Uit Rusland.
Het woord is aan
Bezoek op Doorn.
Turati afgetreden.
48e Jaargang No. 14496
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 25 September 1930
HAARLEM S DAGBLAD
,Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTENper week 0.2754, met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3.5754. Franco per post door Nederland 3.8754. Losse nummers
0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden 0-5754, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN15 regels 1.75, elke regel meer 035. Reclames
f 0.60 per regcL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbod 11 regels f 0.60,
elke regel meer /0.15, buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag;
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. 0.25. elke regel meer 0.10. uitsl a contant*
Cratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange
ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
HAARLEM, 25 September.
Uit den Raad.
De Vlootwet-motie der com
munisten niet in behandeling
gebracht. Per motie-Bijvoet
verklaart de Raad zich on
bevoegd. Een onrustige
zitting,
De vroedsohaps-barometer, die In Haarlem
op mooi weer pleegt te staan, al is het nogal
eens een beetje drukkend weer, sloeg Woens
dag op hol en wees Storm aan. Dit vanwege
de communistische (motie Peper-Oversteegen
tegen de Vlootwet.
Natuurlijk kon die motie alleen tn behan
deling genomen worden, als zij (volgens het
reglement van orde) door minstens drie
leden ondersteund werd. De heer Peper had
getracht de S.D.AP. in dit schuitje te (bren
gen, door er haar aan te herinneren dat zij
in 1923 zelf tegen de toenmalige Vlootwet in
den Raad te velde was getrokken. Toen nu
de voorzitter de gebruikelijke vraag omtrent
ondersteuning van de motie stelde, verrees
de heer Joosten en begon een verklaring van
de socialistische fractie voor te lezen, waarin
zij uiteenzette dat zij deze (motie iniet kon
steunen vanwege onjuistheden in 's heeren
Paper's toelichting. Er was in die toelichting,
zei hij, Wahrheit und Dichtung. Zijn uiteen
zetting daaromtrent was dermate uitvoerig,
dat zij herhaalde interrupties van den Raad
en hevig gehamer van den voorzitter uit
lokte. De burgemeester zei dat de heer Joosten
zich niet bepaalde tot het onderwerp het
al of niet steunen van de motie maar over
de motie zelf sprak, en dus buiten de orde
was. De heer Joosten las verder, zich begevend
in een van die onrustbarend-lange zinnen
met tallooze tusschenzinnen, die twijfel doen
rijzen of zij ooit hun einde zullen
bereiken, imerop hamerde de burgemeester
hem af en liet den Raad stemmen over de
vraag, of hij op deze wijze voort mocht gaan.
Neen, zei de Raad (met 22—15 stemmen).
Toen verrees de heer Reinalda en zei: Nu
de Raad ons aldus dwingt, steunen wij de be
handeling van. de motie-Peper.
Hem volgde onmiddellijk de heer Bijvoet,
die verklaarde dat de Raad zich met dingen
zou bemoeien die hem niet aangingen, als hij
over de Vlootwet ging debatteeren. Weshalve
hij in een motie van orde, waarin de Raad
zich op basis van atr. 8 der Grondwet en
art. 120 der Gemeentewet incompetent ver
klaarde, voorstelde de motie der communis
ten niet te behandelen.
Aangezien een motie van orde ten allen
(tijde prioriteit heeft, kregen wij dus een
debat over de al of niet bevoegdheid van den
Raad.
Het was nauwelijks begonnen, of de heer
Joosten kwam al in conflict met den heer
Visser, volgens Haarlemscbe traditie mag ik
wel zeggen, waarna een langdurig geschil ont
stond tusschen de S.D.A.P.'ers en den heer
Bijvoet over de belangen der ingezetenen
als burgers van Haarlem en als staatsburgers.
De heer Reinalda achtte deze belangen blijk
baar identiek, mr. Bijvoet scheidde ze, omdat
de Raad zich met gemeentezaken moet bezig
ohuden en het parlement en de regeering
met staatszaken. De heer Reinalda vond dat
een onderwerp als de Vootwet, dat zelfs in
ieder gezin gebracht moet, derhalve ook in
ieder college van bestuur thuis hoort. Hij haal
de er de Militiewet en de befaamde schuil
plaatsen-tegen-gasaanvallen bij, als voorbeel
den waarin landszaken de bemoeiingen der
gemeentebesturen eisohten. Dit leek mij ove
rigens minder gelukkig, want in de bewus
te gevallen wendt de regeering zioh zelf tot
de gemeenten om hj*ar medewerking in te
roepen. In het geval van de Vlootwet heeft
zij de meening der gemeenteraden niet ge
vraagd. De Raad zou dus zijn Vlootwet-opinie
ongevraagd aan de regeering gaan opdringen.
Mr. Bijvoet wees erop dat de bevoegdheid
van den Raad om verzoekschriften tot de
hoogeire instanties te richten zich vo'.gms de
wet, bepaalt tot zaken „tot den bepaalden
werkkring van de gemeente behoorend". De
Vlootwet behoorde toch zeker niet tot haar
bepaalden werkkring.
Op dit chapiter redeneerden de heeren langs
elkaar heen. De heer Reinalda zei, dat de
rechterzijde bang was voor een Vlootwet
debat, en dat dit mr. Bijvoet's eigenlijke over
weging was terwijl hij met wettelijke bezwa
ren kwam. Waarop mr. Bijvoet, „piqué a vif",
den heer Reinalda verweet dat hij insinueerde,
dat men de eerlijkheid van eikaars bedoe
lingen in den Raad niet in twijfel mocht
trekken, en dat zulk optreden een bedenkelijk
symptoom was.
Het slot was, dat de motie-Bijvoet werd
aangenomen met 24 tegen 14 stemmen (tegen
waren de SD.A.P. en de beide communisten)
waarmee de communistische motie dus
buiten behandeling werd gesteld en geen
Vlootwet-debat ontbrandde.
Werd de consequentie van 's heeren Rei-
nalda's redeneering doorgevoerd, dan zou
ieder wetsontwerp, bij de Staten-Generaal
aanhangig, voor behandeling in de gemeente
raden vatbaar zijn. Gebeurde dat, dan zou de
Raad geen tijd meer voor de gemeentezaken
overhouden. Maar de heer Reinalda wil zijn
consequentie natuurlijk niet zóó ver door
trekken. Zijn bedoeling is blijkbaar, dat de
Raad, zelf daarover beslissend, over ieder
onderwerp kan gaan praten dat z-i. de be
langen der ingezetenen raakt: hetzij als ge
meentenaren. hetzij als staatsburgers.
De heer Boes (VP.) verklaarde kortweg:
ik ben tegen de Vlootwet, maar voor de be
handeling van dit onderwerp' hebben wij, ge
meenteraad, geen mandaat.
De P.N.A.G.R. in de lucht.
Na een korte geheime zitting hield de
Raad nog een ongenoegelijk debat naar aan
leiding van de vervulling van' twee vacatures
in het Burgerlijk Armbestuur. Het resultaat
was dat de door B. en W. voorgedragenen het
allen aflegden, en de raadsleden M. L. A.
Klein (R-K-) en Joh. Visser (C.H.) in de va
catures werden benoemd. Er stonden geen
raadsleden op de voordrachten.
Voor het debat over deze aangelegenheid
verwijs ik belangstellenden naar ons raads-
verslag.
De Speeltuin Oosterkwartier kwam weer
aan de orde, omdat B. en W. het contract
met de speeltuinvereeniging tegen 1 Januari
hadden opgezegd, hetgeen de communisten
tot een motie van wantrouwen inspireerde,
die evenwel tenslotte verworpen werd met
alleen hun stemmen voor, nadat B. en W.
hadden uiteengezet dat hun bedoeling alleen
was over een nieuw contract te onderhande
len, rekening houdend met de aiitspraak van
den Raad in de bekende speeltuin-quaestie.
Tot onbewoonbaarverklaring van 71 wo
ningen werd op voorstel van B. en W. be
sloten.
R. P.
DE HAAGSCHE
BURGEMEESTERSVACATURE.
MR. J C. GRAAF VAN RANDWIJCK WORDT
GENOEMD.
Naar onze Haagsche correspondent van wel
ingelichte zijde verneemt moet voor het bur
gemeesterschap van de residentie ernstig in
aanmerking komen, de huidige burgemeester
van Amersfoort, de heer Mr. 5. C. Graaf van
Randwijck, sedert 1 Augustus 1912 burge
meester dier gemeente.
IN GEBRUIK NEMING VAN DORDTS
ZEEHAVEN.
Hedenmiddag half vier zal de Koningin
te Dordrecht de nieuwe zeehaven officieel
openen en door het overhalen van een hand
greep de installaties in werking stellen.
PERSONALIA.
B. en W. stellen dén Raad voor, emt ingang
van 1 November a.s. op haar verzoek eervol
ontslag te verleenen aan mej. E. D. van de
Woest-ijne, als onderwijzeres aan de O. L.
school te Houtrakpolder.
EEN HANDTASCHJE ONTVREEMD.
Bij de politie is aangifte gedaan van dief
stal van een handtaschje in den winkel van
Vroom en Dreesmann aan de Korte Veer-
st-raat.
Het taschje behoorde toe aan een dame,
die het een oogenblik onbeheerd op een toon
bank had laten liggen.
Massa-executies van contra-
revolutionnairen.
KOWNO, 24 Sept. (V. D.). Naar uit Moskou
gemeld wordt zijn 48 personen, behoorende
tot de onlangs ontdekte contrarevolutionnaire
organisatie, dfe onder leiding stond van
Majoor Rjasanzwows, ter dood veroordeeld.
Hedenochtend werden deze doodvonnissen vol
trokken.
Zeven dorpen verwoest.
MOSKOU, 24 Sept. In de Sovjet-repu
bliek Tadzjikistan (onmiddellijk ten Noorden
van Afghanistan) zijn in de nabijheid van
Stalinabad zeven dorpen door een aardbeving
totaal verwoest, terwijl in tien andere dorpen
groote schade werd aangericht. Tot dusver
werden 175 dooden en meer dan 300 gewon
den geteld. Ongeveer twaalfhonderd gezinnen
zijn dakloos. Tot organiseermg van de hulp
actie is een regeeringscommissie naar het ge
teisterde gebied vertrokken. (Wolff).
John Galsworthy:
heiligen zijn geen menschen, die nooit een
duivel in zich gehad hébben; zij hebben den
duivel in zich alleen met succes bestreden.
(Mr. J. B. Kan is te Doorn aan
gekomen voor een bespreking met
den ex-keizer. Terugkeerend
bericht in somma ge couranten).
Dit berichtje waarde lezers,
Is bekend aan u en mij,
Meester Kan is weer naar Doorn
En daar blijft het verder bij.
Tal van malen heeft die tijding
In een krantenreeks gestaan,
Over wat ze dan bespreken
Wordt ons nooit verslag gedaan.
Interesse in den keizer
Is een beetje uit den tijd.
Maar dat steeds herhaald berichtje
Prikkelt de nieuwsgierigheid.
Gaat hun praatje over hockey,
Dat de meester zoo bemint?
Boomt de keizer over boomen
Die hij velde met zijn vrind?
Is die drukke conversatie
Van hoog politieken aard
Heeft z' een financieel karakter
Of gaat z' om des keizers baard?
Toont de keizer bij dat praten
Zich nu een bescheiden man,
Of vraagt hij bij zoo'n ontmoeting
't Onderste uit onzen Kan?
Spreken zij als oude vrinden
Ekaar aan met Wil en Jan,
Gaat de keizer tusschenbeiden
Ook eens op bezoek bij Kan?
't Is misschien wat onbescheiden,
Dat ik zulke vragen doe,
Maar die kranten in forma tie
Leidt er toch een beetje toe.
Laat ons eens vooral vernemen
En dan nooit meer: Nu en dan
Krijgt de Duitsche (vroeger) keizer
Een bezoek van meester Kan.
Wat daar dan bij wordt besproken
Gaat geen sterveling wat an.
Prachtig! Basta! Afgeloopen!
Zwijg er verder dan ook van.
P. GASUS.
PRINSES JULIANA.
De Parijsche pers proclameert
haar verloving.
Twee van de grootste dagbladen in Parijs
hebben de verloving van prinses Juliana met
prins Sigvard van Zweden, waarover zooveel
geruchten hebben geloopen die geen bevesti
ging hebben gevonden, als een feit geprocla
meerd.
Wij kunnen het den journalist Henry Fla-
mand, wiens artikeltje door de „Excelsior"
is gepubliceerd en door de „Echo de Paris"
over genomen ve.rder niet al te euvel dui
den, Hij is er weliswaar naast, en nog al erg
ook. want hij zegt dat „het bericht der ver
loving groote en algemeene vreugde in Hol
land heeft verwekt", maar er volgt zooveel
vriendelijks aan het adres van de prinses en
van ons land op, dat het hem wel vergeven
dient te worden.
De Echo de Paris voegt er aan toe: „Frank
rijk verheugt zich in een gelukkige gebeur
tenis voor Holland, waarmee het bevriend
wil blijven".
Laat de Fransche pers dan, door deze har
telijke gevoelens bezield, er voor zorgen dat
zij beter inlichtings-bronnen in Holland
heeft.
Het Belangrijkste
De eerste postvlucht van dit jaar naar IndiS.
lie blad, le pag.)
De laatste berichten uit Genève.
(2e blad, le pag.)
Turati, secretaris-generaal van de fascisti
sche partij, afgetreden.
(le blad, le pag.).
De heer C. W. Breed overleden.
(le blad, 2e pag.).
Crisistoestand in Oostenrijk.
(2e blad, le pag.)
Uit Haarlem's gemeenteraad.
(3e blad, 2e pag.)
Uitgebreide fraude bij den werkloozensteun in
Amstesdam,
(4e blad, 2e pag.)
ARTIKELEN
R. P.; Uit den Raad.
(le blad. le pag.)
Dr. E. van Raalte: Uit- en om de elfde assem
ble.
(2e blad, le pag
C. J. van T.: Waar de armen koopen.
(4e blad, le pag.)
E. E. J.P.: De herst in huis Femina
(4e blad. 3e pag.)
Willy van der Tak: Gedekte taf cis (Femina).
(4e blad, 3e pag.)
Bep Otten: Stijl (Femina).
(4e blad, 3e pag.)
(Voor de laatste berichten zie men de 2e pag.
van het le blad).
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
CABARET „MODERN"
RAAKS - HAARLEM.
HEDENAVOND voor het publick GE
SLOTEN, zijnde gereserveerd voor de
Haarl. Politie Sport Ver.
MORGEN. VRIJDAG:
NIEUW PROGRAMMA.
IEDEREN ZATERDAG:
SOCIETY AVOND
geopend tot 's nachts 3 uur.
Nft 12 uur géén toegang. 20
UIT ITALIË.
Als secretaris der Fascistische Partij.
ROME. 24 Sept. (V. D.) Auguste Turati. dre
gedurende vele jaren Secretaris-Generaal van
de Fascistische Partij is geweest, is als zoo
danig afgetreden. Hij zal worden opgevolgd
door den Kamer-President Giulrati. Het or
gaan der Fascistische Partij publiceert een
schrijven aan Turati aan Mussolini, waarin
hij zijn ontslag vraagt, hferaan too voegende,
dat hij hoopt den Duce en de Fascistsche re
volutie naar beste krachten te hebben ge
diend. In zijn antwoord aanvaardt Mussolfnl
deze ontslagaanvrage, echter niet zonder zijn
leedwezen over deze beslissing te hebben ge
uit. De Duce wijst erop, dat Turati de Partij
in de gedenkwaardige dagen van weleer daad
werkelijk geleid heeft.
Het eerste Postvliegtuig is hedenmorgen van Schiphól naar Ned.-Indië vertrokken. Het vliegtuig tcordt bestuurd door de piloten Van
Dijk en Wiersma. De bemanning en familieleden poseeren voor den fotograaf, even voordat het vertrek plaats had.
