Het woord is aan
HIER STAAT HET
Strijd winst.
Het Belangrijkste
48e Jaargang No. 14514
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Donderdag 16 October 1930
HAARLEM S DAGBLAD
1 Directie; P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
'ABONNEMENTENper week 0.2754, niet Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0.32
'Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3-5754- Franco per post door Nederland 3.8754- Losse nummers
ƒ0.06. GeïlL Zondagsblad per 3 maanden 0-5734, franco per post.
Bureaus: Groote Houtstraat 93 Drukkerij: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon No*.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENT1EN1-5 regels 1.75. elke regel meer /0J5. Reclames
ƒ0.60 per regel- Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels 0.60^
elke regel meer 0.15. buiten Arrond. dubbele prijs. Onxe Groentjes (Dinsdag.
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. 7 0.25. elke regel meer ƒ0.10. uitsl. contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Ann- of Beenbreuk f 100.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
HET WERKTIJDENBESLUIT
YOOR WINKELS.
DE NIEUWE MOTIE-BIJVOET ca
In het raadsverslag wordt medegedeeld,
dat de heeren Bijvoet, Klein, Castr;cum, de
Braai en Loerakker een motie hebben inge
diend over het Werktijdenbesluit voor win
kels. Deze motie luidt:
De Gemeente Haarlem.
Gelezen de ingekomen stukken betreffende
het al of niet verplichtend stellen van het
sluiten der wankels op Donder middag;
Kennis genomen hebbende van de onder
handelingen, welke naar aanleiding van de
motie-Bijvoet c.s. van 8 Januari 1930 tus-
schen werkgevers- en werknemersorganisa
ties in het winkelbedrijf hebben plaats ge
had;
Overwegende:
dat het verloop dier omstandigheden niet
fs geweest in overeenstemming met geest,
bedoeling en strekking van voorgemelde
motie;
dat het evenwel geenszins uitgesloten is te
achten, dat bij nadere besprekingen tusschen
voorgezegde organisaties, mits geleid door
een neutraal en deskundig, door het College
van B. en W. aan te wijzen voorzitter alsnog
door hen in gemeenschappelijk overleg een
regeling zal kunnen getroffen worden, waar
bij met inachtneming der groote differen
tiatie, welke in het winkelbedrijf bestaat,
aan het personeel zooveel mogelijk en voor
zoover dit in het bedrijf doenlijk is, een
.vrije middag wordt gewaarborgd;
dat het echter noodzakelijk is te achten,
dat, zoo een regeling aLs bedoeld tusschen
voorzegde organisaties tot stand mocht ko
men, de noodige waarborgen worden ge
schapen, dat deze regeling ook inderdaad ge
heel wordt nageleefd;
dat het den Raad voorkomt, dat een bij
uitstek goed middel hiertoe is het doen
vastleggen der te treffen regeling in een
collectief contract;
dat het in verband met bovenstaande den
Raad gewenscht toeschijnt een beslissing op
de ingekomen verzoekschriften der verschil
lende organisaties nog gedurende een tijdvak
van drie maanden aan te houden en dezelve
eerst dan, rekening houdende met het resul
taat der plaats te hebben besprekingen en
met de wijze waarop zij door de organisaties
zijn gevoerd, nader in overweging te nemen;
Besluit:
A. B. en W. te verzoeken aan te wijzen
een buiten het winkelbedrijf staand ter zake
kundig persoon, ten einde bij de bedoelde
te houden besprekingen als voorzitter te
fungeer en;
B. B. en W. te verzoeken de commissie
voor de Strafverordeningen als bedoeld bij
166 der gemeentewet uit te noodigen te on
derzoeken in hoeverre het mogelijk is een
verordening in het leven te roepen, waarbij
de winkelsluiting op Donderdagmiddag ver
plichtend wordt gesteld, behoudens voor die
winkelbedrijven, waarvan de eigenaren, res
pectievelijk houders zijn toegetreden tot het
tusschen de organisaties af te sluiten collec
tief contract;
C. op de ingekomen adressen vóór 15 Ja
nuari 1931 geen beslissing te nemen.
Andrê Gide:
Maar de werkelijke waarde van een hoek,
en de waarde, die het ééndagspubliek er aan
hecht, zijn twee zeer verschillende dingen.
Men kan het er heter op wagen den eersten
dag niet de minste belangstelling wakker te
maken, dan een publiek te bezielen, dat ver
zot is op nietswaardigheden, maar zonder dat
er ooit een dag van morgen komt.
HET CONFLICT IN DE
TYPOGRAFIE.
Laatste onderhandelingen
mislukt.
CONCESSIE VAN DE PATROONS NIET
VOLDOENDE GEACHT.
De partijen in de typografie hebben Dinsdag
en Woensdag'vergaderd, om te trachten tot
overeenstemming te komen betreffende een
nieuw collectief arbeidscontract. Deze over
eenstemming, zoo deelde men ons van werk
geverszijde mede, ïs niet bereikt.
De patroons boden aan een loonsverhoo-
ging van drie cent per uur, geleidelijk in te
voeren. De werknemers handhaafden echter
hun eisch van vijf cent per uur, eveneens ge
leidelijk In te voeren.
Daar de patroonsdelegatfe.die aanvankelijk
op het standpunt stond, dat in de huidige om
standigheden geens loonsveerhooging mogelijk
was, terwille van het behoud der samenwer
king, dit uiterste voorstel van drie cent per
uur had gedaan en de werknemers dit aan
bod onaannemelijk achtten, moest de voorz.
tenslotte wel de conclusie trekken, dat verder
onderhandelen nutteloos was en heeft de
patroonsdelegatie der onderhandelingencom-
missTe haar mandaat ter beschikking gesteld
van het algemeen hoofdbestuur der Federatie.
DE HEER VAN TIJEN TE
BERLIJN.
OVER EENIGE DAGEN VERDER.
De heer J. E. van Tijen, die Woensdagmor
gen te half tien met zijn Pander-sportvlieg-
tuig „De Adelaar" van het vliegveld Schip
hol is vertrokken voor een zakenreis per
vliegtuig naar Indië, is dien middag te half
drie (3.10 uur Duitsche tijd) te Berlijn aan
gekomen.
Hij zal een of twee dagen te Berlijn blij
ven, ter verkrijging van een visum voor Per-
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
adres der KLOMPEN CENTRALE:
Hoek Dr. Leydsstraat - Telef. 11784
Levert overal heen franco thuis.
Het hek van de Alg. Begraafplaats.
Wanneer komt het eindelijk?
Het is nu zeker al anderhalf jaar geleden,
dat de Schoterweg en Rijksstraatweg tus
schen de Kennemerstraat en het Soendaplein
verbreed zijn. Voor die verbreeding moesten
de slooten langs de Algemeene begraafplaats
worden gedempt opdat er grond beschikbaar
zou komen om bij den weg te trekken.
Vroeger stond langs de begraafplaats waar
geen sloot was een monumentaal ijzeren hek.
Dit is bij het verbreeden van den weg afge
broken omdat het wat achteruit gezet moest
worden. Daarop is toen „tijdelijk" een nood-
afsluiting gemaakt bestaande uit palen met
prikkeldraad.
Tot heden is er evenwel nog niets van ge
komen om het afgebroken hek weer op te
stellen en natuurlijk langs de geheele be
graafplaats door te trekken. Bijna een jaar
geleden hebben wij aan den heer J. L. Bou
wer, directeur van den Hout en de Plantsoe
nen, die ook de begraafplaats onder zijn lei
ding heeft, gevraagd, waarom het hek nog
niet herplaatst was. Hij deelde ons toen mede,
dat hij reeds eenige keeren aan Openbare
Werken gevraagd had om spoed daarmede te
betrachten, omdat ook hij vond, dat een
betere en nettere afsluiting der begraafplaats
gewenscht was.
De „tijdelijke" toestand heeft thans al
veel te lang geduurd. Het wordt nu meer dan
tijd, dat eindelijk aan dien onoogelijken toe
stand een einde komt. Eerst hadden wij ver
wacht, dat het hek meteen geplaatst zou
worden, toen het hek van den tuin rondom
de nieuwe woning van den opzichter der be
graafplaats werd geplaatst, maar ook die
verwachting ls niet vervuld.
Wij gelooven, dat als de begrodting de vol
gende week in de afdeelingen van den raad
besproken zal worden, verscheidene raads
leden B. en W. zullen vragen, wanneer nu
eindelijk tot plaatsing van het hek zal wor
den overgegaan, in de hoop, dat daarop een
definitieve toezegging van de tafel van B. en
W. zal komen.
Een merkwaardig sanatorium te Alx les Bains Op een toren heeft men een draaibaar com
plex van kamers gebouwd. Het gewicht van 100 ton kan door een motor van vier PK. in
draaiende beweging worden gebracht. Ontwerper is de Fransche architect Fardé.
(Volgens het communiouê van de
Braziliaansche regeering zijn overal
belangrijke overwinningen op de
opstandelingen bevochten.
Volgens het communiqué van de
opstandelingen zijn overal belang
rijke (roer winning en op de regee
ring stroepen bevochten)
Het officieel communiqué
Vermeldt van beide zijden:
We zijn met ons succes tevrêe
In 't doel waarvoo' wij strijden;
Wij winnen veel en winnen steeds,
Me dunkt, dat zijn de woorden,
Die wij van tegenstanders reeds
In vroeger dagen hoorden.
Er wordt als je 't gelooven mag,
Zoodra er ls begonnen,
In den modernen oorlogsslag
Alleen nog maar gewonnen,
Ook zegt zich iedere partij
Steeds tot den strijd gedwongen,
Omdat die door den slechten vij-
And haar is opgedrongen.
Het hooge doel, waarvoor men vecht
Is, vreemd genoeg, de vrede
En dan natuurlijk voor het recht,
Ook dat deelt ieder mede.
Helaas, wij kennen dezen toon
Bij het conflict van machten.
We zijn er al zoo aan gewoon,.
Dat wij het slechts verwachten.
Maar als de waarheid werd verteld
Door zulke vechtersbazen,
Dan werd er beiderzijds gemeld:
Wij vechten weer, als dwazen.
Wij moesten weer in haat en nijd
De lieve vree verstoren
Winst? die bestaat niet in den strijd.
Daar wordt slechts in verloren.
RING VAN TUINDORPEN OM DE
HOOFDSTAD.
ANNEXATIE VAN DE BADHOEVEBUURT?
De leden van den gemeenteraad van Am
sterdam, Gulden. Boekman, v. d. Bergh, Wou
denberg en v. d. Tempel hebben bij den Raad
een voorstel ingediend om te besluiten:
in de nabijheid van het voormalig Sloten
tuindorpen te vestigen;
stappen te doen om de voor de annexatie
benoodigde medewerking van de daarvoor in
aanmerking komende autoriteiten te ver
krijgen, ten einde te komen tot vestiging van
nog andere tuindorpen;
er actief toe mede te werken, dat het Gooi
als natuurmonument wordt gehouden;
en B. en W. uit te noodigen die maatrege
len voor te bereiden, welke voor de verwezen
lijking van een en ander dienstig kunnen
zijn.
In de toelichting zeggen de voorstellers, dat
de commissie ter bestudeering van het vraag
stuk van den bouw eener tuinstad of van
tuindorpen in de omgeving van Amsterdam
de voorkeur geeft aan de volgende vestigin
gen:
Terrein Lutkemeerpolder, terrein ten N O.
van Sloten, terrein bij de Badhoevebuurt,
terrein tusschen Muiden en Weesp.
Tenslotte spreekt de commissie als haar
meening uit. dat het Gooi als ontspannings
oord behouden dient te blijven.
VROUW GEVALLEN.
De 60-jarige juffr. A. Z., wonende te Zandvoort
had Woensdag 't ongeluk op t het voetbrugge
tje naar de Korte Heerenvest te vallen. Een
juist passeerend geneesheer constateerde een
lichte hersenschudding en een wond boven
het linkeroog. Na door leden van den Onge-
vallendienst voorloopig verbonden te zijn,
werd zij per ziekenauto van de firma Mathot
naar haar woning te Zandvoort vervoerd.
ERNSTIG ONGELUK TE
AMSTERDAM.
Drie arbeiders onder kolen
bedolven.
EEN HUNNER GESTIKT.
Woensdag heeft een ernstig ongeluk
plaats gehad bij de Electrische Centrale aan
de Hoogte Kadijk te Amsterdam.
Op de stortplaats voor kolen waren drie
werklieden, de 45-jarige Versteeg, de 24-ja
rige Looper en de 33-jarige Smit, onder ko
len die daar gestort waren, bedolven geraakt.
De beide eersten werden vrij spoedig door
personeel van de Centrale uit hun benarde
positie bevrijd. Met Smit ging het echter
moeilijker. Het duurde eenigen tijd voor men
hem te voorschijn had gehaald. Aanvankelijk
dacht men, dat hij bewusteloos was. De Ge
neeskundige Dienst heeft kunstmatige adem
haling toegepast en den man zuurstof toe
gediend. Dit alles heeft niet gebaat; het
bleek, dat hij gestikt was.
Het stoffelijk overschot is naar het Bin
nen Gasthuis vervoerd. De beide andere ar
beiders zijn met den schrik vrijgekomen.
UITZENDING UIT VOLLE ZEE.
TECHNISCHE PROEFTOCHT OOK
RADIO-PROEF.
De A.VJt.O. deelt ons mede:
Tijdens den technischen proeftocht welke
Vrijdag door het stoomschip „Columbia" van
de K.N.S.M. zal worden gemaakt, zal de
A.V.R.O. trachten om tusschen 12 uur 's mid
dags en 16 uur, van volle zee uit bijzonder
heden van den tocht mede te deelen.
De uitzending zal geschieden door den
scheepszender en dan opgevangen worden
door een kuststation. Per telefoonlijn zal dan
een verbinding tot stand worden gebracht
met het studio te Hilversum, vanwaar per
golflengte 298 M. zal worden gerelayeerd.
Nadere bijzonderheden zullen Donderdag
per microfoon worden bekend gemaakt, zoo
mede Vrijdagmiddag.
HOE DE ARBFTDSWFT OVER
TREDEN WORDT.
MEDEWERKING VAN DE ARBEIDERS.
Voor het Kantongerecht te Haarlem werd
Woensdagmorgen de zaak behandeld tegen
den smid A. H. te IJmuiden, wien overtre
ding der arbeidswet bij tweede herhaling
ten laste gelegd was.
De smid was ln de verleiding gekomen,
doordat hij een spoedopdracht kreeg om her
stellingen te verricht-en aan trawlers. Hij
was genoodzaakt om te laten overwerken,
doch was zoo onverstandig om de overuren
niet aan te teekenen op de arbeidslijst.
Er hadden vier arbeiders gewerkt op 28
Juni en vier volgende dagen en dezen wer
den nu als getuigen gehoord.
De verklaringen, die enkele hunner afleg
den gaven een kijk op de omstandigheden,
welke tot dergelijke overtredingen leiden.
Voortdurend dreigt, aldus een getuige, ons
het spook der werkloosheid, en wie weigert
overwerk te verrichten loopt des te meer
kans, om bij de eerstvolgende gelegenheid
ontslagen te worden. Bovendien verdienen
wij er in de goede tijden graag iets bij, voor
als de slechte komen.
De inspecteur van den arbeid, de heer W.
Rus lichtte nog toe, dat de inspectie van de
arbeiders zelf weinig medewerking kan ver
wachten. De meesten die hier werken zijn
ongeorganiseerd.
Het O.M. eischte wegens recidive bij tweede
herhaling vier maal vijf dagen hechtenis.
De kantonrechter wilde bij uitzondering
nog eens het „geldboetewetje" toepassen en
veroordeelde den smid tot 20 geldboeten
ieder van 1 J0,
Nieuws uit Haarlem-Noord. De Verkeers
middelen.
(4e blad, le pag.Jü
De openluchtschool in Haarlem-Noord.
(4e blad, le pag.)
De vergadering van den Haarlemschen Ge
meenteraad.
(6e blad, le pag.)
Het conflict in de typografie.
(le blad, le pag. en 3e blad, 2e pag.)
Het jubileum der Haarlemsche Politie Sport-
Vereeniging.
(3e blad, le pag.)
Loebe tot voorzitter van den Rijksdag ge
kozen.
(2e blad, le pag.)
ARTIKELEN;
R. P.: Uit den Raad.
(le blad, le pag.)
Intimus: Tweede Kamer. De Zuiderzeesteun-
wet.
(3e blad, 2e pag.).
E. E. J.—P.; Wij handwerken weer.
(5e blad, 3e pag.)
WiUy van der Tak: Metamorfose.
(5e blad, 3e pag.)
J. C. E.: Langs de Straat: ,JDe wonderlijke
Tramreizigster"
(le blad. 3e pag.)
(Voor de laatste berichten zie men de 2e pag.
van het le blad).
HAARLEM, 16 October.
Uit den Raad.
Werkverschaffing. Het Werk
tijdenbesluit voor winkels.
Radiocentrales.
De gemeenteraad hield Woensdagmiddag
een lange zetting met velerlei onderwerpen.
De volledige lijst vindt u in ons verslag; do
drie voornaamste zijn hierboven vermeld.
Van die drie hield de vraag, of men tot
radio-distributie zou overgaan of niet. den
Raad het langst bezig. Het voorstel-Pcper,
strekkend tot jnvoering van gemeentelijke
radio-distributie, lokte een geanimeerd de
bat uit waarin de heer Reinalda een groote
rol vervulde. Hij toonde zich voorstander van
radio-distributie, die zj. het publiek voor-
deelen brengt, le door bezuiniging en 2o
doordat het aantal storingen veel minder
wordt, Hij bleek verder men had 'het be
zwaarlijk anders kunnen verwachten ge
meentelijke exploitatie te verkiezen boven
het particul.'er initiatief, en diende tenslotte
een motie in, waarin de Raad zich eerstens
uitsprak vóór gemeentelijke radiodistributie,
en waarin tweedens werd vastgelegd dat
niet tot uitvoering zou worden overgegaan,
vóór zou blijken dat er z.'ch voldoende inge
zetenen bij wilden aansluiten.
Er waren dus nu twee voorstellen, en zij
leidden tot velerlei opmerkingen over de
commerciëele kans, die de gemeente met
zoo'n bedrijf zou maken. De heer Van Llcmt
was heel positief. Hij wees op de aanmerke
lijke prijsverlagingen van radio-toestellen,
op de lage tarieven waartegen zij verhuurd
worden. Tegen het grootkapitaal van de
radio-industrie kan de gemeente toch niet
concurreeren. Ook wethouder Roodenburg
(namens B. en W., die afwijzend op het
voorstel-Peper had gepraeadviseerd), en de
heeren Adrian, Visser en Bijvoet rieden het
radio-gemeentebedrijf, waarin de gemeente
een half millioen zou moeten rjskeeren,
sterk af. Er werd op gewezen dat al minstens
10.000 menschcn in Haarlem eigen toestellen
hebben, en niet geneigd zullen zijn het voor
recht, uit twintig stations te kunnen kiezen,
op te offeren voor een beperkte keuze (uit
slechts vier, bij radjodistributie). Er werd
ook op gewezen dat radio, door den heer
Reinalda als een noodzakelijke levensbe
hoefte betiteld, niet met gas en electricltcit
vergeleken kan worden, omdat de gemeente
in die artikelen een monopolie heeft.
De heer Bijvoet deed een nogal griezelige
mededeeljng over de gemeente Dordrecht,
die tot radio-distributie besloot en de kabels
enz. bestelde. Een particuliere firma ging
dadelijk op groote schaal leveren tegen
lagere prijzen dan het gemeente-tarief ver
tegenwoordigde. Toen wou Dordrecht eruit,
maar kon niet meer omdat het de kabels al
besteld had.
Jaja, zoo gaat het als men Philips, den
koning van Eindhoven, ondoordracht te lijf
gaat. Al is het op historische gronden be
grijpelijk, dat de Hollandsche steden geneigd
zijn Philips het hoofd te bieden.
En passant maakte mr. Bijvoet de opmer
king, dat de winstvraag. die voor B. en W.
de eenige overweging is. er minder toe deed
dan de vraag, of de gemeente zich hiermee
behoorde in te laten. Hij vond van niet. Hij
vond dat de overheid pas zou mogen optre
den, als het particulier initiatief te kort
mocht schieten.
Het slot van de zaak was, dat de motie-
Peper met 2212 stemmen werd verwor
pen, en dat van het voorstel-Reinalda de
eerste helft niet, de tweede wèl werd aange
nomen. De gemeentelijke radiodistributie
was dus in beginsel verworpen, maar
de Raad had besloten (met 19—15 stemmen)
een onderzoek in te stellen naar de bero.'d-
heid der ingezetenen om er zich bij aan te
sluiten!
Dit zijn van die kleine verwarringen waar
in de Raad meer vervalt. Hoe vaak hebben
wij in den laatsten tUd wel debatten gehad,
na gevallen besluiten, over de vraag wat er
