Een lichtpunt. 48e Jaargang No. 14508 Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen Donderdag 9 October 1930 HAARLEM S DAGBLAD /Directie: P. W. PEEREBOOM en ROBERT PEEREBOOM. UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER Bo.tJrW.ct™,. ROBERT PEEREBOOM. ABONNEMENTEN: per week 0.27)4, met Geïllustreerd Zondagsblad /0.32 Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der gemeente) 307)4. Franco per post door Nederland 3.87)4. Losse nummers f 0.06. GeïIL Zondagsblad per 3 maanden 0-57)4, franco per post. Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaarne 12 Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600 Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810 ADVERTENT1EN1—5 regels 1.75. elke regel meer 0A5. Reclames ƒ0.60 per rcgeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels /0.6Q, elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onie Groentjes (Dinsdag. Donderdag en Zaterdag) 1—4 reg. 0.25. elke regel meer ƒ0.10. uitsl. a contant. Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100.- DIT NUMMER BESTAAT UIT ZESTIEN BLADZIJDEN. EERSTE BLAD NOBELPRIJS VOOR DR. FREDERIK VAN EEDEN? HIJ IS ONDER DE CANDIDATEN. Naar V.D. uit Stockholm meldt worden als candidaten voor den Litterairen Nobelprijs van dit jaar de navolgende litteratoren ge noemd: Theodore Dreiser (Vereenigde Staten), Jo hannes van Jensen (Denemarken), Gunarson (IJsland), Dr. Frederik van Eeden (Neder land) en Paul Valéry (Frankrijk). WEER EEN VARA-UITZENDING AFGEBROKEN. Critiek op de regeering verboden! DE CONTRóLE-COMMISSIE WEER AAN HET WERK. Op den Hilversumschen zender op golf lengte 198 Meter zond Woensdagavond de V.A.R.A. haar programma uit. In dit pro gramma was opgenomen de uitzending van het eerste deel eener propagandavergade- ring te Leiden, waarbij het V.A.R.A.-orkest zijn medewerking zou verleenen, waar de omroepsecretaris van de V.A.R.A., de heer G. J. Zwertbroek het woord zou voeren over: De zendermisère in den Nederlandschen Omroep, zulks in verband met het bekende besluit van de Fraagsche Conferentie, waarbij Nederland de 1071 Meter golf werd afgenomen. Spr. oefende critiek op het beleid der re geering en op het ftit, dat de beide op Hil versum aangewezen omroepvereen i gin gen de AVRO en de VARA in zake zenderbouw niet tot overeenstemming hadden kunnen ko men. Op dit punt van zijn redevoering, te tien minuten voor negen, werd medegedeeld dat de uitzending van de rede van den heer Zwertbroek op last van de Radio-omroep Controle Commissie afgebroken werd. Eerst na een half uur kwam de VARA te rug; begonnen werd met yt socialistische strijd lied, waarna de uitzending werd voortgezet met het overige gedeelte van het program ma. HET EERSTE GEM. ORGEL CONCERT IN DIT SEIZOEN. SOLISTE ANNIE WOUD. Het eerste Gem. Orgelconcert van dit sei zoen in het Gem. Concertgebouw zal plaats vinden op Dindag 14 October. De heer George Robert is er in geslaagd voor dit concert de medewerking te verkrijgen van de zangeres Annie Woud. Het programma vermeldt werken van: Ga briel!, Sweelinck, Caldara Durante, Bach, Franck, Dvorak en Widor. DE ACTIE TEGEN DE VLOOT- PLANNEN. IN HAARLEM 32.700 HANDTEEKENINGEN. Thans zijn in Haarlem vanwege de S. D. A. P. en den Haarl. Bestuurders Bond 32.700 handteekeningen tegen de Vlootwet -verzameld welk aantal bijna 10.000 meer Is dan in 1923 daar in dat jaar ruim 23.000 handteekeningen in Haarlem en Schoten tezamen werden ver zameld. Het aantal handteekeningen op de lijsten van Kerk en Vrede is nog niet be kend. HAARLEM, 9 October. Alarm. Het artikel van onzen Parijschen cor respondent, Henry Lesturgeon, dat wij van daag publiceeren, slaat een niet te misken nen alarm. Het is nu zoover gekomen, dat de Fransche regeering op omvallen staat, omdat men de vredespolitiek-Briand als mislukt beschouwt. Briand zelf beschouwt haar zoo, blijkens zijn uitlating in Genève: ieder moet nu op eigen veiligheid bedacht zijn. Bij zijn terugkeer in Parijs heeft een volksmenigte hem uitgehoond.Dit was al het begin van het einde der Fransche vre despolitiek. Ook Edouard Herriot, een ander durver in nieuwe richting, en in velerlei opzicht een krachtiger figuur dan Briand, heeft te kennen gegeven dat hij de zaak somber inziet. Dat een Fransche regeering valt is in het algemeen geen alarmeerend verschijnsel. Het gebeurt zoo vaak, en veelal op motieven van internen politieken aard, die het bui tenland koud laten. Maar deze dreigende re- geeringscrisis is van oneindig grooter betee- kenis. Ditmaal beperkt het zich niet, zooals zoo vaak het geval is geweest, tot een veran dering van décor. Ditmaal wordt het het prijsgeven van een politiek, die althans streefde naar internationale daden. Dat is zeer ernstig. De gebeurtenissen in Duitschland en Italië, die er aanleiding toe gegeven hebben, zijn niet minder ernstig. De totale ontwrichting van de arbeidsmarkt in Amerika, Engeland en Duitschland gekop peld aan de algemeene economische malaise, zijn verschijnselen die een steeds slechter wordenden toestand in de geheele wereld kenmerken. In ons land geeft de openbare meening al heel weinig blijk te beseffen, wat er ziedt en gist in de geheele wereld. Velen veroordeelen Frankrijk, omdat het steeds over zijn veilig heid oreert. Anderen veroordeelen Duitsch land, omdat het zichzelf niet republikeinsch regeeren kan, en omdat het nu weer tot nieuwe uitersten is overgeslagen door dén .Nazis" van Hitier groote parlementaire macht te geven. Weer anderen critiseeren' Engeland en Amerika, vanwege hun egoïsme en opgedreven nationalisme, en de meesten zijn verontwaardigd over de gevaarlijke poli tiek van Italië, welks dictator men niettemin erkent als zoo ongeveer de eenige werkelijke mannetjesputter, die in deze dagen een roer van-staat hanteert. Voor het overige is de Holla ndsche opvatting zoo ongeveer: „nou ja, ze hebben geen geld en het zal wel losloopen". En van den oorlog hebben de meeste men- schen niet het flauwste begrip, omdat wij er in 19141918 (bij geluk) buiten zijn geble ven en omdat zij het onaangenaam vinden hun verbeeldingskracht op dit chapiter te doen werken. Radioruzies e.d., die dichterbij, bevattelijker en zeer veel minder gruwzaam zijn, boeien den gemiddelden burger aanzien lijk meer dan de internationale politiek. „Ze hebben toch geen geld". Dat is een oppervlakkig redeneerinkje, dat verder eigenlijk niets te beteekenen heeft, en dat al dadelijk blijkt geen steek te houden, als men ziet hoe geweldig veel geld „ze" hebben om hun legers, hun vloten, hun luchtvloten vooral uit te breiden. „Ze" wapenen zich allen tot de tanden. Als er een nieuwe Fransche regeering komt, zal die weldra met nieuwe credie taan vragen voor de landsverdediging in het parlement komen. Waarop de andere landen prompt reageeren zullen, tot voortzetting van den idioten wedstrijd in bewapening. Wat daar van het einde moet zijn. kan iedereen be seffen die erover durft nadenken en zich niet tevreden stellen met het gemakkelijke praatje: „ze hebben toch geen geld". Voor Augustus 1914 geloofde men heele- maal niet aan den Europeeschen oorlog. Toen hij uitbrak zei men. dat hij met de moderne vernietigingsmiddelen niet langer dan veer tien dagen, vier weken nu ja: hoogstens zes weken zou kunnen duren. Het werd twee-en-vijftig maanden. Dacht u dat er geld voor geweest zou zijn. bij den aanvang, als men dat voorzien had? Meende u dat iemand ooit het enorme verlies aan men- schenlevens tien millioen en aan mate rieel bezit, dat er het gevolg van was, had voorzien? Straks krijgen wij die drogredenen weer. De vorige oorlog was die van de machines, de volgende zal die van de chemische strijd middelen zijn. Die kan niet lang duren, niet waar? want men zal heele bevolkings centra uitmoorden met gas en bacillencultu ren. Het „geval" zal snel yerloopen. Deskun digen van allerlei allooi, generaals van allerlei soort zullen dergelijke redeneeringen houden Regeeringen zullen ze steunen en beamen, al gelooven zij ze zelf niet, torwiile van hun crediet. Zoodra er een oorlogsverklaring is zullen trouwens allerlei lieden in verantwoor delijke posities, die oorspronkelijk, een hel der verstand hadden, dit verliezen. De van 1914 bekende psychose zal haar macht weer verwerven. Bedenk dat oorlog een ziekte is, een besmettelijke ziekte epidemische waan zin. Welnu, zooals de internationale toestand thans is, gaan wij er hollend op af, in steeds versneld tempo. De menschen die zich zoo opwinden over hun politieke partijgeschiile- tjes, over radioruzies en wat dies meer zij, zouden beter doen met er bij hun partijen op aan te dringen dat zij invloed in Den Haag uitoefenen om een initiatief der „ex-neutra len" die als zoodanig nog altijd een zekere reputatie van onpartijdigheid in de inter nationale conferenties genieten te bewer ken. Maar wat kan men in deze richting van de politieke partijen verwachten? Zij hebben het altijd zoo druk! Als het straks in Europa tot een uitbarsting komt en het heeft geen tien, zelfs geen vijf jaar meer te duren voor dat geschiedt als de moordpartij weer begin, ditmaal ook in ons land. zal men plots ontdekken dat het te laat is en beseffen dat men misschien toch wel had kunnen probeeren, iets te doen. Pessimisme is geenszins de leidende gedach te van de artikelen In deze rubriek. Maar ook dit is geen pessimisme. Het is de werkelijk heid. Op dit oogenblik holt Europa letterlijk naar den volgenden oorlog. Wie liever blind en doof is, en het niet zien wil, zal een bitter ontwaken beleven. Tenzij de reactie nog komt uit de volken! R. P. (De Kon. Nederl. Automobiel Club heeft besloten actie te voeren tegen de verblindende verlich ting van fietsen). Fietsers, ja, hoe onwaarschijnlijk Gij het dan misschien ook vindt, De bestuurder va;., .'en auto Wordt licht door- iiw licht verblind. Hebt g' een kaars in uw lantaren Of zelfs olie, of carbid, Wel, dan zijt gij ongevaarlijk En zoo licht verblindt ge niet. Maar is ook uw lamp electrisch En recht voor u uit gericht, Dan ligt deze lichtzaak anders En dan krijgt ze licht gewicht. Laat de schijn u niet verblinden, Dat het enkel auto's zijn, Waar de schijn van kan verblinden, Dat' is inderdaad maar schijn. 't Schijnt misschien dat naast de auto Uw licht in het niet verdwijnt, Maar uw lamp, als andre dingen, Is vaak erger dan ze schijnt. Een moderne fietslamp, dansend Op en neer en heen en weer, Wordt gauw met haar felle stralen Een gevaar voor het verkeer. 't Ligt er maar aan dat uw licht dus Zich niet richt op het gezicht. Wie niet weet hoe licht zijn licht is, Telt zijn licht zoo licht te licht. In deez' zeer verlichte tijden Is 't natuurlijk ook uw wensch, Om u zoo verlicht te toonen Als elk vooruitstrevend mensch; En geen enkel autorijder Die u dat pleizier misgunt, Echter, laat uw licht eens schijnen Op dit zeer belanrijk punt: Met een kleine schijnmanoeuver Is reeds elk chauffeur tevree Richt het licht van uw lantaren Slechts een pietsie naar benêe. 109 ARBEIDERSWONINGEN Aan de firma Gebr. Hubers, aannemers te Dordrecht, is opgedragen het bouwen van 109 woningen, waaronder één winjcel op een terrein aan de Graafschapstraat bij den Schalkwijkerweg voor rekening van de Wo ningbouwvereniging „Onze Woning" te Haarlem, voor 333.600. DE TYPOGRAFIE. HET DREIGEND CONFLICT EEN ANTWOORD DER WERKNEMERS- De redactie van het Grafisch Weekblad schrijft in haar nummer van 8 October on der den titel: „De toestand": „Zij, die hoop hadden, dat er nog wijzi ging in den toestand zou komen, waardoor de dreiging van staking zou kunnen worden weggenomen, zijn ook deze week teleurge steld geworde. Hieraan verandert een artikel van de hand des heeren Korthuis in het jongste nummer van het „Drukkersweek blad" o.i. niets. In dit artikel geeft de voor zitter der Federatie te kennen, dat de werk gevers wel weer met de arbeidersvertegen woordigers aan de groene tafel zouden wil len gaan zitten, mits dan wederzijds de ge stelde eischen- vooraf werden ingetrokken. Hij verklaart geheel op eigen verantwoor delijkheid, doch klaarblijkelijk In de over tuiging, dat de Federatie-leden hem in deze wel zullen volgen, woordelijk het volgende: „De Federatie is bereid haar eischen on middellijk in te trekken, mits de werkne- mersorganisatiën van haar kant hetzelfde doen. Partijen kunnen dan opnieuw samen komen. Alles van weerskanten bezien, des noods het thans vigeerende contract met ee zekeren tijd verlengen en aan de groene tafel doen, hetgeen goede' onderhandelaars past, n.l. trachten door wederzijdsch begrij pen, de dreigende moeilijkheden op te los sen". Na deze uitdrukkelijke verklaring wenscht de heer Korthuis: le. dat de werkgevers een even onomwon den antwoord zullen ontvangen en 2e. dat het opgeld doende praatje van de booze werkgeverseischen hierna tot het verleden zal behooren. Welk onomwonden antwoord hij verlangt, is ons niet recht duidelijk. Wel duidelijk is ons, dat de heer Korthuis aan de gezellen- leiders een eisch stelt, die geheel overbodig mag worden genoemd en alleen in staat zou kunnen zijn, den toestand verward te ma ken. Als er bij de werkgevers de oprechte wensch aanwezig is. om, alvorens het op het uitersts te laten aankomen, nog met de ge- zellenvertegenwoordigers te praten en naar een oplossing te zoeken, dan is er weinig an ders noodig. dan dezen wensch te kennen te geven. Intrekking van wederzij dsche eischen is daarvoor geenszins noodzakelijk. En dan moet deze wensch niet door middel van het orgaan worden geuit, doch is een mededeeling van de patroons-onderhande laars-delegatie aan die der gezellen, vol doende om de besprekingen nogmaals te openen. Toen de heer Korthuis bovenge- plaatste wenschen formuleerde, heeft hij er waarschijnlijk niet aangedacht, dat de on derhandelingen door de patroonsvertegen woordigers zijn afgebroken. Toen de gezel- lenvertegenwoordigers niet van een loons- verhooging wenschten af te zien, heeft de voorzitter namens de patroons verklaard, dat dan verder onderhandelen nutteloos zou zijn, waarop de Onderhandelings-Commis- sie is uiteengegaan. Ligt het in de bedoeling van den heer Korthuis dat de gezellen hun eischen zullen intrekken en geen nieuwe eischen naar voren zullen brengen, dat wil dus zeggen, afstand doen van elke loonsver- hooging, dan gelooven wij, dat opnieuw bij eenkomen geen nut zal kunnen hebben. Evenals de heer Korthuis schrijven wij dit op eigen verantwoordelijkheid en zullen de leden van de werknemersdelegatie, wanneer er een verzoek van patroonszijde komt om de onderhandelingen opnieuw aan te gaan of wel om een vrije bespreking te houden, hierover moeten beslissen". DE ONDERGANG VAN DE R. 101. BEGRAFENIS DER SLACHTOFFERS. Nederland vertegenwoordigd. Men seint ons uit Den Haag: Aan onzen gezant te Londen, Jhr. Mr. De Marees van Swinderen, is opgedragen de Nederlandsche regeering te vertegenwoordi gen bij de begrafenis der slachtoffers van de ramp met de R 101. PERSONALIA. Mr. M. L. D. van Walsem kantonrechter- pfaatvervanger en waarnemend griffier bij het kantongerecht te Haarlem is benoemd tot griffier bij het kantongerecht te Neuzen. Foto's uit Beauvais: De stoet met de slacht offers van de catastrophe der R 101 trekt door de straten van Beauvais, naar het raad huis, icaar de met bloemen bedekte kisten, voor het vervoer naar Engeland, werden opge sield. Rechts dc Engelschc onderzoekingscom missie bij de ruïne van het luchtschip. Van links naar rechts: majoor Neville, generaal Salmon en generaal Bares. Het Belangrijkste Het Gem. Grond- en Woningbedrijf. Hoe het getaxeerde overschot verkregen is. (3e blad. 2e pag.) Het dreigend conflict in de typografie. Een antwoord der werknemers. (le blad, le pag.) ,fie Gahi". Wat er te zien is. (le blad, 2c pag.) De ondergang van de R 101. (2e blad, le pag.)' Zeer verontrustende berichten uit Brazilië. (2e blad, le pag. en le blad. 2e pag.) Velsen's snelle groei. (2e blad. 3e pag.) Hoe 22 sociaal-achterlijke gezinnen wonen ge leerd zal worden. (4e blad, le pag.) ARTIKELEN: R. P.: Alarm. (le blad. le pag.) Henry A. Th. Lesturgeon: Een gevaarlijke ziekte. Berusting in het oorlogsgevaar. Heemsteedschc Brieven. Zandvoortsche Causerie. (4e blad, le pag.) (4e blad, 2e pag.) (2e blad, 3e pag.) Jhr. J. C. Mollerus: Het melkbesluit. (2e blad. 2e pag.) E. E. J.P.: Droomen Fentina (3e blad 4e pag.) Willy van der Tak: Chic (Femlna). (3e blad, 4e pag.) Bep Otten: Lezen (Femlna). (3e blad, 4e pag.) Voor de laatste berichten zie men de 2e pag. van het le blad). DE TRAM NAAR HAARLEM NOORD. PLANNEN VOOR DOORTREKKING. We vernomen, dat de directie der N. Z. H. T. M. reeds eenige maanden geleden plan nen bij B. en W. heeft ingediend voor door trekking der tramlijn van het Soendaplein door Floresstraat en Timorstraat tot bij de Jan Gijzenvaart. De bedoeling is om de route langs den Rijksstraatweg terug te leiden. HET ACCOORD-KLOPPENBURG. EERHERSTEL VOOR DEN BETROKKENE. Over het accoord ln de zaak-Kloppenburg te 's-Gravenhage meldt de N.RCt. uit overweging dat de privéschulden van den gefailleerden heer Kloppenburg slechts enkele duizenden gulden bedroegen en het faillissement het gevolg was van eenige door den gefailleerde afgegeven borgtochten, heeft de grootste crediteur op billijkheidsgronden en teneinde de totstandkoming van het in het belang van crediteuren geoordeelde ac coord niet ln den weg te staan, genoegen ge nomen met een op 2000 gefineerd bedrag. Het resteerende aanwezige bedrag wordt pro-rata verdeeld onder de overige crediteu ren. ter afronding van welke betalingen tot of een rond percentage door een familllid van den gefailleerde is gestort een bedrag van f 4000. Alhoewel méér dan het wettelijk voor de aanneming van een accoord verelsch- te 2/3 van het aantal crediteuren zich vol daan hadden verklaard met het tot uitkee-» ring komende bedrag en door de toestem ming in het accoord de rest hunner vorde ring kwijtscholden, Ls zoodanige kwijtschel ding door den gefailleerde niet geaccepteerd met het oog op het feit, dat hij voornemens ls te zijner toekomstige algeheele rehabilita tie zijn toekomstig inkomen, voor zoover dit de 4000 per jaar zal overtreffen geheel aan te wenden ter bevrediging zijner oude cre diteuren, tegenover wie hij ondanks het ac coord verklaard heeft hun het geheele bedrag moreel schuldig te blijven. De ten behoeve van crediteuren door den heer Kloppenburg te storten bedragen, zullen komen ln handen van een commissie, welke commissie conform ee nspeciale voorwaarde van het accoord de bevoegdheid heeft na mens de crediteuren af te geven de verkla ring bedoeld bij art. 207 der falHlssementwet en mede te werken aan volledig eerherstel van den heer Kloppenburg, wanneer door dezen naar genoegen van de commissie aan zijn moreele verplichtingen zal zijn voldaan.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1930 | | pagina 1