CANADEESCHE BRIEVEN.
EEN FRANSCH „BAYREUTH"
Tiende Internationaal Congres voor Strafrecht en
Gevangeniswezen te Praag.
Nieuws uit Indië.
HAARLEM'S DAGBLAD
DONDERDAG 11 SEPTEMBER 1930
VIERDE BLAD
De picnic. Fabrieken en kantoren „Gesloten
wegens picnic. De broeken-slijtplank. Meer
zwemwater dan zwemmers.
De kennismaking met Canada zou eigen
lijk moeten beginnen met een geschiedkun
dig overzicht. Veel van de eigenaardigheden
van dit land worden door de historie ver
klaard, en zelfs de meest oppervlakkige toe
rist komt geregeld met den ouden tijd in
aanraking. Maar het zou van weinig goeden
smaak getuigen om U in deze heete dagen
jaartallen en veldslagen voor te zetten. Veel
liever noodig ik U uit tot deelneming aan het
Canadeesche zomervermaak: de picnic.
Later, als uw belangstelling eenmaal ge
wekt is, kan ik U dan listiglijk tracteeren op
de geschiedenis van dit jonge land, waarin
de Hudson's Baai Compagnie zoo'n groote
rol heeft gespeeld.
De picnic is in Canada een nationale in
stelling. wij, Nederlanders, vinden het van
zelfsprekend, dat een jongensclub, een
tennis-, dans- of roeivereeniging „een dagje
buiten" organiseert. Maar daar blijft het dan
ook bij. Hier echter niet. Hier doen ook de
Zondagsschool, de kerk, de vereenigingen
met geestelijk of sociaal doel, er aan mee. En
ook groote zaken, bankkantoren en fabrie
ken zetten vaak gedurende een dag in den
zomer hun bedrijf stop, om met het geheele
personeel een picnic te houden. In de pro
vincie Ontario is er zelfs een nationale feest
dag van gemaakt. 1 Augustus is daar „Civic
Holiday", de dag waarop het gemeentebestuur
z'n gemeentenaren uitnoodigt tot een picnic!
Elke Canadees gaat dus in den zomer ten
minste met één groote picnic mee, en dit
getal loopt gauw op als hij actief lid is van
eenige vereenigingen. Zoo kan ik U nu dan
uitnoodïgen voor een picnic van een groote
fabriek. De gelegenheid is open voor alle
employés: kantoorpersoneel, werklieden, af-
deelingschefs, enfin allen en dan liefst met
hun geheele gezin. En het pleit voor het or
ganisatievermogen, dat allen, jong en oud,
hoog en laag, zich op zoo'n dag best amu
seeren.
Het tooneel aan 't station hoef ik U niet te
beschrijven, dat kent U: extra trein, opge
wonden kinderen, hijgende moeders en ver-
jongd-uitziende vaders. In den trein hebben
we gelegenheid het gezelschap op te nemen.
Het blijkt, dat er ongeveer 1500 deelnemers
zijn: typistes, werkmeisjes, bazen, chefs, in
genieurs en werklieden. Hier zien we de
practische democratie, die chefs en werk
lieden elkaar doet begroeten met een: „Hello
Charlie!", „Hello Joe!" Straks bij de wedstrij
den zullen we dat nog meer zien.
Het weer is niet buitengewoon gunstig. Het
is niet één van de heldere klare zomerdagen,
die het Canadeesche klimaat zoo aangenaam
maken, dagen, waarop de zon onafgebroken
schijnt van 's morgens vroeg tot 's avonds
laat. Nu hebben we, helaas, van tijd tot tijd
een regenbuitje, waaruit de Hollander troost
kan trekken, dat zijn klimaat niet het eenige
onbetrouwbare is!
Wij stappen uit aan een van de vele pu
blieke parken, die Canada heeft. Deze parken
zijn óf het eigendom van een gemeente, óf
van particulieren. In het eerste geval is er
meestal geen toegangsprijs en wordt de ex
ploitatie loonend door verhuur van kampeer -
grond aan automobilisten. In het tweede ge
val wordt een matige entree geheven, zooiets
van tien of vijftien dollarcent. De terreinen
zijn „van alle gemakken voorzien". Dat wil
zéggen, dat er zijn: een kinderspeeltuin, een
danstent, een cantine, verder een rivier (zoo
mogelijk met watervallen), een open terrein
voor baseball, het meest populaire spel
én tenslotte een groot aantal picnictafels met
daaraan vastgebouwde banken. U kijkt
vreemd op. U had waarschijnlijk gedacht,
dat juist het essentieele van een picnic be
stond in het eten van een boterham, zitten
de op het zachte dikke gras, waar Canada
zoo rijk aan is. Tot groote verbazing waar
deert de Canadees z'n volle grasvelden in 't
geheel niet en eischt een tafel voor z'n picnic.
Want hij is niet uitgegaan om zich te behel
pen! Dat blijkt al gauw als de verschillende
families zich over het terrein verspreiden en
zich installeeren. De koffers en pakken gaan
open, en 't eerste wat er uit komt iseen
schort voor de vrouw des huizes. Dan volgt
een tafellaken en daarna bordjes, couverts,
servetjes, met de volledigheid van een res
taurant. Niets is vergeten, zelfs niet de
tomaten-ketchup, waarmee elke spijs wordt
overgoten.
De leiders vande picnic die voor luid
sprekers op 't terrein hebben gezorgd, roepen
nu de deelnemers voor de wedstrijden bijeen.
Het begin is hardloopen voor kinderen bene
den zes jaar. Dat geeft aanleiding tot grappi
ge tooneeltjes, als een kind van 't startschot
zóó schrikt, dat het gaat huilen, en een an
der door de overwinning zóó overstuur is, dat
het zijn naam niet kan opgeven. Allengs
worden de combattanten ouder, we zien de
getrouwde vrouwen 60 yards hardloopen, tot
groote vreugde van hun kroost en ook zien
we de mannen boven 45 in een sportieven
strijd. Tot slot komt nu een wedstrijd met
voorgift, uitsluitend voor bazen en chefs,
waarbij eenige „buikjes" zich goedmoedig la
ten uitlachen. De sfeer is gemoedelijk en elk
amuseert zich best. Geen verkeerd geluid
wordt gehoord, wat toch opmerkelijk is in
zoo'n gemengd gezelschap! Maar elk is im
mers uit om zich te amuseeren? Waarom het
dan een ander lastig maken?
Gedurende den lunch wordt de luidspre
ker op de radio geschakeld en de lunchmu-
ziek waait over het terrein. De firma ver
schaft kosteloos melk, heet water voor koffie
is aan de cantine verkrijgbaar en zelfs is
de kok van de kantoorlunchroom overgeko
men om voor de meest verfijnden een lunch
op te dienen, bestaande uit een slatje, een
stuk gebak en een portie roomijs.
Na de koffie is onze aandacht gewijd aan
het terrein. Het park loopt glooiend ai naar
de rivier en bevat een rijke verscheidenheid
van boomen en planten. De berk met z'n
glanzend witte stam is veel forscher dan wij
hem in Nederland kennen en ook komt hij
hier in veel grooter getale voor. Dennen,
sparren en ook de bij ons als sierboomen be
kende coniferen groeien hier overvloedig en
geven door him typische vormen een zeer
bepaald karakter aan het landschap. Maar de
belangrijkste plaats wordt ingenomen dooi
de Canadeesche eschdoorn. Deze boom is zóó
algemeen in Canada, dat het blad, het be
kende vijf puntige rossige blad, als embleem
van het land geldt.
De kinderspeeltuin bevat schommels, wip
pen en niet te vergeten.: de g:i;iplank. Dit
is een houten goot, van den vorm, zooals
groote fabrieken gebruiken om kolen of pro-
"ducten in schepen te laden. Deze plank is zoo
opgesteld, dat de kinderen zittende met een
flinke vaart naar beneden glijden, waar dan
een horizontale uitlooper den gang weer
stuit. Een trap aan den anderen kant voert
de kinderen naar het hoogste punt. Tot mijn
spijt heb ik geen ervaring over de slijtage
aan broeken en andere kleedingstukken, op-
dit vernuftig stuk speelgoed, maar 't lijkt me
niet onbelangrijk.
Verder op het veld zien we een groepje
mannen bezig met hoefijzers gooien. Een pen
steekt plm. vijftien c.M. boven den grond uit
en dient als mikpunt. Dit is een geliefkoosd
spel hier en het is grappig, dat de sportwin-
kels dan ook hoefijzers verkoopen. Waar
schijnlijk doen ze beter zaken in dit artikel
dan de hoefsmeden!
Het weer is ondertusschen opgeknapt wat
tot gevolg heeft, dat de liefhebberij voor de
verkoelende rivier is toegenomen.
Roeibootjes en cano's (de echte Cana
deesche met hun sierlijke vormen en fris-
sche kleuren) doorkruisen het water JAan den
kant krioelen de baders. Slechts een klein
percentage kan zwemmen, maar elk wil in
den heeten zomer van het water genieter).
Het is jammer, dat de zwemsport hier zoo
weinig ontwikkeld is. Zwemscholen en ge
meentelijke zweminrichtingen ontbreken
geheel. De eenige organisaties, die zich met
zwemonderrricht bezig houden, zijn de
YJVT.CA.. (Christelijke jongemannen vereenl-
ging) en de padvinders. En dat in een
land, dat er zich op beroemt, het grootste
zoetwatergebied van de wereld binnen zijn
grenzen te hebben!
Teruggekeerd naar het picnic terrein
blijkt, dat er voorbereidselen getroffen wor
den voor den afmarsch. Babies, die een ge
zonden slaap deden ln een koffer, worden uit
en de koffers weer ingepakt. Het servies,
dat van geperst karton is, wordt weggegooid.
Elk ouderpaar zoekt uit de, over het ter
rein verspreide kinderen de zijne uit en na
eenigen tijd wijzen slechts de schillen en de
doozen uit dat er aangenaam verpoosd is.
Een half uur sporen brengt ons weer in de
stad, waar de verschillende verkeers-middelen
elk him aandeel van de deelnemers opslok
ken.
A. G.
RUSSISCH éMIGRé
VERDWENEN.
V. D. meldt uit Londen, dat te Huil op ^ge-
heimzinnige wijze een Rus, Alexander Se-
moesjin geheeten, verdwenen is. Deze Rus
woonde reeds tien jaren in Engeland. Men
vermoedt dat hij op een Russisch schip ont
voerd is.
Gedurende de revolutie vocht Semoesjin in
het witte leger, waaran hij een hooge rang
bekleedde. Hij bezocht thans dikwijls de in
de haven van Huil aankomende Russische
schepen om inlichtingen in te winnen om
trent de toestanden in Rusland. De mogelijk
heid bestaat, dat hij bij een dergelijk bezoek
is ontvoerd.
NEDERLANDSCH MEISJE
ONTVOERD?
In het circus Bech-Olsen, dat deze week in
Horsens (Denemarken) voorstellingen geeft,
trad ook een Nederlandsch meisje op als
assistente van een slangenmensch. Donder
dagavond na de voorstelling, zoo verneemt de
N. R. Ct„ is zij niet in haar logies gekomen en
ook den anderen dag ontbrak zij op het ap
pèl. De directie heeft de zaak in handen van
de politie gegeven, doch tot dusver is er nog
geen spoor van haar ontdekt. Men vermoedt
dat zij door iemand uit Aarhus ontvoerd is,
die Donderdagavond in het circus was.
Het meisje, Clasine Antoinette Hoors ge
heeten, is in 1912 te Amsterdam geboren.
JACHT OP MISDADIGERS.
In den laatsten tijd zijn er heel wat schel
men uit Amerika naar Europa gereisd, om
dat zij schijnen te vinden dat in het land der
onbegrensde mogelijkheden het vet eenigs-
zins van den ketel Is, na de verschillende
„krachs", die zich daar hebben voorgedaan.
Berlijn. Londen, Parijs, de Riviera, hebben
plotseling groote aantrekkelijkheid gekregen
voor de leden der New-Yorksche onderwe
reld.
Men denke intusschen niet. dat ln de ver
schillende landen niet wordt opgetreden te
gen deze ongewenschte vreemdelingen.
De Fransche geheime veiligheidsdienst, bij
voorbeeld, is voortdurend op zijn hoede.
De schelmen worden steeds bewaakt, reeds
van het oogenblik, waarop zij in New-York
aan boord gaan, af. Bij het vertrek van, laat
ons zeggen: een beruchten juweelendief,
wordt onmiddellijk de Fransche politie ge
waarschuwd door iemand van den Franschen
geheimen* dienst, die nauw met de New-
Yorksche politie samenwerkt.
De chef van de algemeene Fransche ge
heime politie, die 2000 inspecteurs onder zich
heeft (in Parijs alleen 200. ofschoon Parijs
ook zijn eigen geheime politiemacht heeft en
verder 1000 in de provincie en 800 in havens,
aan de grenzen en bij stations) behoeft niet
eens van zijn stoel in zijn groot kantoor te
Parijs op te staan, om zijn netten uit te
spreiden. Al naar omstandigheden zal hij
zijn maatregelen nemen. „Laat hem aan
land komen", zal hij in sommige gevallen
bevelen. „Die lui gaan soms naar adressen,
die wij al lang zoeken, maar niet kunnen
vinden. Verlies hem dus geen oogenblik uit
het oog".
Wanneer de juweelendief dus in Frankrijk
aan wal stapt, staat een geheel „comité van
ontvangst" voor hem gereed. Maar hij is er
zich totaal niet van bewust. En onmiddellijk
wordt naar Parijs of een andere plaats waar
de schelm zich heen begeeft, geseind, hoe
laat hij daar zal aankomen. Zelfs wordt er
bij vermeld in welk compartiment van den
trein hij heeft plaats genomen en waaraan
hij gemakkelijk te herkennen is.
En zoo blijft het wakend oog der politie
voortdurend op hem rusten, waar hij in
Frankrijk ook gaat of staat.
De renaissance van oude kunsten.
Wanda Landowska.
(Van onzen Parijschen correspondent.)
Frankrijk heeft sedert eenigen tijd zijn
Bayreuth. Op een half uur afstan<i van de
hoofdstad, in Saint Leu la Farèt, heeft Wan
da Landowska haar school gesticht en heel de
muzikale wereld, hier en in het buitenland,
in Europa en Amerika, stroomt naar het
stille dorpje, daar midden in de bosschen om
te zien en te hooren wat deze kunstenares
daar tot stand heeft gebracht. Saint Leu, tot
voor kort een onbekend dorpje, is een groot
muziekcentrum geworden. Het lijkt ons on-
noodig om Wanda Landowska, de beroemde
claveciniste, die meer dan veertig maal met
Mengelberg optrad, die ook in Nederland et
telijke malen triomfen heeft gevierd en die
de volgende maand nog een groote tournée
zal ondernemen in de voornaamste steden,
Amsterdam, Den Haag, Rotterdam, Gronin
gen, Haarlem, Arnhem etc., hier in te leiden.
Haar verdienste echter schuilt niet alleen in
haar optreden als soliste (of als claveciniste
in de Matthaus-Passion)maar vooral in het
geen ze heeft gedaan voor de renaissance van
oude lang vergeten instrumenten. Spinet en
clavecimbel waren dood. En toch hebben
groote klassieke meesters, zooals Joh. Seb.
Bach nooit andere instrumenten gekend dan
die, hebben ze zich daarvan bediend voor
het componeeren van hun geniale werken.
Het „Hammerklavler", voorlooper van onze
piano heerft de oude instrumenten verdron
gen en wat erger is: met haar komst zijn
ook talrijke magnifieke composities, van
Fransche en Italiaansche meesters, juweel
tjes vaak verloren gegaan, wijl ze zich min
der leenden voor een piano-vertolking.. Toen
nu Wanda Landowska, jaren geleden, op het
denkbeeld kwam om spinet en clavecimbel
weer in eere te herstellen, ontmoette zij niet
anders dan sceptici, die haar streven al
leen als een ij dele poging beschouwden om
iets anders te brengen. Maar dit tengere
vrouwtje, die een geweldige energie heeft,
zette door. Zelf reconstrueerde ze de oude in-
In de haven van Athene, hierboven afgebeeld, heeft een enorme brand geicoed, veroorzaakt
door het leegloopen van een benzinetankschip. De geheele haven was in een oogenblik in een
vlammenzee herschapen. Er zijn 12 dooden bij deze ramp te betreuren.
De rede van mej. Dr. Allee Masorijk, die
nog in Amerika vertoeft, werd-voorgelezen
door mevr. Formanova. Zij verklaarde dat
toen zij in Weenen in gevangenschap zat,
zij dikwijls gezien had, dat een onbedorven
mensch in één cel met een ouden boef werd
opgesloten en hoe grievend de grove taal en'
de scheldwoorden van een ruwen cipier den
ingeslotene kwetsten. Zij dringt aan op een
merischwaardige behandeling van iederen ge
vangene. In de zeer levendige discussie over
afzonderlijke (cel) opsluiting of die in ge
meenschap bleek het dat de Belgen en Fran
schen over het algemeen voor de eerste, de
Engelschen, Amerikanen en Dultschers voor
de laatste waren. De Amerikaan Dr. Stanford
Bates meende dat men menschen niet nor
maal kan maken als men ze abnormaal be
handelt door ze 's nachts in afzonderlijke
vertrekken op te sluiten; de repliek van Prof.
Simon van der Aa, dat het in Europa normaal
gewoonte is zich 's nachts ieder in zijn eigen
vertrek terug te trekken, verwekte algemeene
vroolijkheid! (In de gevangenis van Bory
zagen wij ook slaapzalen voor 812 perso
nen).
Bij de stemming deed zich een klein inci
dent voor. Van Duitsche zijde verzocht men,
daar er veel rumoer in de zaal heerschte en
de stemming wat nerveus, om vertaling in
het Duitsch van de meermalen gewijzigde
conclusie wat de voorzitter Mizirka weigerde
met een kort: „Duisch is onmogelijk!" Prpf.
Delagius redde de situatie door een Duitsche
vertaling te geven, die met behulp van 15
leden van het Leger des Heils met 78 tegen 63
stemmen, ten gunste van de afzonderlijke
opsluiting werd aangenomen.
De Vrijdag was,gewijd aan twee zeer inte
ressante redevoermgen, één van den presi
dent van het Tsjechoslowakijsche Opperge-
rechtshof Dr. Popelka en één van den presi-
den van het Reichsgericht, Dr. Bunke. Deze
laatste rede was in grooten stijl gehouden en
had tot onderwerp de minimum-elschen, die
gesteld behooren te worden aan hetgeen de
Intern. Commissie voor Strafr. en Gev. wezen
als grondbeginselen, die internationaal aan
genomen dienen te worden, noodig acht: se
lectie van gevangenen naar leeftijd, geslacht,
aard van hun misdrijf enz. Scheiding
van gestrafte personen in voor-arrest.
Het opleggen voor zoodanigen arbeid
aan gestraften, dat zij daarmede later hun
brood kunnen verdienen. Zorg voor hun ge
zondheid, geestelijke en lichamelijke ont
wikkeling.
Behoorlijke belooning voor de door hen
verrichten arbeid. Buitenlandsche gevange
nen moeten in de gelegenheid gesteld worden
zich met de consuls of géranten van him
land in verbinding te stellen. Lichamelijke
tuchtiging en plaatsing in een donkere cel
mag slechts bij uitzondering en onder stren
ge controle geschieden. Elke gevangene moet
in de gelegenheid gesteld worden eens per
dag zich tot den directeur van de strafin
richting te kunnen wenden. De gevangenis
sen moeten modern Ingericht en van ma
chines en goede werktuigen voorzien worden.
Nazorg voor ontslagen gevangenen is on
misbaar.
Des avonds werden de Hollandsche leden
door Prof. Simon van der Aa in het Hotel
des Ambassadeurs feestelijk ontvangen. Mej.
Mr. Frida Katz sprak den secretaris-generaal
bij deze gelegenheid hartelijk toe, wees op de
groote verdiensten, de onvermoeide zorg en
de schitterende bekwaamheden van onzen
landgenoot, aan wlen het slagen van de con
gressen voor een groot deel te danken is en
zei dat wij er trotsch op zijn dat een Hollan
der onzen naam in den vreemde zoo uitste
kend hoog houdt. Namens de Hollandsche le
den werden hem en mevr. Simon van der Aa,
die voor haar echtgenoot een onmisbare steun
is, geschenken aangeboden.
In de secties was men intusschen met de
conclusies over de gestelde vraagpunten ge
reed gekomen, waarna ze in de algemeene
vergadering behandeld, na eenige discussie
geamendeerd en daarna bij stemming aan
genomen werden.
De Zaterdag, was bestemd voor de slui
tingszitting, waarin, onder daverend applaus,
opnieuw hulde werd gebracht, aan Prof.
Simon van der Aa. Berlijn werd aangewezen
als de plaats, waar het volgende congres in
1935 zal gehouden worden, nadat Italië, dat
zich ook bereid verklaard had, zich terugge
trokken had, omdat reeds eenmaal te Rome
een congres gehouden is. (Waarom heeft Ne
derland zich niet aangeboden om in Amster
dam of Den Haag een congres te houden?.
Wat Praag kan, kunnen wij toch ook!)
De namiddag is bestemd voor een bezoek
aan een gevangenis voor mannen, een voor
vrouwen en een inrichting voor sociaal werk,
de avond voor de feestelijke ontvangst der
leden door de stad Praag in de Smetanazaal.
Vele congresleden vertrekken echter reeds
vanmiddag.
Resumeerende kan gezegd worden dat ook
dit congres in ruime mate heeft bijgedragen
om de nieuwere beginselen van strafrecht in
gevangeniswezen ingang te doen vinden. Van
bevoegde zijde deelt men mij echter mede
dat de redevoeringen en discussies op het
congres van 1925 te Londen over het alge
meen op een hooger peil stonden. Een uit
zondering moet gc*Kiakt worden voor de
prachtige rede van Dr. Kallab over de taak
van de kinderrechtspraak die van Dr. Bumke
en van Dr. Cornil, van het Belgische Mi
nisterie van Justitie.
De groote beteekenis van het congres is de
vaststelling dat de moderne crimlnalogie een
wetenschap is overeenkomend^ met de ge
neeskunde. Deze stelt zich ten doel ziekten
te voorkomen, te genezen en herhaling uit te
sluiten. De criminalogie wil de misdadig
heid voorkomen, uitsluiten en recidivisme
bestrijden. Te betreuren valt m.i. dat op dit
congres angstvallig vermeden is zich inter
nationaal uit te spreken over brandende
vraagstukken als: de doodstraf, lijfstraffen,
behandeling van politieke gevangenen, en
het sexueele vraagstuk. De persoonlijke op
vatting van Dr. Benes. dat hij onder zekere
omstandigheden een voorstander is voor de
doodstraf, ondervond krachitg verzet bij ve
len die meenden dat Dr. Benes ten onrechte
wijst op de toenemende criminaliteit. Deze
toeneming is slechts schijnbaar omdat de
aanwas van het aantal verbodswetten juist
de misdaad schept. De doodstraf werkt niet
afschrikkend, dat is reeds jarenlang over
tuigend gebleken, wel de vrees om ontdekt
en gestraft te worden. De strooper, die voor
zijn overtreding slechts gevaar loopt een
lichte straf te krijgen schiet op den jacht
opziener in de hoop dat zijn strooperij niet
ontdekt zal worden.
De beslissing betreffende de lijfstraffen
meende men aan elk land voor zich te moe
ten overlaten.
Dr. J. WACKIE EYSTEN.
Praag, 31 Aug. 1930,
strumenten, liet er bouwen en met een men
geling van verwondering-bewondering-eer
bied en enthousiasme hoorde men haar eer
ste concerten aan. 't Was een eerste stap. De
jaren gingen voorbij. Onvermoeid, op maan
denlange tournees in Europa en Amerika,
zette de geniale artiste haar „campagne"
voort en stormenderhand veroverde ze het
terrein. Men begon, dank zij haar, in te zien
dat een groot onrecht was gedaan niet alleen
aan de oude Instrumenten waarin zooveel
poëzie school, maar ook aan de litteratuur.
Van het een is het ander gekomen. Bij haar
naspeuringen vond Wanda Landowska ook de
mooiste ensembles, composities voor verschil
lende Instrumenten, trios, quartet ten en
quintetten, welke eenzelfde lot hadden onder
gaan. En zoo werd ze van zelf gedreven in de
richting om ook die instrumenten recht tc
laten wedervaren. Zoo is de school van Saint
Leu ontstaan.
Men moet Wanda Landowska zelf van al
de moeilijkheden, maar ook van de overwin
ningen hooren vertellen, om te beseffen wat
een kracht ze heeft moeten ontwikkelen,
naast haar talenten, om het zoo ver te bren
gen dat moderne componisten thans zijn be
gonnen om speciaal voor clavecimbel te com
poneeren. Men moet ook, zooals het ons ge
geven was, die magnifieke ensembles van
Wanda Landowska met haar leerlingen, heb
ben gehoord om te begrijpen dat er hier, in
Saint Leu, iets werd geboren of liever her
boren. wat ver uitgaat boven plaatselijk be
lang. Dat dit in internationalen muzikaien
kring werd begrepen, wordt trouwens bewe
zen door het feit, dat de school van Saint. Leu
artisten uit alle landen en werelddee-
;len trekt, die hier In dit ideale oord
de oude instrumenten en de oude litteratuur
komen bestudeeren.
Als we praten van .school" dan heeft de
school hier de beteekenis van richting, zooals
we praten van „de school van Rembrandt" of
„de school van Barbizon". De stichting van
Saint Leu heeft niets van het stootende van
een school waar men in alle kamers klanken
hoort- Wanda Landowska heeft hot ook an
ders bedoeld. Midden in het park dat haar
landhuis omringt, onder hooge majestueuse
boomen, hééft zij een moderne muziektem
pel laten bouwen, één groote zaal met mooie
accoustlek. Langs de geheel witte wanden een
uitgezochte collectie oude instrumenten, zoo
als ze. op aanwijzing van Wanda Landowska
werden gereconstrueerd. Daar een renalssan-
ce-orgeltje, ginds het orlglneele, stuntelig ar
moedige planotje waarop Frédêrlc Chopin,
Wanda Landowska's geniale landgenoot zijn
mooiste composities heeft gemaakt. Het is
alles met liefde verzameld, en geclasseerd. Zoo
ook de mooie muziekbibliotheek met. kostbare
origineele handschriften en composities wel
ke hier herleven. Te vertellen van de con
certen welke we hier hoorden in deze pure,
landelijk rustige omgeving is onnoodig. Als
het ragfijne tokkelspel klinkt in de stilte "an
een zomeravond zwijgt men in ontroering....
en 't Is beter om niet te trachten met woor
den die sensatie te benaderen. Maar dan ook
eerst begrijpt men. zelfs als leek, de groote
beteekenis van Saint. Leu en hoe het mogelijk
werd dat deze stichting van Wanda Lan
dowska een ommekeer te weeg bracht.
HENRY A. TH. LESTURGEON
HET PROCES TEGEN DE
P. N. I.-LEIDERS.
DERTIENDE DAG
De Landraad te Bandoeng zette de behan-
ling van de P. N. I.-zaak voort met het ver
hoor van commissaris H. H. Albreghs, meldt
Aneta.
Getuige Albreghs deelt mede. dat hij niet
alleen den indruk heeft dat speciaal oud
leden der P. K. I. voor de club werden uit
gezocht, doch dat zulks zijn overtuiging is.
Getuige legt vervolgens verschillende stuk
ken over, betreffende de cursusvergaderin
gen, o.a. een opstel over do grondgedachten
der nationaal-revolutionnaire actie, van de
hand van beklaagde Soeprladlnata, bij hem
zelf aangetroffen. Beklaagde Soeprladlnata
verklaart- dit opstel te hebben geschreven
naar aanleiding van een dictaat van lr. Soc-
karno. Het behandelt de noodzakelijkheid
van samenwerking tusschen arbeiders en
landbouwers, doelbewuste vakactie, omver
werping van het imperialisme, onderscheid
tusschen putsch en revolutie, massa-organi
satie enz.
Beklaagde Soeprladlnata merkt nog op. dat
h!j de gebeurtenissen in 1926 en 1927 als een
putsch beschouwde.
De voorzitter lees andere stukken voor,
welke door getuige Albreghs zijn overgelegd,
geschreven door cursisten, waarin o.a. wordt
gesrpoken van Soekarnolsme.
Beklaagde ir. Soekarno deelt mede. dat hij
dezen term nimmer heeft gebruikt doch dat
hij een vondst is van de „intang Timoer",
die daarmede zijn theorie betitelde.
De zitting duurt voort.
COMMUNISTISCH RAADSLID
ONTVOERD.
V. D. meldt uit Helslngfors:
In den nacht van Dinsdag op. Woensdag
is te Abo een communistisch gemeenteraads
lid door onbekenden ontvoerd. Hij werd in
nachtgewaad in een auto gezet en on eenige
kilometers van de stad gebracht. Daar liet
men hem liggen, nadat men hem de belofte
afgeperst had, dat hij onmiddellijk ontslag
zou nemen als lid van den gemeenteraad.
In Sankt Marie werd een afgevaardigde op
gelijke wijze ontvoerd. In Poeytis werd een
voorstander van de Lappo-beweging bij een
poging tot ontvoering door een communist
neergeschoten.
Alle communistische gemeenteraadsleden
van Helslngfors hebben hun mandaat neer
gelegd, nadat reeds te voren een gedeelte
van hen ontslag had genomen.
