ENK AUSTIN
RECLAMEVERKOOP
B.K. emaille
tart den tijd
RKEMAIliE
VROOM DREESMANN
BUITENLAND
DE RIJKSDAGVERKEZINGEN.
6 maanden
Verweering
Waterdicht
Nederlandsche Krause Maatschappij N.V.
Sjoerd Joustra - Aerdenhout - Tel. 26266
ONZEN GROOTEN
VOOR HALVEN PRIJS
MORGEN, DINSDAG
DINSDAG 16 SEPTEMBER
HAARLEM
Engeisch leeren
AVOND-SPREEKUUR
W. SWAAP, Specialist
DBBEDEB
PI
ADVERTEERT IN DIT BLAD.
HAARLEM'S DAGRLAD
MAANDAG 15 SEPTEMBER 1930
Groote winst voor de nationaal-socialisten.
De Duitsche Staatspartij en de Volkspartij achteruit.
Orde en rust in Argentinië.
Een complot in Egypte ontdekt.
HET BELANGRIJKSTE NIEUWS.
De verkiezingen in Dultschland zijn over
het algemeen rustig geloopen. Er is bijzon
der druk gestemd. Verwacht wordt, dat de
nieuwe Rijksdag een groot aantal leden meer
zal tellen. Alleen in Mecklenburg-Schwerin
kwam het tot botsingen.
In Neukölln moest de politie in den mid
dag optreden tegen sterke samenscholingen
van communisten. Te zes uur Zondagavond
bedroeg het aantal te Berlijn opgebrachte
personen ongeveer 500. Hieronder zijn ook
begrepen de arrestaties, die in den afgeloo-
pen nacht hebben plaats gehad, en welke in
verschillende deelen van de stad moesten
geschieden.
Helaas hebben de demonstraties op Zater
dag twee dooden geëischt. Bij een botsing
tusschen communisten en nationaal-socia
listen voor het Liebknecht-huis op de Vo»
Bulow-Platz kreeg een 46-jarlge man een
schot in de buik, tengevolge waarvan hij in
het ziekenhuis overleed. Een tweede doode
is te betreuren bij een botsing met natio
naal-socialisten in Wittenau, waar een 40-
Jarlge man, die met de botsing niets te ma
ken had, gedood werd. Het aantal gewonden
bij de verschillende botsingen staat nog niet
vast.
Over de verkiezingen te Berlijn wordt ge-
seind:
De verkiezingen werden In de hoofdstad
van het Duitsche Rijk door goed weer be
gunstigd. Reeds vroeg in den morgen was het
in de stemlokalen zeer druk. In de regee-
ringswijk hadden zich, zooals gewoonlijk,
vele nieuwsgierigen verzameld, voornamelijk
in de Jaegerstrasse 14, waar tegen kwart over
acht Zondagmorgen Rijkspresident Von Hin
denburg, vergezeld door Staatssecretaris
Meissner, verschenen om hun stemplicht te
vervullen. De Rijkspresident werd met hoera
geroep begroet.
Tegen den middag had in Groot-Berlijn
veertig tot vijftig procent der stemgerechtig
den hun stem uitgebracht. In vele wijken,
vooral in die dear arbeiders, was nog drukker
gestemd.
De propaganda der politieke partijen be
perkte zich Zondag voornamelijk tot het
verspreiden van vlugschriften, terwijl ook
spreekkoren zich op straat vertoonden. Bo
vendien zag men, zooals gewoonlijk vele
vlaggen en transparanten op vrachtauto's.
In de groote verkeersstraten der binnen
stad verzamelden zich nu en dan groepen
menschen, doch deze werden spoedig door
de politie verspreid.
Over het algemeen kan gezegd worden, dat
de verkiezingsdag te Berlijn betrekkelijk rus
tig is verloopen.
Het volgende over de voorloopige uitsla
gen der verkiezingen:
Overal worden successen der Nationaal-
socialisten gemeld. Hun stem mental ver
toont stijgingen van 1QOO en meer percent.
In vele districten hebben zij 10 a 20 maal
zooveel stemmen behaald als bij vorige ver
kiezingen. Zij zullen na de sociaal-democraten
waarschijnlijk de sterkste groep in den Rijks
dag worden, wellicht met 100 afgevaardig
den.
De sociaal-democraten hebben hier en
daar verliezen geleden, op andere plaatsen
daarentegen gewonnen. Verwacht wordt, dat
zij over het geheel eenigszins achteruit gaan.
Het Centrum heeft zich gehandhaafd, ook
relatief, het zal dus profiteeren van het
grootere stemmen aantal.
De Duitsche Volkspartij en Duitsche Staats
partij zijn achteruit gegaan. De kleinere par
tijtjes van rechts bleven zonder beteekenis.
De voorloopige uitslag van Zondagavond
meldde, dat gekozen zijn 34 sociaal-democra
ten, 26 nationaal-socialisten, 17 Centrum
leden, 8 Duitsche Volkspartij en 8 Duitsche
Staatspartij, 23 communisten.
Om 3 uur Zondagnacht waren van de uit
gebrachte stemmen geteld 34.471.624.
De verschillende partijen hadden toen
reeds het volgende aantal zetels bezet.
Soc.-dem. 140.
Duitsch nat. 40.
Centrum 65.
Duitsch. Volk 16.
Land'bond 3.
Comm. 75.
Duitsch. Volksp. 25.
S taatspart. 22.
Volksrechtp. 4.
Duitsch Hann. P. 22.
Econ. Partij 22.
Belersche Volkspartij 17.
Nat. soc. 103.
Duitsche Boerenpartij 5.
Saksisch Landv. 2
Cons. Volkspartij 5,
Christ. Soc. Volksbl. 4.
Op de kleine partijen, die tot op dat tijd
stip geen zetel veboverd hadden, waren uit
gebracht te zamen 283.419 stemmen.
Hevige vechtpartij te Heme
Zaterdag is het te Herne (Westfalen)
tijdens een verkiezingsvergadering tot een
hevige kloppartij tusschen nationaal—socia
listen en communisten gekomen, in het ver
loop waarvan alle vensterruiten werden ver
brijzeld en het geheele meubilair van het
lokaal werd vernield.
Vijftien personen werden gewond. Tijdens
de vechtpartij was voor' het vergaderlokaal
een uit circa 2000 personen bestaande menigte
bijeengestroomd, die slechts met moeite door
de politie er van kon worden weerhouden
om aan het handgemeen deel te nemen. Ten
slotte moest zelfs politieversterking uit Dus-
seldorf worden gerequireerd, die de menigte
uiteenjoeg. Een communistisch leider werd
zóó ernstig gewond, dat hij naar het zieken
huis moest worden vervoerd.
Later kwam het in Dortmund tot een her
nieuwde botsing met de uit Herne naar huis
keerende nationaal-socialisten, op wie twet
schoten werden afgevuurd, die evenwel geen
doel troffen. Een communist werd tegen den
grond geslagen en door messteken zwaar ge=
wond.
De gearresteerde Poolsche
afgevaardigden.
Uit Warschau wordt gemeld:
Naar de oppositie-bladen melden worden
de gearresteerde afgevaardigden der oppositie
partijen buitengewoon streng bewaakt. Zij
zijn opgesloten in de gevangenis te Brest-
Litows'k, mogen geen bezoeken van hun fami
lieleden ontvangen, terwijl hun ook geen
gebruiksartikelen mogen worden toegezonden.
Aanvankelijk werden ook hun advocaten niet
in de cellen toegelaten.
Een sociaal-democratisch blad schrijft, dat
zelfs niet onder het Tsaristische 'bewind poli
tieke gevangenen in voorarrest op een derge
lijke wijze zijn behandeld.
Een Staalsgerechtshof in Peru.
Naar de Associated Press uit Lima meldt,
heeft de nieuwe regeering van Peru een
staatsgerechtshof ingesteld, waarvoor die
lieden zicht te verantwoorden zullen hebben
die staatsgelden hebben verduisterd.
De instelling van het staatsgerechtshof
geschiedde, onder groote belangstelling van
de bevolking, met eenige plechtigheid. De
voorlopige president Sanchez Cerro hield een
Senator Wheeler tegen het
drankverbod.
Senator Burton Wheeler, die langen tijd
beschouwd is als een voorstander van het
drankverbod heeft senastie veroorzaakt in
politieke kringen door een verklaring, waarin
hij intrekking van het desbetreffende grond*
wetsartikel bepleit. De democratische senator
zeide: De meeste denkende menschen komen
tot dezelfde conclusie en ik begrijp ook niet
hoe zij er anders over kunnen denken, gezien
de wijze waarop de verbondswet heeft ge
werkt. Hij meent, dat verboden als deze aan
de afzonderlijke staten moeten worden over
gelaten.
Communistisch complot in
Egypte.
In Caïro is sensatie gewekt, zoo meldt de
correspondent van de „Dailly Telegraph" al
daar, door de arrestatie van vier buitenlan
ders, die gebleken zijn agenten der Russische
Internationale te zijn: Paul Dieterichs, een
Duitscher, Wolf Blau, een Rus en twee Rus
sische meisjes, secretaressen van Dietrich.
De correspondent meldt dat de Komintern
het eerst aandacht schonk aan Egypte in
1919 toen het in moeilijkheden met Engeland
verkeerde. Hij zond toen eenige agenten naar
Cairo om daar révolutionnairen arbeid te
verrichten. Zij werden spoedig door de Egyp
tische regeering uitgewezen, doch door
Grieksche en Italiaansche agenten vervangen
In 1926 werd een complot ontedkt, hetgeen
tot de veroordeeling der buitenlanders leid
de.
Intusschen keerden verscheidene jonge
Egyptenaren, die op kosten van Moskou aan
de „School voor communistische propaganda"
hun „studies" hadden voltooid, naar Egypte
terug. Zij stichtten een communistisch cen
trum, dat herhaaldelijk door de regeering te
Caïro werd bestreden en zelfs uiteengedreven,
maar zich steeds weer herstelde. De Rus
sische agenten kwamen in den regel met
geldige paspoorten Egypte binnen en deden
er zelfs groote handelszaken.
Er is geconstateerd dat Palestina het uit
gangspunt der Russische propaganda is, en
dat tengevolge van het topografisch karakter-
der grenzen, het geld en de instructies der
agenten vrij gemakkelijk Egypte kunnen be
reiken.
Orde en vertrouwen in
Argentinië.
Generaal Uriburi kon door een lichte onge
steldheid niet deelnemen aan de begrafenis
van de slachtoffers der revolutie, voor wie in
de kathedraal in tegenwoordigheid van alle
autoriteiten een plechtige dienst plaats had.
Er is nu orde en vertrouwen. De werk*
zaamheden worden normaal hervat.
Tien 'buitenlandsche banken hebben de
regeering credieren tot een bedrag van 50
millioen dollar aangeboden.
Het stoomgemaal
van Spaarndam.
Aanbesteding is gehouden van de verbou
wing van Rijnlands stoomgemaal te Spaarn
dam. Dat is zeker wel een reden er iets meer
van te vertellen. Iedereen heeft natuurlijk bij
hoogen waterstand in het Spaarne de schep
raderen in beweging gezien als hij langs 't
Jaagpad naar het oude, nu Haarlemsche dorp
ging. Ieder, die over de lange houten brug
fietste, die de kom vóór „het machien" scheidt
van het Spaarne, kent dat eigenaardige ge
voel van bibberen, veroorzaakt door de ruimte
tusschen de planken. Oud is het stoomgemaal
niet. Het werd gebouwd tusschen 1842 en
1846 en werd 26 November 1846 in werking
gesteld. Hiertoe was een nieuwe sluis in den
Spaarndammerdijk gelegd, maar daarbij was
alleen gedacht aan waterloozing; vaartuigen
kunnen er niet geschut worden.
En nu komen we tot de aanleiding van den
bouw. Daar we evenwel de Haarlemmermeer
pas bespraken, zullen we met die historie alle
kortheid betrachten. Ieder weet hoe „de wa
terwolf" telkens meer land afdwong en Am
sterdam zoowel als Leiden bedreigde.
De middelen voor droogmaking werden toe
gestaan bij de Wet van 22 Maart 1839, ter
wijl de uitvoering van de grootsche onder
neming op 22 Mei van dat jaar opgedragen
werd aan een „Commissie van Beheer en Toe-
zigt over de droogmaking van het Haarlem
mermeer".
Reeds in de eerste vergadering van ide
nfeuwe Commissie kwam de afwatering van
Rijnland ter sprake en als beginsel werd vast
gesteld, dat men het nadeel der boezemver
kleining zou opheffen, door versnelden af
voer van het overtollige water mogelijk te
maken. Daartoe werd in den loop der jaren
de Katwijksche afwatering verbeterd, het
Spaarne en de Gouwe verruimd; terwijl
stoomgemalen geplaatst werden bij: Spaarn
dam, Halfweg en Gouda.
Dat alles ging niet zonder gesputter van
het Hoogheemraadschap Rijnland, dat in de
Haarlemmermeer een prachtfgen bergboezem
vond. De bovengenoemde „Meer-Commissie"
ónder voorzitterschap van Mr. F. van de Poll
had besloten, dat de belangen van Rijnland
steeds op den voorgrond moesten treden.
Daarom werd al aanstonds overwogen, welke
maatregelen moesten genomen worden om de
gevaren, verbonden aan de enorme verklei
ning van Rijnlands boezem af te wenden. In
het begin dacht men dat dit een onoverko
melijk groot bezwaar zou zijn. Gaat men na,
dat de totale boezem van Rijnland (d.w.z. de
gezamenlijke ruimte, waarin het te veel aan
polderwater wordt geborgen) 22700 H.A. groot
was, dan is het te begrijpen, dat men zich
afvroeg of na de verkleining daarvan tot op
14 deel, het waterschap zich zelf niet zou
„ondermalen" in regenachtige maanden, eer
al het overtollige water uit den boezem op
de zee en het IJ was afgevoerd-
Dit mag overdreven schijnen, maar als men
in aanmerking neemt, dat door de droog
making der Meer de boeren met 17 a 18 dui
zend bunder werd verkleind, dan ziet men
dat de berekening juist was.
Een ander bezwaar van Rijnland was, dat
in tijden van droogte de Haarlemmermeer
moeilijk zou kunnen gemist worden.
Zoo'n uitgestrekte boezem was toch in een
drogen zomer een onuitputtelijk reservoir voor
de verschillende polders om zoet water in te
laten.
Boven beschreven we reeds, welke maat
regelen genomen werden om de gevaren, ver
bonden aan de enorme verkleining van Rijn
lands boezem af te wenden. Over het gebruik
van stoom was men het al bijzonder spoe
dig eens. Groot was de belangstelling om de
toepassing daarvan te zien.
Toen het Stoomgemaal te Spaarndam fn
staat van werking begon te komen, waren de
bezoekers van het stoomgemaal talrijk. Jhr.
Gevers van Endegeest zetg o.a.: „Nieuwsgie
rigen, belangstellenden, deskundigen stroom
den er heen en het ontbrak niet aan het
geven van fooien of drinkgelden. De Commis
sie besloot het aannemen daarvan, ter voor
koming van misbruiken, te verbieden", maar
stelde ook hier een bus met het opschrift:
„voor zieken en gewonden, aan te bieden aan
hen die wenschen te geven". Die bussen, ook
bij de „Meer" stoomgemalen waren het begin
van een Hulpfonds.
Het zal ons benieuwen, of bij den verbouw
weer zoo'n groote stroom van kijkers zai
komen.
NAZORGBAZAR.
ONTHEFFING WINKELSLUITING.
B. en W. van Haarlem maken bekend, dat
zij ten aanzien van de winkels cp den in
het Gemeentelijk Concertgebouw te houden
Naz-orgbazar ingevolge de verordening op de
winkelsluiting ontheffing hebben verleend
van de verbodsbepalingen van die verorde
ning in dier voege, dat die winkels op 17, 18
en 19 September 1930 na des namiddags 8
uur tot des namiddags 11 uur en op 20 Sep
tember 1930 na des namiddags 10 uur tot
des namiddags 11 uur voor het publiek ge
opend mogen blijven, daarin mag worden
verkocht en het verkochte medegenomen,
EEN EERLIJKE VINDER, DIE RIJK WORDT.
Drie jaar geleden vond een bejaarde huis
knecht in het Vondelpark te Amsterdam een
portefeuille met 14000 aan bankbiljetten.
Ondanks herhaalde politie-oproepen meldde
de eigenaar zich nimmer. Naar thans gemeld
wordt zal de vinder waarschijnlijk binnen
kort in het bezit van het geld gesteld worden.
Het gemeentebestuur moet echter nog een
beslissing nemen.
GEVONDEN DIEREN EN VOORWERPEN
Terug te bekomen bij: Bur. van Politie,
Smedestraat, hondenpenning. Hoogenes,
Nagtzaamplein 15, bruine hond. Kennel Fau
na: twee zwart-witte katten, een grijs-witte
kat en een grijze kat. Roozeri. Olycanstraafc
21, moer van een wagen. Kruijswijk, Bakker
straat, potloodslijper. Bur. van Politie, Sme-
destraat, pakje met inhoud, v. d. Pol, Voor
uitgangstraat 113 rd., pakje met inhoud.
Derks, L. Veerstraat 8b, rijwieïpomp. Weijde-
ma, Arnulfstraat 6, rijwielbelastingplaatje.
Westdijk Pieter Kiesstraat 11, idem. v. d.
Meer, Harmenjansweg 51, rentekaart. v. d.
Horst, Karolingenstraat 76, tasch m. inhoud.
JAARBEURS UTRECHT
STAND 1088
voorkomt
maakt elke gevel
Goedkooper dan olieverf.
Vertegenwoordiger voor Haarlem en Omstreken
1
Wegens voorbereiding van
zu'n onze magazijnen
TOT HALF 2 GESLOTEN. Voor nadere bijzonder
heden, zie onze annonce op
alsmede V. D.-Nieuws, wat U per post wordt thuisbezorgd
IBM
nili;: ce
llij! ,i i.ai
KAPSTOKKLEED f 2.95
Tafelkleed 4-25. Divankleeden
7.90. Divans verstelbaar kop
stuk 15. Eiken kapstok 2-75-
Groote sorteering eik. piëdestals en
ronde tafeltjes vanaf 1.89. 2
crapauds, 4 stoelen met moquette
85- 2 fauteuils, 4 stoelen 29-50
Zie onze waaier-, chesterfield en
Bergère garnituren. Eiken dres
soir 29-50 32.50 43.50 49.50
59.enz. Eiken theemeubels
en theekasten vanaf 9.90 11-90
12-90 énz.
Zie étalage. Geen Lokprijzen,
doch alles uit voorraad te zien
cn te leveren
H. J. v. LEEUWENs MEUBEL-
IIUIS, RAAKS 32. HAARLEM
Goedkoopste zaak hier ter stede
vlot en grondig
Nieuwe Cursuisen ook voor
Fransch, Duitsch
en Boekhouden
Voor beginnen en gevorderden
Instituut „Mercurius"
L. Begijnestraat 22
Kunsttanden, per tand f 2.50
Betere kwaliL f 4.00
Geheel Gebit. 160.00
Betere kwaliteit180.00
Pijnloos trekken inbegrepen.
TANDHEELKUNDE
Groote Houtstraat 99
(voorheen Kruisstraat 40)
HAARLEM, Telefoen Ho. 13728
Spreekuren op werkdagen 10—12,
24, lederen avond van 7—9 uur,
de spreekuren zijn toegankelijk
voor iedereen.
De jaren hebben bijna geeiï
Invloed op dit oude, beproefde
fabrikaat B.K. Emaille blijft
gaaf bij doelmatig gebruik
en behoudt zijn mooien glans.
Kiest voor uw keukeninrich-i
ting uitsluitend B.K. Emaille,
dan kiest ge een fabrikaat, dat
van moeder op dochter zijn
deugdelijkheid bewezen heeft
llLJr^ 111 vlk ALLEEN ECHT MET KETELETIKET
mist
KAMPER EMAfLLEFABRIEKEN vh. H. BERK AZOON, KAMPEN, A°. 185t
i
R.C.BRPEKMEIJER
.ENGELSCHE LESSEN q
i boden door Engelichman. dia
ook Hollandach kent.
Grondige meer tegelijkertijd
gemakkelijke methode,
waarbij men werkelijk goed
ert rui ver (preken leert,
zonder de moeilijkheden en tijdverlie»
gepaard gaande met de verouderde leer
wijzen. Ook opleiding vooralle practijk-
examens. Vraagt gratia proapectua.
Privaatles billijk. Clubles f 5 p. maand.
John Cunningham Moore f.p.t.Co»
HMfi Fran a Hals*trui L
