PI
HIER
IS
UW
NIEUWE
DETECTOR
„Ml Ml WATT"
BUITENLAND
Bruening leest de regeeringsverklaring voor.
HAARLEM'S DAGBLAD VRIJDAG 17 OCTOBER 1930
TWEEDE BLAD
Eert document zonder verrassingen.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN a 60 Ct«. p«r re*®L
De afgevaardigden gekalmeerd.
Een groote hoeveelheid moties van
wantrouwen
Het merkwaardige artikel van den
Franschman Hervé.
HET BELANGRIJKSTE NIEUWS.
Op de agenda van de zitting van den Rijks
dag stond gisteren het voorlezen van de
regeeringsverklaring door den rijksdagpresi
dent Bruening en voorts als hoogst belang
rijke punten de voorstellen tot opheffing
van de noodverordening, de moties van wan
trouwen der Duitsch-nationalen, nationaal-
socialisten en de voorstellen tot opheffing of
herziening van het Youngplan, het wetsont
werp inzake de schulddelging, de voorstellen
inzake amnestieverleening enz.
Onmiddellijk na de opening van den Rijks
dag was het woord aan den Rijkskanselier
dr. Bruening.
De Rijkskanselier werd door de communis
ten met een stormachtig geroep: „Weg met
den hongerkanselierontvangen.
Bruening begon daarna onmiddellijk met
het voorlezen der regeeringsverklaring.
Deze heeft echter in het geheel geen ver
rassing opgeleverd.
De afgevaardigden gedroegen zich dit
maal bovendien bij uitzondering netjes
De reactie op den stormachtigen Maandag!
Dat de Nazi's met de relletjes die op hun
rekening worden gezet, in hun maag zitten,
is zeker.
Elders in deze rubriek nemen wij een ver
slag on van Bruening's rede. Vandaag zullen
de debatten over de regeeringsverklaring ge
opend worden. Het aantal moties van wan
trouwen, dat later aan de orde komt, is intus-
schen weer grooter geworden. De landvolks
partij heeft er nog een tegen minister Cur-
tius ingediend. Niet de minste zekerheid
bestaat over de kansen van het kabinet-
Bruening. Men is geneigd aan te nemen, dat
het kabinet het met een kleine meerderheid
zal redden, en dat diezefde kleine meerder
heid den Rijksdag voor een betrekkelijk kor
ten tijd naar huis zal sturen. Hoe dan
ook deze toestand zich zal ontwikkelen, ze
ker is het, dat er zeer onrustige maanden
voor de boeg liggen.
Het is hier wel de plaats om tevens gewag te
maken van een merkwaardig artikel van
den hoofdredacteur van den Fransche natio
nalistische „Victoire", Gustave Hervé. Brue
ning heeft op min of meer pathetische ma
nier geklaagd over de toekomst van de jon
gere Duitsche generatie en over het feit, dat
de jeugd zich op moet winden, omdat de
vroegere geallieerden zich niet houden aan
het verdrag van Versailles, op het punt van
ontwapening. Hervé bewijst dat hij aan
Bruening's kant staat, omdat hij den moed
heeft gehad te schrijven, dat het noodzake
lijk is dat het verdrag van Versailles herzien
wordt. Hij verklaart onder anderen ronduit
dat Fankrijk in geval van niet-herziening
verantwoordelijk geacht mag worden voor
een eventueelen volgenden oorlog. Hervé be
pleit voorts annuleering van Duitsche schul
den, zoodra de Vereenigde Staten de geal
lieerde schulden schrappen.
Hervé heeft den wortel van het kwaad wel
aangetast.
L. A.
Duitschlarul
Bruening's rede.
De kanselier begon zijn rede met te doelen
op de ernstige economische crisis, die zich
niet alleen tot Duitschland beperkt. ,.Gij zult
van de Rijksregeering niet verwachten, dat
zij zich bezig houdt met de zaken van het
verleden (tumult bij de communisten).
De Rijksregeering stelt een economisch en
financieel program voor, waarmede zij de
ernstigste gevolgen van de economische crisis
hoopt tegen te gaan. Voorwaarde voor de
uitvoering van het economisch en financieel
program is het handhaven van de noodver
ordening, die 'de Rijksregeering op 26 Juli
1930 heeft afgekondigd. Bij het latenvallen
van de noodverordening zouden de economi
sche en politieke moeilijkheden niet te over
winnen zijn. Tegen verwijzing naar een com
missie, welke ten doel heeft verbeteringen
in het doel van de verordening aan te bren
gen, heeft de regeering geen bezwaar".
De Rijkskanselier betoogde verder dat de
ernstige moeilijkheden slechts door buitenge
wone maatregelen kunnen worden opgelost.
Hij zeide, dat vele Duitschers door gebrek
aan vaderlandsliefde hun gelden in het
buitenland hebben ondergebracht (hoort,
hoort).
.Deze houding van een gedeelte van het
volk hebben de financiën van het land em
s' 'g benadeeld. Anders zou de Duitsche geld
markt wel in staat zijn geweest aan onze
dringendste financieeie behoeften .te vol-
Nu' waren wij evenwel genoodzaakt ons tot
het buitenland te wenden. Van het buiten
land hebben wij de noodzakelijke middelen
op bevredigende voorwaarden verkregen op
voorwaarde, dat de machtiging tot het op
nemen en het aflossen van de leening wet-
te'ijk wordt vastgesteld. Ik richt tot u, mijne
heeren. den eisch, dat hetzelfde vertrouwen
in het Duitsche economische leven en in de
regeerinz gesteld wordt als door het buiten
land (tumult en levendig geroep van rechts
jen bij de communisten),
De Rijksregeering heeft haar saneer in gs-
program reeds gepubliceerd.
De grondslag is een in evenwicht zijnde be
grooting voor 1931, het zelfstandig maken
van de werkloosheidsverzekering, spaarzaam
heid op alle gebied, ook bij de salarissen (on
rust), vereenvoudiging van de bestuursinrich
ting, in het bijzonder op het gebied der
belasting, en voorbereiding van een defini
tieve financieeie regeling, waarbij aan de ge
meenten de verantwoordelijkheid wordt
opgelegd voor het innen der gelden. De Rijks
regeering wenscht geen permanente verla
ging van het loonpeil, doch zij wenscht in
ieder geval den onhoudbaar geworden toe
stand te regelen. Dit is niet te bereiken, wan
neer ook niet een zekere bewegelijkheid in
de salarissen en loonen gebracht wordt. Alle
lagen van het Duitsche volk moeten een offer
brengen (geroep bij de communisten: „doch
de belastingen op het bezit worden verlaagd!")
Wij hebben verder ook noodig de medewer
king der beambten (de communistische af
gevaardigde Torgier: „Steeds weer de oude
schande!"). De beambten zullen het offer
brengen ondanks de hetze uit vele kringen
(onrust links, geroep bij de communisten).
De communistische afgevaardigde Moericke
wordt tot ae orde geroepen). De regeering
zal onrechtvaardige aanvallen op de be-
ambtenklasse afwijzen. Wij kunnen, aldus Dr.
Bruening, geen socia,le politiek in het lucht
ledige voeren. Een bioedarme financieeie toe
stand en een ineengestorte staatshuishouding
zouden niet meer in staat zijn goede sociale
politieke wetten door te voeren".
In het vervolg van zijn rede in den Rijks
dag zeide de Rijkskanselier Dr. Bruening, dat
de regeering energiek aanpassing van het
economische leven zal eischen en zoo noodig,
tot dwangmaatregelen zou overgaan. De re
geering is zich ook bewust van den ernst van
den toestand in den landbouw de bescher
ming van den landbouw beschouwt zij als een
van de dringendste geboden. Zij zal den land
bouw beschermen tegen overstrooming van
buitenlandsche producten. Tegelijkertijd
zullen echter ook in het buitenland maat
regelen voor den afzet worden genomen.
De dringendste maatregelen zijn bij de
noodverordening geregeld.
Het hoogste doel in de Duitsche binrien- en
buitenlandsche politiek, verklaarde de Rijks
kanselier verder, zal zijn, het verkrijgen van
de Nationale vrijheid en de gelijkgerechtig-
heid van Duitschland. (Heftige interrupties
der Nationaal Socialisten. De afgevaardigde
Strasser wordt tot de orde geroepen)
De weg om dit doel te bereiken zal evenals
tot dusver de weg van den vrede zijn. De
rijksregeering wijst een politiek avontuur
van de sand. Sinds het vorige jaar, toen het
rapport van de Schadevergoedingscommissie
werd vastgesteld, is de algemeene economi
sche toestand in Duitschland en in de geheele
wereld van maand tot maand slechter ge
worden. Duitschland, dat reeds moeilijke
tijden van politieke, sociale en economische
stoornissen achter den rug had, is zonder
economiche en financieeie reserves in een
nieuwe depressie geraakt. Des te ernstiger
zijn bij ons de gevolgen van de economische
wereldcrisis. Deze ontwikkeling mag er in
geen geval toe leiden, dat het Duitsche volk
van den socialen grondslag van zijn bestaan
wordt beroofd. De onmiddellijke taak van
het Duitsche volk is alles te doen wat m zijn
vermogen is, om de orde in eigen huis te
handhaven (tumult van links en rechts).
Uitvoering van het regeeringsprogram der
regeering is daarom een voorwaarde. De an
dere landen mogen echter voor de diepere
oorzaken van de ontwikkeling in Duitschland
niet de oogen sluiten. Onze jonge generatie
denkt, als in volle onzekerheid, aan haar toe
komst. (Opnieuw tumult en geroep rechts en
links). Wat ons volk en lji het bijzonder de
jeugd het diepste opwindt, is het feit dat na
de eerste ernstige teleurstelling over de pun
ten van Wilson, thans de bepalingen van het
Verdrag van Versailles, in het bijzonder in
zake de ontwapening, van de zijde van onze
vroegere tegenstanders, niet worden uitgr-
voerd. Dit is een onhoudbare t-oestand. De
regeering zal binnen het verdrag van Ver
sailles de verdediging van het land opbou
wen. Zij zal zich steeds op het standpunt van
verdediging stellen. (Bijval der meerderheid,
tumult bij de communisten). Zij zal ervoor
zorgen, dat de weermacht'vrij van de partijen
en van de politiek als een eenheid gehoor
zaam behouden blijft (opnieuw bijval).
Komende tot het einde van zijn regeerings
verklaring zeide Brüning, dat de regeering
onder alle omstandigheden een toereikende
ondersteuning van de werkloozen zal waar
borgen. Zij zal te dien einde de wet op de
arbeidsbescherming weer indienen, en tevens
een mijnwerkerswet, een nieuwe regeling in
zake de voorkoming van ongevallen en so
ciale verzekering.
Onze financieeie politiek, aldus spr., zal
voor alles een belangrijke schrede zijn op den
weg naar herstel van het economisch even
wicht. Door tijdige en offervaardige samen
werking van alle kringen van het economisch
leven zal de waarborg moeten worden ver
kregen, dat nog grootere en erstiger crises
vermeden worden.
Motie van wantrouwen tegen
de Pruisische regeering
verworpen
BERLIJJN, 16 Oct- (V. D.) De Pruisische
Landdag heeft hedenmiddag de Communis
tische motie van wantrouwen tegen de Prui
sische regeering verworpen met 233 tegen
198 stemmen.
Engeland.
Balwm s tarievenpolitiek.
Baldwin is in den brief aan Neville Cham-
berlin, waarin hij zijn politiek programma
ontvouwt en die bijna aan een verkiezings
Philips „Miniwalt" E 424,
waarmede U een ENORME
versterking bereikt.
Vervangt Uw oude detector
door Philips E 424 en Uw
toestel wordt als herschapen 1
manifest doet denken, niet zoo ver gegaan
als velen, op grond van een reactie op Ben
nett's eerste rede voor de imperiale confe
rentie, dachten dat hij al gegaan was. Reeds
in die eerste reactie bleef Baldwin, ten aan
zien van een tarief op levensmiddelen vaag.
Ook zijn nieuwe program is op dit punt het
onduidelijkst, aldus de N. R. Ct., al kan niet
ontkend worden, dat de gedachten van den
conservatieven leider-blijkbaar sinds kort een
groote verandering ondergaan hebben. Ten
deele herhaalt hij enkel wat hij vroeger al
gezegd had. Het opmerkelijke is natuurlijk,
dat hij zich, wat tarwe betreft, geen instem
ming met het plan van een tarief op tarwe
veroorlooft. Ten aanzien van dit product ver
klaart hij zich slechts voorstander van het
quota-stelsel, volgens hetwelk brood een be
paald percentage Britsche tarwe bevatten
zou, terwijl onderzocht moet worden of ook
met betrekking tot de tarwe der dominions
derglijke quota vastgesteld kunnen worden.
In sommiae bladen wordt overigens beves
tigd dat het feit. dat MacDonald hetzelfde
stelsel aan de conferentie voorgelegd heeft,
geenszins beteekent. dat de Britsche regee
ring er zelf daarom voorstander van is.
Baldwin wil trouwens naast het uotastelsel
ook nog de garantie van een winstgeven den
prijs voor tarweverbouwers. Men schat dat
dit de Schatkist ongeveer zes millioen pond
zal kosten. Daar Baldwin ook zegt, dat de
conservatieven de belasting willen verlagen,
hoopt hij dat geld blijkbaar ook in dit geval
uit de door het tarief op buiteiflandsche tar
we binnenkomende gelden te voldoen en zou
den de buitenlandsche importeurs dus eigen
lijk de garantie voor de Britsche tarwever
bouwers betalen.
Vervolgens herhaalt Baldwin zijn toezeg
ging van een tarief op gerst en belooft hij
ook doeltreffende maatregelen tegen buiten
landsche vruchten en groenten en gesubsi
dieerde haver. Baldwin spreekt daarbij van
dumping en subsidies, maar de Herald leest
hem dahrover de les. omdat hij niets zegt
over den zeer sterk georganiseerden invoer
van voedsel uit Holland. Denemarken en
Frankrijk, die noch gesubsidieerd noch ge
dumpt wordt. Het trekt verder de aandacht
dat levensmiddelen toch niet geheel uitsluit.
Immers, zegt hij, dat men van te voren geen
mogelijkheid mag uitsluiten. Hij wil dus dat
de kiezers hem bij de eerstkomende algemee
ne verkiezingen op dit punt de vrije hand
laten, terwijl hij inzake de industrie de door
Chamberlain al geschetste politiek aan
vaardt. nl. een onmiddellijke noodbescher-
ming der Britsche bedrijven na het optre
den van een conservatieve regeering in af
wachting van een definitieve regeling, waar
bij oek de bestaande of nog te maken han-
delstractaten ter sprake zouden komen. Ten
slotte: geen referendum en geen tweede al
gemeene verkiezing.
De Morning Post vindt dat dit alleen de
heeren Beaverbrook en Rothermere tevreden
moest stellen, maar althans Beaverbrook
moet er niets van hebben. Deze praat van
Baldwin's ongelooflijken brief en laat de
Daily Express schrijven dat MacDonald en
Balduin worstelen om het wereldkampioen
schap in ondoeltreffendheid. De Daily Ex
press besluit dat de zelfmisleiding van de
conservatieve leiders niet nog verdere onhei
len mag aanrichten. Beaverbrook eischt dus
voor en na een ruiterlijke aanvaarding van
een tarief op alle buitenlandsche, niet uit
het rijk afkomstige, levensmiddelen.
De News Chronicle zegt dat ook het quota
stelsel alleen kan slagen, als de broodprijs
dientengevolge stijgt.
De Herald zegt dat Baldwin's program op
een listige en roekelooze methode van indi
recte loonsverlaging neerkomt. Zij noemt
Baldwin's program reactionair en wreed,
Jaar vergadering van de
Liberale partij
LONDEN. 16 October. (V. D.) Op de jaar-
lijksche conferentie van de Nationale Libe
rale Federatie te Torquay werd een resolutie
aangenomen, waarbij de volledige onafhan
kelijkheid der Liberale Partij opnieuw wordt
vastgesteld en waarbij opnieuw den nadruk
wordt gelegd op de handhaving der partij
als afzonderlijke politiek eenheid in parle
mentaire zaken.
De Rijksconferentie.
LONDEN. 16 October. (V. D.) Ofschoon de
Rijksconferentie nog niet het stadium bereikt
heeft, waarin beslissingen genomen kunnen
worden, wordt goed opgeschoten met de be
schouwingen. Er is een werkwijze aangeno
men voor de leiders der delegaties voor de
besprekingen in hun algemeen aspect, waar
na voor detailonderzoek en het uitbrengen
van rapport naar de commissies verwezen
wordt.
Op deze wijze werden de problemen be
treffende de relaties binnen het Rijk onder
zocht, waarna verschillende onderwerpen
naar een commissie verwezen worden, gepre
sideerd door Lord kanselier Shankey, welke
reeds verschillende zittingen gehouden heeft.
Intusschen zijn de leiders der delegaties
wederom bijeengekomen, ten einde verder te
beraadslagen over de voorstellen tot verbete
ring van den handel binnen het Rijk.
De voornaamste voorstellen, welke tot nog
toe gedaan zijn en die thans in hun details
onderzoclit worden, zijn de preferentietarie
ven voor Rijksproducten met een speciale
referentie op het Canadeesche voorstel, dat
thans bestudeerd wordt door de betrokken
departementen der Rijksregeering, vervol
gens een systeem inzake de invoer in het Rijk
vooral van tarwe met onderzoek naar de mo
gelijkheid van uitbreiding hiervan tot andere
producten, e.d.
Het werk van den nieuwen
minister voor luchtvaart.
Lord Amulree, die wijlen lord Thomson is
opgevolgd als minister van Luchtvaart, is
reeds bezig een commissie te vormen voor
een onderzoek naar de oorzaken van de ramp
der R 101. Een mededeeling over de instelling
van die commissie en de kwesties, die zij
moet behandelen, zal binnenkort worden
bekend gemaakt. Lord Amulree za\ ook de
aan de nagelaten betrekkingen der slacht
offers toe te kennen vergoedingen bespre
ken.
Lord Amulree heeft nooit actief deelge
nomen aan de politiek en zijn ministerieele
waardigheid in dit kabinet is het eerste re-
geeringsambt, dat door hem wordt bekleed.
Zijn ervaring op het gebied der luchtvaart
beschrijft hij als Juist" die van iedereen.
Dat wil zeggen: „ik heb verscheiden keeren
de vlucht van en naar het vasteland ge
maakt".
(„Tel.")
Brazilië
Verkoop van munitie door de
V. S.
WASHINGTON. 15 ©ct. Mr. Stimson
heeft medegedeeld dat de Amerikaansche re
geering algeheelen steun zal geven aan de
federale regeering in Brazilië. Laatstgenoem
de is voornemens in de Ver. Staten oorlogs
materiaal te koopen, waartegen Washington
zich niet zal verzetten. De verkoop van mu
nitie aan de opstandelingen is echter niet ge
oorloofd,
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel
Stofzuigerhuis MAERTENS
BARTELJORISSTRAAT 16
TELEFOON 10750
VAMPYR Stofzuigers f98.-
Nederlaag der federalen?.
RIO GRANDE DO SUL. 16 Oct. De op
standelingen verklaren dat zij den regee-
ringstroepen een „verschrikkelijke neder
laag"' hebben toegebracht in een gevecht aan
de grens van Sao Pa ulo en Parana. De op
standelingen maakten veie gevangenen.
Voorts vielen hun veel munitie, artillerie, le
gerauto's en voorraden In handen. Naar ver
klaard wordt, zijn er groote verliezen gele
den aan dooden en gewonden.
Bij Itangua. op 180 mijl afstand van Sao
Paulo, heeft de voorhoede der opstandelin
gen. volgens een door hen gepubliceerd offi
cieel communiqué, duizend man re ge erin gs-
troepen verslagen.
Terwijl de opstandelingen voorts beweren,
dat zij ten Zuiden van Rio de Janeiro suc
cessen behalen, meldt de regeering groote
successen in het Noorden.
Uit Porto Alegre wordt gemeld, dat de
consuls van Engeland en de Vereenigde Sta
ten een verklaring hebben gepubliceerd,
waarin er op wordt gewezen, dat de revolu
tie een politiek en geen communistisch ka
rakter draagt.
Van de zijde der opstandelingen wordt me
degedeeld. dat de regeeringstroepen te San
Joao de Rey (Minas Geraes) zich hebben
overgegeven.
Bij de jongste gevechten in Sao Paulo wer
den 700 man gedood of gewond.
Britsch .Iridic.
Toenemende onrust te
Bombay.
BOMBAY. 15 Oct. Als gevolg van de huls-
zoekingen bij verschillende leden der con
grespartij en in de gebouwen der partij zijn
totaal circa 180 personen gearresteerd. Een
speciaal gerechtshof, bestaande uit twee rcch
ters, is onmiddellijk met het verhoor der ar
restanten begonnen, van wie verschelden tot
gevangenisstraffen van drie tot vier maan
den werden veroordeeld en anderen worden
vrijgesproken. De opengekomen leidersplaat
sen zijn direct weer door andere leden van
de Congrespartij bezet.
Door de Congrespartij werd reeds sedert
eenieen tijd een opt-redon van de politie ver
wacht. zoodat men tijd had. compromittee-
rende papieren en documenten uit de parti
culiere woningen van de congresleidcrs te
verwijderen.
Zoodra het bericht van de arrestatie ln
de stad bekend'werd. ontstond er een groote
opwinding. D# CongTesnartSJ kondigde een
hartal af. waaraan gedeeltelijk gevolg werd
gegeven. De effectenbeurs en verschillende
markten bleven gesloten, doch de fabrieken
hebben het werk niet gestaakt.
België.
Het lot van ,,Oud België".
De correspondent der N. R. Ct. te Brussel
meldt:
Het groote succes, dat „Oud-België". de
typische buitenafdeelïng van de Antwerp-
sche wereldtentoonstelling, sedert zijne ope
ning kent, heeft de vraag doen rijzen, of doze
merkwaardige attractie, evenals de expositie
zelf, ook op 4 November as. definitief hare
deuren zal sluiten. Tot heden blijkt het ant
woord wel bevestigend te moeten lulden. In
vele huLsjes van Oud-België kan immers geen
vuur worden gemaakt en zou het plaatsen
van stoven en kachels niet zonder sterk toe
nemend brandgevaar kunnen geschieden. Het
is dan ook zeer waarschijnlijk te achten, dat
Ouc-België, samen met de wereldtentoon
stelling. met ingang van 5 November, voor
het publiek niet meer toegankelijk za! zijn.
De afbraak zal evenwel denkelijk eerst in den
loop van 1931 plaats hebben, daar een paar
groote fllmondememlngen van zins zijn. ln
dit werkelijk eenlge decor, in het voorjaar
verscheidene historische films op te nemen.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel
kelderflesch f 2.75
Oude Jenever
in kruik I 3.10 per Liter
I Beter dan ander®
T HAARLEMSCHE WIJNHANDEL
„ROYA L"
TEL. 11416 - KRUISWEG 15 J
AGENDA.
Heden:
VRIJDAG 17 OCTOBER
Nassauplein 8: Theosofische Vercenlging
Ned. afd. Haarlemsche loge. Voordracht 8.10
uur.
Palace: „Hallo, hier Hilversum. Horand",
en „De Tijger van Berlijn". Variété: The 4
Argos (Sport-act). 815 uur.
Luxor Theater: ..De nacht na het verraad"
en „Gek op blondjes". Tooneel: M. Hansen
(de man zonder zenuwen). 8 uur.
Rembrandt Theater: „Het tiende gebod",
Tooneel: Gus Raglus Comp. 7 en 9.15 uur.
ZATERDAG 18 OCTOBER
Stadsschouwburg: Rotterdamsch-Hofstad-
Tooneel: „Napoleon bemoeit zich dr mee",
8.15 uur.
Schouwburg Jansweg: Van Delden's revue f
„Maak je niet te sappel". 8.15 uur.
Bioscoopvoorstellingen 's middags en des
avonds,
Teyler's Museum, Spaarne 16. Geopend op
werkdagen van 11—3 uur, behalve 's Maan
dags, toegang vrij.
