Nieuwe mijnramp eischt
omstreeks 100 docderu
Thans het Saarbekken getroffen.
Zwarte diamant.
48e Jaargang No. 14523 9
Verschünt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Maandag 27 October 1930
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
en ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
Hoofdredacteur: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week 0.2734, met Geïllustreerd Zondagsblad ƒ0 32
Per 3 maanden: Haarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) ƒ3.5734. Franco per post door Nederland f 3.8754. Losse nummers
ƒ0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden 0-5734, franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 Drukker^: Zuider Buitenspaame 12
Telefoon Nos.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENT1EN1—5 regels ƒ175. elke regel meer f 0J5. Reclames
f 0.60 per regeL Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regels 1 0.6(^
elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrond dubbele prijs Onxe Groentjes t Dinsdag.
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. f 0.25. elke regel meer ƒ0.10. uitsl. a contant-
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog I 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-. Arm- of Beenbreuk f 100.-
DIT NUMMER BESTAAT UIT
VEERTIEN BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
DE NOOD VAN DEN TUINBOUW.
EEN PROVINCIALE COMMISSIE VAN
ONDERZOEK.
Naast den maatregel, die door Gedeputeer
de Staten wordt voorgestel om de in Noord-
Holland bestaande nood van de tuinbouwers
te verminderen (financieele steun) meenen
Mr. A. S. Miedema en 7 andere leden der
Prov. Staten van Noord-Holland, dat het
noodzakelijk moet worden geacht een onder
zoek in te stellen naar de oorzaak van dezen
nood en in hoeverre deze nood al dan niet
van tijdelijken aard kan worden geacht. Zij
schrijven in de toelichting op hun voorstel:
De maatregel, welken Gedeputeerde Staten
voorstellen te nemen, draagt het karakter
van een maatregel van tijdelijken aard en
kan als zoodanig ondersteund worden. Daar
naast zal echter moeten worden nagegaan of
de tuinbouw in de toekomst betere tijden kan
tegemoet zien, waarvoor het noodig zal zijn
de oorzaken der tegenwoordige malaise na
te gaan en te onderzoeken, welke maatrege
len kunnen worden voorgesteld om tot blij
vende verbetering aanleiding te kunnen ge
ven.
Daartoe zal een commissie moeten worden
benoemd.
In 1922 is bij de discussies over het toen
verleende crediet aan den tuinbouw, niet
overgegaan tot het instellen eener commis
sie, hoezeer ook toen reeds bij een geleelte
der Statenleden daartoe de behoefte werd
gevoeld. Nu echter reeds na enkele jaren,
terwijl een gedeelte van het crediet zelfs
nog niet is terugbetaald, opnieuw steun moet
worden verleend, komt de noodzakelijkheid
van een zoodanig onderzoek zeer sterk naar
voren.
MR. J. V. VAN DIJCK t
Men seint ons uit Den Haag:
Oo 51-jarigen leeftijd is overleden Mr. J. V.
van Dijck, Raadsheer in den Hoogen Raad en
buitengewoon hoogleeraar in de faculteit
der rechtsgeleerdheid aan de Gemeentelijke
Universiteit te Amsterdam.
DE SPOORLIJN HAARLEM—
ZANDVOORT.
DE KAMER VAN KOOPHANDEL VRAAGT
ELECTRIFICEERING.
Het Bureau van de Kamer van Koophandel
en Fabrieken stelt voor, den volgenden brief
aan de Directie der Ned. Spoorwegen, te
Utrecht te zenden:
„Nu binnenkort de electrificatie van de
lijn UitgeestAlkmaar haar beslag zal heb
ben gekregen, zullen de spoorwegverbindin
gen met Haarlem in hoofdzaak electrisch
zijn geworden. Behoudens de doorgaande
verbindingen met het Zuiden des lands en
met België zal dan nog slechts de verbin
ding van Amsterdam naar Haarlem en Zand
voort met stoomtreinen worden onderhou
den.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken
voor Haarlem en Omstreken spreekt den
wensch uit dat die omstandigheid voor uw
directie aanleiding kan zijn gehoor ite geven
aan den veel ge ui ten wensch, zoowel van
de gemeente Haarlem als van Amsterdam
en Zandvoort, tot een electrificatie ook van de
lijn Haarlem—Zandvoort binnen niet te
langen tijd over te gaan.
Het is ons bekend, aldus het Bureau, dat
de sterke wisseling van het vervoer tusschen
Amsterdam en Haarlem eenerzijds en Zand
voort anderzijds van ongunstigen invloed is
op de vervoersinkomsten, doch wij vragen
ons af, of hieraan tegemoet gekpmen kan
worden door de indienststelling van elec-
trische locomotieven waardoor het mogelijk
zal worden gedurende het zomerseizoen de
vervoerscapaciteit tot elke gewenschte hoogte
op te voeren, zonder dat er evenredige kosten
mee gepaard zullen gaan.
DE BURGEMEESTERS
BENOEMING IN DEN HAAG.
JHR. MR. DR. L. H. N. BOSCH RIDDER
VAN ROSENTHAL?
Men seint ons uit Den Haag:
Naar wij vernemen is zeer binnenkort te
verwachten de benoeming tot burgemeester
van 's-Gravenhage, met ingang van 1 De
cember, van Jhr. Mr. Dr. L. H. N. Bosch rid
der van Rosenthal, met gelijktijdig eervol
ontslag als burgemeester van Groningen.
DE HEER VAN TIJEN TWEE
DAGEN TE STAMBOEL.
PANNE WORDT HERSTELD.
Het persbureau Vaz Dias verneemt uit Con-
stantinopel, dat de heer Van Tijen twee da
gen te Stamboel zal blijven, wegens een
panne aan de motor van het Pandervlieg-
tulg. Daarna zal de reis worden voortgezet.
Ontploffing in de mijn Maybach.
Terwijl de slachtoffers van Alsdorf ter aarde besteld werden
T r 1 r
PAUS.
SAAR -BEKKEN
x Uaybach-miJ
Ternauwernood waren de slachtoffers van
de mijnramp in Alsdorf teraardebesteld, of
reeds werd men opgeschrikt door de berich
ten over een nieuwe ramp: In de mijn May
bach bij Friedrichstal (in het Saargebied)
heeft vanmiddag om halfvier een ontploffing
plaats gehad, die, naar men vreest, weer tal
van slachtoffers heeft gemaakt. Op het
oogenblik van de ontploffing was een groot
aantal mijnwerkers in de mijn aan het werk.
Uit de mijn stijgen onafgebroken rookwol
ken op.
Een reusachtige menschenmenigte ver
dringt zich in de omgeving.
Een groot schaf lokaal bij de mijn heeft
men in gereedheid gebracht om er de doo-
den neer te leggen.
Het aantal slachtoffers om
streeks 9 uur.
Het aantal mijnwerkers, die door de nieu
we mijnramp zijn getroffen, schijnt grooter
te zijn, dan aanvankelijk werd gemeld.
Althans een W. B.-bericht houdt in, dat
omstreeks negen uur Zaterdagavond 19 doo-
den te voorschijn waren gebracht, alsmede
20 gewonden, o.w. vijf zeer zwaar gekwetsten,
van wie er reeds spoedig één overleed.
Om 10 uur deelde de mijndireotie mede,
dat zich waarschijnlijk nog ongeveer 90 ar
beiders onder den grond bevonden, en dat zij
vreesde, dat allen waren omgekomen.
Indien deze mededeeling juist is, zouden
dus honderd en dertig menschen bij deze
nieuwe mijnramp het leven hebben verloren.
SAAKBRÜCKEN. 25 Oct. (W. B Om 23.30
uur ontvangen wij nopens het mijnongeluk
te Maybach het volgende aanvullende be
richt:
Tot dusver zijn 23 dooden en 25 gewonden
te voorschijn gebracht.
Van de dooden vertoonen die. welke het
eerst in de gangen zijn gevonden, vreeselijke
verwondingen, die door steekvlammen zijn
veroorzaakt.
Zij zijn zoodanig verbrand, dat zij onher
kenbaar zijn.
De later gevonden slachtoffers zijn allen
tengevolge van gasvergiftiging omgekomen.
Mijnemployé's, die in de mijngangen zijn
afgedaald, deelen mede, dat men uitsluitend
dooden vindt.
Het bergingswerk geschiedt slechts lang
zaam. daar de mijngangen nog steeds met
gas zijn gevuld en de verongelukten door een
op verren afstand gelegen blinde schacht
naar boven moeten worden gebracht.
Men vreest, dat het aantal van 90 dooden
nog zal worden overschreden.
SAARBRÜCKEN, 28 October (Y.D.) De
Mijnbouw-inspectie deelde Zondagavond te
ongeveer tien uur mede, dat het totaal aan
tal dooden op dat oogenblik 99 bedroeg. Hier
van bevinden zich 88 boven den grond, waar
bij zijn inbegrepen de gewonden, die aan de
gevolgen van hun verwondingen overleden
zijn. Van 21 gewonden verkeeren er vijf in
levensgevaar. Vier dooden bevinden zich nog
onder den grond maar konden nog niet naar
boven gebracht worden. De groote hitte in de
mijn en de slechte ventilatie maken voor-
loopig het reddingswerk onmogelijk. Tenge
volge van het hooge „asgehalto van de lucht
is het verblijf in de mijn voor de reddings
manschappen zoo goed als onmogelijk, ook
al zijn zij voorzien van gasmaskers en zuur
stof-apparaten, die slechts hinder veroor
zaken en beschadigd worden, doordat de
gangen, waarin het reddingswerk verricht
moet worden, tengevolge van de instorting
slechts een geringe hoogte hebben. Alvorens
het reddingswerk kan worden voortgezet zal
men in de ventilatie der mijn moeten voor-
Na het ongeval.
Mijnwerkers die de groeven verlaten hadden
werden met vragen bestormd.
Doctoren en technici, reddingsmanschappen
mijnwerkers met zwarte gezichten, Fransche
gendarmes, en Saarlandsche landjagers, mijn-
beambten en vertegenwoordigers van alle
autoriteiten staan in groepen bijeen.
In een zijvertrek worden de eerste berich
ten bekend gemaakt door mannen van de
vierde en vijfde af deeling, die voor het on
heil zijn gespaard gebleven. Een der mannen
had zijn kameraad een heel eind voortge
sleept tot hij door giftige gassen werd ge
noodzaakt, zijn last achter te laten. De
mannen vertellen hoe zij terug zijn gegaan om
te trachten in de ondoordringbare duisternis
hun naaste familieleden uit. het puin der in
gestorte steenmassa's te redden. Drie mijn
werkers die reeds als vermist werden be
schouwd, hadden gedurende geruimen tijd in
het donker rondgedoold, totdat zij door fris-
sche lucht een uitgang ontdekten.
De hitte en de uitwaseming van ontplof
baar mijngas maken de werkzaamheden der
reddingsmanschappen uiterst moeilijk, aan
gezien deze met hun apparaten slechts
langzaam kunnen voortschrijden. Het is zoo
goed als uitgesloten, dat men, zij het ook
maar een, der ingesloten arbeiders levend zal
kunnen bergen.
In de straten.
Op straat ziet men weenende vrouwen, die
door kameraden van hun verongelukte echt-
gen ooten bijgestaan huiswaarts keeren.
Niemand heeft meer eenige hoop. Niette
min hebben velen den geheelen nacht tot
vroeg in den morgen in de omgeving van den
ingang gewacht. Vele vrouwen zijn daar in
onmacht gevallen.
De oorzaak.
De oorzaak van het ongeluk te Friedrlchs-
thal is de ontploffing van een benzollocomo
tief op de vierde verdieping van de mijn, on
middellijk gevolgd door een explosie van
kooVis. Hierdoor werden groote verwoestin
gen aangericht.
De Fransche lezing
van het ongeluk.
PARIJS. 26 Oct. (VD.) De secretaris
generaal der Domanlale Saarmijnen, Raspail,
heeft ln de Fransche pers een verklaring ge
publiceerd. waarin o.a. gezegd wordt, dat cie
schade te Friedrichsthal aanzienlijk is. Niet
temin staat het vast, dat de mijn zelf gered is.
De oorzaak van de ramp staat nog niet vast.
Het woord is aan
Ina Boudier-Bakker
Ondervind, dat er maar één ding op de
wereld is: dat. u-aar je diepste hart mee ge
moeid is. En dat dat je leven regeert. En je
eindigt toch al berooft het je van alles
daar vrede mee te hebben.
Ik gooi wat kolen in den haard
En denk er even bij
De warmte wordt toch duur betaald
In onze maatschappij.
Wat brokken leelijk zwarte steen.
Die afgeeft als zwart krijt,
Vergane organismen uit
Een lang verv'ogen tijd.
Een prehistorisch •evenspart,
Een waardeloos restant.
Dat mij mijn dure guldens kos.
Als zwarte diamant.
Ontelb're jaren rustten zij
Vergeten in hun graf.
Thans hangt zoowaar des werelds loop
Er grootendeels van af.
De krant vertelt mij, dat er weer
Een mijnramp is gebeurd.
De dooden worden hier opnieuw
Bij tientallen betreurd.
Des morgens daalden zij als steeds
Weer in de mijnschacht af,
Den eigen avond was zij reeds
Geworden tot hun gTaf.
Ik gooi wat kolen in den haard
En peins er even bij:
Wel wordt de steenkool duur betaalo,
Maar niet het duurst door mij.
P OASUS.
Men vermoedt echter, dat men te doen heeft
met een explosie van het beruchte ontplof
bare mijngas, heb „Schlagwetter". De ont
ploffing ging gepaard met een begin van
brand. Wanneer het ongeluk niet nog croote-
ren omvang heeft aangenomen, is dat niet
in de laatste plaats te danken aan het koel
bloedig optreden van den chef-ingenieur en
eenige opzichthoudende employé's, d'.e on
middellijk naar de olaats van den b and
liepen en door middel van een pomp schacht
water op het vuur wierpen.
De Fransche Minister van Bul'eniandsebe
Zaken, Briand, heeft een telegram van deel
neming gezonden aan den President der Re-
geeringscommlssie in het Saargebied, Eniest
Wilton.
BERLIJN, 26 Oct. (V.D.) Rijkspresident
von Hindenburg heeft eveneens een telegram
gezonden aan de Directie van de Maybach-
mijn te Friedrichsthal.
Ook de Duitsche Minister van Bultenland-
sche Zaken, Dr. Curtius. heeft namens de
Rijksregeering aan de RegeeringscommKtie
voor het Saargebied een betuiging van deel
neming gezonden.
Zondagmiddag kregen de nabestaanden
van de slachtoffers voor de eerste maal toe
gang tot de groote met palmen en witte
asters versierde zaal, waar op vier lange
rijen de dooden op stroo waren neergelegd
om gekist te worden. De diepe stilte, die in
de zaal heerschte, werd weldra verbroken
door het snikken en schreien der vrouwen,
die hun man, broer of zoon herkenden.
De rouwplechtigheid zal Woensdag a.s. te
Friedrichsthal plaats vindeh, waarna de
lijken der slachtoffers naar de plaats hunner
inwoning gebracht zullen worden. De presi
dent van de regeerlngscommissie voor het
Saargebied heeft thans ook een telegram van
deelneming namens de Fransche regeering
ontvangen van den Franschen Minister van
Arbeid.
Nadat een communistisch spreker te Frie
drichsthal een rede had gehouden, waarin
hij zeide, dat het ongeluk in hoofdzaak te
wijten was aan het hooge tempo, waarin de
arbeiders door de rationalisatie van den
mijnbouw moesten werken, verschenen
twaalf communisten in het uniform van den
Rooden Frontstrijdersbond aan den ingang
van de Maybach-mijn, om hun hulp aan te
bieden als reddingsbrigade, om in de mijn af
te dalen. Van hun hulp werd echter geen
gebruik gemaakt en de politie verwijderde
hen van het terrein van de mijn.
DE OORZAAK VASTGESTELD.
TOCH EEN KOLENSTOFONTPLOFFING.
SAARBRÜCKEN. 27 Oct. fWolffbureau)
Omtrent de oorzaak van het mijnongeluk te
Maibach kan thans als vaststaand worden
aangenomen dat een mijngasontploffing en
een kolenstofontplofflng heeft plaats gehad.
Het is niet juist, dat een benzol locomotief
ontploft is, door het geweld van de ontplof
fing is een luchtdruk locomotief tegen den
wand geslingerd.
Eveneens ziin de berichten dat Zondag een
tweede ontploffing heeft plaats gehad on
juist.
Deze berichten vinden hun oorzaak in de
rookwolken die uit de luchtgaten opstegen.
EEN GIFT VAN DFN PACS.
ROME. 27 October, (Wolffbureau). Paus
Pius XI heeft door middel van den aposto-
llschen nuntius te Berlijn 10.000 Mark voor
de nagelaten betrekkingen van de omgeko
men mijnwerkers gegeven,
Het Belangrijkste.
Nieuice mijnramp eischt btfrm 100 slachtoffers
Thans het Saar-bekken getroffen.
(Ie blad, le pag. en le blad, 2e pag.)
De begrafenis van de slachtoffers te Alsdorf.
(4e blad, le pag.)
Het huwelijk van Glovanna en koning Boris.
(4e blad, le pag.)
De toestand in Brazilië.
(4e blad, 2e pag.j
De bcgrooting van Arbeid. Nijverheid en
Handel. Voorloopig verslag der tweede
Kamer.
(2e blad, 3e pag.)
.RTIKELEN:
R. P.: Al Capone.
(le blad, le pag.)
Lettinga: Financieele kroniek.
(2e blad. 2e pag.)
S. B.: Een belangrijke uitvinding van een
Velsenaar te Antwerpen bekroond.
(2e blad, le pag
Heemsteedsche BrievenHet seizoen is be-
gonnen. Nijpend gebrek aan een goede zaal.
(2e blad. le pag.)
(Voor de laatste berichten zie men de 2e pag.
van het le blad).
DE MIJNRAMP TE ALSDORF.
AKEN, 27 October. (Wolffbureau). De di
rectie van de Anna I heeft verklaard, dat
het aantal slachtoffers van de ontploffing
niet is gestegen tot 259. Wel moet er reke
ning mee worden gehouden, dat onder de
puinhoopen nog dooden kunnen liggen. Op
het oogenblik is men bezig, een nauwkeurige
doodenlijst vast te stellen. Het reddingswerk
gaat steeds verder. Besluiten omtrent den
wederopbouw van de Anna II zijn nog niet
genomen.
ONTEVREDEN REOFr~ TNGS-
AMBTENAREN.
BOYCOT VAN DE PERS?
Aneta seint uit Bandoeng:
De Bestuurdersbond belegde een vergade
ring. waarin geprotesteerd werd tegen de
voornemens der regeering om oa. de veriofs-
salarissen te verlagen.
De maatregelen der regeering tegen de
ambtenaren berusten op vrees voor de pers.
De heer Kragt van den Postbond betoogt,
dat de dagbladen moeten worden geboycot.
De heer Reens antwoordt, dat dit denk
beeld bij het Verbond van Vereenigingen van
Landsdienaren In overweging is.
Een resolutie werd aangenomen, waarin ge
protesteerd wordt en een beroep op den Volks
raad en het parlement gedaan wordt.
HAARLEM, 27 October.
Al Capone.
Telegram van den News Chronicle-corres
pondent te Chicago aan zijn blad in Londen:
Chicago, Vrijdag.
Al Capone is nu onbetwist heerscher over
Chicago's „underworld". Het stoffelijk over
schot van Joe Alello. het eenige lid der ben
den dat zijn oppermacht nog tartte, ligt in
een lijkenhuisje, doorzeefd door twee-en-zes
tig kogels.
Aiello werd gisterenavond in een hinder
laag gesnapt door twee groepen bewapend
met mitrailleurs, die hem bestookten toen hij
de binnenplaats betrad van het huis in het
Westen der, stad (het „dure" district van
Chicago) waar hij zich verborgen had gehou
den. sinds hij onlangs door de „Crime Com
mission" aLs een openbaar tegenstander was
gebrandmerkt.
Aiello's dood, waarvan de politie vandaag
de oorzaken in détails heeft vastgesteld, le
vert alle bijzonderheden op die een schrijver
van sensatieromans maar zou kunnen begec-
ren.
Wekenlang waren zijn vijanden bezig ge
weest met het net rondom hem toe te halen.
Zij huurden een appartement, aan de bin
nenplaats gelegen tegenover het zijne, zoodat
zij met hun mitrailleurs uit hun ramen de
deur konden bestrijken waaruit Aiello zou
moeten komen. Daarna huurden zij een twee
de appartement aan de achterzijde van de
binnenplaats, om hem den terugtocht ln die
richting onmogelijk te kunnen maker.. Met
hun verdekt opgestelde mitrailleurs gingen
zij daarna op wacht zitten.
Aiello. die zoowel voor de politie als voor
de benden bevreesd was. bleef dagen achter
een thuis. Maar gisterenavond, etmzaam en
rusteloos geworden, besloot hij uit te gaan.
Hij telefoneerde om een taxi.
Zoodra hij de binnenplaats bdtrad. barstte
het mitratUeurvuur les uit de vensters aan
de overzijde. Alello, getroffen door de kogels
maar blijkbaar nog niet ernstig gewond,
slaakte een kreet en strompelde den hoek