Het woord is aan
Requisitoir in de zaak
Borren.
48e Jaargang No. 14504
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Zaterdag 4 October 1930
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN per week 0-27)4, met Geïllustreerd Zondagsblad /0.32
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3.57)4. Franco per post door Nederland 3.87)4. Losse nummers
/0.06- GeïlL Zondagsblad per 3 maanden 0-5754. franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos.Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIEN15 regels 1.75. elke regel meer 1 (X35. Reclames
f0.60 per regeL Reductie bij abonnement- Vraag en Aanbod 1regels 0.60^
elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag,
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. f 0.25. elke regel meer f 0.10. uitsl. i contant-
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim 1 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk 1100.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
HAARLEM, 4 October.
Vijf dagen.
Het gebeurde in den tijd, toen wij 's Ko-
ningswapenrok droegen, zonder veel redelijk
vooruitzicht dat wij dit costuum ooit weer
uit zouden trekken, en ad infinitum de gast
vrijheid van de vriendelijke bevolking van
Brabant genoten. Duizenden eenvoudige lie
den in Brabant hebben zich in die jaren in
de dankbare herinneringen van tallooze ge-
mobiliseerden een vaste plaats verworven.
Maar daarover wilde ik het nu niet heb
ben.
Er was een spoorbrug over een onzer groote
rivieren, waarbij een brugwacht zetelde, die
elke acht of tien dagen werd afgelost. Wie
dat wachtje, bestaande uit een luitenant, een
sergeant, twee korporaals en een twintigtal
manschappen, 's winters moest kloppen, had
na een langen marsch het gevoel alsof hij
op Nova-Zembla of Denen Eiland of zooiets
ging overwinteren. Er werd wel eens een
beetje gejaagd op wilde zwanen, maar ze
waren moeilijk te raken. Mocht de vijand
komen, dan moest een stuk veldleger over
deze brug zijn terugtochtsweg vinden, en de
wacht moest tenslotte het stalen gevaarte
opblazen met trinitri-toluol, gezegd trotyl
(voor het gemak). Was het een wacht met
historische ambities, dan kon het detache
ment, als Van Speyk zelve, mee de lucht in
gaan. Hetgeen overigens in een modernen
oorlog niet meer beteekent dan een nietig
statistisch verschiL
Maar daarover wou ik nu ook niet uit
weiden.
Tot de uitrusting van de wacht behoorde
een kist noodrations, die elke acht (of tien)
dagen werd meegesleept door het nieuwe de
tachement, terwijl het oude de zijne mee
naar zijn kantonnement nam. Waartoe die
noodrations eigenlijk dienden, is duidelijk.
Als de vijand de brug belegerde en met vlieg
tuig-bommen en zwaar geschut bewerkte
moesten de vijfentwintig helden, die het
geval verdedigden, daaruit hun laatste maal
tijden nuttigen. Tot tenslotte de jongste sol
daat, die natuurlijk (volgens anciënniteit
zie „Serrez vos rangs" en andere oorlogs
liederen) het langst zou leven, met trinitri-
toluol, brug, kist in verticale richting zou
verdwijnen. Dit noemt men in de krijgswe
tenschap „een veronderstelling".
Enfin. Op een goeden dag betrok de luite
nant X. met zijn detachement de wacht, en
kwam tot de ontdekking dat de luitenant Y.
met het zijne was vertrokken zonder mede
medeneming van zijn kist noodrations. Er
waren dus twee kisten noodrations in het
wachthuis aanwezig. Het was een zeer wan
ordelijk gezicht.
Als de luitenant X den luitenant Y wel
gezind was geweest, zou hij opgebeld hebben
en gezegd: Amice, je hebt je noodrations
hier laten staan. Laat ze even halen, anders
komt de majoor er achter".
Maar de luitenant X had een grief tegen
den luitenant Y, en deed niets. Op een schoo-
nen morgen kwam de majoor, te paard, ge
volgd door zijn adjudant, even hoog te paard,
zag de twee kisten, sidderde en beval den
luitenant X, den luitenant Y te rapporteeren.
Hetgeen deze natuurlijk wel moest doen.
Daarop werd de luitenant Y ter verant
woording geroepen, en zei, dat het de schuld
van zijn sergeant was, dien hij belast Jiad
met het laden van de compagnieskar, en die
de kist vergeten moest hebben.
De sergeant werd daarop in staat van be
schuldiging gesteld. Hij zei, dat hij zijn ver
gissing onmiddellijk bemerkt zou hebben, en
natuurlijk hersteld, als bij zijn terugkeer in
het kantonnement de (jongere) sergeant-
fourier, dewelke „over de rustkamer ging"
hem attent gemaakt had op het ontbreken
van de kist. Deze scheen het evenwel in
het geheel niet bemerkt te hebben.
Dit was inderdaad zeer laakbaar. Maar de
jonge sergeant-fourier had een alibi. Hij was,
zei hij, nog juist met verlof geweest op den
dag toen het detachement terugkeerde, en
toen hij den volgenden dag zijn dienst her
vatte had de korporaal, die bij de thuiskomst
van de wacht ter rustkamer aanwezig was
geweest, hem niet gerapporteerd dat de kist
ontbrak.
Het is een eentonig verhaal, maar ik kan
er niets aan doen. Saïdjah's vader had een
buffel....—
De korporaal, voor den compagnies-com
mandant geleid, verdedigde zich met groote
welbespraaktheid. Hij toonde aan, dat hem
geen opdracht was gegeven voor de volledig
heid van de rustkamer-inventaris te zorgen,
dat hij noch permanent, noch tijdelijk tot de
vaste staf van dit établissement behoord had,
en dat de verantwoordelijkheid zijns inziens
tenvolle woog op de schouders van den „op
passer-rustkamer", dewelke soldaat wel tot
het vaste rustkamer-verband behoorde.
Daarop verscheen tenslotte, somber en zich
welbewust van de reddeloosheid van positie,
deze laatste der Mohikanen. Hi) was niet wel
bespraakt, maar verdedigde zich met den
moed der wanhoop, gelijk de boven-veronder-
stelde laatste man van het detachement ge
daan zou hebben, eer hij met de brug, de
kist, de trinitri-toluol en de 24 lijken van zijn
mede-helden in de lucht was gevlogen.
Het gaf hem evenwel niet. De kapitein was
nu ook, zooals te begrijpen is, zeer geïrriteerd.
Hij had wel wat anders te doen. Die zaak
moest uit wezen.
Hij bestrafte den oppasser-rustkamer met
vijf dagen politiekamer.
Het toeval wil, dat dit pijnlijke maar his
torische incident, dat overigens geen blijven-
den invloed op ons bestaan als onafhanke
lijke natie heeft doen gelden, mij juist van
morgen te binnen schiet.
R. P.
UIT FRANKRIJK.
Ernstig spoorwegongeluk
te Parijs.
Zes dooden. Dertig ernstig gewonden.
PARIJS, 3 October (Y.D.) Op het station
Saint Lazaire zijn hedenavond om 6 uur 59
twee treinen met elkander in botsing ge
komen. Zes personen werden hierbij ge
dood. Dertig ernstig gewond.
PARUS, 3 October (VX>.) De oorzaak
van het reeds gemelde spoorwegongeluk ten
gevolge waarvan zeven personen gedood en
30 zwaar gewond werden, was een verkeerde
wisselstand.
Ondanks de hevige botsing edhter zouden
er geen persoonlijke ongelukken hebben
plaats gevonden, wanneer niet onder de reizi
gers een paniek was uitgebroken, zoodat zij
uit den trein vluchtten, waarbij verschei
dene op de rails door een aankomenden trein
gegrepen werden.
Van de zwaargewonden zijn er verscheidenen
zoo ernstig gewond, dat men voor behoud
van hun leven vreest.
Het ongeluk had plaats vlak bij den spoor
wegbrug Cardinet.
NED. HERVORMDE KERK.
PREDIKANT BEROEPEN.
Vrijdagavond is door het kiescollege en de
kerkeraad van de Ned. Hervormde kerk al
hier beroepen tot predikant ds. H. W. te Win
kel, te Sneek.
Ds. Winkel werd geboren in 1885. Hij werd
predikant in 1911 te Haulerwijk en stond
verder sinds 1914 in Neyehaske, sinds 1921 te
Vollenhoven en sinds 1924 te Sneek.
VOETBAL.
BESTUURSVERKIEZING
K. N. V. B.
Vrijdagavond is de uitslag van de stem
ming bekend geworden voor drie bestuursle
den van den K.N.VB. De uitslag was:
Uitgebracht 2413 stemmen, volstrekte meer
derheid 1207 stemmen. Daarvan, kreeg de
heer Valkema 2247 stemmen, de heer Spaan
2186 stemmen, de heer Lotsy 1926 stemmen,
de heer Timmerman 701 stemmen, zoodat
gekozen zijn de heeren H. Valkema (aftre
dend), de heer D. C. Spaan (aftredend) en
de heer K. J. J. Lotsy.
Het einde van
den Zomertijd.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
Telefunken en Philips
Radio
C. C. KROUWELS
Tel. 14024 Koninginneweg 6
De klok een uur stil zetten!
Wij herinneren er aan, dat hedennacht
3 uur de Zomertijd eindigt. De klokken moeten
dus een uur stilstaan. Het verdient geen aan
beveling om een uurwerk achteruit te zetten,
daar het hierdoor grondig bedorven kan wor
den.
GEWIJZIGDE RENTESTAND NEDER-
LANDSCHE BANK
De rentestand werd Vrijdag door de di
rectie van De Nederlandsche Bank N.V. met
ingang van 4 October 1930 vastgesteld als
volgt: Wisseldisconto gebleven op 3 pCt.,
Promessendisconto gebleven op 3)4 pCt., Be
leening van effecten verlaagd tot 3 1/2 pCt.
Beleening van Goederen verlaagd tot 3 1/2
pCt. en voorschotten in Rekening-Courant
verlaagd tot 3 1,2 pCt.
HALF EERLIJKE VINDER.
Dezer dagen verloor een inwoner van Zand-
voort op den Jansweg een portefeuille met
25 gulden en eenige papieren.
Vrijdagmiddag kreeg hij onverwachts zijn
verloren gewaande papieren per post terug.
Het geld en de portefeuille heeft de half-eer
lijke vinder echter behouden.
IJMUIDEN
DE AANVARING VAN DE
NIEUWE SLUIS.
SLEEPBOOTHULP GEWENSCHT.
De Raad voor de Scheepvaart heeft Vrijdag
een onderzoek ingesteld naar de oorzaak van
het ongeval, op 8 Juni j.L overkomen aan het
stoomschip „Nij kerk", van de Vereenigde Ne
derlandsche Scheepvaart Mij te 's-Graven-
hage, dat tegen den sluismuur van Umuiden
gevaren is, waardoor het belangrijke schade
heeft opgeloopen.
De gezagvoerder van de „Nijkerk", die als
getuige werd gehoord, verklaarde dat hij van
het vertrek van Amsterdam steeds op de
brug was geweest. Er was een loods aan
boord, terwijl gedurende de kanaalreis een
kanaalstuurder aan het roer stond. Er stond
een hevige bries uit het Noorden, kracht 4
tot 5, met vlagen. Na het passeeren van de
Velserbrug liep de „Nijkerk" juist zooveel
vaart dat zij bestuurd kon worden. Vóór de
sluis is de kanaalstuurder vervangen door een
kwartiermeester, een Lascaar. Terwijl de uit
de voor kluis in den kuil aan bakboord kant
uit gegeven spring reeds aan den wal was,
werd door een plotselinge windvlaag het
schip over zijn geheele lengte naar lij ge
waaid, hierdoor botste het achterschip te
gen de remming, waarna het, mede door de
veerende werking van de remming, naar
stuurboord overschoor.
Dadelijk gaf de loods drie stoten op de fluit
get. heeft de sleepboot er was er één, de
„Lijster" van de K. N. S. M. niet hooren
antwoorden, wel heeft get. de sleepboot
dwarsop zien trekken, achter aan stuur
boordkant. Trots alle pogingen kon niet voor
komen worden dat aan stuurboordskant.
het schip ter hoogte van luik I tusschen
hoofddek en tusschendek tegen den sluis
muur aanstootte, waardoor 7 spanten en 3
huidplaten beschadigd werden. De sluis liep
geen schade op. Alle schade van het schip
was boven water.
Get. verklaarde tenslotte dat het ongeval
vermoedelijk niet geschied zou zijn, indien
hij de beschikking over twee sleepbooten
had gehad.
Ook de loods, die vervolgens gehoord werd
oordeelde het beter, dat in dergelijke om
standigheden twee sleepbooten assistentie
verleenen.
De Hoofdinspecteur voor de Scheepvaart
vice-admiraal b. d. Fock, weet het ongeval
eveneens aan te weinig sleepboothulp.
Het wereldberoemde gezelschap van 't Japan sche theater te Tokio" geeft een reeks ver
tooningen in Europa en Amerika. Er icerd opgetreden in New-York, Londen, Berlijn en
in andere groote steden. Links een scène uit het zwaardvechters drama ,J)e verborgen
kamer". Rechts, twee van de vrouwelijke „hoofdrollen" bij haar aankomst te Berlijn.
Georg Hermann
Het principe van vele vrouicen: „Waarom
zou ik een makkelijk leven hebben, als ik het
moeilijk hebben kan?"
JAARWEDDE DIRECTEUREN.
GEEN VOORSTEL VAN B. EN W.
Elders ln dit nummer geven wij bijzon
derheden over de Haarlemsche gemeentebe-
grooting. De begrootingen voor de bedrijven
zullen over eenige dagen verschijnen.
Uit het feit, dat B. en W. in de begrooting
geen voorstel gedaan hebben om de jaar
wedde van den directeur van Bouw en Wo
ningtoezicht te verhoogen, kan zoo ver
zekerde men ons afgeleid worden, dat in
de begTootingen voor de bedrijven ook geen
voorstellen zijn opgenomen om de jaarwed
den van verschillende directeuren en hoof
den van dienst te verhoogen.
Wel is aan te nemen, dat bij de behande
ling der begrooting het bekende voorstel der
sociaal-democraten aan de orde zal komen
De verwachting is. dat daarvoor thans een
meerderheid in den raad gevonden zal wor
den.
WONINGBOUW.
„ONZE WONING" EN „EIGEN HAARD".
Er is een begin gemaakt met den bouw van
een complex van 58 arbeiderswoningen voor
de woningbouwvereniging „Onze Woning'
op het opgespoten terrein der gemeente tus
schen den Spaarndamscheweg en de nieuwe
school aan het Weltevredenplein. De bouw
vereniging „Eigenhaard" zal ook spoedig
een blok hulzen bouwen op de gemeenteter
reinen aldaar.
HET TWEEDE POSTVLIEGTUIG TE SOFIA
Aneta-Vaz Dias meldt: Bij de K. L. M. is
bericht ingekomen, dat het tweede post
vliegtuig, de PH-AEO te 6.35 uur uit Boeda
pest is vertrokken en te 11.50 uur te Sofia
geland is. Alles Is wel aan boord.
PERSONALIA
Voor het toelatingsexamen van de Rijks
Academie van Beeldende Kunsten te Am
sterdam slaagden de dames S. C. Geesink te
Haarlem en F. P. J. Bakema te Haarlem
(voorwaardelijk) en de heer S. L. Hartz te
Heemstede.
PHILIPPE ZILCKEN
Te Viüefranche «Frankrijk), waar hij de
laatste jaren woonde, is Vrijdag, 73 jaar oud,
overleden de vroegere Haagsche kunstschil
der Philippe Zilcken.
Ir. P. J. VAN VOORST VADER.
Naar wij vernemen zal Ir. P. J. van Voorst
Vader alhier, hoofdingenieur van den Rijks
waterstaat in het arrondissement Haarlem,
met ingang van 1 December as. worden
overgeplaatst naar Amsterdam, als hoofd
ingenieur van het arrondissement Noordzee
kanaal.
Hij zal als hoofdingenieur van het arron
dissement Haarlem worden opgevolgd door
Ir. T. H. van Wisselingh, die thans is toe
gevoegd aan den hoofdingenieur te Haar
lem.
DE ONTVOERING VAN EEN KIND DOOR
DE MOEDER.
Naar wij ln de Tel. lezen heeft de Recht
bank te Amsterdam dezer dagen uitspraak
gedaan in de zaak van de ontvoering van
een meisje te Laren door de moeder, die het
per vliegtuig naar Parijs vervoerde. De vader
laad zich intusschen tot voogd doen benoe
men en de moeder is thans tot voogdes aan
gewezen. Hiermee is waarschijnlijk de onver
kwikkelijke kwestie opgelost.
BEGRAFENIS VAN MEJ. MALIEPAARD TE
ROTTERDAM.
Vrijdag is op de algeaneene begraafplaats
Crooswijk het stoffelijk overschot van het
slachtoffer van den moord in de Willebror-
dusstraat te Rotterdam aan den schoot der
aarde toevertrouwd. De belangstelling van
het publiek was zoo groot, dat het kerkhof
moest worden afgezet en er extra-trams
moesten worden ingelegd.
Het publiek bestond voor het meerendeel
uit vrouwen.
UIT DE STAATSCOURANT.
BURGEMEESTERS.
Met ingang van 1 October is benoemd tot
burgemeester van 's-Gravendeel C. van
Heesen.
NOTARIAAT.
Benoemd is tot natorls te Urmond L. P. H.
M. van Baar, cancüdaat-notaris te Eindho
ven; te Beekbergen, gemeente Apeldoorn, C.
J. Loncq de Jong, candidaat-notaris te
Arnhem.
Het Belangrijkste
De Haarlemsche gemeentebegrooting.
(4e blad. Ie pag.)
Een taxatie inzake het Gem. grondbedrijf gaf
een overschot van ruim 9 ton.
(2e blad, le pag
Het einde van den Zomertijd.
de blad, le pag.)
Tegen kapitein BorVri werd vijf dagen ge
vangenisstraf geëischt.
(le blad, le pag.)
Het Volkenbondswerk. Het einde nadert.
(2e blad, le pag.)
Bruenlng's positie versterkt door een gematig
de houding der Sociaal-Democraten.
(2e blad. le pag.)
Ernstig spoorwegongeluk nabij Parijs.
(le blad, le pag.)
ARTIKELEN
R. P.: Vijf dagen.
(le blad. le pag.)
P. J. Zürcher: Uit vergeelde paperassen. <Vit
de geschiedenis van Nedcrlandsch-JndlëJ,
(5e blad. 2e pag.)
Amertkaansche correspondentie. De te snelle
groei der Amerikaansche warenhu/zen.
(5e blad. le pag.)
De schat der Inca's en cultuur van het land
der Inca's.
(5e blad, le pag.)
B. B.: De groote Trek.
(5e blad. 3e pag.)
Buys: In Parijs. Als de zon doorbreekt
(5e blad. 3e pag.)
Henry A. Th. Lesturgeon: Auto-bandieten.
(5e blad, 3e pag.)
Biographieën in een notedop: Willem Jacobss
Hofdijk.
(5e blad, 3e pag.)
J. R. V.; Langs de Straat: Het zandberg je.
(2e blad, le pag.)
(Voor de laatste berichten zie men de 2c pag.
van het le blad).
Vijf dagen gevangenisstraf geëischt.
Schuld, onder verzachtende
omstandigheden.
Na de pauze werd Vrijdag het requisitoir
ln de zaak tegen kapitein Borren voortgezet.
Wij ontleenen aan het „Vad.":
De advocaat-fiscaal zei. dat Urblna tijdens
zijn lnterneering, zich volkomen op de hoogte
van den toestand ln het fort heeft kunnen
stellen, twee weken lang en de overtuiging
krijgen van de gemakkelijkheid van een aan
val en het lnneembare van het terrein.
Een planton aan de poort zou geen veran
dering in den toestand gebracht hebben. Hij
had niet eens een waarschuwingssignaal
kunnen geven.
Er was volslagen duisternis gemaakt en Ur
blna heeft door zijn durf alles neergesla
gen wat ln zijn weg kwam. Een poging tot
verweer van de manschappen ls mislukt ten
koste van dooden en gewonden. Dat was in
dividueel. Georganiseerd verweer was ec
niet.
De advocaat-fiscaal brengt een eere-saluut
aan de drie. die hun leven hebben gelaten bij
de verdediging van het fort.
De groote fout was het gemis aan besef
van samenhang veroorzaakt door de schuld
van kapitein Borren, die den troep niet had
laten oefenen. Een energiek optreden van
een leider had de zaak een heel andere wen
ding gegeven. Kapitein Borren, van wiens
persoonlijken moed men overtuigd ls, blijft
aansprakelijk en heeft de ernergle gemist om
orders te geven.
De Venezolanen waren een ordelooze troep
en zou met eenig krachtdadig verzet zeer
goed weerstaan kunnen worden.
De kapitein had nog van het huis van den
gouverneur uit in het fort Amsterdam kun
nen ontkomen en dan maatregelen nemen.
Nog vele andere fouten heeft hij begaan
behalve de onbegrijpelijke om het fort niet
in behoorlijken staat van verweer te bren
gen.
Had hij gewoond ln zijn oude huls bij het
fort dan ware de zaak wellicht te redden ge
weest. Toen hij van luitenant Berger per te
lefoon hoorde van den overval, heeft hij zich
niet op de hoogte gesteld, enkel gedacht aan
een opstootje en zich zóó misrekend, dat hij
gevangen raakte. Toen heeft hij zich laten
overbluffen door Urblna, ls klein geworden.
