Het Koninginnefeest in Haarlem en Omstreken.
AGENDA
HAARLEM'S DAGBLAD TWEEDE BLAD DINSDAG 2 SEPTEMBER 1930
Langs de straat op
Koninginnedag.
's Avonds hangt er kruitdamp in de stad
als op een slagveld.
Wij speuren zevenklappers onder onze
voeten en voetzoekers zeer paradoxaal
boven onze hoofden, en zelfs boven die van
de agenten. En wij zijn eigenlijk verwon
derd, dat wij geen „rotjes" tusschen de
plooien van onze kleedij dragen en geen
zonnetjes achter onze brilleglazen zien
draaien. Inderdaad, de meesten onzer ko
men wat men noemt met den schrik vrij.
Alleen de schrik is dikwijls wat hard.
De Jordaan is in de Anegang. De man
met de harmonica staat schilderachtig te
gen een huis geleund. Hij heeft wat men
met een eigenaardige uitdrukking noemt
„tochtlatjes" terzijde van zijn gezicht en is
ook overigens in alle opzichten een artiest.
Hij speelt een oude bekende wals, waarvan
niemand den naam kan zeggen, en de zee
man danst. Met den zeeman danst een
dame in het zwart, die zich met een vuur-
roode bloem getooid heeft, en die een mul-
ticolore parasol opgevouwen in de hand
draagt. Zij dansen met snelle trippelpassen,
vele malen rond. Met hen dansen andere
dames een stel getweeën en één alleen. De
laatste tilt tusschen de punt van duim en
wijsvinger van iedere hand de rokken op.
Als de wals uit is zet de harmonica-speler
„Oh Donna Clara" in en ik meen den pri
mitieven vorm van een tango te zullen aan
schouwen. Maar ik vergeet de Jordaan. Het
blijkt-, dat men op „Oh Donna Clara" ook
zeer goed een horlepiep of een Amsterdam-
schen cancan kan dansen. De zeeman en
zijn partnerin dansen nu gescheiden. De
zeeman heeft de eene hand boven zijn
hoofd gebracht en de andere achterwaarts.
En de dame in het zwart heeft de handen
in de zij gezet en draait rond gelijk een
derwisch, Dit gaat goed, tot de zeeman en
de draaiende dame elkaar weer gevonden
hebben en dan steken ze de parasol op en
als ik verder ga door de Anegang, zie ik
nog lang de multicolore parasol in dolle
vreugderoes wentelen boven de hoofden der
saamgestroomde menigte. Tot er een auto
aankomt en de Jordaan uit/elkaar spat
In de Vijfhoek dansen ze op het piere
ment. En gewoon op zijn Haarlemsch. De
jongens dansen in een feestelijk gewaad mer
hoog opgetrokken broekspijpen, die de fel
gekleurdheid van de sokken laat bewon
deren en de meisjes dragen hel-roode of
effen groene japonnen. De mannen dan
sen met de pet wat schuin op het hoofd en
in groote hoekige schuifbewegingen. Het
rijk gebeeldhouwde front van het draaiorgel
steekt heelemaal in de oranjebloemen en om
het opschrift „Gebroeders Warnies" vleien
zich de vaderlandsche kleuren. De kroonlijst
is gesierd met bossen levende bloemen. Hoe
wel de keien in den Vijfhoek niet zoo heel
vlak liggen is de dansvloer glad genoeg en
aan belangstelling ontbreekt het bovendien
niet. Zoolang als er sprake is van milde
giften is de orgelman onvermoeid. Welnu,
om elf uur 's avonds schijnt dit nog even
zeer het geval te zijn als om tien uur. Dat
is nu het verschil tusschen Koninginne
dag en een gewone dag.
Wijs mij een plaats waar geen muziek is,
dezen dag. Toon mij één café, waar geen
rukwind van geluiden uit de deur waait, als
ge passeert en leidt mij in één straat van
de binnenstad, waarin geen harmonica-vir
tuozen zijn en geen violisten en mandoli-
nisten. De laatsten plegen zich op 31
Augustus te vereenigen tot geheele fa
milies, die de meest verschillende instru
menten bewerken, waaronder de contrabas
en de zingende zaag tot een representatief-
ste behooren.
Het jog, dat met zijn hoogstens tien jaren
heel alleen de muziekvoorziening van de
Groote Houtstraat op zich genomen had, zat
op de koude steenen van het trottoir. Hij
zat er om vier uur en om elf zat hij er
nog. Hij zal er nog wel eerder geweest zijn
en later ook. En al dien tijd draaide hij
aan den slinger van zijn instrument. Deze
prestatie mag op langdurige training be
rusten, maar bovendien zij opgemerkt, dat
de jongen zóng. En zijn stem was minder
kleurloos dan de t-onen van het instru
ment, dat nochtans interessant was, omdat
het gansche mechaniek er van was bloot
gelegd, hetgeen immer meer de aandacht
trekt dan 't mooiste gepolijste deksel van een
luxe-koffergramofone. De moeder was een
schamele, vervallen vrouw en het valt moei
lijk uit te maken of zij het daax*aan dankte,
dat er nogal wat kopergeld in haar hand
viel of aan het beminnelijk optimisme van
het jog.
Wij vieren Koninginnedag niet alleen
met muziek. Wij doen het met wafels en
oliebollen en met lichte wandelstokjes,
maar bovenal vieren wij den dag, en nog
meer den avoncH met haring. Laat ik u er
het bewijs van geven: Ik heb een man ge
sproken, die aan zijn twee duizendste ha
ring bezig was, en zulks op één dag. Zij
daarbij slechts vermeld, en dit ter uwer ge
ruststelling, lezer, dat hij ze niet at, maar
openspouwde
Het Indisch Muizeuspel is v'n wreede im-
moreele vertooning. Ik vond het in een
buitenwijk, een kast vol witte muizen, die in
tredmolens liepen en op snel wentelende
draaischijven. Wanneer zij de pootjes niet
repten werden zij door de excentrische
kracht er af geslingerd of buitelden zij uit
den tredmolen. Derhalve liepen zij zoo hard
zij konden en het Indische Muizenspel
draaide uren achter elkaar, zonder rust
poos. Misschien wel den geheelen dag.
Er stonden kinderen voor, die lachten om
den angst der muizen. Er mag veel op Ko
ninginnedag, maar waarom verbiedt de po
litie deze dingen niet? En waarom maant
niemand de kinderen, die er voor staan aan
tot doorloopen?
Het „Champignons-paleis" is een geheim
zinnige tent van doek en latten. De attractie
is, dat het van binnen draait. Wij zijn allen
De feesten in. Haarlem-Noord, het. Boegspriettrekken voor jongens.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel
Stofzuigerhuis MAERTENS
BARTELJORISSTRAAT 16
TELEFOON 1075»
VAMPYR Stofzuigers f98.-
Klein Duimpje en de Reus.
dol op draaien. Er zijn zóóveel draaimolens
voor geschapen, dat men zich afvraagt hoe
deze alle productief te maken zijn, wanneer
het géén Koninginnedag is. In het Padde
stoelenpaleis draait men niet alleen, maar
deint men ook. En zelfs terzelfder tijd. Het
interieur wordt u ontsloten a raison van
een kwartje, welk bedrag stijgt tot 30
cent, wanneer volgens een zeer logische wet
de vraag naar draaiing en deining het aan
bod overtreft.
Dit nu was ln het paleis in zoo groote
mate het geval, dat er om een plaats ge
vochten werd, zoozeer dat een pop op het
groote draaiorgel, die ik bewonderde om het
blozende harer wangen, er onder „bezweek.
Later kwam zelfs een agent er aan te pas,
aangezien de vrouwelijke spullebaas de si
tuatie niet meer meester bleef. De verkoop
van entree-bewijzen moest eenigen tijd stop
worden gezet, tot de circulatie weer normaal
was.
Maar gedraaid en gedeind hebben wij
tenslotte allemaal en ik moet zeggen dat
het een geheel nieuw en een kinderlijk ge
noegen geweest is.
En daarom wilt u mij deze uitspatting
misschien wel vergeven....»
Pk.
De 'Avondfeesten.
De drukte in de stad was dit keer buiten
gewoon groot eri concentreerde zich hoofdza
kelijk op de Groote Markt en op de Nassau-
laan. Op de Groote Markt concerteerde de
Harmonie-Crescendo, onder leiding van den
heer W. Hofmeester en op de Nassaulaan was
het de kermis die honderden belangstellenden
trok. Doch ook op het Stationsplein verza
melden zich tusschen acht en tien uur hon
derden Koninginnedagvierders die genoten
van het concert dat gegeven werd door Haar
lems Tx-amfanfarecorps. onder leiding van
den heer Reynier van 't Hoff. Later op den
avond, toen de programma's op de Markt en
op het Stationsplein afgewerkt waren, orga
niseerden de muziekcorpsen fantastische, op
tochten door de stad. Drommen menschen
liepen achter de muziekcorpsen aan. die
voorzien waren van walmende fakkels, die
een oranjekleurig licht uitstraalden. Op deze
manier werd het centrum van de stad langs
twee wegen geheel doorkruist en overal waar
de kleurige en luidruchtige stoet verscheen,
liepen de menschen te hoop. maakten ronde
dansen, gaven zich over aan het on-Holland-
sche community-singing.
Op de Nassaulaan werd weer eens ouder-
wetsch zij het in het klein kennis ge
vierd. Men kon er meedingen aan loterijen,
men kon poppen winnen en paling, snijkoek
en wijn, aardewerk en limonade. Er werd ge
schoten, met ringen geworpen, gevischt en
geslagen op het klassieke hoofd van Jut
Men kon zijn geld neertellen en in ruil daar
voor een spijker in het hout drijven, kortom
er was volop gelegenheid om zich aan kin
derlijke genoegens te buiten gaanDat
de café's in het centrum er wel bij voeren be
hoeft geen betoog. Er waren stoelen en tafels
te kort, de muziek speelde Nederlandsche
volksliederen en de menschen zongen mee,
alsof het Sinterklaasavond was.
Er mag wel in het bijzonder melding ge
maakt worden van den ijver die door ver
scheidene buurten op eigen initiatief betoond
is. Vele straten waren kwistig versierd, en zoo
vierde menige buurt het Koninginnefeest op
„eigen houtje".
Toevallig waren wij getuige van zoo'n In
tieme feestelijkheid in de Anslijnstraat. De
kinderen hadden over de geheele breedte
van de straat een „eerepoort" opgericht en
tusschen de boomen gekleurde slingers en
tientallen lampions opgehangen, 's Avonds
werden alle jongens en meisjes die gerekend
mochten worden tot „de buurtschap" te be
hooren op stoelen en banken geïnstalleerd. Een
gramofoon en een luidspreker zorgden voor
muziek en te negen uur werd een vuurwerk
afgestoken. Er vond zelfs een huldiging
plaats. De jongeman die dit alles bijkans al-
Een belangrijk programmapunt der kinderspelen waren de versnaperingen, limonade en
krentenbrood.
Muziek op Koninginnedag.
De geboortedag onzer Koningin biedt hem,
die zich voor muziek interesseert steeds een
tonenmenu van groote verscheidenheid. Ik
was niet matineus genoeg om de aubade bij
te wonen, maar wandelende op de Dreef tij
dens de kinderspelen kon ik weer eens con-
stateeren dat van alle muziekinstrumenten
de groote trom het verstdragende en dus het
meest succesrijke is. De tonen van alle andere
sneefden in den strijd om het bestaan, maar
het boem-boem was tot op het plein hoor
baar. In de Groote Houtstraat bij elkaar twee
draaiorgels en een soort versleten koffiemolen
die vermoedelijk in de betere dagen zijner
jeugd „ariston" of „heraphon" heette: te za-
men met de tallooze toeters een niet te
onderschatten oefenschool in het genieten van
polytonale muziek. Op de markt een viertal
violino-, viola- en violone-vii'tuozen in Volen-
dammer verhulling ach, hoe spijt het mij
dat ik niet in mijn jeugd aan mijn voornemen
om in zulk een Dutch dress een tournee door
Amerika te maken, gevolg heb gegeven: ïk
ware gewis als millionnaïr teruggekeerd! Bo
ven ons hoofd de klaterende klokkeklanken
van ons carillon, dat onze schoonste volks
liederen door de heldere lucht uitzond welk
een afwisseling op deze korte wandeling!
Doch het meerendeel dezer muziek was niet
!n het officieele programma vermeld. Het „of-
ficieele" gedeelte schonk ons kunstuitingen
van werkelijk groote muzikale waarde: in
de eerste plaats het
ANNIE WOUD EN GEORGE
ROBERT.
George Robert bespeelde volgens gewoonte
óns prachtig orgel en aan de tonen van het
koninklijk instrument paarde zich de ko
ninklijke altstem van Annie Woud: een
vorstelijk-waardige combinatie.
In de volksliederen gaf zij, met het orgel,
van haar hooge standplaats den toon aan;
het pas verschenen- lied van Arnold Spoel
„Vrouwe van Nederland" was het eerste wat
zij ons dien middag als soliste bood. De adel
van haar zang en voordracht bleken grooter
dan die van Spoel's jongste compositie, die
geheel volgens het oude gebruikelijke recept
vervaardigd is en van banaliteiten wemelt.
Twee aria's van Handel we weten hoe
majestueus en schoon Annie Woud Handel
zingt, doch wegens de gelijksoortigheid van
stijl en karakter had ik gaarne een er van
door iets anders vervangen gezien. Ook haar
Bach-voordrachten waren heel mooi; toe
passelijk met het oog op den blijden dag
mocht alleen daarvan „Die güldne Sonne,
voll Freud und Wonne" genoemd worden.
De stoere liederen uit Valerius' Gedenck-
clanck werden in haar voordracht tot even
sterke monumenten en de zin van den tekst
„Com nu met zang" was een gelukkige te
noemen; minder daarentegen de aanvang
van „Hoe groot, o Heer!", al mag men de
herinnering aan de bange dagen van Alva's
komst wel eens ophalen om te beseffen wat
het Huis van Oranje voor ons land geweest
is. Maar dan had men de volgorde der beide
liederen beter andersom kunnen nemen.
George Robert begeleidde haar waardig en
met een registreering die zich bij de zang
stem uitstekend aansloot en in zijn solo-orgel
voordrachten, waarmee hij de zangnummers
afwisselde gaf hij elk wat wils: de ma
jestueuze pracht van Handel's Andante, de
kunstvaardigheid en blijheid van Bach's
Praeludium en Fuga in G (Ed. Peters Bd. IV
No. 2) en het afwisselend kleurenspel van de
Variaties van Sweelinck en Scheidt. En we
konden met vreugde constateeren dat, een
jaar na de booze beweringen van den Goes-
schen orgelmaker omtrent den toestand van
ons beroemd orgel, dit instrument zich nog
steeds in de beste conditie bevindt behou
dens het uiterlijk van een deel der front-
pijpen, dat nog op de renovatie wacht die
aan het uitwendige van een ander deel wel
te beurt viel.
Dit concert was zeer druk bezocht.
Om vier uur 's namiddags begon het.
CONCERT IN DE
KLOPPERSINGELKERK.
Aan het Feestcomité aangeboden door
het college van Organisten van Gerefor
meerde Kerken te Haarlem.
Dit was niet zuiver een muziekuitvoering,
want de muzikale voordrachten omlijstten
een korte, doch kernachtige herdenkings
rede, uitgesproken door den predikant Ds.
Boeyenga. Doch er was op deze bijeenkomst
nog meer dat we met genoegen 'en in
stemming hoorden. Daar was vooreerst het
knappe, correcte en smaakvolle orgelspel
van den heer P. de Maaker, waarvan men
niet zou vermoeden dat hij de kunst slechts
als liefhebber beoefent; slechts in de Gigue
van Bach's Pastorale Suite was eenige on
duidelijkheid; al het overige, ook het An
dante van*Guilmant en het Grand Choeur
van Dubois werd met groote klaarheid voor
gedragen. Mej. Rie van der Horst zong lie
deren van Hullebroek en Kor Kuiler, helder
en zuiver, met een weinig tekort aan adem-
beheersching, dat wellicht door nervositeit
veroorzaakt werd, maar voorzeker' aange
naam om te hooren. En bovendien voerde
het Ensemble van den heer D. Hogenbirk,
waaraan echter zooals ik vernam verschil
lende krachten ontbraken, enkele arrange
menten van weiken van Beethoven uit.
Deze uitvoering had naast vele momen
ten van werkelijk moeien klank ook wel en
kele minder gelukkige inzetten; maar indien
ik een aanmerking op het gehoorde moet
maken, dan is het niet zoozeer op het ar
rangement als wel op de beknotting van het
Larghetto uit de 2de Symphonie en van
het Allegretto uit het zesde Trio, welke
vormwijziging ik als rechtzinnig Beethoven
vereerder niet onderschrijven kan. Het
Rondo uit de Sonate op. 6 (niet op. 60 zooals
in het programma stond) was niet zeer ge
lukkig gearrangeerd. Eén opmerking zij mij
nog veroorloofd: nl. dat de heer Hogenbirk
in het vervolg zijn ensemble zóó opstellen
moge, dat de leden zijn leiding kunnen
zien, wat nu, geloof ik, in onvoldoende ma
te het geval was.
Met het gezamenlijke zingen van twee
coupletten van het oude Wilhelmus werd
deze vrij goed bezochte bijeenkomst beslo
ten.
KAREL DE JONG.
De Sprookjesoptocht.
Op dezen bijzonderen feestdag immers
den 50en verjaardag van de Koningin heeft
het Centrum=Comité van de Vereeniging
.Koninginnedag" aan de feesten een bijzon
der karakter willen geven en dit is het
comité wonderwel gelukt door het organic
seeren in samenwerking met den heer
Herman Moerkerk van een Sprookjes
optocht, anders .genoemd: „De blijden in
tocht van den Prins uit Sprookjesland in de
stad Haarlem".
Deze op artistieke wijze de naam van
den heer Herman Moerkerk stond hiervoor
borg aangekleede en samengestelde stoet
Chinecsche wagen in den stoet van den Prins uit het Sprookjesland,
werd door duizenden en nog eens duizenden
langs den weg op dezen mooien, zonnigen
middag bewonderd.
De eenige aanmerking die te maken zou
zijn, is dat de optocht wat te laat vertrok,
waardoor het geduld van het pxibliek in
Haarlem's straten 'n beetje op de proef werd
gesteld, maar dit te laat vertrek was alles
zins begrijpelijk voor wie in de gelegenheid
was geweest een kijkje op het opstellen op de
Nieuwe Gracht tegenover de Infanterie-
kazerne te nemen.
Want wat was daar veel te doen en te
regelen! De heer Herman Moerkerk, Mr. Dr.
F. A. .Bijvoet, voorzitter en de onvermoeibare
heer H. Stinis, sercetaris van het Centrum-
Comité hadden er met hun helpers handen
vol werk. Telkens kwamen er nieuwe „su
jetten", gekleed en gereed en geschminkt,
uit het gebouw van de R.K. Parochiale St.
Joseph-School aan de Nieuiwe Gracht, dat
welwillend ter beschikking van het Centrum-
Comité was gesteld.
De menschen en de kinderen, die eenmaal
klaar waren voor het vervullen van een rol,
gaven geen last meer en de paar ezeltjes,
die in den stoet zouden meeloopen, hielden
zich ook wel rustig, maar de acht schapen,
waarin straks Don Quichot in den optocht
gevaarlijke vijanden zou zien, voelden zich
op de steenen van de Nieuwe Gracht niet erg
thuis en maakten het den herders nog al eens
lastig, doordat zij telkens sterke neiging ver*
toonden, er vandoor te gaan. Dit moest met
vereende herder krachten tegengegaan wor
den, want het is bekend: „Als er één schaap
over de brug is
Verscheidene schilderachtige groepen wa=
ren er in den stoet, die zooals wij reeds zeiden,
toen hij eenmaal „op gang" was, de algemeene
bewondering trok.
Wat deed dadelijk bij het begin, na de vier
herauten te voet en den vendelier te paard,
de groep van Roodkapje met haar grootmoe
der en den jager, dien Roodkapje in het bosch
ontmoette, het aardig! En dan Sneeuwwitje
met de dwergen op den hoogen wagen! En
de beroemde dolende Ridder met zijn. knecht
Sancho Panza!
Buitengewoon aardig was ook de groep van
den Rattenvanger van Hameln met de hem
blindelings volgende kinderen en zeer uitge
breid en smaakvol die van Asschepoester met
de geleerden en „joffers", de Kamerling en de
Hofmaarschalk van het Prinselijk Hof, de
balgasten, eere-dames en narren en lakeien
en de Prins, met zijn gala-orkest op den wa
gen.
Daarna volgde Klein Duimpje, aan de hand
van den Reus en toen Tijl Uilenspiegel, ach
terstevoren op zijn ezel, gevolgd door hem met
pauweveeren en varkensblazen plagende
jongens en meisjes.
De mooie groepen van de Schoone Slaap*
ster in het Bosch, met de vele vlinders en
libellen, en van de Nachtegaal, met de in
Chineesche costuums gekleede figuren, moe
ten ook nog genoemd worden.
Het laatst kwam de Prins van Sprookjes*
land in zijn karos, in een prachtig costuum.
De optocht werd besloten door een huldi
gingsplechtigheid in het Kenaupark, die werd
bijgewoond door den burgemeester, den heer
C. Maarschalk en mevrouw, Mr. Th. A. Wesstra,
voorzitter van „Koninginnedag" en Mr. Dr. F-
A. Bijvoet, voorzitter van het Centrum*Comité.
Op het grasveld in het Kenaupark was n.l.
tijdelijk een buste van de Koningin op een
voetstuk geplaatst en hier werden de deel
neemsters en deelnemers aan den stoet door
den heer Moerkerk in een groep geschaard
waarvan het monument het middelpunt
vormde.
Het Wilhelmus werd gespeeld, waarna de
Prins van Sprookjesland een bloemstuk van
oranje bloemen op het voetstuk van het mo
nument neerlegde. Toen nog het Wien Neer-
landsch Bloed en daarna kondigden de vier
herauten met bazuingeschal aan, dat het
einde van de middagfeestelijkheden daar
was.
De optocht vormde een zeer welgeslaagd
nummer van het programma, waarvoor den
heer Herman Moerkerk en zijn helpers alle
hulde toekomt. Wat een moeite en tijd zal
de voorbereiding gekost hebben, als we alleen
maar in aanmerking nemen de zorg, die aan
de costuums besteed was!.
Het succesnummer zakloopen bij de kinder
feesten in Haarlem-Noord.
DINSDAG 2 SEPTEMBER
Groote Kerk: Orgelbespeling 8.15—9.15 uur.
Gem. Concertzaal: Bouwmeester's revue:
„Turf in je ransel", 8 uur.
Remonstrantenhuis: Ned. Ver. v. Spiritis
ten „Harmonia"; lezing 8 uur nam. -
Palace: „De weg naar roem"; Tooneel:
D. en P. Mirado (Plastic Gymnastic act).
7 en 9.15 uur.
Luxor Theater: „Jeugdige vagebonden" en
„Modern Banditisme". Tooneel: Duo Calve,
opera-duettisten 8 uur.
Rembrandt Theater: „Der Blaue Engel".
7 en 915 uur
Veis en: Raadsvergadering. 7 uur nam.
WOENSDAG 3 SEPTEMBER
Prinsenhof (Statenzaal)Raadsvergade
ring 1.30 uur nam.
Stadsschouwburg: N.V. Ver. Roterdamsch-
Hofstadtooneel, „De drie musketiers" 8 uur.
Gem. Concertzaal: Bouwmeester's revue:
„Turf in je ransel", 8 uur.
Brongebouw: Haarlemsche Bestuurders-
bond, Federatie Haarlem der S. D. A. P.;
openbare vergadering 8 uur nam.
Bioscoopvoorstellingen 's middags en des
avonds.
Tayler's Museum. Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van li3 uur, behalve 's Maan
dags, toegang vrij.
