De DO X naar
Amsterdam.
Meer licht.
Het woord is aan
Het Belangrijkste.
48e Jaargang No. 14531
Verschijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen
Woensdag 5 November 1930
HAARLEM S DAGBLAD
Directie: P. W. PEEREBOOM
eo ROBERT PEEREBOOM.
UITGAVE DER N.V. LOURENS COSTER
HoofdroUctccr: ROBERT PEEREBOOM.
ABONNEMENTEN: per week ƒ0.2734, met Geïllustreerd Zondagsblad /0.32
Per 3 maandenHaarlem en plaatsen waar een agent gevestigd is (kom der
gemeente) 3-5734. Franco per post door Nederland 3.8734. Losse nummers
0.06. Geïll. Zondagsblad per 3 maanden f 0-5734. franco per post.
Bureaux: Groote Houtstraat 93 DrukkerijZuider Buitenspaarne 12
Telefoon No*.: Directie 13082 Hoofdredactie 15054 Redactie 10600
Administratie 10724, 14825 Drukkerij 10122, 12713 Postgiro No. 38810
ADVERTENTIENj 1-5 regel, 175. elke regel meer 035. Reclame.
ƒ0.60 per regel. Reductie bij abonnement. Vraag en Aanbcd 14 regel, 0.60t
elke regel meer ƒ0.15. buiten Arrend dubbele prijs. Onze Groentjes (Dinsdag.
Donderdag en Zaterdag) 14 reg. ƒ0.25. elke regel meer /0.10. uit,L a contant.
Gratis Ongevallenverzekering voor Weekabonnés. Uitkeeringen: Levenslange ongeschiktheid en Overlijden f 600.-, Verlies van Hand, Voet of Oog f 400.-, Duim f 250.-, Wijsvinger f 150.-, Elke andere vinger f 50.-, Arm- of Beenbreuk f 100--
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF BLADZIJDEN.
EERSTE BLAD
Hedenochtend te 11.31 gestart.
ALTENRHEIN, 5 November (Wolffbureau)
Volgens de laatste mededeelingen van de
Dornierwerke (10.40 uur Duitsche tijd) is het
zoo goed als zeker dat de start van de DO. X
naar Amsterdam nog hedenmorgen plaats
heeft.
De bemanning van de vliegboot Is heden
morgen 4 uur aangetreden. Om 8 uur van
morgen werd het vliegtuig uit de hal naar
het meer overgebracht.
In Altenrhein waren slechts weinig toe
schouwers. Pers en filmoperateurs waren
daarentegen in grooten getale opgekomen
om het gewichtig oogenblik van het opstij
gen der vliegboot bij te wonen.
De leidende ingenieur Ei tel zal op de ge-
heele vlucht van de vliegboot door de beide
deskundigen op het gebiea van Curtiss
Canqieror-motoren, de ingenieurs Brewton en
Gody, worden geassisteerd.
De ingenieurs hebben de 12 Curtiss-motoren
uit Amsterdam overgebracht en voortdurend
controle geoefend bij het plaatsen en in
vliegen.
Op het oogenblik (10.40 uur) is de geheele
bemanning aan boord.
De .bouwer van het vliegtuig, Dr. Claudius
Dornier, zal de vlucht van Amsterdam naar
Le Havre medemaken.
Passagiers bevinden zich niet aan boord.
Commandant van de vliegboot is kapitein
Christiansen.
ALTENRHEIN, 5 November (Wolffbureau).
De vliegboot DO. X is hedenochtend om
31.31 gestart en zette koers naar Friedrichs-
hafen.
Hij vloog over de stad rond en zette zijn
vlucht in de richting van Const-an-z voort.
De route zal zijn Constanz, Bazel, Karlsruhe,
jen verder Rijnopwaarts.
De vlucht naar Amsterdam zal in een
{rechte lijn worden voortgezet.
De bezetting van de vlucht bestaat uit
12 man, n.L den commandant, 2 piloten van
de marine van de Vereen. Staten, een navi
gatie, officier, een marconist, de hoofdinge
nieur en zes monteurs. De navigatie wordt uit
gevoerd door den scheepsofficier Niemann.
SANATORIUM „HELIOMARE"
TE WIJK AAN ZEE.
STEUN VAN HAARLEMMERS GEVRAAGD.
Naar men ons mededeelt is te Haarlem
een comité opgericht, samengesteld als volgt:
P. K. J. Tervooren, arts, voorzitter; dr. H. N.
A. Roozen, secretaris; H. E. Everard; Mr. Dr.
A. F. H. Schreurs en mej. A. Wap, leden,
Het doel is de vereeniging „Roomsch-
Katholieke Herstellingsoorden voor Longlij
ders en Zwakke Kinderen", welke gelijk alom
bekend, het Sanatorium „Dekkerswald" ex
ploiteert, te steunen in haar plannen bij de
oprichting van het Sanatorium „Heliomare"
te Wijk aan Zee. Dit sanatorium is uitsluitend
bestemd voor Chirurgische Tuberculose
patiënten, waarvan nog een groot gedeelte
in ons land onvoldoende verzorgd wordt.
Het comité zal trachten te Haarlem leden
te werven en een deel der 30.000 loten te
plaatsen. Deze financieele hulp voor boven
genoemde Vereeniging is dringend noodig bij
de uitvoering van het haar zoo sympathieke
plannen tot heil van het tuberculose kind.
De weg Schiphol-Den Haag.
Versnippering- van landerijen.
Door de Tweede Kamer werd in het Voorl.
Verslag op de begrooting voor het Wegen
fonds geklaagd, dat bij het ontwerpen van
wegtracés zeer weinig wordt gelet op de be
langen der landbouwbedrijven, door welke
de wegen worden aangelegd. Ten bewijze
daarvan wees meh op den weg van Schiphol
naar 's-Gravenhage, die in het zuiden van
de Haarlemmermeer met een wijde bocht
wordt aangelegd, waardoor een zeer groot
aantal boerderijen wordt versnipperd, ter
wijl bij aanleg met een rechten hoek, die op
het snijpunt zeer breed zou kunnen zijn, dit
in veel mindere mate het geval zou zijn.
DE HERZIENING VAN HET
R.D.V. BIJ DE SPOORWEGEN.
DE NED. VEREENIGING VOOR UITSTEL.
De Nederlandsche Vereeniging van Spoor-
en Tramwegpersoneel hield Dinsdag in het
N.V. Huis te Utrecht een buitengewoon con
gres. waar aan de orde kwam het voorstel
van het hoofdbestuur dat de organisatie zich
accoord zou verklaren met het uitstellen van
de herziening van het Reglement Arbeids
voorwaarden tot 1 Januari 1932.
Het congres was bezocht door 258 afgevaar
digden. vertegenwoordigende 185 afdeelingen
met 18084 leden, terwijl verder zeer veel le
den als belangstellenden dit congres bij
woonden.
Aan de op een rede van den heer P. Molt-
maker volgende discussie werd door 28 af
gevaardigden deelgenomen.
Een deel hiervan wilde van uitstel niet
weten.
Een ander deel wilde geen uitstel, doch het
thans geldende R. D. V. voor vijf jaren vast
stellen. terwijl een groot aantal sprekers zich
accoord verklaarde met de voorstellen van
het hoofdbestuur.
Bij stemming werd het voorstel aangeno
men met 1435 stemmen voor van 160 afdee
lingen tegen 428 stemmen van 18 afdeelin
gen, terwijl 1 af deeling met 11 stemmen
blanco stemde.
HET NIEUWE BEWIND IN
BRAZILIË.
Naar Havas uit Rio de Janeiro meldt, heeft
Vargas, de voorloopige president, bij het aan
vaarden van het bewind zijn programma
als volgt uiteengezet:
le. Amnestie van hen, die sinds 1922 wegens
revolutionnaire vergrijpen veroordeeld zijn,
waartoe het besluit intusschen reeds is uit
gevaardigd.
2e. Verheffing van de moTaal en de bur
gerdeugden.
3e. Bevordering van het onderwijs, vooral
van vakonderwijs.
4e. Instelling van een raadgevend lichaam
naast de regeering.
5e. Instelling van een commissie van on
derzoek naar de bestuursmet-hoden der vroe
gere regeeringen.
6e. Reorganisatie van leger en vloot, over
eenkomstig de behoeften des lands.
7e. Herziening van het belastingstelsel.
Verder worden nog genoemd bevordering
van zuinigheid in het openbaar bestuur en
bevordering van den aanleg van spoor- en
tramwegen.
DE DüSSELDORFSCHE MASSA-
MOORDENAAR.
De justitieele persdienst te Düsseldorf deelt
mede, dat de Düsseldorfsche massamoorde
naar Peter Kürten ter observatie naar het
sanatorium Bedburg-Hau is overgebracht, al
waar een nauwkeurig onderzoek naar zijn
geestvermogens zal worden ingesteld.
Hij zal verdedigd worden door den advo
caat Dr. Sengstock.
(Frits van Dommelen, acteur en
regisseur heeft een verlichte
vulpenhouder uitgevonden, die
het mogelijk maakt ook in het
donker te schrijven. De uitvin
ding is gepatenteerd en zal
binnenkort in den handel wor
den gebracht.)
O Frits (ik tutoyeer je maar)
Hoewel persoonlijk onbekend,
Je bent een duizendkunstenaar,
Je vinding is voorwaar patent
Het blijkt toch maar weer, een acteur,
Vooral in het speciaal geval,
Dat hij ook werkt als regisseur,
Die staat voor niets en niemendal.
Met enkel voetlicht niet tevrêe,
Rijst in zijn rustloos zwoegend brein,
Het wel zeer lumineus idee,
Dat ook een pen verlicht moet zijn.
Ik heb er nooit zelfs aan gedacht
En gij, die van die vinding leest...
Maar daar verraadt zich juist de kracht,
Van zulk een genialen geest.
Van Frits wiens brein steeds heeft gewaakt
En die van dommelen niet weet,
De man die schrijven lichter maakt,
De groote vulpenlicht profeet.
Wanneer, als vaak in 't donkerst uur
Mijn Muze mij weer wordt ontroofd,
En 't toch al flakkerend dichtersvuur,
Door dit verlies wordt uitgedoofd;
Dan grijp ik naar de pen van Frits,
Een handbeweging slechts en fel,
Schijnt in het donker als een flits,
Het licht op het onbeschreven vel.
Dan zijn mijn zorgen van de baan,
Dan tob ik niet met mijn gedicht.
Ik heb de pen van Frits voortaan,
Die mijn zoo zware taak verlicht.
P. GAS US.
TWEE ENGELSCHE LEGER
VLIEGTUIGEN NEERGSTORT.
DRIE DOODEN.
Een groot bombardementsvliegtuig van de
Royal Airforce is Dinsdag nabij Ramsgate
neergestort en tengevolge van de ontploffing
van de benzinetank in vlammen opgegaan.
De bestuurder en de mecanicien werden ge
dood. Een derde inzittende kon tijdig uit de
machine springen en bekwam een been
breuk.
In Essex is eveneens een vliegtuig neerge
stort. Hierbij werd een officier gedood. Het
aantal personen, dat dit jaar in Engeland
om het leven is gekomen bij militaire vlieg
ongelukken, is hiermede tot 60 gestegen.
AUTO-BANDITISME.
Te Maastricht zijn Dinsdagavond twee
12-jarige knapen, J. P. en G. P. door een auto
aangereden en op den grond geworpen. De
bestuurder van den auto trok zich van de
aanrijding niets aan en reed verder.
Na in een ziekenhuis behandeld te zijn,
werd J. P. naar de ouderlijke woning overge
bracht. De toestand van G. P. echter is zorg
wekkend en men vreest voor zijn leven.
DE RADIO-DISTRIBUTIE.
Door de algemeene vereeniging ter bevor
dering van radio-distributie „Door Samen
werking" zal binnenkort een openbare ver
gadering worden gehouden ter behandeling
van het onderwerp: Is in Haarlem Radio-
distributie in Coöperatieven vorm mogelijk?
Verschillende personen hebben hunne
medewerking tot het welslagen van een der
gelijke vergadering toegezegd, op welke ver
gadering dan tevens getracht zal worden
een afdeeling van bovengenoemde vereeniging
op te richten.
Lacordaire
Tusschen den sterke en den zwakke is het
de Vrijheid die als onderdrukker optreedt, en
de Wet die bevrijder wordt.
De geruchtmakende inbraak
te Rijnsaterwoude.
Een nieuw onderzoek door de
Rijksrecherche?
Onze lezers zullen zich de mededeelingen
herinneren, die wij destijds gedaan hebben
omtrent den strijd, die in Rijnsaterwoude ge
voerd wordt over de vraag of de inbraak, die
in de R.-K. pastorie te Leimuiden dezer zo
mer gepleegd zou zijn door een zwakzinnigen
jongeman gefingeerd is, om te bewerken, dat
deze jongen op gemeente-kosten in het psy-
chopathenasyl te Heiloo verpleegd kan wor
den, wat thans ook inderdaad geschied, of
dat hij werkelijk de dader is, hetgeen de jon
gen-, die nog nooit een kip kwaad had ge
daan, ontkent.
Een aantal Protestantsche ingezetenen
had zich met een adres tot den officier van
justitie gewend, om een nieuw onderzoek te
vragen, doch dit werd geweigerd.
Het raadslid Van Tol, eerste onderteeke
naar van het request bracht de zaak in den
Raad, doch de burgemeester, de heer J. A.
Bakhuizen, wilde van critiek op het politie
beleid niet hooren.
In een onderhoud, dat de Tel thans met
een der raadsleden gehad heeft deelde dit
mede, dat dezer dagen nieuwe stappen zullen
worden ondernomen om een hernieuwd on
derzoek door rijksrechercheurs te doen in
stellen. Ook op de binnenkort te houden be-
grootingszitting van den raad zal over een en
ander nog eens van gedachten worden ge
wisseld. zoodat men gevoegelijk kan aanne
men. dat het laatste woord in deze inbraak
affaire nog niet is gesproken.
Buurtverkeer per telefoon.
Een directe verbinding
Haarlem-IJmuiden.
Ten telegraaf kantore te Haarlem wordt op
het oogenblik overwogen om voor het tele
foonverkeer tusschen Haarlem en Umuiden
een z.g. buurtverbinding in te stellen. Bij
deze verbinding zal het- mogelijk zijn door een
bepaald nummer te Haarlem te kiezen on
middellijk de telefoniste te Umuiden te be
reiken, welke dan de verbinding met den
abonné aldaar tot stand brengt. Hierdoor
wordt de interlocale centrale uitgeschakeld
en het gesprek dus bespoedigd.
Een dergelijke regeling bestaat eigenlijk
reeds te Haarlem in het interlocale nacht-
verkeer. Men vraagt dan inplaats van 0 num
mer 15260 aan. en wordt direct verbonden
met de interlocale centrale te Amsterdam,
die om bezuinigingsredenen het op de stille
uren voor Haarlem waarneemt.
Een systeem als dit is ook in voorberei
ding tusschen Delft en Den Haag. De prijs
van het gesprek met Umuiden zal natuur
lijk dezelfde blijven, een dubbeltje per drie
minuten.
Wanneer de nieuwe maatregel zal worden
ingevoerd, kon men ons nog niet zeggen.
SOC. DEM VROUWENCLUB.
Door de afdeeling Haarlem van de Soc.
Dem. Vrouwenclub wordt Donderdag in „Cae-
cilia" een ledenvergadering gehouden. De
agenda vermeldt o.m. dat door den heer H.
Ploeg uit Utrecht het onderwerp „De arbei
dersvrouw tegenover het alcoholisme" be
handeld worden.
In het gewenscht het 3de Provinciale Zieken*
huis te Medeniblik op te heffen?
(le blad, le pag.)i
De conferentie tusschen de directie der
NJZJi.T.M. en de vakvereeniginger..
(le blad, 3e pag.);
Wat de leden der Prov. Staten in dc afdee-
lingen opmerkten over de Provinciale be*
grooting voor 1931.
'2e blad, 3e pag.)
Een rumoerige zitting der Fransche Kamer.
(2e blad, le pag).
Het 50-jarig bestaan ran de afd. Haarlem
mermeer van het Witte Kruis.
(le blad, 2e pag. en 2e blad, 3e pag.).
ARTIKELEN:
Bij onze Schrijfsters
en Schrijvers.
In dit nummer publiceeren w\). op
pag. 1 van het Tweede Blad, het tweede
interview in de zeer belangrijke serie
onder dezen titel.
Na TOP NAEFF is ditmaal JOHAN
DE MEESTER aan het woord.
Interviews o.a. met INA BOUDIER
BAKKER. ISR. QVERIDO. JO VAN AM-
MERS—KULLER zullen volgen.
Wi) vestigen nog eens in het bijzon
der de aandacht onzer lezers op deze
interviews, gehouden naar aanleiding
van den Boekendag op 15 November ojs..
en die nog aangevuld zal worden met
artikelen van onze critici J. B. SCHUIL
en J. H. DE BOIS.
Haarlem's Dagblad brengt u ook b{) deze
gelegenheid weer voorlichting van bij
zondere waarde.
Jhr. J. C. MoUerus: Erkende installateurs.
(2e blad, 2e pag.)
W. T.: Langs de Straat: De smaad.
(2e blad, le pag).
(Voor de laatste berichten zie men de 2e pag.
van het le blad.)
DE PROV. ZIEKENHUIZEN.
OPHEFFING VAN HET ZIEKENHUIS TE
MEDEMBLIK?
In het Algemeen Verslag der Afdeelingen
van de Provinciale Staten van Noord-
Holland betreffende de balansen en rekenin
gen over 1929 en de begrootingen over 1931
der Provinciale Ziekenhuizen nabij Sant
poort, te Bakkum en te Medemblik wordt o.a.
geschreven:
Met genoegen had men waargenomen, dat
in alle drie de ziekenhuizen de tekorten
ruim 100.000 beneden de raming waren ge
bleven, waaruit men opmaakte, dat de enkele
jaren geleden aangevangen bezuiniging nog
steeds succes had.
Uit het rapport blijkt, dat voor volle toe
passing der arbeidstherapie drie factoren
noodzakelijk zijn: ten eerste een gemengde
gestichtsbevolking van mannen en vrouwen,
ten tweede veel terreinen voor het verrichten
van buiten-werkzaamheden, t-en derde een
groot aantal therapiezalen.
Ten aanzien van het Provinciaal Zieken
huis te Medemblik werd er de aandacht op
gevestigd, dat dit ziekenhuis aan geen dezer
voorwaarden voldoet.
Uit den door de Genccsheeren-Directeur
overgelegdcn staat blijkt, dat een derde deel
der gestichtsbevolking te Medemblik. voor
zoover op hen de arbeidstherapie wordt toe
gepast, bezig wórdt gehouden met touw
pluizen en erwtenlezen.
Verder werd gewezen op het terugloopen
van het aantal verpleegden, hetgeen de ex-
DE DO X. GESTART.
«^2
tv do x ls hedenmorgen naar Amsterdam vertrokken nit Altenrhein aan de Bodensec. Na de vlncht door West-Europa, ral de tocht over den Oceaan naar Amerika van Barcelona uit ondernomen worden. Links
het Vlievende hotel" voor riln hangar. Rechts midden: een blik in het interieur. De portretten stellen voor: links boven de eerste piloot Schlldhauer, beneden de tweede piloot Horst Merz. Rechts boven de marco-
nis; Kiet. b—s— navlsstar Evewtoa.