BUITENLAND
Keelpijn?
Een overwinning der regeering Bruening.
NIVATANDPASTA
DE TOESTAND IN SPANJE.
HAARLEM'S DAGBLAD MAANDAG 20 OCTOBER 1930
TWEEDE BLAD
Een dozijn moties van wantrouwen naar de prullemand.
De Rijksdag het tooneel van een kleinen opstand.
Toch geen toevallige overwinning
Een periode van rust tot begin December.
HET BELANGRIJKSTE NIEUWS.
Gregor Strasser, de Nationaal-Socialistische
woordvoerder
Het feit van den dag in de bultenlandsche
politiek was Zaterdag de overwinning van
de Duitsche regeering op den Rijksdag. Met
318 tegen 236 stemmen (1 blanco) nam de
Rijksdag een motie aan, luidende:
„De Rijksdag neemt nota van de verkla
ring der rijksregeering en gaat over tot de
orde van den dag, zonder rekening te hou
den met de ingediende voorstellen en moties
van wantrouwen, ook die tegen de afzon
derlijke ministers".
Door deze overwinning kwamen twaalf
moties van wantrouwen tegen de regeering
en tegen enkele ministers afzonderlijk regel
recht in de prullemand terecht. Des avonds
tegen middernacht werd met 300 tegen 225
stemmen besloten een nachtzitting te hou
den ter behandeling in derde lezing van het
amnestievoorstel. Daarna zal de Rijksdag tot
3 December warden verdaagd.
Dat Bruening een zoo gladde overwinning
zou behalen, had niemand gedacht.
Het is duidelijk, dat de sociaal-democra
ten, uit vrees voor het Nationalistische ge
vaar, bereid zijn groote offers te brengen, of
fers die onder normale omstandigheden nim
mer gebracht zouden worden en die het be
houd van de regeering beteekenen. Toevallig
is de meerderheid voor Bruening dus niet!
Men mag in het resultaat dezer stemming
toch wel een bewijs zien, voor de veronder
stelling. dat de meerderheid van den Rijks
dag de belangen van den vrede stelt, boven
de gevaarlijke partij stellingen, waarop de
Duitsche Michel, zich thans, als een koord
danser, begeven heeft
Neen. deze overwinning is zeker niet toe
vallig. De weerzinwekkende demonstratie die
de nationaal-socialisten van hun geëxalteer
de gezindheid gegeven hebben, heeft het-
prestige van den Rijksdag in het buitenland
natuurlijk aanzienlijk geschaad, maar het
voordeel van dit optreden is onmiskenbaar:
De partijen die de regeering bij de stemming
hebben gesteund, hebben dank zij deze do-
monstratie helder beseft, welke gevaren er
van nationaal-socialistische zijde hebben ge
dreigd. Dit heeft de stemming natuurlijk ook
sterk beïnvloed.
Intusschen dient de aandacht van de le
zers gevestigd te worden, op de meer dan
ergerlijke wijze waarop de debatten Zater
dag gevoerd werden De Rijksdag is het too
neel van een kleinen opstand geweest en
het rumoer was er welVcht nimmer zoo groot
De redevoering van den sociaal-de
mocraat Högner werd natuurlijk herhaalde
lijk onderbroken door het kabaal der Natio-
n aal-socialisten. Högner nam het op voor de
buitenlandsche financiële politiek en het
werk van de grondleggers dier politiek, waar
op hij door de oppositie werd uitgescholden
voor advocaat van Frankrijk. De socialisten
zongen daarna in koor: „Schoften, schoften,
schoften"De sociaal-democraat Seve
ring lid der regeering Bruening, werd door
de Nazi's de zaal uitgedrongen, het scheelde
maar weinig of er ontstond in de zittingszaal
en in de wandelgangen een verwoed hand
gemeen. De oude heer von Oldenburg-Janu-
schau, een beruchte Pruisische Jonker, sprak
voor de Duitsch-nationalen en verheerlijkte
het oude keizerlijke leger en had het over
den nood van den Oost-Pruisischen land
bouw. waarin onmiddellijk voorzien moest
worden. Van links werd toen opgemerkt:
„Die man heeft drie landgoederen en spreekt
van nood".
Om kort te gaan, de heeren hebben zich
van hun slechtsten kant doen kennen. De
rijkskanselier is eenlge malen wit van woede
geworden, en heeft met moeite kunnen ver
hinderen, dat het op vechtpartijen uitdraai
de. Deze lastige rijksdag is nu tot Decem
ber naar huis gestuurd. De regeering krijgt
dus ondanks alles den tijd om haar finan-
cieele program verder uit te werken, voorts
heeft het Huis haar gemachtigd credieten op
te nemen, de nood-verordeningen ten aan
zien van de belastingen blijven van kracht..
de heeren rijks-ministers zullen eenige zuch
ten van verlichting geslaakt hebben
Maar in December begint de poppenkast op
nieuw
L. A.
BuitscMand.
Het conflict in de metaal
industrie.
BERLIJN. 18 Oct. <V.D.) In tegenspraak
met anders luidende berichten deelt het
Verbond van Berlijnsche Metaalindustriee-
len mede, dat het de verbindendverklaring
van de arbitrale uitspraak van 10 October
in een schrijven van 16 October aan den
Rijksarbeidminister heeft gevraagd. Dit ver
zoek is op 17 October bij het Ministerie ont
vangen.
Naar verder gemeld wordt hebben de ar
beiders de arbitrale uitspraak ;.n de Berlijn
sche metaalindustrie afgewezen. Hiervan is
mededeeling aan den Minister van Arbeid
gedaan.
Engeland.
Well's onheilspellend oordeel.
LONDEN, 18 October (Reuter). De
schrijver H. G. Wells, die te Londen het
woord heeft gevoerd in een bijeenkomst ter
bevordering van den vrede, verklaarde: „Ik
geloof dat het heel goed mogelijk ;s, dat
binnen enkele jaren in het Naburig Oosten
of dichterbij een oorlog uitbreekt. Er kan
het volgend jaar een of ander incident
voorvallen en het is zoo ver".
Wells drong op doeltreffender preventieve
maatregelen'ter voorkoming van oorlog aan.
Lloyd George's groote rede»
Op het congres te Torquay heeft Llovd
George zijn groote rede over de liberale par
tijpolitiek gehouden, aldus de N. R. Crt. Het
ging niet langer op, zei spr., om de werk
loosheid te schuiven op de oeconomische we
relddepressie, Engeland was het eenige land,
dat t;en volle jaren met een minimum van
één miljoen werkloozen opgescheept had
gezeten en het land leefde in een soort be
rusting alsof het niet anders kon. Maar het
kon heel anders als de regeering de belas
tingen wilde verlagen en haar begrootingen
tot op het allernoodzakelijkste besnoeien, als
de banken hun overdreven veiligheids-poli
tiek w,ilden laten varen en goeden onder
nemingen gemakkelijke credieten verschaf-
ten.
Engeland was als de patiënt die bij den
dokter kwam en die wist dat hij dood zou
gaan. Het feit vond hij niet erg, maar hij
vroeg advies hoe hij, na boven zijn midde
len geleefd te hebben, ook boven zijn mid
delen sterven kon. In verband met de
werkloosheid stond de woningnood. Onder
de ingediende plannen van afbraak van
krotten waren er die volgens de deskundigen
onmiddellijk uitgevoerd konden worden en
die 150.000 man twee jaar aan werk zouden
helpen. Een raadgevende commissie om de
uitvoering te bespoedigen was al wat feite
lijk noodig was, behalve dan nog een natio
nale leening voor de uitvoering van publie
ke werken.
STOFZUIGERHUIS MAERTENS
BARTELJOR IS STRAAT 10 TEL. No. 10756
Apex Klop-Veeg-Stofzüigers f 175-
F-n bewijs voor het feit dat ook Amerika door een hevige economische depressie ge
teisterd wordt is het bestaan van een zeer groot Stedelijk Arbeidsbureau in New-\ork.
Onlan-s werd het eerste kantoor van dit soort in de stad der miiharden dollars ge
opend? Voor dien kende men dit officieele instituut in New-York niet. Duizenden werk
loozen komen zich. hier dagelijks voor werk aanmelden,
INGEZONDEN MEDEDEELING EN
a 60 Cts. per regel.
Dr. H. MANNING'S
re i r> i g t
_25&75c.p.tube
mond en tanden.
Britsch-Indië.
Overtreding der Boschwetten.
LONDEN, 19 October (V. D.) De Indische
autoriteiten hebben in allerijl politieverster-
kigen gezonden naar het Nasik district, waar
ernstige onlusten zijn uitgebroken, daar de
bevolking de geldende boschwetten schendt.
Ih verscheidene dorpen hadden ongere
geldheden plaats. Nadere bijzonderheden zijn
niet bekend.
Thans staat evenwel reeds vast, dat twee
politiebeambten zijn vermoord.
Vele anderen werden met handen en voe
ten aan boomen gebonden en afgeranseld.
Amerika.
Jack Diamond naar veiliger
oorden overgebracht.
NEW YORK, 18 October (Reuter). Daar
de bedreiging van een nieuwen aanslag op
den bandietenle/der Jack Diamond een na-
deeligen invloed bleek te hebben op de ove
rige zieken in het hospitaal, waar Diamond
thans verpleegd wordt, heeft de politie hem
heden, onder escorte eener groote macht,
per auto naar een meer afgelegen hospitaal
op Welfare Island, East River, overgebracht.
BIER IN DE RIOLEN.
NEW-YORK, 17 October (VP.) De
New-Yorksche politie heeft een inval gedaan
in een gebouwencomplex, waarin, zooals zij
vermoedde, een groote geheime bierbrouwerij
gevestigd bleek te zijn. Zij nam voor een
waarde van meer dan een millioen dollar aan
opgeslagen bier in beslag. Bovendien ont
dekte zij een pijpleiding, die via andere brou-
derijen naar verschillende etablissementen
liep, waarheen het bier onder koolzuurdruk
gedistribueerd kon worden. De pijpleiding
was aangelegd in de buizen van de stedelijke
rioleering.
Egyptisch manifest in beslag
genomen.
CAIRO, 17 October (N.TA.) De Egypti
sche regeering heeft een manifest van den
oud-premier en leider der nationalistische
oppositie Nahas Pasja, waarin deze het
Egyptische volk oproept tot verdediging der
grondwet, in beslag doen nemen.
OVERVAL OP EEN BANK DOOR
BANDIETEN.
WINNIPEG, 17 October (N.TA.) Giste
ren drongen drie gewapende bandieten het
bijkantoor van de Bank van Toronto binnen,
bedreigden het aanwezige personeel en roof
den 12.000 waarmede zij konden ontvluch
ten.
EEN 123-JARIGE GESTORVEN.
ATHENE. 17 Oct. (V.D.) In een dorp
op den Peloponesus is een 123 jaar oude
man overleden. Zijn oudste en jongste doch
ter zijn nog beiden in leven. Zijn oudste
dochter is 105 jaar, terwijl de jongste dochter
70 jaar oud is.
CYPRES WIL NAAR GRIEKEN-
\ND.
ATHENE, 17 Oct. (VD.) De verkiezingen
op het eiland Cypres hebben een overweldi
gende overwinning gebracht aan de voor
standers van aansluiting bij Griekenland.
Volgens Grieksche berichten zou daarover
onder de bevolking groote vreugde heer-
schen. Ook zou namens de bevolking aan
den momenteel op het eiland vertoevenden
Britschen minister van Koloniën mededee-
lingen zijn gedaan van den wensch der be
volking, om zich bij Griekenland aan te
sluiten.
GROOTE OVERSTROOMING VAN
DE MARNE.
REIMS. 16 October (N.TA.) Het water
van de Marne is dermate gestegen dat vele
huizen op het platteland geheel door het
water zijn omgeven en van de wereld zijn af
gesneden. De straten zijn ten deele over
stroomd zoodat zelfs het autobusverkeer moest
worden stopgezet.
COMMUNISTISCHE BOTSINGEN
IN NEW-YORK.
NEW YORK, 17 October (N.TA.) De
communisten hebben gisteren in verschil
lende stadsdeelen betoogingen georganiseerd.
Voor het Raadhuis kregen de demonstraties
een ernstig karakter, daar eenige duizenden
werkloozen, die zich daar bevonden, hun
sympathie betuigden met een communistische
deputatie, die aan burgemeester Walker een
protest tegen de heerschende werkeloosheid
wilden voorlezen.
Voor het Raadhuis en op andere plaatsen
hadden botsingen plaats met de politie, die
eenige arrestaties moest verrichten.
HET NOORDERKERKKOOR.
Het Noorderkerkkoor,, dirigent Jac. Zwaan,
hoopt midden November as. ter gelegenheid
van het 5-Jarlg bestaan van het koor een ie
lustrumconcert te organiseeren, waarop ver
schillende werken van bekende meesters zul
len worden uitgevoerd. Eenige solisten zul
len hun medewerking yerleenen,
Revolutiekansen
(Bijzondere correspondentie.)
Barcelona, October.
De opstand van de bouwvakarbeiders te
Barcelona, waarbij zich in het laatste
stadium ook nog de vakvereenigingen voor
transport en straatreiniging hadden aan
gesloten en die door den gouverneur van ie
provincie is bijgelegd, heeft een niet te loo
chenen symptomatische beteekenis, wellicht
juist, omdat het verantwoordelijke comité
groote bezadigdheid en vastberadenheid in
de handhaving van de discipline aan den
dag heeft gelegd, alle ongeregeldheden ver
meden, maar niettemin met de aigemeene
staking niet alleen voor Barcelona en de
provincie, maar voor geheel Spanje gedreigd
heeft en blijkbaar heeft kunnen dreigen. De
gouverneur heeft er zijn voldoening over te
kennen gegeven, dat het conflict door weder-
zijdsche tegemoetkoming is bijgelegd, zoodat
er noch van overwinnaars, noch van over
wonnenen kan worden gesproken. Het com
munistische arbeidersblad „Solidaridad
Obrera", waarvan het verschijnen wegens
directe persoonlijke aanvallen op de ver
tegenwoordigers der regeeriong tijdelijk was
gestaakt, beschouwt echter het einde van de
staking als een triomf van de gerechtigheid
en er is geen verschil van meening over mo
gelijk, dat de toegevende partij tenslotte de
overheid is geweest. De staking te Barcelona
die door de burgerlijke groepen van geheel
Spanje met bezorgdheid is gevolgd is geen
op zichzelf staand verschijnsel; sedert in
Juni van dit jaar de te Sevilla na het slui
ten der tentoonstelling en door haar ern
stige financieele mislukking acuut gewor
den economische crisis in zekeren zin het
teken had gegeven voor een spontane uit
barsting van ontevredenheid onder de ar
beidersbevolking van alle groote Andalusi-
sche steden, is de beweging die van daar is
uitgegaan, den geheelen zomer niet goed tot
rust gekomen en nu eens in fabrieksplaat
sen van de streek van Valencia en Alicante,
dan weer in het industriegebied van Bilbao,
later weer onder de Asturische mijnwerkers
of de kustbevolking van het Noordwesten
van Spanje, intusschen echter telkens weer
in Andalusië zelf opnieuw opgelaaid; zelfs
in San- Sebastian, dat als een model van ko
ningsgetrouwe gezindheid wordt beschouwd,
kon dis- jaar slechts met moeite de voor de
aankomst van de koninklijke familie voor
haar traditioneele zomerverblijf noodzakelijke
rust en orde tot stand worden gebracht.
Het ontbreekt in Spanje niet aan reden?n
voor eenigszins zenuwachtige stemming
van het proletariaat. De arbeidskansen zijn
aanmerkelijk geringer geworden, sedert
dwingende eischen van zuinigheid een be
perking van het programma van openbare
werken hebben verlangd. Het probleem is
nog verscherpt doordat hij de bijna twee
jaren voortdurende waardevermindering van
de peseta ondanks alle inspanning van de
regeering de voortdurende stijging der prij
zen van de voornaamste verbruiksartikelen
niet is tegen te houden. Merkwaardig echter
is het. dat tot de meeste stakingen niet ar
beidsconflicten in dén eigenlijken zin van
het woord aanleiding hebben gegeven, maar
dikwijls voorwendsels werden gezocht, die
de verdenking van een uitgesproken revolu
tionaire stemming wettigen. In de meeste
gevallen heeft het onder de dictatuur ont
bonden, thans echter weer toegelaten com
munistische ..eenheidssyndicaat" (Sindicado
Unicol de hand in het spel gehad. De com
munistische „Confederacion Nacional del
Trabajo" te Barcelona, die van oudsher
eenigszins een tegenstelling vormt met de
veel gematigder socialistische ..Union Gene
ral de Trabajadorcs" te Madrid, heeft blijk
baar haar activiteit hervat en het kan zeer
goed zijn, dat men thans met een soort ge
nerale repetitie op het strategisch belang
rijkste punt heeft te maken gehad.
Niet over het hoofd gezien mag hierbij
worden, dat juist dezer dagen een regionale
groep in Sevilla is gesticht. Hot zou op zich
zelf een niet onhandige tactiek zijn. wanneer
de revolutionnairen zich de sociaal het best
geschoolde arbeiders van Barcelona als rug
dekking verzekerden, maar zich tegelijk van
de in politiek opzicht veel onrijpere, tot on
bezonnenheden en gewelddaden licht te prik
kelen Andalusische bevolking als stormtroe
pen zouden bedienen, vooral omdat daar op
de eigendommen van een weinig vooruitstre
vend grootgrondbezit in bijna middeleeuw-
sche onvrijheid landarbeiders leven, die een
dankbaar object voor een systematische de
magogische opruiing zouden kunnen worden.
Ook in Rusland schenkt men aan de gebeur
tenissen ten Zuiden van de Pyreneeën op het
oogenblik bijzondere aandacht anders zou
de Catalonische communist Andrés Nin, die
daar tien jaar heeft gewoond en zelfs een
vertrouwenspositie bij Trotzki bekleedde,
niet juist thans te Barcelona zijn terugge
keerd. Angstige gemoederen, die reeds een
dreigend gevaar zien, wijzen er op. dat de
politieke ophitsing van de arbeiders onder de
dictatuur volkomen was geendigd en verlan
gen dringend den omkeer op don weg, dien
men sedert haar val heeft Ingeslagen. Dat is
nu evenwel koren op den molen van dege
nen. die trachten het in vroegere onrustige
tijden reeds opgeld doende sprookje op te
frisschen. dat provocateurs van de rogeerlng
aan het werk zouden zijn. om de toepassing
van geweldmiddelen te rechtvaardigen. Aan
genomen kan echter worden, dat zoowel de
monarchie als haar tegenstanders van oor
deel zijn dat een tweede dictatuur Spanje
vermoedelijk voor de revolutie rijp zou ma
ken.
Op den uitersten linkervleugel heeft men
den tijd niet ongebruikt laten voorbijgaan,
terwijl de voorname heeren. die voor den
troon, indien hij ernstig in gevaar zou komen,
een betrouwbarer. steun zouden zijn. hun
traditioneel recht op een rustige zomerva-
cantie niet hebben laten verkorten. Dit aris
tocratische quietisme is echter nog lang niet
het bedenkelijkste sympoom voor de veilig
heid van de kroon; voor haar aanzien beden
kelijker is het nooit tot een einde komende
spel van kleinzielige bijzondere belangen, of
men nu te maken heeft met het gekonkel
van politici, die niet goed weten, aan welke
zijde zij hun voordeel het best kunnen vin
den. dan wel met de door eerzuchtige leiders
van de oude afgeleefde monarclhstische par
tijen onvermoeid te Santander en San Sebas
tian gesponnen Intriges, om nog voor de ver
kiezingen door uitschakeling van den tcgen-
woordigen minister-president generaal Be-
renguer, die weliswaar geen uitblinkend
staatsman is, maar toch een betrouwbaar
dienaar van den koning, invloed op de toe
komstige samenstelling van het parlement
te krijgen. Wanneer echter den laatsten tijd
iets van propaganda voor de doelstellingen
van de monarchie te hooren is geweest, wa
ren het alleen de volkomen mislukte pogin
gen, met behulp waarvan eenige van de
vroegere ministers van de dictatuur hun ver
loren politiek crediet. trachtten terug te krij
gen; zij hebben mot dit doel uit de puïnhoo-
pen van de Union Patrlotlca een „Union Mo-
narquica" gevormd, voorloopig echter alleen
met. het resultaat, dat z.ij in eenige gevallen
volksuitbarstingen ontketenden die in Noord
westelijk Spanje in verscheidene steden zelfs
de aigemeene staking ten gevolge hadden.
Dergelijke experimenten hadden beter ach
terwege kunnen blijven.
DL
(Nadruk verboden.
Nieuws uit Indië.
DE NAAM „WELTEVREDEN" VERDWIJNT.
Aneta se.'nt uit Batavia: Het Algemeen
Nederlandsch Verbond ontving bericht van
het hoofd van den dienst der Posterijen. Te
legrafie en Telefonie, dat geen overwegend
bezwaar bestaat tegen de verandering van
den naam Weltevreden in Batavia, zoodat
met ingang van 1 Januari 1931 de naam
Batavia zal worden ingevoerd.
De namen der postkantoren Meester Cor
nells en Tandjong Priok blijven ongewij
zigd.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN
a 60 Cts. per regel.
„•..Ik had vroeger ge
regeld last van KEEL
PIJN en schorheid,
naar FORMAMINT
heeft er mij van af
geholpen
H. M. C te B.
FORMAMINT vernietigt de bac
teriën In mond en keel en beschermt
U zoodoende tegeni
Keelpijn Griep Influenza enz.
OU alle Apoth. en Drog,
per fleach,
VEREDELING VAN VOLKSZANG EN
MUZIEK
Men schrijft ons:
Er heeft zich hier te lande een Comité
gevormd voor Evangelisatie en Verbetering
van den Volkszang en -muziek.
Ter bevordering van dit doel laat het
comité een auto rijden met een in de car
rosserie ingebouwde miiz.'ck-installatie.
Liederen, gezongen door eerste krachten
en muziekuitvoeringen van de voornaamste
koren en orkesten zullen worden weergege
ven.
De bedoeling is, met dezen auto geheel
Nederland door te rijden en Evangelische,
vaderlandsche en andere uitsluitend den
volksgeest verheffende liederen te laten
hooren.
De auto Is zoo Inger,!cht. dat zij hulsves
ting biedt aan zes personen.
Tijdens de uitvoeringen zal gecollecteerd
worden ter bestrijding van de noodzakelijke
exploita'. iekost cn.
De auto biedt ook gelegenheid, om van
een platform de toehoorders toe te spreken.
ABRAM IIF.SSF.LINK t
Op 68-jarigen leeftijd is Zaterdag plotse
ling overleden de beeldhouwer Abram Hes-
selink.
De teraardebestelling zal plaats hebben op
de Begraafplaats Westerveld Dinsdag om
half twaalf.
AGENDA.
Heden:
MAANDAG 20 OCTOBER
Schouwburg Jansweg: Revue-operette ,.Oi
Die Joe", 8.15 uur.
Palace: „Hallo, hier Hilversum, Holland",
en „De Tijger van Berlijn". Variété; The 4
Argos (Sport-act). 8 15 uur.
Luxor Theater: „De nacht na het verraad"
en ..Gek op blondjes". Tooneel: M. Hansen
(de man zonder zenuwen). 8 uur.
Rembrandt Theater: „Het tiende gebod".
Tooneel: Gus Raglus Comp. 7 en 9.15 uur.
DINSDAG 21 OCTOBER
Schouwburg Jansweg: Revue-operette ..O!
Die Joe", 8.15 uur.
Stadsschouwburg: Kamermuziek avond
Maatsch. tot bc-v. der Toonkunst; Nathan
Mllstein (viool).
Bioscoopvoorstellingen.
Teyler's Museum, Spaarnc 16. Geopend op
werkdagen van 113 uur, behalve 's Maan
dags, toegang vrij
yeisen: Raadsvergadering,
