sanatogen
INGEZONDEN.
BINNENLAND
Nieuws uit Indië.
ZenUW-
klachten
UIT DE PERS
HAARLEMS DAGBLAD
VRIJDAG 26 SEPTEMBER 1930
Voor den inhoud dezer rubriek stelt de Redactie
zich niet verantwoordelijk.
Van ingezonden stukken, geplaatst of niet
geplaatst, wordt de kopij den inzender niet terug»
gegeven.
DE VROUWEN EN DE OORLOG.
M. de R.,
In ,.H. D." van Woensdagavond spreekt
mevr. H. de Kruyff over den geweldigen in
vloed dien de vrouwen kunnen uitoefenen ten
bate van den vrede. Zij is de eenigc niet, die
zoo denkt.
Er is een boe-k van Andreas Labzko „Men-
achen in den Oorlog". Eén der schetsen
speelt in een hospitaal achter het front. De
spreker is een officier, die zenuwziek is en
die zijn vrouw, die bij hem is, niet meer zien
kan.
Bedoeld boek ls geschreven tijdens den
grooten oorloe. zonder zucht naar sensatie
en met een duidelijk blijkend streven naai
eerlijkheid, hartbcklemmende eerlijkheid.
Het is (in Hollandsche vertaling) een uit
gave van de Wereld-Bibliotheek.
Men spreekt over het afschuwelijkste mo
ment, dat ieder in den oorlog meemaakt.
„Afschuwelijk? afschuwelijk is alleen het
vertrek", riep hij „Men gaat.en dat
men ons laat gaan, dat is het afschuwelijke!"
„Rozen, hihl, en „tot weerziens" heeft ze
geroepen. Onze kolonel heeft Dill gefeliciteerd
omdat zijn vrouw zich zoo flink gehouden
had bij liet vertrek. Zoo flink, versta je, alsof
hot op mannoeuvrc ging".
„HU heeft niets meer gezegd, de arme Dill,
met die spoor in zyn schedel, zoo'n echte
soldatonspoor, groot als een rijksdaalder. Hij
draaide alleen met zUn oogen naar het portret
van zijn vrouw dat ze zoo iets had kunnen
gedoogen
„Is dat niet treurig?" vroeg hU zacht.
Toen met verheffing van stem door een plot-
eellngen toorn aangegrepen schreeuwde hU,
zoodat het benauwend door den tuin galmde:
„Is dat geen bedrog hè? Geen bedrog? Was
Ik een messentrekker? Een vechtersbaas? Was
ik haar niet goed genoeg als musicus? Zacht
en toegeeflijk moesten we zUn. FUngevoelig!
En plotseling, omdat de mode veranderd
is. willen zij moordenaars hebben. Begrijp je
dat?
De mijne was ook kranig, spreekt vanzelf.
Geen tranen! Ik heb gewacht, al maar ge
wacht. wanneer ze zou beginnen te schreeuwen
wanneer ze me eindelijk zou smeeken, uit te
stappen, niet mee te rijden, laf te zijn, voor
haar! Maar ze hebben niet den moed gehad,
niet één heeft den moed gehad, ze hebben
alleen maar kranig willen zijn. De mijne
ook. Met haar zakdoek wuifde 2üj, net ais
de anderen",
„Wat het afschuwelijkste was, wil je het
weten?" steunde hij zacht „de teleur
stelling was het afschuwelijkste, het vertrek.
De oorlog niet! De oorlog ls, zooals hij moest
zijn. Maar het vertrek was een verrassing.
Dat de vrouwen wreed zijn was een verras
sing! Dat zij kunnen lachen en met rozen
strooien; dat zU hun man, hun kinderen
kunnen afstaan, hun jongens, die ze duizend
maal naar bed gebracht, duizendmaal toege
dekt, gestreeld, die ze uit zichzelf opgebouwd
hebben, dat was de verrassing. Dat zij ons
afstonden dat zU ons gezonden hebben,
gezonden! Omdat zij zich geschaamd zouden
hebben, zonder held te zUn; dat "was
groote teleurstelling mUn waarde. Of geloof
je, dat wU zouden gegaan zijn. als zij ons
niet gezonden hadden? Gelcof je dat? Maar
vraag dan eens aan den stomstên boeren
jongen buiten, waarom hij graag een medaille
zou hebben, voof hij met verlof gaat? Om
dat zijn nvjisje hem dan liever heeft, omdat
de vrouwen hem dan naloopen, omdat hU
met zUn medaille anderen hun vrouwen
voor den neus wegkapen kan. daarom, alleen
daarom! De vrouwen hebben ons gezonden.
Geen enkele generaal had ons iets kunnen
doen, wanneer de vrouwen verhinderd had
den, dat men ons ln de treinen gestapt had.
wanneer ze geschreeuwd hadden, dat zo moor
denaars niet langer zouden aanzien. Geen
onzer zou gegaan zijn, indien zij gezworen
hadden, niet het bed te zullen deelen mei
een man, die schedels gespleten, menschen
doorschoten en menschen doorstoken had.
Geen enkele zeg ik u. Ik heb zelf niet willen
gelooven, dat zij het zouden verdragen! Ze
huichelen maar. dacht ik; ze houden zich
maar in; maar bij het eerste gefluit zullen
zU gaan schreeuwen, zullen ze ons er uit
rukken, uit den tflein, zij zullen ons redden.
Eenmaal hadden zij ons kunnen bescher
men en zij willen alleen maar kranig zijn! Op
de heele wereld alléén maar kranig".
„Heb je nooit van suffragettes gehoord, die
ministers om de ooren sloegen, musea in
brand staken en zich aan lantaarnpalen lieten
vastbinden, terwille van het kiesrecht. Voor
het kiesrecht, hoor jc? En voor hun mannen
niet? Geen kreet, geen schreeuw!"
„Heb je ooit van een vrouw gehoord, die
«ich terwille van haar man voor den trein ge
worpen heeft? Heeft er een voor ons mi
nisters om de ooren geslagen, zich vastge
houden aan de spoorwegrails? Geen een heef*,
men moeten wegtrekken. Geen een heeft
gevochten, geen een heeft ons verdedigd. Geen
een heeft zich verzet, geen een heeft ons
verdedigd. Geen een heeft zich verzet, geen
een op de geheele wereld. ZU hebben ons weg
gejaagd. Zij hebben ons den mond gestopt-
Zij hebben ons de sporen gegeven, zooals
den armen Dill. Ze hebben ons uitgezonden,
om te woorden en te sterven voor hun Jftlel-
heid. Wil je ze verdedigen? Ze moeten wor
den uitgerukt. Uitgerukt als onkruid met
wortel en tak. Met z'n vieren moet Je trokken,
zooals bU Dill. Met z'n vieren, dan moet ze
er uit. Ben JU de dokter? Hier! Maak mUn
hoofd open! Ik wil geen vrouw. Trek trek
haar er uit
B.
Bijschrift:
WU teekenen hlcrbU aan. dat Latzko deze
woorden ln den mond gelegd heeft van een
in abnormalen geestestoestand verkeerend
patiënt, die tot de .verwrongen conclusie
komt dat de vrouwen de mannen „ln den
oorlog gezonden zouden hebben om te moor
den en te sterven voor hun ijdelheld". Men
kan het beschouwen als de climax van hei
ziektegeval van een man zonder eigen wii.
Het niet bezitten van een eigen wil kan nie
mand ais excuus aanvoeren,
Niemand had van „de vrouwen" in 1914
kunnen vergen of verwachten, dat zU den
oorlog zouden beletten. Evenmin kon het van
„de mannen" verwacht worden. Alleen van
de samenwerking der beide sexen, die tot uit
banning van den oorlog zal kunnen leiden.
Het scheppen van gewrongen tegenstellingen,
zooals in deze opgewonden taal. voortkomend
uit een ziek brein, leidt daar niet toe.
In 1914 werden vrouwen zoowel als man
nen in massa in de epidemische waanzin,
de oorlogspsychose, meegesleept. WU zullen er
in de toekomst van verlost kunnen worden,
als de ziektekiemen ln vredestijd zoo sterk
bestreden worden dat ze worden uitgeroeid.
In dien strUd heeft de vrouw zeker op den
duur een even beiangrUke taak als de man
te vervullen.
Red.
WAAR HET OM GAAT!
Geachte Redactie,
De bedoeling van dit stuk is niet te treden
in het debat der ingezonden stukken, doch
alleen om de „waarheid" uit te zeggen, zooals
die waarheid zich op 't punt van oorlog en
militairisme door mUn rede en geweten ken
baar maakt.
Waar het om gaat. waar het om moet
gaan. is: de „Broederschap der mcnschheid!"
't Ware te wenschen dat die groote, mach
tige ideëen boven alle andere gedachten en
gevoelens, de menschen meer bezielde; u re
dactie behoefde dan geen plaats te ruimen
voor ingezonden stukken van „vóór" en „te
gen", zooals thans geschiedt.
Want voor hen die die idee als een klare
reine vlam in zich voelen branden en buiten
zich zien als het Groote Licht, waar de
menschheid naar toeschrijdt, voor hen valt
weg alles wat die Broederschap verhindert,
werkelijkheid te worden.
Bij dit grootsche licht der broederschaps-
Idée verdwUnt voor den mensch, die een
sprank van dat licht in zich voelt en voor
wien het is: het groote ideaal, het begrip:
Vaderland ls de kleine, benepen beteeke-
nls van het woord, en alles wat dient om dit
begrip in stand te houden.
Voor hen bestaan er geen Hollanders, noch
Dultschers, noch Engelschen. noch Fran-
schen, noch negers of blanken, doch enkel:
menschen, broeders en zusters.
Weg dus met alle muren en muurtjes die
de broederschap der menschheid in den weg
staan!
Weg dus met het militairisme, weg met
legers en vloot!
Ten opzichte van het groote ideaal: geen
klein-verstandeiyke utlliteltsbezwaren, noch
vrees voor dit of dat.
Enkel dit moeten we hebben; Geloof.
Geloof ln het licht dat komende is en dat
de duisternis zal overwinnen.
Want wat zich bezig is te verwezenhjken,
te realiseeren, te openbaren in en door ons,,
het is: de ware, diepere, universeele mensch
het is; de groote mensch in alle menschen,
het is: de Christus in ons.
Hij is het en HU alleen die den anti-oorlogs
geest deed geboren worden en die dezen zal
doen zegevieren.
Er is maar één vaderland: de Aarde!
Er is maar één volk: de Menschheid!
Er ls maar één godsdienst: de Liefde!
Santpoort.
G. MOHR.
VRIJWILLIG FONDS TOT ONDERSTEU
NING VAN BEHOEFTIGE MUSICI.
(Stichting van den Nederlandschen Toon
kunsten aa rsbond
J. P. Coenstraat 22, Den Haag.
's-Gravenhage, September 1930.
L. S.
De tyden rijn voor velen ongunstig, doch
treffen in het bUzonder de Nederlandsche
musici zwaar. Mechaniseering van het bios
coopbedrijf. algemeene malaise, groote trek
Van buitenlandsche musici naar ons land.
alle deze oorzaken leiden tot kommer en
hunne rijen. De komende winter wordt
door velen van hen met vieeze tegemoet ge
zien en zeker zal aan het door den Neder
landschen Toonkunstenaarsbond opgerichte
„VrUwillig Fonds tot onder steuning van be
hoeftige Musici" een zware taak worden op
gelegd.
Ter versterking van dat fonds is, met toe
stemming van Z. E. den minister van Justitie
wederom een loterU georganiseerd, waar
voor vele prijzen welwillend werden beschik
baar gesteld. De prijs der loten is slechts vijf
tig cents, waardoor een elk, die iets voelt
voor deze zwaar getroffen groep, in staat zal
zijn hen te steunen door het koopen van een
lot. Wij doen een beroep op de ln gunstiger
omstandigheden verkeerenden, hen op die
wijze te helpen.
Hot fonds is gevestigd J. P. Coenstraat 22,
's-Gravenhage. Gironummer 40819 (P. Blank-
waard, administrateur), alwaar loten ver
krijgbaar zUn en te Haarlem, zyiweg 20.
Voor den Raad van Beheer,
J. OLM.AN. voorzitter.
P. BLANKWAARD.
Administrateur.
HAAR KINDJE VOOR DE VARKENS
GEWORPEN?
Een vrouw, afkomstig uit een dorpje ln
Oldenburg, thans gehuwd met een Hol-
landsch havenarbeider, heeft, naar de Tel.
meldt, bU de politie te Amsterdam mede-
deeling gedaan, dat zU haar pasgeboren
kind aldaar in een varkenskot geworpen zou
hebben, waarna de varkens het verscheur
den.
ZU deed aangifte, omdat zij vreesde het
zelfde te zullen doen met een thans geboren
kind. De zaak wordt door de Amsterdamsche
politie onderzocht.
Men heeft de vrouw voorloopig op het
Hoofdbureau onder toezicht gesteld.
MOORD OF ZELFMOORD?
Tc Naarden werd onlangs het ïyk gevon
den van een 30-jarig Amsterdammer. Aan
vankelijk werd zelfmoord vermoed, doch naar
de Tel. thans meldt vreest de familie voor
misdrijf. Het iyk, dat intusschen begraven
is, zou sporen van wurging vertoond hebben.
Hei staat nog niet vast of dit gerucht waar
heid bevat.
HET RAPPORT DER COMMISSIE-
RUTGERS.
WEL BEZUINIGING?
Omtrent het bericht in „De TUd" over het
rapport der bezulningingscomissieRutgers
inzake het Lager onderwUs wordt aan het
Corr. Bureau gemeld: In een der dagbladen
werd dezer dagen aangekondigd, dat het eer
lang te verschijnen rapport van de in 1926 in
gestelde staatscommissie-Rutgers geen be
iangrUke besparing ten aanzien van het L.O.
zou brengen, daar deze slechts te verkrijgen
zou zijn door vergrooting van de kassen,
welk middel afgesneden was nu de leerlln-
genschaal van 1923 bij de wet van 30 Juni
1924 versoberd eenigen tUd geleden weer
in werking was getreden. Naar aanleiding
hiervan wordt er op gewezen, dat de wet van
30 Juni 1924 een bepaling bevatte, waardoor
deze wet automatisch op 1 Januari verviel.
De voor'de wet van 1924 geldende leerlingen-
schaal was derhalve volgens laatstgenoemde
wei voorbestemd om op 1 Januari 1930 te
herleven (minister Waszink heeft om tech
nische redenen dien datum eenige maanden
vervroegd). Indien de thans bestaande leer-
lingenschaal een beletsel vormde voor be
paalde besparingsvoorstellen der commissie,
dan hadden deze voorstellen om levensvat
baar te zUn dus geruimen tijd voor 1 Januari
1930 moeten zUn ingediend. Op grond hier
van wordt aan het vorenbedoelde bericht
geen groote beteekenis gehecht.
WAT MEEGING MET DE
P. H.—A. G. R.
MEER POST DAN VROEGER NAAR INDlë.
Het eerste ïndlë-vllegtulg heeft meer post
meegenomen, dan ooit to voren door de
lucht naar Indiö was vervoerd. Volgens het
Hbld. bedroeg het gewicht van de post 219.8
kilo. Dc postzakken bevatten niet minder
dan 23.132 brieven, waaronder 738 aange-
teekende stukken.
De luchtvracht, in totaal 15 K G., bestond
uit 4 kistjes champagne, afgezonden door de
Handel MaatschappU Deli-Atjeh, bestemd
voor verschillende adressen te Medan. Voorts
zond de N.V. Deli Courant een pakket cou
ranten aan haar bureau te Medan. Van de
firma De Jager ontving de KIM. een collo
monsters stoffen voor de firma L. Platen te
Batavia. Met het tweede vliegtuig van 2
October vertrekt een zending bloembollen
van de firma De Jager en Zonen uit Heilo,
geadresseerd aan een vertegenwoordiger der
Britsche regeering in Britsch Indië.
Voor het vertrek hielden de heeren Ples-
man, directeur der K.L.M. en Ir. Damme,
ieder een korte toespraak.
PROPAGANDATOCHT VOOR DE A.V.R.O.
Te Rotterdam wordt Zaterdag een propa-
gandatocht met auto's, motorfietsen en rij
wielen gehouden voor de A.V.R.O.
DE MANOEUVRES TEN EINDE.
Donderdag zyn de legeroefeningen in
Noord-Limburg geëindigd.
RIJWIELPAD BEVERWIJK—CASTRICÜM.
Langs den RUksweg BeverwijkCastri-
cum doet zich het gebrek aan rijwielpaden
gevoelen, aangezien voor de wielrijders
slechts een grlndpaadje beschikbaar is, dat
nagenoeg niet wordt gebruikt omdat de rij-
weg voor de wielrijders veel beter berydbaar
is. Naar aanleiding van een betreffend ver
zoek van den A.N.W.B. en de K.N.A.C.
heeft de betrokken arrondissements-in-
genleur van den Rijkswaterstaat meegedeeld,
aldus de N.R.Ct. dat by het verbeteringsplan
voor den weg VelzenAlkmaar (hetwelk
dezer dagen bijv. onder Llmmen volledig tot
uiting komt) het de bedoeling is, aan elke
zijde der hoofd verharding, en daarvan ge
scheiden door een onverharden berm, een rij
wielpad, breed 2 M. aan te brengen. Op de
bedoelde beramen zullen althans voor het
grootste gedeelte beplantingen (boomryen)
worden aangebracht.
INCIDENT IN HET P.N.I.-PROCES
Twee getuigen gearresteerd
EEN VERVOLGING WEGENS MEINEED.
De Landraad te Bandoeng zette Dinsdag
naar Aneta meldt, de behandeling voort van
de P.N.I.-zaak.
Getuige Socdjadi verklaart, dat hy vele
brieven van Mohammad Hatta ontving en
hem ook wel eens antwoordde.
Het voor-onderzoek.
Voorgeroepen wordt getuige mr. L. J. A.
Roskott, van het parket van den procureur-
generaal. Getuige zet uiteen dat hij speciaal
was belast met de schifting der te Bandoeng
in beslag genomen stukken, terwyl mr. P. H.
C. Jongmans was belast met het verhoor van
mr. Iskaq.
Gebleken Is dat beklaagden schuldig waren
aan overtreding van art. I53bis van het Wet
boek van Strafrecht. Besloten werd de getui
gen van Pameungpeuk wederom te hooren,
welke allen dezelfde verklaringen aflegden als
volgens het procesverbaal van den assistent-
'wedana van Pameungpeuk. uitgezonderd Adl_
nata. Deze getuigenverklaringen gaven een
leidraad voor het onderzoek in andere plaat
sen waar de P.NJL werkte. Aan de inlandsche
bestuursambtenaren werd een leidraad gege
ven voor het vooronderzoek, terwyl hun werd
opgedragen zich te onthouden van cenige uit
oefening van dwang. Alle door de inlandsche
bestuursambtenaren gehoorde getuigen wer
den nogmaals door mr. Roskott gehoord. Al
len persisteerden bU hun eerder afgelegde
verklaringen. Alle verklaringen werden be
klaagden voorgehouden. Slechts Ir. Soekarno
en Galot gaven een lyst van getuigen a dé
charge. welke allen ondervraagd werden fn
tegenwoordigheid van getuige. Tien dagen
later werden zy nogmaals ondervraagd op
tien vraagpunten. De door beklaagden hierop
schriftelijk gegeven verklaringen klopten.
Opmerkeiyk was dat bij den procureur-gene
raal zeer vele zaken binnenkwamen, welke
wezen op een stemmingmakerU voor een op
stand in 1930. waarbij geloofd werden: vry-
Com van belasting, afschaffing van desa- en
andere diensten, terwijl verteld werd. dat de
Nederlanders binnenkort Java zouden verla
ten. Einde 1929 was het aantal dezer berichten
opmerkelijk groot, terwijl het nog opmerkely-
ker was, dat na de huiszoekingen en arresta
ties deze berichtgevingen plotseling is opge^
houden. Het grootste aantal dezer berichten
kwam uit Midden-Java, de oude residentie
Preanger Regentschappen, Celebes en Suma
tra.
Getuige heeft nimmer den indruk gekregen
dat vóór zUn persooniyk onderzoek getuigen
werden geprest. Verder kon de oorsprong der
oorlogsgeruchten niet worden nagegaan. Ge
tuige weet zeker, dat by die geruchten den
naam van ir. Soekarno nimmer werd ge
noemd.
De verdediger Idah Prawlradipoetra vraagt
of aan getuige wellicht bekend is op wiens
last de huiszoekingen en arrestaties plaats
vonden.
De voorzitter wenscht hot stellen dezer
vraag niet toe te staan.
Thans wordt gehoord getuige Oeli van
Bandjaran. candidaatlid der P.N.I., tevens
ressortcommissarïs. Getuige verklaart niet te
weten wat het doel der P.N.I. is.
Getuige mr. Roskott, opnieuw gehoord naar
aanleiding van de verklaringen van den
vorigen getuige en diens opmerking dat hij uit
angst in het tweede verhoor zUn eerste ver
klaringen heeft bevestigd, zegt dat getuige
halverwege het onderzoek. waarbU mr. Ros
kott tegenwoordig was, zich spontaan tot
dezen wendde, in het Malelsch zeggen: MUn-
heer, op openbare vergaderingen spreekt het
bestuur der P. N. I. over de oprichting van
banken en coöperatieve vereenigingen. maar
op cursusvergaderingen spreken die bestuurs
leden heel anders. Daar hebben zij het over
het omverwerpen van het Imperialisme en het
kapitalisme. Bovendien heeft een vorige ge
tuige aan mr. Roskott verklaard, dat Oeli,
op de Voorgalerij zUner woning, heeft gezegd,
dat 4 Januari 1930 relletjes zouden ontstaan.
Toen mr. Roskott bU het vooronderzoek Oeli
hieromtrent ondervroeg, ontkende deze. zeg
gende: „Op cursusvergaderingen wordt zoo
veel gesproken over een toekomstigen oorlog
in den Stillen Oceaan, waarbij geschoten zou
worden, dat de toehoorders, die over het alge
meen domme menschen zijn, het hoofd heele-
maal kwijtraken". Dit is dus een spontane
verdediging op een spontane vraag.
Getuige Oeli heet deze verklaringen te
liegen.
Overgegaan wordt tot het verhoor van
hadji Sabari, van beroep tanl (landbouwer)
en lid der P.N.I. HU verklaart dat op de cur
susvergaderingen door ir. Soekarno en Gatot
slechts gesproken wordt over onderlinge een
dracht. Getuige weet niet wat het doel der
P.N.I. is. Hy heeft nimmer verklaard dat dit is
het bereiken van de vrijheid. Dit heeft hij
slechts nagezegd van een gezegde van den
thans overleden wedana van Pameungpeuk.
Trouwens, het geheele eerste verhoor werd
door dezen ambtenaar voorgezegd. Getuige
heeft evenmin zelfstandige verklaringen af
gelegd in het bijzUn van mr. Roskott.
De voorzitter leest het proces-verbaal voor
van het tweede verhoor, waarin zelfs ver
klaringen voorkomen, welke niet in het eerste
verhoor werden afgelegd.
Ondanks waarschuwingen van den voor
zitter tegen meineed persisteert getuige bij
zijn zoo juist afgelegde verklaringen.
Getulge's verdere verklaringen zijn telkens
tegenstrUdig.
Nadat getuigen Oeli en Sabari zU ngewezen
op de gevolgen van meineed, zeggen zU bU
hun verklaringen te persisteeren, waarop de
Landraad, na in de Raadkamer te zUn ge
gaan, besliste dat zU zullen worden vervolgd
wegens meineed en hun onmiddellyke ar
restatie gelastte.
Belangrijke getuigen.
Woensdag werd als getuige In de P.N.I.-zaak
gehoord Pakih, die verklaart cursussen te
hebben bijgewoond, Ir Soekarno en Gatot
spraken daarin over imperialisme en kapita
lisme. de Imperialisme zijn groote geldbezit
ters. kapitalisten en groote handelaren.
Wanneer de voorzitter vraagt of getuige
nimmer heeft gehoord, dat de vryheid In 1930
zal komen, antwoordt getuige dat hy zulks
wel van Karmasin vernomen heeft, die dit
weer vermoedelyk van ir. Soekarno gehoord
had.
De voorzitter herinnert getuige aan zUn
eer, waarop getuige verklaart, dat hU zich
vergist heeft en alles van ir. Soekarno en
Gatot heeft gehoord. Hy weet echter niet hoe
deze vrijheid verkregen zou worden. Van ir.
Soekarno heeft hy vernomen dat wanneer de
vrijheid verkregen was, geen belasting meer
zou behoeve te worden betaald. Het proces
verbaal van zijn vroeger verhoor zegt dat ge
tuige uit de P.N.I. was getreden omdat de
leiders dubbelzinnige uitlatingen deden. Zoo
vertelde Gatot dat de pest veroorzaakt werd
door vreemde muizen welke gast zyn en „door
ons gedood moeten worden", waaruit getuige
begrepen had, dat de Nederlanders daarmede
bedoeld werden. Getuige erkent deze verkla
ring te hebben afgelegd. HU erkent eveneens
uit deze uitlatingen te hebben opgemaakt, dat
in 1930 een opstand zou komen.
Getuige verklaart dan van ir. Soekarno zelf
op een cursusvergadering te hebben gehoord,
dat m 1930 de vryheid zou worden verkregen.
Getuige Soemawinata zegt onder imperialisme
te verstaan de Nederlandsche regeering, om
dat dit het eenige gezag hier te lande ls.
Getuige verklaart, dat op de cursussen is ge
zegd. dat vreemd kapitaal moet worden ge
weigerd en dat men eigen kapitaal moet ge
bruiken.
Er is nimmer gesproken over revolutie of
revolutionnair. Op de cursussen werd wel ge
sproken over Dipo Negoro en Garribaldi, welke
als voorbeelden van standvastigheid werden
aangehaald.
Getuige Doelhadl, alias Idi .verklaart, dat
lr. Soekarno op de cursusvergaderingen praat
te over imperialisme, dat overheersching be-
teekent.
Getuige Karta Adimadja heeft vele cursus
vergaderingen bUgewoond. zyn verklaringen
kloppen met die van de vorige getuigen. Mr.
Roskott, die wederom wordt voorgeroepen,
verklaart dat dit een getuige a décharge is,
die werd gehoord op verzoek van Ir. Soekarno.
DERTIEN KINDEREN DOOR KROKODILLEN
GEROOFD.
Aneta seint uit Medan: De omgeving van
Siak Sri Indrapoera afdeeling Bengkalïs van
het gouvernement Oostkust van Sumatra,
wordt geteisterd door een krokodlllenplaag. In
den rijd van twee weken zyn dertien slacht
offers. grootendeels kinderen, door de kroko
dillen weggehaald.
GRATIE AAN STUDENTEN.
Aneta seint uit Buitenzorg: By wijze van
gratie zyn de aan de Bandocngsche studenten
door den raad van Justitie te Batavia wegens
hun optreden tegen den journalist Czervinsky
opgelegde gevangenisstraffen veranderd in
geldboeten, varieerende tusschen I 75 en 1100.
INGEZONDEN MEIIEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel.
en bij alle
,,lk heb Sanatogen in een
groot aantal gevallen
van stoornissen met ner
veuze, neurasthenische
oorzaak, toegepast en
er zéér goede gevolgen
van gezien."
Prof. Dr. C. E. EWALD. Berlijn.
Sanatogen ia een xenuwvoedaeL
dat op geheel natuurlijke wijze de
zenuwen nieuwe kracht geeft. Eén
voor één verdwijnen - na geregeld
Sanatogen-gebruik de kentee*
kenen van slappe of verzwakte
zenuwen, zooals prikkelbaarheid,
slapeloosheid, gebrek aan eetlust
en de meeste maagklachten;
Begin nog vandaag Sanatogen te
gebruiken, dan zult gij U weldra
gezonder en sterker voelen.
Het Zenuwsterkend Voedsel.
In alle Apoth. en Drog. vanaf f I.- p. bus.
„Kras"»
Over het verbieden van een rede van den
V.A.R.A.-voorzitter door de Radio-Controle-
Commissie, schrijft het Volk:
Het is kras. Nadat de commissie den on-
zlnnigen blunder had begaan, redevoeringen
van onze Kamerleden Albarda, Kupers en v.
d. Waerden en van den N. V. V.-leider De la
Bella vooraf op te vragen en, toen hieraan
niet voldaan werd, de uitzending te weige
ren, heeft nagenoeg de geheele pers van alle
richtingen met zeldzame eenstemmigheid,
dit belacheiyke bedrijf afgekeurd.
Maar de commissie doet alsof zy van die al
gemeene afkeuring niets bespeurd heeft en
zet onverstoorbaar haar onmogelUke cen
suur voort.
Hieruit blijkt, dat de grootste spoed nood
zakelijk is bU de behandeling van de door
Albarda aangevraagde interpellatie. De zaak
is volmaakt duidelUk; de regeering behoeft
zich op haar antwoord volstrekt niet lang te
bezinnen; er is geenerlei ingewikkeld voor
afgaand onderzoek noodig; de regeering kan
terstond antwoorden. Deze onduldbare cen
suur mag geen dag langer gehandhaafd wor
den; zU dient onder de algemeene veroor
deeling ten spoedigste te bezwijken.
Samengaan der kleinen.
De mededeeling uit Genèvë, dat Zweden,
Noorwegen, Denemarken en Nederland be
sloten hebben om ten aanzien van het beleid
in zaken van de handelspolitiek, vooreerst
één lUn te trekken, geeft De Nieuwe Rotter-
damsche Courant aanleiding tot de volgen
de beschouwing.
„Het vlot niet bU den Volkenbond. De ern
stigste pogingen jaar in Jaar uit gedaan om
de landen tot elkaar te brengen om het al
door groeiend protectionisme te bedwingen,
hjden schipbreuk. Resoluties werden aange
nomen om paal en perk te stellen aan de
opjaging van tarieven, maar de staten gin
gen door om onder den druk van bepaalde
groepsbelangen douanerechten te verhoogen.
Dank zij het eindeloos geduld van onzen land
genoot Coiyn werd keer op keer geconfe
reerd om het verderfeiyk systeem van in-
en uitvoerverboden om zeep te brengen; maar
toen geratificeerd moest worden vielen, met
Polen het eerst, de regeering als domino-
steenen om.
De internationale handel herkrUgt zUn
vrye baan niet. zoo dringend noodig om het
kwaad der crisis langzaam aan te heelen. De
handelspolitiek zit wanhopig in den knoei.
Het plan om een groot aantal Europeesche
staten, leden van den Volkenbond, te bren
gen tot een plechtige belofte om slechts ge
durende heel korten tUd de tolmuren niet
hooger op te trekken en den tyd van wapen
stilstand te gebruiken om over gezamenlijke
verlaging overleg te plegen is met horten en
stooten in het voorjaar op papier gebracht.
Een schrale handelsconventie kwam, behou
dens ratificeering, tot stand. Gezien dit
verloop en de eindelooze moeilijkheden van
politieken en technischen aard, welke nog
moeten worden opgelost vóór iets tot stand
kan komen, dat den toestand wezeniyk be
ter maakt, kunnen de verwachtingen ten
aanzien van het resultaat ook bU den groot
sten optimist slechts laag gespannen zijn.
Sarcasten kunnen dit alles gebruiken, als
zij willen, om er argumenten uit te halen tot
kleineering van het werk van den Volkenbond
om dan meteen maatregelen te bepleiten,
welke ook ons volk langzaam in een poel van
bescherming af doen giyden."
Na gereleveerd te hebben wat de verschil
lende landen doen ter verhooging van de ta
rieven constateert het blad, dat de tyd voor
spoedige verwezenlijking van het plan Briand
nog niet ryp is besluit het blad, dat een
stap omlaag voert van collectief Europa tot
het regionale plan.
„Indien dus de wereïd noch Europa komen
kunnen tot een daad van samenwerking om
de veel te hooge douanerechten, zy het lang
zaam aan, te verminderen, slaan vier kleine
landen in Noord-Europa de handen Ineen om
onder elkaar te trachten iets te doen en
gezamenlyk hun invloed op de rest te laten
gelden.
De waarde van dezen zet komt hierop neer,
dat te midden van het eindeloos onderhan
delen door afgevaardigden van landen, welke
geografisch, oeconomisch, politiek en cul
tureel nog zoover uit elkaar liggen, dat elke
conferentie, hoe goed ook opgezet, vooreerst
nog in het zand moet loopen. een viertal
landen, wier ontwikkeling in inzichten van
handelspolitiek wel zoo gelUk is. dat met
elkaar te praten valt, het samen op gaan
nemen.
Do daad getuigt van een reëel inzicht in
tactiek en is daarom van veel beteekenis. Van
beteekenis vooral als voorbeeld, aks eersto
zet Wat oeconomisch eruit groeien kan zal
nader worden bezien."
