden hun reis per auto,
DORP OP KOREA DOOR AARD
STORTING BEDOLVEN.
LONDEN, 18 Juli (V.D.) Sedert Woens
dag hebben zich op het schiereiland Korea
verscheidene aardstortingen voorgedaan.
Tengevolge van een aardstorting van zeer
grooten omvang werd een geheel dorp be
dolven. Vijftig personen werden hierbij ge
dood.
(CYCLOON TEISTERT HET
EILAND KYOESJOE.
LONDEN, 18 Juli (V.D.)' Het Japansche
eiland Kyoesjoe is hedenmorgen geteisterd
door een cycloon, zooals in een tiental jaren
niet meer is voorgekomen. Alle verbindingen
met het eiland zijn verbroken, zoodat men
nog slechts zeer weinig berichten omtrent de
ramp heeft ontvangen. Men vreest, dat de
materieele schade zeer groot is, terwijl zeer
yele personen zouden zijn gedood of gewond.
SERIE-INBREKER GEPAKT.
SUCCES VAN DE HEERLENSCHE
RECHERCHE.
Reeds sedert geruimen tijd werd Heerlen
én omgeving door inbrekers onveilig gemaakt-
Na ijverig en lang speuren is -het de recherche
mogen gelukken in den nacht van Donder*
dag op Vrijdag op de Heerlerbaan den hoofd
man van de bende, den 28-jarigen Duitscher
H. L., te arresteeren, schrijft de Tel.
Hij had de gewoonte 's avonds de grens
over te komen en met zijn medeplichtigen
eerst naar Duitsch grondgebied uit te wijken
als zij in het bezit waren van een belangrijken
buit. Zoo heeft hij o.m. reeds bekend, te heb
ben ingebroken aan het Molenbergpark te
Heerlen, in de Christelijke school aan de
Ceintuurbaan, bij mr van O. aan de Aker
straat en in de Muziekschool achter het Raad
huis. Ontvreemd werden o.m. geldbedragen
schrijfmachines, levensmiddelen, revolvers etc.
De verdachte is ter beschikking van den
plaatsvervangend commissaris van politie ge
steld en zal op diens last naar Maastricht,
worden overgebracht. Men vermoedt, dat nog
andere diefstallen door de bende zijn ge
pleegd, zoodat het onderzoek nog wordt voort
gezet.
ELECTRIFICATIE VAN DE
NOORD-HOLLANDSCHE TRAM.
MEFNINGEN IN DE EERSTE KAMER
VERDEELD.
Versohenen is het Voorloopig Verslag van
de Eerste Kamer betreffende het wetsontwerp
tot verleening van een bijdrage in de electri-
ficatie van de tramlijnen AmsterdamEdam
en SchouwPurmerend. Verschillende leden
achtten het thans te laat om op deze lijn
concurrentie met de autobus te gaan begin
nen. Anderen echter meenden, dat de tram
bij massa-vervoer het zal winnen en daar
andere lichamen eveneens een bijdrage ge
ven, meenden zij, dat de Kamer met achter
moet blijven. Tegen de opheffing van het
traject Purmerend—Alkmaar werden geen
bezwaren te berde gebracht.
DE PRIX DE ROME.
UITREIKING VAN DE GOUDEN
MEDAILLE.
In de aula van de Rijksacademie voor
beeldende kunsten, had Vrijdagmiddag de
uitreiking plaats van de gouden medaille aan
de winnares van den Prix de Rome, onze oud-
stadgenoote mevr. Corry FransenHeslen-
feld en van de zilveren medaille aan mej.
Rueter. Van de zijde der academie, zoowel
als van den kant van familie en kennissen,
der winnaressen, bleek voor deze gebeurtenis
veel belangstelling te bestaan. Uit een der
ramen van het gebouw had men, ter eere
van dezen bijzonderen dag, de vlag uitgesto
ken.
Nadat allen zich in de zaal hadden neer*
gezet, trad mr. dr. L. van Cranenburgh naar
voren. Deze gaf een uiteenzetting, van het
geen den Prix voor het leven van mevr.
Fransen beteekende. Vervolgens voerde het
woord prof. R. N. Roland Holst, hoogleeraar
directeur der Academie. Prof Holst betreurde
het, dat de techniek het nog niet mogelijk
had gemaakt, de medaille op den dag van den
uitslag te kunnen overhandigen.
Spreker zeide, dat het de gewoonte was
de gouden medaille, verbonden aan den Prix
de Rome, in een openbare en plechtige bijeen*
komst aan den winnaar of de winnares uit
te reiken. Openbaar is deze samenkomst door
het feit, dat de deur geopend is en famiiie
en kennissen erbij tegenwoordig kunnen zijn.
De plechtigheid zou dus moeten komen van
de zijde van den directeur. Maar spreker kan
alleen maar verheugd zijn, omdat hij mevr.
Fransen en mej. Rueter weer in de academie
terugziet.
Tot mevr. FransenHeslenfeld zeide spre
ker, dat de tijd, die achter haar ligt, sinds
zij de academie verliet, bijzonder belangrijk
is geweest. Behalve het winnen van den Prix
heeft zij nog kans gezien in het huwelijk te
treden en bovendien in Italië veel en goed
werk te leveren. Gedurende de 6 a 7 jaar,
dat zij de academie bezocht, heeft zij zich
steeds een uitstekend leerlinge getoond. Spre
ker ziet dan ook met belangstelling haar
toekomstig werk tegemoet. De gouden medail*
les, die bij deze gelegenheid steeds werden
uitgereikt, mochten niet bogen op groote ar
tisticiteit. Vandaar dat eenige jaren geleden
besloten werd de opdracht aan een kunste
naar of kunstenares te geven. Het deed spre
ker genoegen te kunnen mededeélen, dat mej.
Rueter de eer te beurt was gevallen deze
medaille het eerst te mogen ontwerpen. Prof.
Holst eindigde met de woorden, dat de beide
winnaressen met haar artistieke prestaties
veel gedaan hebben om het prestige van de
beeldende kunst en van de Rijksacademie te
verhoogen.
Hierna reikte spreker aan mevr. Fransen
Heslenfeld de gouden en aan mej. Rueter de
zilveren medaille over, waarmede deze korte
plechtigheid een einde nam.
HEVIGE AARDBEVING IN
BURMA.
LONDEN, 18 Juli (VD.) Uit Rangoon
wordt gemeld, dat het nabijgelegen district
Tharrawaddy door een hevige aardbeving is
geteisterd. Talrijke huizen stortten in. Het
aantal dooden en gewonden bedraagt, voor
zoover tot nog toe kon worden nagegaan,
ongeveer vijftig. Het dorp Letpadna heeft de
grootste schade bekomen.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
„HET LEKKERSTE"
DUITSCH VRACHTSCHIP IN
BRAND GERAAKT.
ALLE OPVARENDEN VAN BOORD.
BREMEN, 18 Juli (VD.) Uit Londen wordt
gemeld, dat het Duitsche stoomschip „Targis"
op 33 graden 56 min. N3-, 50 graden 11 min.
WJL. in den Atlantischen Oceaan in brand is
geraakt. De passagiers, wier aantal niet ge
heel bekend is, alsmede de bemanning, zijn
door het Engelsche stoomschip „Rangitata"
aan boord genomen en bevinden zich dus in
veiligheid. De „Targis" had accomodatie voor
twaalf passagiers.
De „Rangitata" zal de geredden te South
ampton aan land zetten. De oorzaak van den
brand is onbekend.
Nader wordt ge-meldt, dat de verlaten „Tar*
gis".zich in zinkenden toestand bevindt.
DUITSCHE DIENSTBODEN.
DOOR BEMIDDELING VAN DE
ARBEIDSBEURS.
Het valt niet te ontkennen dat de vraag
naar vrouwelijk personeel nog steeds groot
is, grooter dan het aanbod.
Het is niet de bedoeling hier de oorzaken
daarvan na te gaan, maar duidelijk is dat
iedere poging om in het tekort te voorzien
moet worden toegejuicht.
Sedert 1 Februari j.l. heeft de Vereeniging
van Nederlandsche Arbeidsbeuren in hoofd
zaak een vereeniging van gemeenten die een
Arbeidsbeurs bezitten een organisatie ge*
schapen waardoor het mogelijk is, Duitsche
dienstboden door middel van haar stichting
in Duitschland, t.w. de Nederlandsche Arbeids
beurs te Oberhausen via de Arbeidsbeurzen
in ons land te plaatsen. Begonnen met de
grootere steden, wordt deze organisatie suc
cessievelijk over ons land uitgebreid en sedert
15 Juli j.l. bestaat er gelegenheid ook aan de
Gem. Arbeidsbeurs te Haarlem Duitsche
dienstboden aan te vragen.
Voorloopig kan dit nog alleen plaats vin*
den in zeer bescheiden mate, doch langzamer
hand hoopt men aan meer aanvragen te kun-
voldoen.
De bemiddeling z^ive ls kosteloos. Het kan
natuurlijk voorkomen dat reiskosten van ds
dienstboden in rekening moeten worden ge
bracht,
EXTRA-TREINEN OP ZONDAG
NIET STOREND.
ANTWOORD AAN DS. KERSTEN.
Op de vragen van het Tweede-Kamerlid
ds. Kersten betreffende het loopen van goed-
koope treinen op Zondag, heeft de minister
van Waterstaat geantwoord, dat het hier niet
een speciale voorziening voor de Zondagen
betreft. Op werkdagen worden deze treinen
nog meer ingelegd dan op Zondagen. Het
niet laten loopen van deze treinen zou den
dienst van een veel grooter aantal personen
tengevolge hebben, omdat thans slechts drie
personen per trein daaraan werkzaam zijn en
anders gebruik gemaakt zou worden van een
ander vervoermiddel, bijvoorbeeld autobus
sen, welke in het algemeen bovendien voor
de Zondagsrust veel storender zijn dan de
loop van een enkelen extra-trein.
EEN REMBRANDT VOOR 19950.—
VERKOCHT.
LONDEN, 18 Juli, (Reuter). Op de gisteren
in Christi gehouden veilingen, heeft een
schilderij van Rembrandt, voorstellende de
juweelen van de Saarsdale erfgenamen, voor
19950.verkocht. Het schilderstuk gaat
waarschijnlijk naar Amerika. De opbrengst
der veiling bedroeg Vrijdag 106008.het
geen het meeste is gedurende dit seizoen.
Arthur van Schendel:
De wereld is een droom. Een schoon spel
op aarde, dat de menschen door de hemelsche
goedheid mogen spelen.
ZAK-ASSURANTIE.
(De heer Straus heeft het denk
beeld geopperd, een vorm van
assurantie te scheppen tegen het
risico van „blijven zitten" van
schoolkinderen).
Voor ouders is 't een trotsch idee
Als steeds hun kind'ren slagen,
Maar ach, het valt. niet altijd mee,
Er zijn helaas ook tra gen
En dommen zelfs, die eens een keer
Of vaker blijven zitten
En vader telt dan moeizaam neer
De extra studiepitten.
Het lijkt dus wel een nobel plan
Om je te assureeren.
Het kind dat zakte kan daarvan
Een jaartje gratis leeren.
Maar als je 't van nabij bekijkt
Dan rijzen er bezwaren,
Hoe mooi 't aanvankelijk ook lijkt,
Het plan heeft zijn gevaren.
Een pa die premie heeft betaald,
Sedert een reeks van jaren,
Zal, als zijn kind het eens niet haalt,
Zijn kalmte wel bewaren;
Maar sterker, vader zegt misschien:
Blijf jij maar zitten meisje,
Ik wil wel eens wat duiten zien,
Dat 's goed voor 't zomerretsje.
Het komt toch op een jaar niet aan.
Je zult het eind wel halen,
Ik heb totnutoe niets gedaan
Dan premiegeld betalen.
En 't lijkt me voor een maatschappij
Zwaar werk om af te sluiten,
Want denkt niet ieder vader blij:
Ik kan daar stellig buiten?
Komt ooit eens zoo'n agent bij mij
En wijst op de gemakken,
Dan zeg 'k: Meneer, een kind van mij
Dat kan gewoon niet zakken.
P. GASUS.
EERSTE HULP-POSTEN LANGS
DEN WEG.
VAN HAARLEM NAAR DE BELGISCHE
GRENS.
De op initiatief van het Nederlandsche
Roode Kruis opgeriéhte commissie tot orga
nisatie van de verleening van eerste hulp
bij verkeersongevallen, in welke behalve het
Roode Kruis, de Rijkswaterstaat, een aantal
provincies, de Vereeniging van Nederlandsche
gemeenten, de Vereeniging Eerste Hulp bij
Ongelukken en de belangrijkste organisaties
op het gebied van het automobiel-, motor-,
vracht- en rijwielverkeer vertegenwoordigd
zijn, heeft de vorige week ten kantore van
het Nederlandsche Roode Kruis te 's-Graven
hage een bijeenkomst gehouden, lezen wij in
de N.R.Ct.
Doel daarvan was de bespreking van een
door de heeren A. J. ten Hope en Van Weide
ren Rengers uitgebracht rapport. Genoemde
heeren hebben, in opdracht van de commissie
een inspectie-tocht gedaan langs het eerste
traject, dat, naar men in de commissie van
oordeel was, in aanmerking komt om op de
stelselmatige verleening van eerste hulp bij
verkeersongevallen te worden ingericht, t.w.
de weg HaarlemRotterdamBredaZun-
dertBelgische grens.
Op grond van hun nader voorstel is besloten
langs den genoemden weg op 33 punten, ge
middeld 4 a 5 K.M. van elkander verwijderd
gelegen, hulpposten te vestigen.
Deze posten zullen op duidelijke wijze hetzij
door palen, hetzij door borden langs den weg,
waarop het embleem van het Roode Kruis en
waarschijnlijk de letters E.H.B.O, kenbaar
worden gemaakt. Zij zullen in de eerste plaats
•telefoonposten zijn, van waaruit een ieder in
geval van een verkeersongeluk telefonisch om
hulp kan vragen. Het is dus niet (als in
Duitschland) de bedoeling, dat men lid moet
zijn van een of andere organisatie om van
de hulppost gebruik te maken.
Aan de posten zullen worden gedeponeerd
een verbandkist, spalken en een brancard.
Voor de uitvoering van dit plan heeft het
Roode Kruis reeds een som beschikbaar ge
steld. Evenwel dient nog afgewacht te wor
den welke financieele medewerking er ver
kregen zal worden van de andere geïnteres
seerde organisaties.
De posten zijn zoodanig uitgekozen, dat
men er dag en nacht terecht kan. Bij voor
keur is hierom gebruik gemaakt van garages
en van enkele café's.
De bedoeling is het stelsel zoo spoedig mo
gelijk in werking te brengen.
VAN DIJK NAAR NEDERLAND
VERTROKKEN.
Uit New York meldde Reuter gisterenavond:
De heer E. van Dijk is met de „Statendam"
naar Nederland vertrokken.
KINGSFORD SMITH NAAR AUSTRALIë
Volgens een Reuter-telegram zijn Kingsford
Smith en Saul heden naar New York ver
trokken, vanwaar Kingsford Smith onmid
dellijk naar Engeland zal vertrekken, ten
einde een solorecordvlucht te ondernemen
naar Australië.
Verder vermeldt het telegram, dat Van Dijk
met Stannage en Saul naar Amsterdam zou
vliegen. Bedoeld is waarschijnlijk zijn vlucht
van Londen naar onze hoofdstad.
Het Belangrijkste
Na de ontbinding van den Dultschen Rijks
dag
(2e blad le pag.)
Correcte noodlanding van een KLM. vliegtuig
nabij Berlijn.
(le blad. le pag.)
Ernstig verkeersongeval te Noordwijk.
(3e blad. le pag.)
'n Waar vuurwerk boven de Krakatau.
(3e blad. le pag.)
Raadsvergaderingin Haarlcmmerliede.
(3e blad, le pag.).
ARTIKELEN, enz.
R. P.: Charivarius 60 jaar.
(le blad 1p nag.t
Dr. M. H.: Per Zeppelin naar Spitsbergen.
(4e blad 3e pag.
H. B.: Aan Frankrijk's Westkust. Robinson-
nade.
(4e blad 3e pag.
P. J. Zürcher: Uit vergeelde Paperassen (Uit
de geschiedenis van Ned.-lndlë).
(4e blad, 2e pag.).
Pk.: Nieuws in Artis.
(4e blad, le pag.)
L. A.: De film Die Weisse Hölle vom Pi$
Palü.
(4e blad, le pag.X
W. T.: Langs de Straat: Efficiency.
(4e blad 2e pag.)'
Bijzondere correspondentie: Uit het land van
den dollar.
(4e blad 3e pag.)
Biographiecn in een notcdop: Jeremias de
Decker.
(4e blad 2e pag.X
HAARLEM, 19 Juli.
Charivarius 60 jaar.
Morgen, Zondag, wordt Dr. G. Nolst Trónité
zestig jaar. Hij is, in deze omstandigheden,
uitstedig. Huldiging en toespraak liggen hem
slecht. Hij zou er ditmaal zeker niet meer
aan ontsnapt zijn als hij gebleven was
zelfs niet in zijn houten badstoel op het
platte dak van zijn huis, met het luik dicht....
en heeft de wijk genomen naar elders. Waar
„elders" ligt, is mij niet bekend. Voorzichtlg-
lijk heb ik de pen opgevat en ben toch over
hem gaan schrijven, met het voorgevoel dat
hij er iets In vinden zal en mij, bij wijze van
wraak, de volgende week onder zijn Charl-
varia vermelden. Zijn onpartijdigheid bij de
keuze van zijn slachtoffers is overigens zoo
groot, dat hij in De Groene van deze week
een zelf gemaakte blunder In de rubriek „Dat
lastige Hollandsch" citeert.
Niemand heeft meer recht om
Charivarius te huldigen aan wij, journalisten,
want wij zijn de meest-voorkomende cate
gorie in dc reeks van'zijn slachtoffers. Dat
wij hem nochtans erkentelijk zijn, is een
bewijs dat hij succes met zijn streven heeft
gehad, en nog heeft. De Kunst zou niet zon
der haar deskundige critici kunnen, de Jour
nalistiek kan het evenmin. Wij bezitten maar
éen vast-aangestelde criticus, en die heet,
noemt zich althans, Charivarius In den loop
der jaren hebben wij hem allen leeren waar-
deeren. Hij is. nolens volens waarmee ik
nu niet de politieke verklaring van deze La-
tijnsche uitdrukking bedoel een belang
rijke figuur in de Nederlandsche journalis
tiek geworden. Het groote nadeel van ons
schoone beroep is, dat het schier onafgebro
ken, zooals de schaker dat noemt „in tijd
nood verkeert".
Berichten, verslagen en artikelenalles
moet gemeenlijk in haast geschreven wor
den. Hoe vaak gebeurt het niet dat een
belangrijke gebeurtenis, telegrafisch, telefo
nisch of per radio gemeld, noodzaakt tot het
schrijven van een artikel binnen een uur, of
anderhalf uur, om bijtijds gereed te zijn
voor de krant van dien dag. Want onver
biddelijk, op de voorgeschreven minuut, moet
de rotatiemachine gaan draaien. Allerlei taai
gevaren hangen den schrijver boven het hoofd
Zijn snelle route is vol voetangels en klem
men. De gemeenplaats lokt, de glibberige
paden van de beeldspraak dreigen zijn even
wicht te verstoren. Maar op het critieke
moment herinnert hij zich Charivarius, wacht
even, peinst en is gered.
Ik zal hier niet meer van zeggen, behalve,
door hulde te brengen aan onzon criticus
voor de fijn-gevoelde, nimmer grievende
Bijna lederen dag delven de Romeinsche gravers kostbaarheden op uit Rome's bodem.
In de nabijheid van de plek waar vroeger de Vesta-tempel werd blootgelegd heeft men
thans zeer fraaie leeuwenkop-kapiteelen vonden