BINNENLAND
MARKTNIEUWS
LETTEREN EN KUNST
HET TOONEEL.
LANGS DE STRAAT.
HAARLEM'S DAGBLAD DINSDAG 7 OCTOBER 1930
VIERDE BLAD
MEDEZEGGENSCHAP BIJ DE
ARBEIDERSPERS.
HOE DE NIEUWE BEDRIJFSVORM
WERKT.
Over het invoeren van medezeggenschap
bij de N.V. „De Arbeiderspers" valt nog mede
te deelen, dat dit na voorbereiding door een
commissie, bestaande uit de heeren mr. dr.
G. van den Berg'n, H. Lindeman en Y. G. van
der Veen, geschiedt op basis van het Mede-
zeggenschapsrapport van SD.A.P. en N.V.V.
Het reglement werd, na overleg met de be
trokken vakbonden in de vergadering van
den Raad van Commissarissen van 2 Sep
tember 1900 definitief vastgesteld.
Een ondernemingsraad wordt met een zit
tingstermijn van 2 jaar in iedere stad geko
zen, waar een onderneming der vennoot
schap met ten minste 20 werknemers geves
tigd is. In ondernemingen van 5 tot 10 man
wordt een vertrouwensman met de bevoegd
heden van een ondernemingsraad gekozen.
Een ondernemingsraad zal voorlooplg dus
bestaan te Amsterdam en te Rotterdam, ter
wijl te Groningen, Enschedé en Den Haag
een vertrouwensman zal worden gekozen.
De ondernemingsraden worden samenge
steld uit en door de verschillende personeels
groepen: redactie, administratie en expedi
tie, typografen en lithografen en wel in ver
houding tot het aantal personeelsleden. Zoo
zal de ondernemingsraad in Amsterdam be
staan uit tien leden: 5 typografen, 3 leden
van administratief en expeditiepersoneel en
2 redactieleden.
Stemgerechtigd is het personeel boven 18
jaar, dat de volle werkweek in dienst staat
van de Arbeiderspers en lid van een vakbond.
Om verkiesbaarheid te verkrijgen, moet men
ten minste twee jaar in dienst zijn.
De taak van den ondernemingsraad is veel
omvattend: hij kan voorstellen doen ten
aanzien van de meest economische werkwijze
in de onderneming: houdt toezicht op het
naleven van de wettelijke bepalingen en van
de collectieve arbeidsovereenkomsten; brengt
de verlangens van het personeel ter kennis
van de directie; houdt toezicht op alles wat
de veiligheid en hygiëne van het personeel
betreft en de omstandigheden waaronder de
arbeid geschiedt. Hij staat de directie bij in
het bevorderen van den bloei der onderne
ming en neemt deel in het beheer van de
ten behoeve van het personeel aan de Arbei
derspers verbonden instellingen.
De ondernemingsraad is bevoegd inzage te
nemen van de loonlijst van het personeel ter
plaatse.
De directie is verplicht, tenzij het zaken
geheim zich in ernstige mate hiertegen ver
zet, om de door haar noodzakelijk geachte
belangrijke wijzigingen van technischen en
administratieven aard in de bedrijven met
den ondernemingsraad te bespreken en ern
stig rekening te houden met de inzichten van
dien raad.
De ondernemingsraad wordt, zoo mogelijk
tevoren, gekend bij gevallen van schorsing en
bij ontslag.
Ten minste twee maal per jaar vergadert
het personeel onder leiding van den voorzit
ter van den ondernemingsraad. In zulke ver
gaderingen brengt de ondernemingsraad ver
slag uit van zijn werkzaamheden. Elk stem-
gerichtigd personeelslid kan voorstellen op
de agenda doen plaatsen. Besluiten van deze
vergaderingen hebben adviseerende betee-
kenis.
De ondernemingsraad houdt elke 14 dagen
een zittingsavond ten einde gelegenheid te
geven klachten en verzoeken met hem te be
spreken.
Wanneer in één der ondernemingen, waar
een ondernemingsraad bestaat, een groep
van ten minste 10 stemgerechtigde werkne
mers door den aard van hun werk een af
zonderlijke eenheid vormt, kan deze groep
zich een groepsraad van 3 tot 5 leden kiezen,
die minstens eens per kwartaal vergadert en
die verantwoording schuldig is aan den on
dernemingsraad.
De groepsraad kan vergaderingen beleg
gen met het personeel van zijn groep. Hij
behandelt uitsluitend die onderwerpen, die
met de groep in verband staan en kan zich
met voorstellen, verzoeken of klachten wen
den tot de directie of den groepschef, wan
neer het bestuur van den ondernemingsraad
daarmede accoord gaat.
De Centrale Ondernemingsraad wordt ge
vormd door de voorzitters en een deel der se
cretarissen van de ondernemingsraden. De
vertrouwensmannen maken daarvan geen
deel uit.
De taak van dezen centralen raad is het
plegen van overleg met de directie omtrent
al die zaken, die het geheele bedrijvencom
plex raken.. Hij vergadert ten minste eens
per halfjaar.
De directie geeft tweemaal per jaar aan
den centralen ondernemingsraad een monde
ling overzicht van den stand van zaken, die
dan besproken wordt. Ock de balans en winst
en verliesrekening worden met hem bespro
ken.
Een belangrijke functie van het medezeg-
genschapslnstituut is de vertegenwoordiging
van het personeel in den Raad van Commis
sarissen. Deze is als volgt geregeld: de cen
trale ondernemingsraad maakt een voor
dracht op van twee dubbeltallen, één voor
een vertegenwoordiger van de handarbeiders
en één voor een vertegenwoordiger van de
hoofdarbeiders. Door de besturen van S.D.A.P.
en N.V.V. worden daaruit, in overleg met el
kander, de twee vertegenwoordigers gekozen,
die dezelfde rechten en plichten hebben als
de andere commissarissen, die, zooals men
weet, ook allen door S. D. A. P. en N.V.V., als
eenige aandeelhouders, zijn aangewezen.
De kosten van de medezeggenschapsorga
nen worden bestreden uit een bedrag van
één ten duizend van het totale loonbedrag in
een vol jaar in het bedrijf uitgekeerd. Is dit
bedrag te gering, dan is voor verdere uitga
ven de toestemming van de directie en van
de betrokken vakbonden noodig, welke laat
ste dan de helft dezer kosten dragen.
Een scheidsgerecht beslist, zoo noodig. om
trent geschillen omtrent de uitlegging van
het reglement.
De verkiezingen voor de ondernemingsra
den zullen in den loop van dezen herfst
plaats vinden, zoodat het mogelijk zal zijn,
dat de" -''pres op 1 Januari as. hun werk-
zae' gen.
DREIGEND CONFLICT IN DE
TYPOGRAFIE.
GEEN OVEREENSTEMMING OMTRENT DE
NIEUWE C. A. O.
Zooals velen onzer lezers bekend zal zijn,
zijn de onderhandelingen in het typografisch
bedfjjf over het hernieuwen van de afloopen-
de collectieve arbeidsovereenkomst afgebro
ken. De werkgevers, georganiseerd in de Fe
deratie van Werkgeversorganisaties in het
Boekdrukkersbedrijf, zijn op grond van de
vcor hen ongunstige en voor de werknemers
gunstige omstandigheden niet bereid om
eenige verbetering in de voorwaarden aan te
brengen.
„Grafisch Weekblad" het orgaan van den
Algemeenen Nederlandschen Typografen
Bond schrijft nu over den stand van zaken
o.a.
„Men kan nu twee dingen doen. Eerstens,
het contract stilzwijgend laten afloopen en
verder zonder eenige overeenkomst aan den
arbeid blijven, of overwegen, in hoeverre door
een algemeene werkstaking voorwaarden van
de patroons zouden zijn af te dwingen. Het
eerste zou eenvoudig zot zijn, zoodat alleen
het tweede overbleef.
Wat op de huishoudelijke vergaderingen
besproken is, ging niet om het betoogen van
de noodzakelijkheid om op bevel van de lei
ding het werk neer te leggen, doch wel om
nogmaals de motieven daartoe breed te ont
vouwen en tevens al vast de eerste consignes
aan te geven."
Het orgaan komt tot de conclusie, dat de
weg tot toenadering vrijwel afgesloten is.
Het district Winschoten van de Federatie
heeft besloten om geen enkele verbetering
voor de werknemers in den vorm van directe
of indirecte loonsverhooging in een eventueel
voortgezet contract te aanvaarden, zoo lezen
wij in het Volk.
Mocht deze onverhoopt toch vanwege de
Federatie worden opgelegd, dan blijft den
leden van het district niets anders over dan
zoo spoedig mogelijk voor de Federatie te be
danken.
VOOR ZAKEN DOOR DE LUCHT.
DE VLUCHT VAN DEN HEER VAN TIJEN-
Een der leden van de Rotterdamsche Aero
Club, de heer J. E. van Tijen, leider van de
Export Afdeelingen der Van Houten's Cacao
fabrieken te Weesp, zal, gelijk wij gemeld
hebben, een uitgebreide zakenreis door Tur
kije, Britsch Indië en Ned. Indië maken en
heeft, door zuivere sportiviteit gedreven, het
plan opgevat deze reis per vliegtuig te doen.
Voor zoover bekend, is deze voorgenomen
vlucht de eerste ware zakenreis, welke door
een Nederlandsch zakenman voor zakelijke
doeleinden wordt gemaakt. De heer Van
Tijen, die 33 jaar oud is en zijn vlieg-oplei-
ding ontvangen heeft bij de Nationale lucht-
vaartschool te Amsterdam, alwaar hij op
27 Maart j.l. zijn vliegbrevet behaalde, zal
voor zijn vlucht gebruik maken van een toe
stel van het normale Pander-type E.G. met
een 100 P.K. de Havilland Gipsy motor. Het
draagt den naam .Adelaar" naar het fa
brieksmerk der firma Van Houten. Het toe
stel is geheel voor het maken van dezen
grooten tocht ingericht. Tallooze andere
voorbereidingen, die tot het ondernemen van
zulk een reis noodzakelijk zijn, zijn reeds ge
troffen. De route welke gevolgd zal worden is
dezelfde, als die, welke door onze K. L. M.-
piloten elke veertien dagen met de luchtpost
wordt afgelegd. Het ligt natuurlijk geenszins
in de bedoeling van den heer van Tijen om
een record vlucht te maken, integendeel
denkt hij in vele plaatsen verscheidene da
gen door te brengen, teneinde aldaar zijn za
ken af te doen. De „Adelaar", welke het
eigendom van den heer Van Tijen is en waar
mede bijna dagelijks proefvluchten van
langen duur worden ondernomen, zal ver
moedelijk in het midden van deze maand
van Schiphol de 15000 K.M. lange reis aan
vaarden.
WETSONTWERP OP BEDRIJFS-
RADEN EN C. A. O.
Naar de Maasbode verneemt, verkeert het
in de Troonrede aangekondigde wetsontwerp
inzake de bedrijfsraden en de publiekrechte
lijke regeling van de collectieve arbeidsover
eenkomsten fn zoodanig stadium van voor
bereiding, dat het thans het Departement van
Arbeid, Handel en Nijverheid heeft verlaten
en, voor zoover het enkele bepalingen bevat,
welke de justitie betreffen, in studie fs op
het Departement van Justitie.
CRITIEK OP DE RADIO-
CENSUUR.
DOOR DEN N. C. R. V.-VOORZITTER.
Mr. A. van der Deure, voorzitter van de
Ned. Christelijke Radiovereeniging heeft
Maandagavond in een rede voor de micro
foon, waarin hij de gebruikelijke bestuursme-
dedeelingen deed, scherpe critiek geoefend op
de radlocensuur. Hij zeide dat deze ook op de
bestuursmededelingen betrekking heeft,
waardoor deze niet meer actueel kunnen zijn.
Ook besprak hij den onhoudbaren toestand
met de golflengten. Het ligt op den weg van
de regeering om andere mogelijkheden voor
den zenderbouw te maken.
Mr. Van der Deure, die de noodzakelijkheid
van controle erkende, zei dat die van de
Omroep-contróle-commissie z.i. verder gaat
dan haar bevoegdheden strekken. De ver-
eeniging is meegedeeld, dat in deze bestuurs-
mededeelingen niet mocht worden getreden
in een beoordeeling van het beleid der regee
ring of van regeeringscommissies.
Nu er geen beroep mogelijk is. achtte mr.
Van der Deure het rechtsgevoel allerminst be_
vredigd.
Een dictatorschap van ambtenaren be
hoort in Nederland niet thuis; zooiets past
in Italië en In Rusland, zei hij.
Ook tegen het vooraf inzenden van redevoe
ringen bracht spr. bezwaren in. Het gevolg
is, dat de toespraken niet meer actueel kun
nen zijn en dat men de allerbeste sprekers
niet meer kan krijgen De toestand van de
laatste jaren bewijst allerminst, dat preven
tieve censuur noodzakelijk is. Met belang
stelling zeide spr., de interpellatie in de Ka
mer tegemoet te zien.
AFSCÏIEID IN DE VAKBEWEGING. 1
De heeren H. J. J. Eichelsheim en F. Bom- j
mer. reeds lang twee leidende figuren in de j
vakbeweging, hebben, naar het Volk meldt, j
afscheid van het N.V.V. genomen en zijn bij
die gelegenheid Zaterdag te Amsterdam ge
huldigd.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel.
NOORD-HOLL. VEREENIGING
„HET WITTE KRUIS".
ALGEMEENE VERGADERING.
Heden wordt In de Gemeentelijke Con
certzaal, alhier de 73ste algemeene vergade
ring van de Noord-Hollandsche vereeniging
„Het Witte Kruis" gehouden.
De secretaris, de heer B. S. H. Stieler
opende te circa kwart over tien de vergade
ring met een hartelijk welkomstwoord tot de
aanwezigen en richtte zich in het bijzonder
tot den eere-voorzltter der vereeniging jhr.
mr. dr. A. Röell, commissaris der koningin in
de provincie Noord-Holland. Spreker sprak
voorts een hartelijk woord tot den afge
vaardigde van de afdeeling Haarlemmer
meer, den heer S. Silver, die op dezen dag
zijn vijf en twintigste algemeene vergadering
meemaakte. Spreker constateerde met vreug
de, dat ook de nieuwe afdeeling Weesp ter
vergadering was verschenen.
Met weemoed herdacht de heer Stieler hen,
die aan de vereeniging in het afeeloopen
jaar door den door zijn ontvallen. Daarbij is
ook de enefgieke algemeene secretaris der
vereeniging, de heer J. E. G. C. Dibbits. Op
verzoek van den spreker verhieven de aan
wezigen zich een oogenblik van hun zetels,
een stille hulde aan de verloren krachten.
Daarna richtte spreker zich tot den hoofd
inspecteur van de volksgezondheid en den
afgevaardigde van de vereeniging „Het
Groene Kruis". Tenslotte gaf de heer Stieler
een overzicht van het werk der vereeniging
gedurende de laatste 5 jaren waarbij hij
op den grooten vooruitgang van haar arbeid
wees. De herstellingsoorden herbergen een
grooter aantal patiënten en. de ontsmettings-
diensten en wijkverpleging breiden zich uit.Het
ledenaantal nam in dit tijdvak met 16000 toe,
terwijl de financieele toestand zeer gunstig
te noemen is.
Na het openingswoord kwam allereerst aan
de orde de vaststelling van het jaarverslag
1929. Dit werd goedgekeurd.
Bij de behandeling van de jaarverslagen
van de herstellingsoorden, de ontsanettings-
diensten, wijkverpleging, zuigelingenbescher
ming en kraaraverzorging. stelt de afdeelirg*
Haarlem de vraag of het instituut vrij bedden
niet zou kunnen worden uitgebreid. De waarn.
voorzitter belooft dit punt in studie te ne
men. De verslagen werden hierna aangeno
men.
Vastgesteld worden vervolgens de verlics-
en winstrekening en de belansen over 1929
van de hoofdvereeniging, de herstellings
oorden en de ontsmettingsdiensten Alkmaar.
Hilversum en Haarlemmermeer.
De heer van Vloodorp (afdeeling Haarlem)
vraagt of de belansen wel een goed beeld
geven van den financieelen toestand der ver
eeniging. De voorzitter beloofde deze opmer
king in overweging te nemen.
Alvorens tot het volgend punt werd over
gegaan, sprak jhr. Röell een kort woord. Hij
herdacht den overleden secretaris en hoopte,
dat de vereeniging, datgene wat zij zich
voor oogen gesteld heeft, in de toekomst zou
mogen bereiken.
De begrooting voor 1931 wordt vervolgens
goedgekeurd.
De afdeelingen Heer Hugowaard, Hilver
sum, Ouderkerk en Nederhorst den Berg
worden daarna door loting aangewezen om
aan het hoofdbestuur alle bescheiden om
trent de rekening van haar afdeeling over
het afgeloopen jaar over te leggen.
Hierna had de verkiezing plaats van drie
leden van het hoofdbestuur. Herkozen wer
den de heeren dr. Th. W. Beeker en C. Bos
Het besluit om de vacature Dibbits een jaar
aan te houden gaf aanleiding tot discussie.
De heer Modoo (afgevaardigde van de afd-
Haarlem) zegt. dat dit besluit in strijd is met
de statuten. Het adviseerend lid van het
hoofdbestuur, mr. L. G. van Dam antwoordt
en zet het standpunt van het hoofdbestuur
uiteen. De heer Westendorp (Haarlem) be-
critiseert de houding van den heer Modoo en
zegt, dat deze gebruik heeft gemaakt van
een mandaat, dat hem door de afdeeling
Haarlem niet Is verleend. De heer Van Vloo
dorp verdedigt het standpunt van den heer
Modoo.
Het hoofdbestuur stelt daarna voor om ar
tikel 12 der Statuten te wijzigen en er aan
toe te voegen „Het huishoudelijk reglement
kan bepalen, dat in bepaalde gevallen, ter
beoordeeling van het hoofdbestuur, bij re
ferendum in een vacature in het hoofdbe
stuur wordt voorzien." Het voorstel wordt na-
eenige di-cussie. met meederheid van stem
men aangenomen.
Achtereenvolgens worden nu een aantal
door het hoofdbestuur voorgestelde statuten
wijzigingen aangenomen.
De algemeene vergadering besluit hierna
over het dienstjaar 1930 uit het reservefonds,
gevormd uit de voordeelige saldi der stich
tingen, enz., een bedrag van 5000.uit te
keeren aan het herstellingsoord ..Bosch en
Heide", ten einde daarmede een gelijk bedrag
af te lossen op de schuld van deze stichting
aan de hoofdvereeniging.
Bij de voorstellen van het hoofdbestuur
om de directrice van „Bosch en Heide" een
toeslag op haar pensioen en aan de huis
houdster van „Heideheuvel" een Lnvalidi-
teitstoelage uit te keeren, stelt de afdeelinc
Haarlem voor, een lijfrente voor genoemde
dames te koopen, om zoodoende een niet
al te groot risico te loopen.
De verkiezing van een lid van het hoofd
besuur wegens het bedanken van den heer
D. H. Prins (om gezondheidsredenen) heeft
tot resultaat, dat gekozen wordt de heer F
C. H. Spierings, arts te Heerhugowaard De
waarnemend voorzitter herdenkt in waar-
deerende bewoordingen het vele goede werk,
dat door den heer Prins is verricht.
Voordat gepauzeer wordt, deelt de heer
Stielen mede, dat het voorstel van het
hoofdbestuur, wat betreft de pensioenrege
ling van de voormalige directrice van '.Bosch
en Heide" en do huishoudster van „Heide
heuvel" zijn aangenomen.
PURMEREND.
7 October 1930.
Kaasaanvoer 34 stapels, kleine f 41 a f 42
per 50 K.G.
Boteraanvoer 1565 K.G., prijs f 1.35 a f 1.65
per K G.
Vee 655 runderen, waaronder ijn 460 vette
en 45 stieren.
16 paarden f 100 a f 200 per stuk.
16 vette kalveren f 1.10 a f 1.40 per KG.
196 nuchtere dito f 13 a f 43 per stuk.
373 vette varkens f 0.54 a f 0 69 per K G.
27 magere dito f 18 a f 38 per stuk.
217 biggen f 16 a f 23 per stuk.
1383 schapen f 34 a f 45 per stuk.
Kuikens f 0 50 a f por stuk.
60 ganzen f 4 50 a f 5.50 per stuk.
Eieren kip-, per 100 stuks f 7.25 a f 8 52
Vette koeien prijshoudend f 1.10 a f 1.18
per K.G.
Gelden koelen prijshoudend f 190 a f 330
per stuk.
Melkkoeien prijshoudend f 270 a f 450 per
stuk.
(Zie ook elders in dit nummer).
HAARLEM'S TOONEEL.
VIER EEN-ACTERS
Het publiek zegt men houdt niet van
eenacters. Ik kan mij dezen smaak van het
publiek nooit begrijpen. Persoonlijk heb ik
een groote voorliefde voor één-bedrijfsstuk-
jes, die bijna altijd een geconcentreerde han
deling hebben en daarom ook sterk gecon
centreerd spel verelschen. En voor een dilet
tanten-club geeft een programma van een
acters het groote voorde?! dat men verschil
lende leden de gelegenheid kan bieden op te
treden en slecht spel van enkele spelers al
leen maar een der een-acters en niet den
geheelen avond behoeft te bederven.
Haarlem's Tooneel, dat zijn winterseizoen
met een avond van Tier een-acters inzette,
had een bijzonder gelukkige keuze uit het
niet al te groote repertoire gedaan.
Reeds dadelijk „Baas boven Baas" het be
kende en dankbare detective-stukje met de
dubbele ..frappe" gaf gelegenheid tot spel.
waarvan mej. E. Bouwer en de heeren J. D.
van Dongen en Oostwald een dankbaar ge
bruik maakten. Ik zou niet gaarne willen
beweren, dat Baas boven Baas niet sterker
gespeeld kan worden zoo maakt, het stukje
veel meer Indruk, wanneer de bezoeker niet
wordt getypeerd als een niais-komiek maar
als een ietwat groen schuchter jongménsch.
dat het avontuur zelf nog erg interessant
vindt en die Id duizend gespeelde ang
sten verkeert als de man verschijnt, maar
Van Dongen liet zich gelukkig niet tot al te
gechargeerd spel verleiden, zooals indertijd
Dolf Bouwmeester, die het stukje geheel
massacreerde. Mej. Bouwer verdient een ex
tra compliment voor de kranige wijze, waar
op zij de opgenomen rol in anderhalven dag
had ingestudeerd. Zij bracht het er kranig
af en haar donker, wat forsch geluid paste
zelfs uitstekend voor deze rol. Zij speelde
de rol zooals het ook moest naar den or-
dinairen kant en haar sortie met het „Och.
stik. vent!" was zelfs uitstekend! De heer
Oostwald speelde wat in dit stukje vol
komen gerechtvaardigd was in den dra-
kenstijl.
Het beste deel van den avond qua spel
kregen wij in den monoloog „Haar eerste
Dineetje" van Salomonsdh, door mevr. L.
Tijssellng voortreffelijk gespeeld! Mevr.
Tijsseling bewees weer eens, welk een waar
lij ke uitstekende kracht zij bij Haarlem's
Tooneel is! Misschien zou zij het begin wat
opgewekter, wat meer in den majeur-toon
hebben kunnen Inzetten, maar deze opmer
king doet niets af voor mijn bewondering
voor de wijze, waarop zij dezen monoloog tot
een intiem kamerstukje maakte! Niets van
het opzettelijke van een monoloog was er in
haar dictie. Zij zei haar tekst met zulk een
innigheid, dat zij het voetlicht voor ons weg
speelde en wij in de kamer bij haar waren.
Welk een poëzie wist zij te leggen In haar
herinnering aan den tijd, toen zij voor Henk
de vingerdoekjes bewerkte, welk een warm-
vrouweüjke liefde lag er in den toon van
haar stem! En hoe voortreffelijk spreekt
zij ook! Mevrouw Tijsseling is in haar
zachtste nuances te verstaan Het slot van
dezen monoloog werd zooals mevr. Tijs
seling het speelde iets heel moois! Zij ont
roerde daar door haar groot, ingehouden ver
driet en haar terugloopen naar de tafel, ver
slagen en kapot, was een staaltje van zeer
knap tooneelspel.
In het derde stuk De twee Couverts,
een heel fijn geschreven eenacter van Sacha
Guitry verraste de heer Jan van Eden door
zijn gevoelig sober spel in de rol van eer.
man op leeftijd, die heel zijn leven heeft ge
wijd- en opgeofferd voor zijn zoon en tot
de bittere ontgoocheling komt. dat dit offer
voor den egoïstlschen jongen tevergeefs is
geweest en niet het minst wordt gewaar
deerd.
Een geroutineerd acteur zou nog meer
wisseling, meer nuance in het spel hebber
gebracht, maar de heer Van Eden trachtte
niet en da1 was heel verstandig boven
zijn kunnen te gaan. Er was stemming in zijn
soel en daardoor in de vertooning. Hij speelde
uiterst sober, maar zijn verdriet was daarom
niet minder overtuigend! Er waren oogen-
bllkken waarin hij ons trof door zeer juiste,
gevoelige dictie, bijvoorbeeld het moment, toen
hij zei: „Ik zal hem 500 francs geven, als hij
slaagtAls hij niet slaagt, geef ik het hem
ook! Toen hij goed tegenspel kreeg van den
heer W. F. Pauw, die den verwenden groote-
stadsjongen zeer zuiver, beschaafd en mét de
noodige blague en harteloosheid speelde
maakte het stukje van Guitry merkbaar in
druk. In 't tooneel met mevrouw Blandin was
dit minder het geval, doordat mevr. Blandin
den Juisien toon niet wist te treffen.
Na de pauze speelde men „De Verstratens".
een biijspelletje van Fernand Vanderem. dat
vcoral vermaakte door den zeer geestigen
dialoog. Deze eenacter werd voornamelijk
door den heer H. van der Horst gedragen
Zijn spel was levendig, natuurlijk en ge
nuanceerd en hij wist den aardigen tekst
goed te lanceeren. Zijn scherpe, rake dictie Is
vooralsnog beter dan zijn uitspraak!
Mevrouw Tijsseling als het vrouwtje, dat
Verrassende mededeeling.
Mogelijk weet u. dat eenigen tijd ge
leden do KLM. gestaakt heef: Mogelijk
weet u ook. dat deze staking sedert eentge
weken weer opgeheven is. Mogelijk- Mogelijk
pok niet.
Die Maandag, waarop er weer vliegmachines
door de blauwe lucht boven onze hoofden
ronkten, stonden de bakker en ik in bewon
dering verzonken omhoog te staren. Elnoe-
HJk zuchtte hij. en zei zéér voldaan: „De K.
L. M. vliegt weer", en stapelde zijn mand
hoog op mét broocen en broodjes, voor hU het
hek inging.
„De KLM. vliegt weer", zei de gewoonlijk
nog minder spraakzame dan gehaaste meneer
op het postkantoor mij. terwijl hij zijn vin
gers bevochtigde en mijn postzegels uittelde,
en hij glom, of hij het was, die de klove
overbrugd had.
„Weet u dat de KLM. weer vliegt?" vroeg
mij mijn vriend de tramconducteur, terwijl
hij een kaartje afscheurde en het mij over
handigde. alsof het een contract voor een
serie Holland-Indië-vluchten tegen verhoogd
salaris was.
„De K.L.M. vliegt weer", zei ik tegen den
man In de sigarenwinkel, en hij smeet mij
mijn sigaretten toe. en keek mi) aan, zooals
je den man aankijkt, die op het oogenblik
dat Je een goeie mop wilt gaan verteilen, met
een nog betere op de proppen komt.
„De K L M. staakt niet meer", deelden mij
in de loop van de daarop volgende week
twee slagersjongens, de postbode, drie vrouwe
lijke en één mannelijke kennis mee.
„De KLM, vliegt weer", zelden mij ln de
loop van diezelfde week de man bij de fiet
senstalling. twee controleurs bij den trein, één
slagersjongen, twee winkelbediendes en de
groenteman.
Gedurende die zelfde zeven dagen brachten
bovendien de melkboer en de naaister, twee
slagersjongens, één kruidenier, een kellncr
en een keïlnerin, mijn meest verfoeide vrien
din en de tuinman mij op de hoogte van het
feit. dat de KL.M. weer vloog.
Toen wist iedereen, dat ledereen het wist.
en de rust keerde weer in. de wereld, en het
verschijnen van een vliegmachine boven onze
groene Hollandsche welden en herfstige bruin
wordende bosschen en steden, die er van uit
de lucht gezien uitzien, of er per ongeluk
een gaatje in den speclgoedzak van Sinter
klaas zat, waardoor een stuk of wat huizen
en een paar boo men hutje mutje door mekaar
op de aarde zijn gevallen, word weer een
dagelijksche gebeurtenis, slechts van urgent
belang voor baliekluivers en straatjongens.
Maar vandaag ontmoette ik mijn vriend
Sam. die languissant tegen een winkelraam
geleund, met zijn zeer mo.lieuzen hoed achter
op zijn hoofd, stond te kijken naar een vlieg
machine. die net achter de daken van de
huizen wegschoot. Toen sloeg hij zijn andere
been over het éénc. en peinsde. „De KL.M.
vliegt weer", zei hij me; een glimlach.
Bij dezen deel ik mede. dat de K.L.M.
weer vliegt. Mogelijk wist u het nog niet.
W. T.
ben gelegenheid geboden tot gezellige praat,
in een verlichte en versierde omgeving.
Zoo heeft „Jacob van Lennep" den winter
tijd uitnemend ingezet.
scheiden wil en op het laatste moment den
moed er niet voor vindt, was in dit stukje
wat mat. Het leek mij ook niet verstandig
van de regie haar in het groote tooneel al
maar door onveranderd tc Jat en zrtten en zij
stemde haar geluld ook niet genoeg af naar
dat. van haar toonecl-echtgenoot! De regie
had te veel vergeten, dat ook Luele van Gel
der. evenals Frits van Gelder, in een blijspel
letje staat! Maar ook tn dit stukje troffen
ons haar distinctie en geacheveerde uitspraak.
Mej. Bouwer zorgde als Jacqueline Verstraten
die in haar liefde getoond had. minder scru
puleus en minder fijn te zijn dan Lucie, ook
in "naar spel voor de gewenschte tegenstelling.
Louis Verstraten was de zwakste onder zijn
tooneelbroeders en zusters, al bedferf hij dan
gelukkig ook niets.
Haarlem's Tooneel had veel plezier van
dit programma van louter eenacters. Het pu
bliek heeft aldoor meegeleefd en telkens na
elk stukje van zijn groote waardeering door
krachtig applaus laten blijken Een goede in
zet van het winterseizoen voor deze bloeiende
dilettantcn-verecnlging.
J. B. SCHUIL.
OPENINGSAVOND „JACOB VAN LENNEP'.
De Haarlemscho Tooneel vereeniging ..Jacob
van Lennep" heeft het seizoen geopend. En
ditmaal niet, zooals gebruikelijk was. met een
toneelavond, maar met een avond dansen ln
het gebouw van den Haarlemschcn Kegelbond.
Ter hernieuwing van de kennismaking! En op
deze wijze, behoeven wij het nog te zeg
gen is het seizoen op een alleraangenaam
ste wijze begonnen. Wij willen natuurlijk niet
zeggen, dat dit niet het geval zou geweest
zijn, wanneer het met een tooneelavond be
gonnen was. maar een ..gezellige avond" van
..Jacob van Lennep" is toch altijd inderdaad
een gezellige avond, en een uitvoeringsavond
is uit den aard der zaak wat stijver.
Goede muziek, aardige toespraken, en
stemming. Daardoor kenmerken zich de feest
avonden van deze vereeniging. En die von
den wij er Maandag dan ook in ruime mate.
Van het een meer dan van het ander, want
de speeches beperkten zich ditmaal eigenlijk
tot een openingswoord, kort en krachtig, van
den hoer Jac. van Maris, en tot de aankondi
gingen van een dans door den heer R. van
den Berg, die als vanouds de leiding had.
Dat het seizoen begonnen is. beteekent ook,
dat Stoeken's Band weer In het H.K B -ge
bouw het podium bezet. Stoeken en de dan
sers vinden elkaxr terug in het rythme van
gewilde muzieknummers.
Bovendien was er een bijzondere attractie,
de Tiroierkapel. De Belersche en de Tiroler
kapel is een herboren vorm van amusements
muziek met welker wederopstanding wij inge
nomen kunnen zijn.
Zij lokt bij voorbaat al een applaus uit, als
zij binnentreedt en als zij het podium gevuld
heeft met dc opgewektheid, die haar leden
eigen is, en het vlotte van dezelver kleeder
dracht, wordt het contact met het publiek bij
elk nieuw nummer steviger. Deze kapel schalt
en Juicht en,davert haar vroolljkheid de zaal
in en dit alles werkt zoo aanstekelijk, dal
de hoördersc mee Jodelen, mee zingen en mee
lachen. De heer J. de Korte toonde zich een
voortreffelijk leider van zijn amusante troep
en tevens een geroutineerd musicus, gelijk
ook de anderen het waren.
Zoo hebben menigerlei tonen, op velerlei
wijzen ten gehoore gebracht dezen feestavond
gemaakt tot een spel van dans en vreugde
en de pauzen, die daar tusschen lagen heb-
