MUZIEK
Het woord is aan
Flor de... Femme.
Het Belangrijkste
48e Jaargang No. 14502
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 2 October 1930
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week 0.27)4. met Geïllustreerd Zondagsblad f0.32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3-5754- Franco per post door Nederland 13.87)4. Losse nummers
ƒ0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden f 0-57)4. franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENT1EN: 1—5 regels t 1.75. elke regel meer 0-35. Reclames
(0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels /0.60k
elke regel meer /0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onre Groentjes (Dinsdag.
Donderdag en Zaterdag) 14 reg (0.25. elke regel meer 0.10. oitsl i contant
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
GRAVEN VAN ZEVEN
HOLLANDERS GEVONDEN.
Belangrijke ontdekking op
Jan May en.
DE TOCHT DER HOLLANDERS.
De correspondent van de NR.Ct. te Stock
holm meldt:
De leider van het Noorsche meteorologische
station op Jan Mayen heeft, na een syste
matisch onderzoek, dezer dagen het graf der
zeven Holalnders, die daar in 1633 tot '34
overwinterden en omkwamen, gevonden aan
het zuidelijk deel der Walrusbaai op gerui-
men afstand van den dezen zomer opgerich-
ten gedenksteen.
Drie honderd jaar heeft er twijfel bestaan
over de plaats, waar het graf liggen zou. Ook
de Nederlandsche expeditie, die kort geleden
een bezoek aan het eiland heeft gebracht
had de juiste plaats niet gevonden.
Jan Mayen is de naam van een aan Noor
wegen toebehoorend eiland in de Noordelijke
IJszee tusschen IJsland en Spitsbergen ge
legen. Het dankt zijn naam aan den Neder-
landschen zeeman, die het in 1611 na Hud
son (1607) opnieuw vond. Het is 413 K.M.2
groot en bestaat uit twee, door een lage land
engte verbonden bergketenen. In den Noor
delijken keten verheft zich de 2545 M. hooge,
uitgedoofde vulkaan Beerenberg. Op andere
punten werden eruptieve verschijnselen
waargenomen. Eenige gletschers reiken tot
aan de zee. Het eiland is onbewoond (be
halve dan dat er sinds 1922 een door vier
personen bezet draadloos station is geves
tigd voor het overseinen der resultaten van
weerkundige waarnemingen) en wordt
slechts door zeehondenjagers uit Christiania
en Schotland bezocht. De gemiddelde jaar
temperatuur is 2, 3 graden C.
Over de omgekomen zeven Hollanders be
vat de Tel. eenige bijzonderheden.
Het jaar na de ontdekking richtte de O.I.
Compagnie groote traankokerijen op het
eiland op. Bij wijze van proef werden er een
winter zeven mannen bij achtergelaten, om
dat gedurende den voorafgaanden winter die
kokerijen, die alleen in den zomer werden ge
bruikt, vernield waren.
Deze zeven mannen verbleven onder Out-
gert Jacobs Zn., van Grootebroek in den
winter van 16331634 op het eiland.
Zij hebben een dagboek bijgehouden, waar
hit duidelijk hun lijden spreekt.
De een na den ander werd door scheur
buik aangetast. Den 16en April overleed als
eerste slachtoffer de boekhouder: Adriaan
Maertensz. Carreman van Schiedam.
De een na den ander stierf totdat op 30
Aprü 1634 het journaal plotseling in een zin
wordt afgebroken, waarschijnlijk doordat de
schrijver door zwakte overmand werd. Krui
pende had deze matroos tot het laatste
oogenblik zijn makkers nog geholpen, tot hij
eindelijk zelf door scheurbuik en groote kou
de uitgeput ook in zijn kooi was gebleven.
Toen op 4 Juni 1634 de walvischvloot op
Jan Mayen landde vond de bemanning in de
tent zes dooden in hun kooien terwijl slechts
de zevende gekist in een andere tent werd
gevonden, ook de zes andere lijken werden nu
gekist en begraven.
De plaats waar de graven gedolven werden
lag waarschijnlijk aan de .Beven Hollander
Bay" waar volgens medeaeeling van een
Engelsche expeditie van 1922 een kruis op
deze graven zou zijn waargenomen.
MGR. AENGENENT TE GENT.
BENOEMD TOT EERE-KANUNN1K.
Mgr. Aengenent en de Haarlemsche geeste
lijken uit zijn gevolg hebben Woensdag tij
dens de feesten van St. Bavo te Gent deel
genomen aan een processie, de H. Mis en een
maaltijd, tijdens welke de aloude relaties
tusschen de beide bisdommen Haarlem en
Gent hernieuwd werden.
Mgr. Aengenent bood mgr. Coppieters van
Gent het eere- kanunnikaat van Haarlem
aan en mgr. Coppieters op zijn beurt droeg
mgr. Aengenent den titel van eere-kanunnik
van St. Baaf van Gent op. Van beide zijden
werden toespraken gehouden
Hedenmiddag zullen de Haarlemsche gas
ten huiswaarts keer en.
HET PETITIONNEMENT TEGEN
DE VLOOTPLANNEN.
TE HAARLEM AL 30000 HAND-
TEEKENINGEN.
Men schrijft ons:
Op het petitionnement tegen de vlootplan-
nen hebben nu reeds meer dan een millioen
personen hun handteekening geplaatst. De
verwachting is dat het aantal van 1923 zal
worden overschreden. Ook te Haarlem is dit 't
geval. Werden in 1923, met de gemeente
Schoten mede gerekend, ruim 23.000 hand-
teekeningen op dit petitionnement verkregen,
thans heeft men reeds meer dan 30.000. Dit
succes is des te grooter als men hierbij in het
oog houdt dat in 1923 van verschillende zijde
medewerking werd getoond, terwijl nu som
mige partijen hebben aangeraden om niet te
teekenen.
UIT DUITSCHLAND.
ARTISTENTROEP VERONGELUKT.
BERLIJN. 1 October (V.D.) Een ernstig
auto-ongeluk is, volgens een bericht in de
Becjijnsche bladen een Tiroolsohen artisten-
troep overkomen op den straatweg Maagden
burg—Genthin. De artisten bevonden zich in
den auto van den directeur op weg naar
Berlijn. In de nabijheid van het plaatsje
kwam de auto in botsing met een van tegen
overgestelde richting komende vrachtauto.
Alle 5 inzittenden werden gewond. Twee
van hen, de aan het stuur zittende directeur
Arthur Jacob Dammhofer uit Munchen en
een musicus uit Innsbruck zijn spoedig na
het ongeval overleden. De overige leden van
het gezelschap drie jonge meisjes, werden met
levensgevaarlijke verwondingen in het zie
kenhuis opgenomen.
PERSONALIA.
Te Amsterdam is geslaagd voor het eerste
gedeelte van het arts-examen de heer C. W.
Giltjes te Haarlem.
Voor het candidaats-examen Handelswe
tenschappen zijn geslaagd de heeren J. de
en J. A. Laan te Bloemendaal.
LEDENCONCERT DER H.O.V.
Met een werkelijk schitterende uitvoering
van een hoogst belangrijk programma heeft
de H.O.V. de reeks der winterconcerten ge
opend. Twee symphonieëneen van Bruckne#
en een van onzen stadgenoot Hendrik An-
driessen werden voor het eerst door haar uit
gevoerd. Een ondanks het gelijktijdig plaats
vindende jubileum-ccmcert van Jacq. van
Kempen vrij talrijk opgekomen auditorium
woonde bet concert der H.O.V. bij, waarvan
we in het eerstvolgende nummer van ons
blad een uitvoeriger verslag denken te geven.
K. DE JONG.
In Duitschland bestaan 3000 mondharmonika- schoolorkesten! Dc leeraar Marquardt was de
eerste die zijn leerlingen les gal in 't bespelen van het mondorgel. Zijn voorbeeld werd op de
meeste Duitsche scholen gevolgd. Hierboven een foto genomen op de gemeenteschool 194
in Berlijn tijdens een repetitie. Een geoefend mondorgel orkest kan een goed concertpro
gramma ten uitvoer brengen.
LORD BIRKENHEAD'S LEVEN.
EEN WONDERLIJKE CARRIèRE.
(Van onzen Londenschen correspondent)
Londen, 1 October.
Lord Birkenhead was rechtsgeleerde, poli
ticus en handelsman. Het laatste in zijn
laatste jaren, toen zijn oude kracht hem
reeds had begeven. Als handelsman heeft hij
zich dan ook niet. zooals in recht en poli
tiek wel, een positie van hoog gewicht kun
nen veroveren. Zijn naam van staatsman
dankt hij hoofdzakelijk aan zijn vervulling
van het presidentschap van het Hoogerhuis
van 1919 tot 1922. Een Lord Kanselier is een
soort Janus, met een gezicht gewend naar
recht en rechtspraak en met het andere
naar de politiek. Lord Birkenhead muntte uit
naar beide kanten. Zijn rechtsgeleerde arbeid
toonde van den beginne af buitengewone
kwaliteiten. Zijn uitspraken kregen histori
sche waarde en waren van de hoogste orde.
niet alleen om de rechtscherpzinnigheid. die
er altijd uit bleek, maar ook om de kracht
en de puntigheid van uitdrukking. In de
nieuwe wetgeving op eigendom, die hij in
dien tijd doorzette en hij deed het nage
noeg alleen, door de macht van zijn per
soonlijken invloed en argument, schiep
hij een massa wetshervorming, ongehoord
snel en energiek in den tragen historischen
gang van de legislatuur. Men zegt dat aan
wijlen Lord Haldane de eer toekwam van
den oorsprong dezer hervorming. Maar Lord
Birkenhead nam niet alleen Haldane's con
cepten over maar gaf er grootendeels nieuwe
vormen aan. Deze wettelijke hervormingen
hielden de aandacht van Lord Birkenhead
in de eerste jaren van zijn Lord-Kanselier-
schap bezig Maar tegen 1921 begon hij zich
met groote kracht in het Kabinet te doen
gelden. Hoewel het coalitie-ministerie in dien
tijd rijk was aan begaafde mannen werd
Birkenheads invloed er terstond overheer-
schend, zoodat het wel scheen dat hij met
den Premier, Lloyd George, in compagnon
schap de zaken leidde. Dat bleek duidelijk in
het belangrijkste werk van dat jaar, het Ier-
sche Verdrag. Het is tot op heden niet uit
gemaakt wie het grootste aandeel had in de
totstandkoming van dit verdrag. Birkenhead
of Lloyd George. Het „compagnonschap"
duurde tot de coalitie viel. Na dien tijd heeft
Birkenhead zich met meer schitterend doen
gelden en verscheen zijn persoonlijkheid niet
meer, om het zoo maar eens te zeggen, op
z'n voo"deeligat. Als oud-Lord Kanselier
trok hij zijn pensioen van 5000, zat en
werkte hij als rechter en ving hij aan groote
sommen gelds te verdienen als „free lance"
journalist. Hoe groot die sommen ook waxen,
die hij verdiende met dagbladartikelen, zijn
uitgaven waren grooter. Dit bracht hem in
verlegenheid toen hij na de verkiezingen van
1924 (die hij door zijn redenaarsgaven groo
tendeels voor de Conservatieven won) weder
om, minister werd. Voor den (minister voor
Indie werd het niet gepast geacht dat hij
voort zou gaan journalistiek te leveren van
den tot meeningsverschil prikkelenden aard,
die zijn specialiteit was geworden. Maar hij
had het geld hard noodig, daar hij er met
zijn ministerieel salaris op geen stukken na
kon komen. De kritiek op deze ministerieele
journalistiek werd echter zoo krachtig, dat
Baldwin er iets aan moest doen. De Premier
deelde dan ook namens Birkenhead mede.
dat deze met dit werk zou ophouden. De
daad werd echter nooit bij het woord ge
voegd, en de wrijving er over hield aan tot
Birkenhead in 1928 aftrad, op het niet bijs
ter verheffende motief, dat hij met zijn mi
nisterssalaris niet rond kon komen. Deze pe
riode heeft zijn roep niet veriioogd. Als mi
nister voor Indië droeg hij de voornaamste
verantwoordelijkheid over op de Commissie
Simon, die toen was ingesteld. De recht
spraak en de politiek had hij aldus achter
zich gelaten en nu wendde hij zijn schre
den naar de City, anders gezegd naar den
grooten handel. Indien hij nog de meester
lijke strijder was geweest van vroeger, zou
hij ook daara tot de hoogste hoogten zijn
geklommen. Maar hij was te veel veranderd.
De City was een pis aller. Hij had geld noo
dig en dus commissaris-posten: die kon hij
natuurlijk krijgen. Maar in de wereld, die hij
aldus betrad, kon hij slechts een secondaire
plaats innemen.
Birkenheads loopbaan overziende kan
men hoe schitterend ze ook aanvankelijk
was niet ontkomen aan het gevoel, dat
er ook veel tragisch in was. Hij heeft zijn
buitengewone gaven niet op de beste wijze
aangewend of kunnen aanwenden, De man
was veel grooter dan zijn carrière. Zijn na
tuurlijke gaven waren buitengewoon. Licha
melijk begon hij zijn leven met een opval
lend knap voorkomen, een slanke, athleti-
sche gestalte die samengingen met een ijzer-
sterk gestel. Geestelijk had hij een feilloos
geheugen, ongewone snelheid van bevatting
en een helderheid van uitdrukkingsvermogen
die slechts geëvenaard werd door het gemak
waarmede hij sprak. Voeg daarbij een voor-
treffelij'ken literairen smaak, humor en een
aantrekkelijken inronischen zin. Het zijn wel
haast de eigenschappen van een .superman"
compleet bij elkaar. Zijn fout was zijn on
matigheid in veel. onmatigheid in het ma-
terieele deel van het leven, onmatigheid ook
in het gebruik van zijn intellect, dat vele
minder zelfbewuste, minder „zekere" men-
schen gevoelig heeft gestriemd. En toch was
dit gecompliceerd karakter vol hartelijkheid,
vriendelijkheid en warm gevoel voor den
gewonen man.
VERNIETIGING VAN ZIEKE EN DOODE
IEPEN.
De minister van Binnenlandsche Zaken en
Landbouw vestigt de aandacht van gebruiks-
gerechtigden van iepenboomen er op, dat het
thans de geschikte tijd is om aan iepenziekte
stervende of reeds gestorven boomen en de
schors daarvan te vernietigen.
Anonymus
Iemand, die nooit streng tegen ons is op
getreden, durven idj ook niet toevertrouwen,
een ander in ons belang streng aan te pakken.
(Volgens een bericht uit Parijs zal
de tabaksregie eerstdaags een
nieuwe sigaar in den handel
brengen, die bedoeld Is voor de
vrouwen
Nuchter staat het in de kranten
Zonder verder commentaar,
Doch ik vraag u, wat is erger
Dan een vrouw met een sigaar?
Alles haast heeft zij veroverd
Van wat eerst slechts was des mans,
Maar er zijn tenslotte grenzen
En die overschrijdt men thans.
Kijkt u zelf eens in de toekomst
Van uw ergen huisgezin.
En uw vrouw met een Havanna,
Denk u dat eens even in.
Hoort u reeds uw dochter vragen:
Vader geef me een sigaar,
Maar dan niet als laatst zoo*n lichte,
Want lk rook ze liever zwaar.
Als uw aangebeden Clara.
Strakjes Claro teer bemint.
Als uw dlerbre Amarilla,
Amarillo heerlijk^vindt:
Zie 'k u met de'handen zitten
In het toch al spaarzaam haar
En verzuchten: heel de wereld
Is volledig de sigaar.
Nu moet u vooral niet meenen
Dat dit hier niet gauw zal gaan,
Want een nieuwe Franse he mode
Heeft de vrouw nog nooït weerstaan.
En wij kunnen nog slechts hopen.
Dat die nieuwe Fransche gril
Weer verdwijnt, als de Franqaise
Zelf zoo zwaar niet rooken wil.
Dit lijkt mij de kans te wezen.
Dat het somber dreigend spook
Van sigaren voor de dames
Tijdig nog vervliegt in rook.
CHINEESCHE STAD
UITGEMOORD.
PEKING. 1 October (Reuter) De stad
Llhsien, in het Zuiden van de provincie
Kansoe, werd een maand geleden aange
vallen door bandieten. De bevolking bood
krachtig tegenstand, maar na een beleg van
vier weken moest zij haar verzet opgeven.
De bandieten drongen toen de stad binnen
en vermoordden achtduizend personen. Zij
spaarden alleen de jonge meisjes, die zij
wegvoerden om haar een nog erger lot te
doen ondergaan.
SIR JAMES MCAY OVERLEDEN.
MELBOURNE. 1 October (VD.) Luite
nant Generaal Sir James Mcay, die in den
oorlog de Australische strijdkrachten heeft
aangevoerd, Is overleden.
UIT JAPAN.
HET VLOOTVERDRAG VAN LONDEN
GOEDGEKEURD.
TOKIO, 1 October (VD.) De geheime
Raad van State heeft het Viootverdrag van
Londen goedgekeurd.
RATIONALISATIE IN DE
KATOENINDUSTRIE.
LONDEN, 1 October (VD.) Officieel
wordt meegedeeld, dat de onderhandelingen
inzake samenwerking tusschen vijftig spin
nerijen, werkende met meer dan vier millioen
spoelen, in Lancashire tot een gunstig resul
taat hebben geleid. Dit beteekent een belang
rijke stap nader tot de rationalisatie van de
katoenindustrie in Lancashire.
De vijftig fabrieken zullen alle worden on
dergebracht in de .Allied Spinners Limited",
die in 1929 is opgericht en welke de finan-
cieele steun van eenige groote banken in
Londen heeft. De betrokken fabrieken lig
gen voornamelijk in de districten Oldham en
Rochdale. De namen der fabrieken zullen
echter eerst bekend gemaakt worden, nadat
alle overeenkomsten zijn ge teekend.
ONLUSTEN
IN EEN SPAANSCH
DORP.
MADRID, 1 October (VD.) In een dorp
bij Granada is het tot ernstige onlusten ge
komen door verbodsbepalingen, welke uitge
vaardigd waren door het staatsboschbeheer.
De inwoners van het dorp hielden een
groote demonstratie waaraan door meer dan
400 personen werd deelgenomen. Enkele
huizen werden verwoest en een aantal
vrouwen probeerde de boschwachters te
lynchen, hetgeen echter verhinderd werd
doordat de politie op het plaatste oogenblik
ingreep.
De Imperiale Conferentie te Londen.
(4e blad, le pag.)
Lord Birkenhead's leven.
(le blad,t le pag.)
Graven van zeven Hollanders op Jan Mayen
Eiland gevonden.
(le blad, le pag.)
Het jubileumconcert van Jac. van Kempen.
(2e blad, le pag.)
ARTIKELEN:
Wordt het leven goedkooper? Een enquête die
belangrijk materiaal opleverde.
(2e blad. le pag.)
E. E. J.—P.: Feestvieren (Fcmina).
(3e blad. 2e pag.)
Willy van der Tak: Bijgeloof. Femina
(3e blad, 2e pag.)
Bep Otten: Huisdieren (Femina).
(3e blad. 2e pag.)
Dr. Max Euwc: Uit Indië. Het natuurspel der
Batakkers.
(4e blad. 2e pag.)
Voor de laatste berichten zie men de 2e pag.
van het le blad
JAARVERGADERING WATER-
LEIDINGDIRECTEUREN.
ONTVANGST OP HET PROVINCIEHUIS.
Ter gelegenheid van de Jaarlljksche alge-
meene vergadering van de Vereeniglng van
Waterleidingdirecteuren, die hier ter stede
gehouden wordt, zijn de leden Woensdag in
het nieuwe gebouw van het provinciaal be
stuur van Noord-Holland officieel ontvan
gen. De Commissaris der Koningin. Jhr. Mr.
Dx. A. Röell, sprak hen op hartelijke wijze
toe. Zijn rede werd beantwoord door den
voorzitter der vereeniging, ir. J. van Olden-
borgh, directeur van het Provinciaal Water
leidingbedrijf ln Noord-Holland.
Wij vernemen verder, dat de leden ver
schillende waterleidingbedrijven ln de pro
vincie en ook de Zuiderzeewerken zullen be
zoeken.
„EEN IDEALE TUINCOLLECTIE"
OPLICHTING MET BLOEMBOLLEN.
Voor de Arrondlssements-Rechtbank te
Haarlem werd een merkwaardig geval van
oplichting berecht.
Twee kooplieden te Hillegom, de 28-)arige
J T. G. en de 29-Jarige L. M. v. K.. beiden
bloembollenhandelaren, hebben ln het
weekblad van den Nederlaxidschen Bond van
Gemeente-Ambtenaren gedurende het Jaar
1929 een advertentie geplaatst, waarin zij te
koop aanboden „een ideale tulncollectle
bloembollen", omvattende tweehonderd bol
len, alles met naam en kwaliteiten ln de an
nonce genoemd, tot den luttelen prijs
van drie gulden.
De bollen zouden verzonden worden on
der rembours en na vooruitbetaling. Alles
onder garantie.
De garantie bleek echter niet veel te be-
teekenen, want, naar getuigenis van den
deskundige, den heer J. F. Chr. Dix te Heem
stede. waren de bollen „absoluut minder
waardig" En volgens een getuige die op de
advertentie ingegaan was ..stonken de bol
len de doos uit".
De verwachtingen ten aanzien van de
„ideale tuincollectle" behoefden dus niet te
hoog gespannen te zijn.
Ten tweede was ten laste gelegd, dat een
ongeveer gelijk luidende advertentie ge
plaatst was ln „De Schakel", terwijl het ge
zondene evenmin aan de verwachtingen be
antwoordde. In dit geval was een schoen
maker te Voorburg er in geloopen.
I}e verdediger, mr. dr. A. F. H. Schreurs,
vroeg aan den eersten benadeelde, een amb
tenaar aan het departement van Buiten-
landsche Zaken te "s-Gravenhage, of hij ge-
gezien den lagen prijs niet had kunnen ver
moeden. dat de zending niets kon beteeke-
nen. Getuige had het wel goedkoop gevon
den.
De deskundige zei den Indruk te hebben
dat de bollen reeds maanden ziek geweest
moeten zijn.
Een arbeider uit Hillegom, in dienst bij de
beide bloembollenhandclaars, getuigde, dat
in de pakettcn nooit anders dan deze soort
bollen verzonden werden. Deze getuige was
van oordeel, dat de verdachten geen ver
stand hadden van bloembollen.
Verdachte L. M. van K. zei desgevraagd,
dat hij de bollen kocht op de Centrale Hll-
legomsche veiling. Hij meende dat hij goe
de bollen kocht. Van dc prijzen had hij
geen verstand.
De andere verdachte G. behandelde vooral
de „techniek" van het bedrijf.
De bollen werden als stukken van over
tuiging op de groene tafel uitgespreid, maar
verre van een ideale tulncollectle te vormen
ontlokten de schamele knolletjes den heer
Dix den uitroep, dat hij er geen woorden
voor vinden kon.
Verdachte Van K. wilde den president, die
meende, dat het „pootg^d" was, dit niet
toegeven. Hij noemde het „plantgoed". Maar
merkte hij op, „de bollen moeten toch alle
maal geplant worden".
De heer Dix lichtte nog toe. dat het groote
gevaar van deze handelspractijken Is. dat
