WONINGBOUW.
EEN GEVAARLIJKE ZIEKTE.
haarlem's dagblad donderdag 9 october 1930
VIERDE BLAD
Hoe 22 sociaal-achterlijke gezinnen wonen zal geleerd worden.
77 woningen voor economisch zwakkeren.
Op het terrein tusschen den Harmenjans-
weg en den Oudeweg wordt door den Ge
meentelijken Woningdienst een groot com
plex woningen gebouwd; 77 huizen voor eco
nomisch-zwakke ren en 22 huizen voor so-
cizial-achterlij ken.
Met „economisch-zwakkeren" worden be
doeld de menschen die nu in krotwoningen
zitten. Zooals men weet gaat de gemeente nu
krachtig de opruiming van de krotten ter
hand nemen. Er worden op een terrein bij de
Weltevredenstraat in Haarlem-Noord ook
nog 64 huizen voor tegenwoordige krotbewo
ners gebouwd, zoodat dan ruim 150 krot
ten en noodwoningen kunnen worden opge
ruimd. De raad velde reeds op voorstel van
B. en W. het „doodvonnis" over een groot
aantal krotten in de oude binnenstad, vooral
tusschen de Groote Houtstraat, de Ged. Oude
Gracht, de Turfmarkt en de Kamper- en
Gasthuisvest, maar er staan er nog honder
den op de nominatie om gesloopt te worden.
De 77 huizen voor de economisch zwakke
ren nabij den Harmenjansweg moesten in
twee partijen gebouwd worden, omdat een
gedeelte der noodwoningen nog moet blij
ven staan tot de bewoners daaruit in de
nieuwe huizen kunnen trekken. 34 woningen
zijn nu bijna klaar. Enkele huizen worden
al afgeschilderd, zoodat de bewoners wel over
een maand kunnen komen. Openbare Werken
moet evenwel eerst nog eenige straten aan
leggen. Nu is het in die omgeving nog zoo
ets als een loopgravenoorlog.
Wij hebben de huizen bezichtigd en kun
nen nu constateeren, dat de Woningdienst
uitstekend werk geleverd heeft. Terwille van
de bouwkosten konden niet anders dan een
kamer-woningen gebouwd worden. Die woon
kamer is pl.m. 16 M2. (4.50 bij 3.67 M.) Bo
vendien is de keuken zoo ruim, dat bijna van
een keuken-kamer gesproken kan worden.
Ook is er nog een bijkeuken of waschhok.
Boven zijn 3 slaapkamers. Achter elk huis is
een tuintje.
De menschen die nu in krotten zitten zul
len over hun nieuwe woning zeker voldaan
zijn.
De huurprijs der woningen is nog niet vast
gesteld. Vermoedelijk zal die op 5.25 per
week komen, maar zeer veel bewoners zullen
wel voor een toeslag op de huur in aanmer
king komen.
De huizen voor de „sociaal-achterlijken" de
zoogenaamd on toelaatbaren, zijn van een ge
heel ander type. Er is boven de huizen wel
een looze kap, maar de bewoners krijgen niet
de beschikking over een zolder. Alle vertrek
ken liggen gelijkvloers. Er is een kamer van
pl.m. 16 M2. oppervlakte (4.35 bij 3.85 M.) en
drie kleine slaapvertrekken. Naast de keuken
is nog een overdekt plaatsje met een kolen
hok.
Alleen de woonkamer wordt behangen, de
muren der slaapkamers zijn gekleurd. In
de kamer is een schouw waaronder een for
nuis of een kachel geplaatst kan worden.
De menschen die in deze huizen komen
moeten leeren hoe zij een huis moeten be
wonen. De opzichteres over dit woningcom
plex zal de menschen daarbij met raad en
daad bijstaan. Het is aan te nemen, dat ver
schillende bewoners van deze huizen nu in
krotten zitten die onzuiver zijn. Daarom wór
den maatregelen genomen, dat niet alleen de
meubels maar ook de menschen rein in de
hulzen komen. Dan hoopt men, dat zij het
zoo plezierig zullen vinden in een hette
mooie omgeving te wonen, dat zij zullen me
dewerken om het ook rein te houden.
Ongetwijfeld zal de opzichteres een zware
taak hebben, maar zij staat voor een mooi
sociaal werk.
De huizen hebben geen zolder omdat die
als slaapplaats niet noodig is. De menschen
moeten bovendien geen rommel in huis heb
ben, alleen de dingen die noodig zijn voor de
bewoning, want als men op zolder een soort
opslagplaats gaat maken van meubelen die
niet gebruikt worden, wordt de reinheid in
zulke huizen niet bevorderd. Daarom krijgen
de huizen ook geen tuintje, want de ervaring
heeft geleerd, dat zulke tuintjes ook slechts
voor onoogelijke opslagplaatsen dienen.
Wel zijn er eenige ruimten open gehouden
voor een gemeenschappelijken tuin of een
speelplaats voor de kir-deren.
Deze huizen zijn feitelijk bedoeld als een
soort doorgangshuis. Als de menschen ge
toond hebben een flink arbeidershuis waard
te zijn. zullen zij naar een andere woning
van de gemeente of van een bouwvereeniging
mogen verhuizen. Dan krijgt de opzichteres
weer een ander gezin om op te leiden.
Bij het complex wordt een klein badhuisje
gebouwd (een kuip- en drie dpuchebaden)
waarin ook 3 hokjes zijn waar de vrouwen
hun wasch kunnen doen. In een drooginrich-
ting kan in 5 minuten de natte wasch ge
droogd worden, zoodat de vrouwen de wasch
droog naar huis kunnen meenemen.
In het huisje zijn tevens eenige kamertjes
voor de opzichteres en den stoker gemaakt.
Dan is er ook nog een klein zaaltje waar ver
gaderingen en clubbijeenkomsten gehouden
kunnen worden.
Het is nog niet precies geregeld hoe de aan
te stellen opzichteres moet werken, maar het
is aan te nemen, dat zij in dit zaaltje nut
tige bijeenkomsten zal houden om vrouwen
en meisjes naaien te leeren. Er moet vooral
veel waarde gehecht worden aan het op
groeiende geslacht. Als de kinderen tot bruik
bare en nuttige leden der samenleving op
gevoed worden, zal dit huizencomplex
dat natuurlijk aan de gemeente geld zal
kosten, want vele huurders zullen slechts een
gedeelte van de huur kunnen opbrengen, ter
wijl de rekening natuurlijk ook nog belast
wordt met de exploitatie van het bad- en
waschhuis en de salarissen van de opzichte
res en den stoker een nuttig effect afwer
pen.
Dit is een eerste stap die onze gemeente op
dit terrein doet. Daarom zullen zeker velen
met belangptellng dit werk volgen.
De huurders voor deze huizen zijn nog niet
aangewezen. Daarmee is de Woningdienst
juist in deze dagen bezig. Ook is nu binnen
kort de benoeming van een opzichteres te
verwachten.
KINDERVERLAMMING.
Blijkens opgave in de Staatscourant kwam
in de week van 28 September tot en met 4
October te Haarlem slechts 1 geval van rood
vonk voor en geen enkel van diphtheritis.
Het aantal gevallen van kinderverlamming
in deze provincie bedroeg 4. in het geheele
land 18, zoodat het aantal vrijwel stationnair
blijft, vergeleken bij vorige weken.
Maandag 13
October a.s. hoopt
de heer A. Zeep-
vat den dag te
herdenken, waar
op hij voor 25
jaar in dienst
trad bij de Ne-
derlandsche
Spoorwegen.
DISTRICTS BUREAU VOOR ARBEIDS
RECHT „HAARLEM".
Dinsdagavond vond in „De Centrale" de
vergadering plaats van de commissie van het
Districts Bureau voor Arbeidsrecht, welke
commissie samengesteld was uit de gedele
geerden, aangewezen door den Haarlem-
schen-, IJmuider-, Beverwijkschen, Zand-
voortschen Bestuurdersbond.
Het reglement en de statuten werden over
eenkomstig het ontwerp door de commissie
goedgekeurd.
Voorts werd op deze vergadering tot advi
seur benoemd voor arbeids- en kantonzaken
den heer F. C. Gies te Haarlem, die een ge
lijke functie bekleedde bij den Haarlemschen
Bestuurdersbond. Tevens werd de functie van
adviseur ingesteld voor arbeidszaken in hoo-
ger beroep en plaatsvervangend algemeen
adviseur, met welke functie werd belast Mr.
H. O. Drilsma, advocaat en pro<\ireur te
Haarlem.
Als voorzitter der Commissie werd met al-
gemeene stemmen aangewezen de heer A.
Mars en als secretaris de heer G. Flame-
ling Jr.
bond voor huispersoneel.
EEN ONDERZOEK NAAR LOON-
ARBE1DS VOOR WAARDEN.
In ..De Centrale werd een ledenvergade
ring gehouden vanwege de afdeeling Haarlem
van den Bond voor Huispersoneel, ter be
handeling van den beschrijvingsbrief voor het
op 26 October te houden congres van dezen
Bond.
Door de vergadering werd besloten nog
eenige voorstellen aan het hoofdbestuur te
zenden, terwijl als candidaten voor het hoofd
bestuur werd aangewezen de voorzitster der
afdeeling. Als afgevaardigden naar het Con
gres zullen de voorzitster en de secretaresse
de afdeeling vertegenwoordigen, terwijl boven
dien ook nog een vertegenwoordiger van der.
Haarl. Bestuurders Bond het Congres zal
bijwonen.
Na afhandeling van deze punten werd door
den heer A. Mars de wenschelijkheid betoogd,
om nu reeds in de afdeeling een onderzoek
te doen instellen naar de loon en arbeids
voorwaarden van het huispersoneel, opdat de
vertegenwoordigers der afdeeling op het con
gres, bij het behandelen van het voorstel voor
een iandelijke actie, met diverse gegevens
kunnen komen. Spreker vestigde er aan
dacht op, dat dit onderzoek toch nog om
andere reden van groot belang is, daar nogal
eens in de pers de klacht wordt vernomen,
dat de Hollandsche meisjes niet meer willen
dienen en liever naar de fabriek of kantoor
gaan. Evenwel wordt, door degenen die aldus
redeneeren niet bedacht, dat mede door de
slechte loon- en arbeidsvoorwaarden een der
gelijke toestand wordt geschapen. Verder
werd door den spreker aangedrongen om een
onderzoek in te stellen naar de wijze waarop
sommige verhuurkantoren de Duitsche meis
jes behandelen. Spreker kwamen namelijk
klachten ter oore, dat er kantoren zijn, die
aan deze meisjes niet alleen verschillende
benoodigdheden, maar ook diverse snuiste
rijen als ringen en armbanden enz. op afbe
taling verstrekken en dan daarbij zeer hooge
prijzen in rekening brengen, waardoor deze
meisjes aan handen en voeten aan de eige
naren van dergelijke kantoren zouden worden
gebonden.
De vergadering besloot dit onderzoek in te
stellen en alle mogelijke medewerking hieraan
te verleenen.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN k 60 Ct». per recel.
FOTOGRAFISCH ATELIER „RICHE"
groote houtstraat 1691 Vergrootingen Reproducties
TELEFOON 13472. HAARLEM
Berusting in het Oorlogsgevaar.
Een nieuwe Fransche politiek?
(Van onzen Parijschen correspondent).
Als iemand zou zeggen; f,ik hoep dat er
maar weer eens gauw oorlog zal komen", dan
zou men hem als gevaarlijk krankzinnig op
sluiten. Maar wanneer iemand redeneert zoo
als men thans overal hoort praten, dan zegt
men: ..dat is een verstandig man. met dien
valt ten minste te praten". En wat hoort men
overal? Dit; „ja. 't is ontzettend, maar het
duidelijk dat een nieuwe oorlog op den duur
toch niet, kan uitblijven". Het wordt, gezegd
met die kalme berusting, waarmede men ver
klaart; „vroeg of laat moeten we allemaal
dood, daar is nu eenmaal niets aan te doen.
dat weten we van te voren". Dat is de ergste
ziekte welke zich bij een volk kan openbaren.
Men reageert, niet meer, men verzet zich niet
meer met alle kracht tegen deze ontzettende
gedachte dat in een toekomst een andere
oorlog mogelijk zal zijn. men berust, men legt
er zich bij neer dat Stahlhelmen en Zwart-
hemden aan de grenzen defileeren. De men
schen die tien jaren lang hebben beweerd
dat ze tijdig een paspoort zouden aanvragen,
voor 't geval 't nog eens zoo ver zou komen,
zijn er nu vast van overtuigd dat ze weer.
net als in 1914 zullen marcheeren wanneer
zulks voor de verdediging van het land wordt
geëïscht. Anderen, die minder gauw de gru
welen van den oorlog hebben vergeten, die
altijd sceptisch hebben gestaan tegenover de
Briand-politiek. heffen nu de leuze „veilig
heid voor alles" aan. Zie eens de groote eve
nementen van de laatste maand; steeds ster
ker mobilisatie van het Italiaansche leger
aan de Fransche grenzen; Italië trekt zich
plotseling terug van de ontwapeningsconfe
rentie: we krijgen de meest verontrustende
berichten van een wapendepot in Hongarije;
Duitschland's nationalistische verkiezingen:
proef-mobilisatie in Koblenz: aansluiting van
een oud bondgenoot van de Centrale mogend
heden door het a.s. huwelijk tusschen de
dochter van Emanuel en Boris van Burgarije;
Anschlusz-bewegïng in Oostenrijk en Briand
die in Genève moet verklaren dat het thans
zaak voor ieder is om op zijn eigen veilig
heid te letten. Voeg daaraan toe een inspectie
reis van Maginot in het Oosten, een dejeuner
van Maginot, Tardieu en Poincaré, en ge
kunt nagaan dat de toestand verre van roos
kleurig is. En men mag in Genève dan wel
leuteren over een Stresemann-Stichting. maar
dergelijke manifestaties hebben we ook in
1914, even voor het uitbreken van den oorloe
gezien. Zoo naief is het volk (gelukkig! niet
meer om zich met dergelijke wiegeliedjes in
slaap te laten sussen. En wanneer de „man in
the street" dan ook de mogelijkheid van een
nieuwen oorlog niet alleen niet van de hand
wijst, maar die mogelijkheid overweegt en
zelfs als vaststaand aanneemt, dan is toch
het bewijs geleverd dat die gevaarlijke ziekte
al verontrustende afmetingen heeft aange
nomen. dat men vereenzelvigd is met het gru
welijke denkbeeld. De couranten praten er
openlijk over. De menschen, op straat, zoowel
als in besloten kring hebben er den mond
vol van. In de uitstallingen van de boekhan
delaren ziet men meer en meer brochures en
boeken verschijnen, met voorspellingen hoa
de volgende oorlog zal zijn. Waar iedereen het
over eens is dat de volgende oorlog een che
mische oorlog zal zijn, een aanval van gassen
waarmede niet alleen de combattanten, maar
ook de civiele bevolking zal omkomen, daar
zijn er nu al die middelen aan de hand doen
om dien ellendigen dood te ontkomen. En dat
alles verwekt geen paniek-stemming, neen,
men aanvaardt het als Iets waaraan men
toch niet zal ontkomen. Zie daar waar we be
land zijn na twaalf Jaar.
Als men rekent, dat zelfs een man ais
Edouard Herriot. die dan toch de vredespo
litiek van Frankrijk hoeft ingeluid, er van
overtuigd is dat het thans voor zijn land
zaak is om aan eventueele tragische moge
lijkheden te denken, inpiaats van zich blind
ie staren op Locarno, dan hoeft men niet te
vragen hoe het met dc anderen is gesteld.
Men hoeft er zich dan ook niet over te ver
wonderen dat Briand bij zijn aankomst aan
de Gare de Lyon is uitgehoond door een veel
koppige menigte en dat een aanzienlijke po
litiemacht is moeten overgaan tot arrestatie
van een veertigtal burgers, die al te luid hun
misnoegen te kennen gaven over de politiek
van Arlstide Briand. En men schuive het ma
nifesteeren van die menschen nu niet op re
kening van de leiders van de Action Fran
chise of op Coty, want wat die veertig de
den, dat denken er mlllioenen. Tevergeefs
zal men in Frankrijk chauvinisme zoeken; de
Franschen hebben te veel geleden en met
hun anderhalf millioen gesneuvelden te
groote offers gedaan om ook maar met eenige
sympathie aan een hervatting van de hos
tiliteiten te denken. Maar men heeft de veer
kracht om te reageeren verloren, nu de Lo-
carnopolitiek niet alleen heeft geleid tot een
verslapping van het nationaal bewustzijn,
maar ook tot een overmaat van «krachtsbe
wustzijn bij de buren, die in de sanctie-po
litiek van Frankrijk slechts een zwakte heb
ben gezien. Leg hot verdrag van Versailles
naast de huidige schuldbekentenis van de
overwonnenen, dan ziet ge eerst wat Frank
rijk heeft prijsgegeven ter wille van den lie
ven vrede. Dc rechtmatige schuldbetalingen
zijn er niet alleen aan opgeofferd, maar ook
de weerbaarheid. Want alle valsche geruch
ten ten spijt, moet nu toch worden gecon
stateerd dat het Fransche leger actueel niet
beter vcor een evcntueelen oorlog is voorbe
reid dan in 1914. De goden behoeden ons
voor het experiment, maar wanneer het op
het oogenblik tot een conflict zou komen, dan
staat het nog te bezien of Frankrijk met zijn
ingekrompen dienstplicht met zijn toerus
ting (denken wc slechts aan den staat waar
in de luchtvaart zich bevindt, en niemand
twijfelt er meer aan of het vliegtuig zal een
van de allervoornaamste wapens zijn) in
staat zou zijn om de grenzen van Vogezen
tot aan de Middellandsche Zee te verdedi
gen En waarom? Eenvoudig omdat men niet
heeft willen gelooven aan zoo iets gruwelijks,
omdat men onbeperkt vertrouwen heeft ge
had aan de goede trouw van Italië en
Duitschland. Wc gelooven dan ook niet dat
we ons aan een gevaarlijke voorspelling wa
gen. wanneer we zeggen dat een ministe-
rieele crisis niet lang meer op zich kan laten
wachten Hiermede vertolken we trouwens
hetgeen we overal hcorcn zeggen, hetgeen
thans overal in Frankrijk wordt gewenscht.
Dit wordt beschouwd als de eenige remedie
tegen de gevaarlijke ziekte, die ontzenuwing
van een volk heet. Maar treurig, diep treurig
blijft het dat men tot zulke middelen zijn
toevlucht zou moeten nemen. Terwijl men
nog in rouw is over de geleden verliezen!
HEKRY A. TH. LESTURGEON.
Op Vrijdag 10 October zullen de -personeelleden van de N.Z.H.T.M.. die in dit jaar hun 40- of 25-jarig ambtsjubileum bij de tram hebben gevierd, worden gehuldlga in ae Gem.
Concertzaal. Een uitgebreid en goed verzorgd feestprogramma waarborgt het welslagen van dezen feestavond. Dit is reeds de vierde maal dat zulk een mcssahuldiging bij de NZ.H.T.M.
plaats heeft. De jubilarissen zijn: 1. H. van de Water. Machinist te Hillegom. die 40 jaar in dieiist is. Het 25-jarig jubileum vieren: 2. J. IJsendijk, Haltechef le kl.. Haarlem: 3.
P. Th. van Thiel. Remisechef le kl, Haarlem: 4. P. J. Pimmclaar, Controleur le kl.. Haarlem 5. H. M. van den Berg. Controleur le kl. Leiden: 6. Af. Ockelocn. Conducteur. Haarlem;
7. F Af. Souteer. Ambachtsman le kl..-Haarlem; S. P. J. Kleef, Conducteur, Haarlem9. J. van der Molen, Conducteur. Haarlem; 10. P. N. Dirks, Conducteur, Haarlem11. J. van
Duivenvoorde, Wagenvoerder, Haarlem; 12. F. Kliek. Ambachtsman 2e kl., Haarlem; 13. H. Hollander, Conducteur. Hillegom; 14. A. van Nadort, Conducteur. Leiden; 15. L. van
DorpConducteur, Voorburg16. J. A. A. van acn Burgh, Voorman-Werkplaats, Rijnsburg.
VAKSCHOOL VOOR BAKKERS
GEZELLEN.
Woensdagavond werd in de bakkerij van
de Brood- en Meelfabriek aan de Bakenes-
sergracht de vakschool voor Bakkersgezellen
geopend, welke ook dit jaar weer op intltia-
tief van den Alg. Ned Bakkersgezellenboncf -
werd georganiseerd. Niet minder dan een 30-
tal leerlingen heeft zich voor dezen cursus
opgegeven, terwijl nog eenige aanvragen
binnen kwamen. Dc leiders van dessen cursus
dc heeren Kindcrs. Wilshous en Louwerens,
hebben zich belangeloos beschikbaar gesteld,
waardoor het mogelijk was het leergeld zoo
laag mogelijk te stellen. Onder de leerlingen
zijn er vijf welke ook het vorig jaar den
cursus hebben gevolgd en die nu bij de klasse
„gevorderden" werden ingedeeld.
GROENTEMARKT TE HAARLEM.
Haarlem. 8 October 1930.
Appelen 20—60 cent per K G.
Peren 1050 cent per K.G.
Snijboonen 2056 cent per K G.
Heereboon en 16—26 cent per K.G
Tomaten 10—28 cent per K G.
Spinazie 0 90—/ 1.25 per kist.
Postelein 1—/ 1.25 per kist.
Sla 1.502.80 per 100 krop.
Andijvie 1.253.60 per 100 struiL
Komk. mmers 10—18 cent per stuk.
Blocmkooi 6—24 cent per stuk.
Roode Kool 5—9 cent per stuk.
Groene kool 512 cent per stuk.
Gele kool 614 cent per stuk.
Knolselderij 3—12 cent per stuk.
Wortelen 10—16 cent per bos.
Pieterselie 615 cent per bos.
Selderij 310 cent per bos.
Prei 515 cent per bos.
